|
mb2rosalia.html
Rosalía
de Castro é a figura máis importante do Primeiro Renacemento
galego. Naceu en Santiago de Compostela, en 1837, como froito das
relacións entre unha fidalga e un sacerdote. Desde ben nena
pasou a vivir coa súa nai, primeiro na zona de Padrón e, a
partir de 1850, en Santiago de Compostela. Nesta cidade Rosalía
será testemuña da terríbel fame e do andazo de cólera de
1853-54 e vivirá o fervor revolucionario deses anos. É
probábel que iniciase a súa formación na Sociedade Económica
de Amigos del País, mentres asistía con regularidade ao Liceo
de la Juventud, lugar de encontro dos intelectuais comprometidos
co movemento provincialista. As correntes ideolóxicas que
imperaban no grupo, e que permanecerán sempre na obra de
Rosalía, eran o socialismo utópico e o republicanismo
democrático.
Posibelmente non fose casual que a marcha
de Rosalía a Madrid, en 1856, coincidise coas represalias contra
os participantes no Banquete de Conxo, organizado polo grupo do
que ela formaba parte, aínda que o máis probábel é que se
desprazase á Corte coa intención de se dedicar profesionalmente
á escrita. Alí casou con Manuel Murguía en 1858 e publicou as
súas primeiras obras: o poemario La Flor (1857) e mais
a novela La hija del mar (1859). Nesta última aparece
xa a Rosalía feminista, a escritora que, dentro dos estreitos límites
que lle impón a época, fai unha alegación en defensa dos
dereitos da muller.
A década dos 60, que desembocou na
Revolución do 68, foi un período de grande efervescencia
intelectual e política. Rosalía e Murguía formaban parte desa
corrente federalista e republicana que aspiraba a un novo modelo
político en que a causa galeguista tería cabida, que soñaba con
ideais do socialismo utópico: liberdade relixiosa, libre
comercio, sufraxio universal... Neste ambiente de ilusión e
esperanza no futuro, Rosalía escribiu os Cantares gallegos,
cuxa publicación, en 1863, marcou o inicio do Primeiro
Renacemento. No "Prólogo" intentou suavizar as
posíbeis reaccións contra o libro polo seu carácter
reivindicativo, o uso exclusivo do galego e a autoría feminina.
Rosalía era por entón unha escritora
profesional que colaboraba con regularidade en diversas
publicacións, mentres atendía ás obrigas familiares que a
levaron a residir unhas veces en Castela (Madrid e Simancas) e
outras en Galiza (Lugo, Compostela, A Coruña, Padrón), onde
ficará definitivamente na década dos 70. Mais o fracaso da
Revolución do 68 e a Restauración Borbónica acabaron coa
esperanza no futuro. Á ilusión seguiu o desengano, agravado
polas dificultades económicas derivadas do cambio político e
polas discrepancias e disputas entre Murguía e Lamas, entre o
galeguismo progresista e o galeguismo conservador. As
consecuencias destes desencontros pagounas Rosalía, pois ficou
sen posibilidades de colaborar na prensa galega. A máis
relevante escritora das nosas letras tivo que publicar o seu
derradeiro poemario galego, Follas Novas (1880), na
Habana e Madrid. O desencanto e a amargura ditaron as "Dúas
palabras da autora" con que se abre este poemario, en que a
muller galega, os nenos, os vellos e todos os desposuídos
encontraron a súa voz propia.
O cancro acabou coa vida de Rosalía en
1885, non sen que antes deixara unha importantísima obra en
español, poética (En las orillas del Sar) e narrativa
(El primer loco, Ruinas, El caballero de
las botas azules), que aínda non está suficientemente
valorada.
No centenario da publicación de Cantares
Gallegos, a Real Academia Galega consagrou o 17 de Maio á
celebración do Día das Letras Galegas, que lle foron dedicadas
a Rosalía na súa primeira edición. Os restos da nosa máis
insigne escritora repousan no Panteón de Galegos Ilustres, en
San Domingos de Bonaval.
Fundación Rosalía
de Castro
|
BVG
Atrás
