vb2xabierlopez.html
Teño para min que
materializo, coma moitos de vós se o pensades unha miga, o carácter mixto,
bicéfalo, paradoxal e esquizofrénico, deste singular país decote confundido,
por culpa da homonimia e do global descoñecemento, cun territorio polaco (ou
ucraíno). E a dicir verdade non pode nin debe estrañar, sendo como son a
converxencia de dúas liñas familiares con cadanseu territorio de referencia:
as Mariñas e Ferrolterra. Nacendo como nacín en Bergondo esa aldea de aldeas
que arreda dende o esteiro do Mandeu as vilas de Betanzos e Sada, a miña
familia ferrolá permitiu que dende ben pícaro tivese contacto con esa cidade
que naceu coa Ilustración para enfrontar ab aeterno a militares e pollos pera
con obreiros e sindicalistas.
Na aldea nunca me tiveron por un neno da aldea, tal vez
por ser o fillo dunha mestra de Ferrol. Na cidade nunca me tiveron por un neno
da cidade, se cadra por ser o fillo dun panadeiro de Bergondo. E vaites. Nunca
me importou demasiado nin unha cousa nin a outra. Tal vez por iso, a memoria
colectiva da que son depositario non se tece cos vimbios dunha única vimbieira.
Nesa historia que aínda está por escribir esta é, necesariamente, unha
autobiografía incompleta comparten igual protagonismo o célebre Castaño, ese
nobre cabalo con bolas de pan nas alxabas que facía o percorrido do reparto cos
ollos pechos, e o Mini Morris vermello, práctico e ye-yé, pagado coas
primeiras nóminas dunha opositora afortunada, que deixaba atrás a ponte das
Pías, en cuarta, gañando o tempo que xa logo ía perder nas retencións de
Pontedeume.
Non. Non quero distinguir. Riscar por separado dúas
liñas que converxen sería negar a converxencia. En min viven, para ben ou para
mal, un seminarista a morrer no seminario, un forno cocendo pan na madrugada, un
emigrante a Nova York que casou outra volta alá e nunca máis volveu. Un
voluntario da División Azul que cumpriu os dezanove en Lituania. Un vellote
estricado, director do Instituto de Soria, que merendaba decote con Antonio
Machado, o misterioso e melancólico mestre de francés do seu pequeno claustro.
Un xornalista excomungado que reinventou o santoral para as fillas: Laura,
Lenina, Xermina...
A dobre lenda familiar é farturenta e non teño
espacio. Algún día, é de supoñer, ficarán para sempre no papel as leiras
vesadas e eses terróns compactos con equívoca e antieconómica fasquía de
pataca. As lumeiradas do San Xoán nunca campa dende que a se dexerga o
cemiterio. O trasfego maquinista das naves de Astano. O comandante da Armada,
baixiño e cabezón, que a xente confundía con Franco. O olor agre da mexunxe
da empanada. Os panfletos dun corpúsculo maoísta que o goberno predemocrático
non quer legalizar. A corte na que barrita, dende o escuro, un cocho que parez
un elefante. A heroica escalada a unha montaña de sacos de fariña. Unha nena
espelida que representa á Virxe María na escola. O triquetraque das cadeas que
arrastran os cans vellos, ladrando no cemento ou na moqueta a historia do seu
nome: Lindbergh, Napoleón, Goofy, Trostski. As tres sesións semanais do cine
Capitol de Betanzos. O teatro experimental no Ateneo. Os afogados na praia de
Doniños. Os adhesivos de "Nucleares non, gracias". Os berberechos no
Regueiro en maré baixa. Os libros de Ruedo Ibérico. As varas dos foguetes das
verbenas...
E todo confundido, por suposto. Para ben ou para mal, o
29 de Xaneiro de 1974 certificou o grave sarillo, e dende aquela eu xa non
pretendo distinguir. Sería estou certo unha horrorosa, estúpida e patética
automutilación.
Nunca, nin sequera no resón dos máis graves
desenganos, co asubío do pensamento a me mancar os oídos, destruín un dos
meus escritos. Ou poida que si. Non lembro.
|