Ramón Loureiro

     Nacín en Santa Mariña de Sillobre, no municipio de Fene, o 3 de xuño de 1965. Non recordo cómo era aquilo entón, cando eu aínda nin andaba nin falaba. Pero si recordo que, algúns anos despois, na miña casa xa había tele. E que nela vin, sentado nunha pequena cadeira de pao, a chegada dos americanos á lúa. (De feito, esa é unha das primeiras imaxes que gardou a miña memoria: un señor vestido de astronauta, cunha escafandra branca, paseándose polo televisor arredor do módulo espacial).
     Medrei alí (a verdade é que non medrei moito), entre todo tipo de prodixios, que daquela non me parecían marabillas, senón cousas normais. Por exemplo: con nós vivían, ademais dun cento de galiñas, pavos pedreses, pombas, ovellas, patos voadores que pasaban o día fora da casa, gatos e cans (o cabalo e as vacas xubiláronse antes de que eu chegase), vivían, digo, dous mouchos que comían, se non me falla a memoria, carne de polo, e que cazaban ratos. Non sei qué farían pola noite, que é cando se supón que andarían máis listos, pero durante o día portábanse ben.
     Nesa casa estaba Madriña a Vella —a miña bisavoa Carme—, que me falaba do dirixible Zeppelín e de cómo o demo estropeaba, aproveitándose da escuridade, o traballo das lavandeiras. E tamén (e vive, gracias a Deus), Madriña a Nova —a miña avoa—, que se chama igual: Carme, e que era quen me falaba dos submarinos nos que navegara un meu tío, e de cómo a xente de Sillobre corría a refuxiarse nos montes cando ardeu, no Ano da Fame, entre estoupidos terribles, o polvorín de Ferrol.
     Estaban, ademais, meu bisavó Cándido, que botara catorce anos en Nova York (del só lembro que tiña camisas de cadros e mans moi grandes: morreu sen darme tempo, case, a estar con el), e meu padriño Ramón, que facía pan, e que me contaba historias do frío e da guerra.
     O arrecendo do pan, e a calor do forno de leña, completan o meu particular cadro dos tesouros perdidos. Iso foise. Pero conservo, en cambio, case todos os libros daquel tempo, que foron outra casa máis.
     E entre aqueles libros, de moi diferente procedencia e data de edición, tres obras de Galaxia, compradas en Santiago por outro dos meus tíos, que eu sei que formarán parte, para sempre, de min: as «Cousas» de Castelao, das que aínda non sei dicir hoxe cómo me andan no corazón por dentro; o «Merlín» de Cunqueiro, ese país de letras ao que un sempre poderá fuxir; e o «Vento ferido», de Casares, co que comprendín que a vida tamén se converte en palabras cando un é quen de escribir así.
     Un (o que lles fala, eu) escribir así, non sabe. Pero non importa, porque non está nos seus propios libros, en contra do que pudiese parecer, senón nos libros dos demais, nos que lle fixeron o mundo máis grande.
     Os libros que un escribe nacen por unha razón distinta: para intentar que as voces dos mortos non marchen para sempre.
     Porque os mortos vanse, e bótanse tanto de menos...
     Menos mal que, ás veces, aínda volven. Non se ven no aire, pero regresan para as ocasións e as festas de gardar. Ao chegar ás casas entran nas paredes. E alí, sen facer ruído, asómanse, invisibles...
     Cando nace un meniño novo, sempre lle veñen sorrir.