BVG     Atrás

     Cando Duvices saía ás tardiñas do vrao e vía ao lonxe, sobor das penas, arder o ceo, quedábase ollando fascinada. Sentada baixo o castiñeiro grande, case hipnotizada, gozaba da maxia daquela cor que se estendía ao ancho e ao longo do ceo. Ás veces esa imaxe facía franxas delimitadas en tiras que mudaban de intensidade, ata que pouco a pouco se ía comendo, engulido polo grisento anoitecer, cando os ollos só lle alcanzaban os perfis das cousas, nunha liña escura e precisa. Poucas veces sucedía este milagre, porque o ceo do Medeso era neboento, de nubes grandes e brancas, con formas de cabalos alados ou cabezas enormes que lle amitaban a alguén. Nubes que corrían no ceo sin choiva, en auga de río seco e espumoso. No inverno refuxiábase ensimismada ollando esa mesma cor do lume ás horas da noitiña, diante el, sin saber como nin que vagaba por si, naquel xeito adormiñado entre queda e ausente, consciente ao mesmo tempo. Rompíalle ese ritmo calado a tia Laudelina, que lle argallaba xa desde cativa historias para ela e que sin decatarse sequera, con todo detalle, repetía como a primeira vez. Duvices escoitaba de novo a historia do cervo que namorou da rapaza na fraga cativa, a da muller que matara a seu pai no Rego dos Feros mentres dormía, á traición, e tantas veces recordou Laudelina a Manuel do Ponto. Mudáballe a voz coa emoción. Vírao saír do curral amarrado no bico dun carro cos seus enseres máis queridos, pouca cousa, unha cama de castaño, un xergón anoado, un bácoro novo... Ía chorando como un neno; cego de todo. Cumprira cadea en Santander por un crime que nunca cometera. Iso pensaba ela. Non tiña cara sequera de ser mal home. A culpa fora da do Val, da máis nova, que deu palabra ao Manuel e a outros máis ao mesmo tempo. ¡Inocente do Manuel, coas zocas no patín antes de entrar no cuarto a mesma noite que esa perra atendeu ao Evanxelino! Unha traxedia, a palla nas zocas, un luar crariño, as palabras de amor baixo os candís de aceite, o difunto debruzado sobor mañán no pasodoiro e esa muller doente para os homes, que ben a viran no salón de baile aganchando por el. E o Manuel culpado, cumprindo cadea, adicándose durante anos e anos a facer alpargatas de corda á man. Moito tempo, demasiado. Trinta longos anos, que se din axiña, son moitos anos para querer voltar e soñar aquel lugar onde xa ninguén o agardaba. Só Laudelina era a responsábel de que Duvices amase tanto a calor das cousas, a quentura dos seus cobertores, a olmura das súas mans cando a cobría ás noites no cuarto. Adoraba a quentura das raiolas do sol e do lume roxente sobre das pernas, a mesma mornura do día claro no que ela veu ao mundo, sobre da herba verde, como as poltriñas novas, perto do camiño do Cal do Gato, o día que os canteiros aseguraban na pedra na curva da ponte e os homes todos con marras e picarañas ían abrindo paso á nova estrada tras de Suarriba. Súa nai viña da casa de Constantino, o home máis rico de toda a parroquia, que comía pan branco e tiña vacas postas á maioría dos veciños. Era un home grandísimo, de bon trato, que sorría con facilidade. Estimaba que Ile chufasen os dente s de ouro que levaba a ambos lados da boca. Criaba becerros bos e algún que outro regalabao sin remedio ao último escapado que acompañara a Neira moitos anos e que aínda el só poboaba os camiños e as fragas do Medeso. Había que mantelo. O home tiña fame e os días do monte eran duros e longos. O señor Constantino tiña huchas cheas de trigo e casa grande. Toda a vida había de lamentar aquelas perdas, e cun cigarro preñado ao canto da boca, falando só, preguntábase que carallo facía aquel home solitario nos camiños e quen tería de tanta confianza para saber cando el tiña gado novo. ¡Que ben ulía os cartos ese cabrón! ¡Lástima de brigadilla! Chegaran algo tarde, cando xa non se sabía nada daquel home. O último en ve-lo lora un cativo da Cabeceira que viña da auga e de súpeto zopetou con el tras a casa. O fragués preguntoulle o seu nome e abateulle da cabeza aquela gorra verde militar querendo saber de onde Ile viñera. Preguntoulle se a mestra tiña boas pernas e logo despideuse sorríndolle mentres con desparpaxo o cativo Ile conta sin mais que ten un pantalón novo feito dos saquetos de Correos, un pantalón duro e teso, que Ile atravesa o cú coas letras grandes nunha franxa coa bandeira española. Topoulle na cara e o cativo tivo respecto do seu fusil atravesado. Iso foi o último que se soubera do fragués. Ao señor Constantino de nada lle valeu o destacamento. Encheuse de velos rondar ás mozas e non foi capaz de desengrellar á súa Loliña do Zamorano, que era mouro como un cacho e fopeiro, pois pasaba as tardes desafiando con facer e acontecer. O único que senteu por el foi desprecio sempre. ¡Como ía quererlle ben se unha tarde se botara derriba da súa muller no lavadoiro crendo que era a Loliña! Zocháralle con gañas e o señor Constantino tivo que roelas. O garda tiña tricornio e unha pistola enfundada, que deixaba sempre derriba da mesa con orgullo. A nai de Duvices viña ese día sinalado de pedirlle ao vello cincoenta pesos que traía agochados no seo. Voltou á casa cos cartos e con Duvices envolta no mandilete, unha nena gorda e grande, azulada e graxenta. Non viñera polo seu propio pe. Atopáranna uns homes, esbrancuxada e desfalecida, coa nena derriba de si, iñando sen forzas. Armaron entre todos unha parigüela con lona dura e catro paus. Forona baixando para o carro, e así chegaron á casa. Non soubo xa Laudelina se fora Toxeiro o grande o que lle fora polo médico. Recorda con claridade, sábeo ben, que acolleu á nena nunha fraxada quentiña, non sin golpeala primeiro, como lle vira facer á partexeira na casa de baixo cando naceran os dous nenos na cama. ¡Santiños, na cama como dous cristiáns! A nena apenas chorou. Chegara o doutor cos zapatos empolvados e con xesto cansino. Non foi quen de voltar en si á nai pola perda do sangue e de tanto tempo de espera. Así foi como, con tantos sacrificios, viñera Duvices ao mundo un día de agosto cheo de fogaxe e de boreos. Morrera súa nai para nacer ela coa sorte na man, cos cincoenta pesos e cunha estrada nova por onde non tardarían os do Medeso ver baixar unha rubia de Transportes Fresco, con baca derriba, pitando nas curvas. Quedoulle para sempre Duvices a poltriña. Os outros cativos do lugar berrábanllo na escola. Mais non tardou en entender que debería sentirse orgullosa delo, e foino aceptando don xeito natural. O nome de Duvices veulle deste xeito: o cura deu os Sacramentos á nai moribunda e recibeu logo á nena en brazos, teméndose todos o pior por ela. Sairon para a Igrexa bautizala a toda presa, canto antes. ¡Anxeliño, non ía ser enterrada soa en calquera burato de calquera camiño sin ir ao Composanto coa nai! Laudelina, axeonllada, pideu por ela que Deus Ila deixara de compaña. Xa Ile levara á súa nai e alomenos que Ile quedara a nena... Pideuno con toda a forza do corazón e co desexo de ser nai, ela, que xa non podería selo de nengún outro xeito. Acompañabaa a cuñada dela, Duvices do Rego, que deu o nome á criatura, orgullosa, mentres termaba dela derriba da pía antiga de pedra onde xa fatía un século se bautizara de primeira a unha aboa súa de Xalgaiz, que morrera ben nova de desgracia, estripada dun boi das vacas que na casa trataban de ovella mansa. Embestíralle á muller na corte, pateándoa sin recoñecer a man que Ile daba agarimos, mazás maduras e carozos de maínzo. A tía Laudelina non quixo que a cativa levara o seu nome, xa que sabía que Duvices do Rego era moi boa muller e sería abogosa para a nena poñerlle o seu nome. O dela considerabao triste. Puñérallo seu pai por erro, cando fora facerlle a partida de nacimento. O nome verdadeiro voáralle co vento. Ía escrito nun papel de fumar e nun descoido foiselle entre das brañas e non foi capaz de retelo na mente. Cando o secretario Ile preguntou como se ía chamar a cativa, saeulle resoltamente Laudelina. Ela odiouno sempre polo erro e porque era o nome dunha vella de Lamelas, a nai do Andrés, que voltara de Cuba coa maleta baleira un día de saraibas que non paraban os cans. Subía á Croa no besto, máis torto que un fouciño, empetelado, ollándose as mans. Así foi como Duvices foi Duvices, e non ía ser nome de home, aínda que seu pai ben que o soñaba, un neno dos collóns grandes con cincoenta pesos para enchela perda da muller. Só tiña unha orfa enfermiza, á que non quixo ollar durante moito tempo. Tía Laudelina fixo que Duvices fose unha raíña naquela casa, un tesouro, a inquietude toda deles. Agarimouna tanto que Duvices non tivo tempo de sentir soedade, nin falla. Ela, que era máis vella que a súa nai, soubo ben que a agardara sempre, e así llo fixo saber unha vez e outra. Estaba escrito no destino, decíalle. Así foi como Duvices, inocente, preguntaba onde estaba tal escrito, e buscabao nos caixóns do chineiro da sala grande, atopando só cartulinas enroladas, envoltas en lazos de tea, documentos da casa e das terras, prospectos das menciñas, o papel dos cincoenta pesos que lle prestou o señor Constantino e que logo nunca llos quixo cobrar, a vela bendita grande sin encetar e algún santo que a súa nai tiña recortado don almanaque vello. Nunca atopou Duvices o escrito do destino da tía Laudelina e dela mesma. Foi xa máis de moza cando veu á vella da Pena, á do bigote branco, ler o destino, adiviña-lo nunha vixiga inflada de porco que pendía no ar e á que lle daba voltas e voltas coas mans mouras na porta do patín. Duvices cansouse de mirar e non ver nada de nada. As mans da vella a rebulir e a falar dun ano de choivas e da pobreza que traería. A Duvices deulle a risa e saeu escaleiras abaixo rindo da vella. Sabía ben ela, e non facía falla moito uso de razón para saber sin maxia algunha, que a terra era de augas e de fame tamén. Sempre fora así. Só Laudelina agardaba o mudar das cousas vindeiras na boca da meiga, e Duvices soubo, iso si, da maldade da súa ollada, do mirar laido. E tía Laudelina díxolle que era de temer, que faría o ben e o mal tamén coa forza da súa envexa, que tan só ela pode ría botarche un ar que te tollese durante anos ou secarche un animal como unha cachela, pouco a pouco, sin saberes que mal poidera ter. Chegou Duvices a ter obsesión con aquilo, co desexo terríbel daquela envexa, e rezou para que aquela muller nunca desexara nada seu. Colleulle medo de verdade o día que Duvices tornaba da galiña raxada cos pitos no corral e a veu pasar a ela da leira grande. Soubo ben quen era. Ao día seguinte desaparecera o animal deixando un rastro de sangue e plumas espalladas camiño abaixo. Duvices asustouse moito. Fora ese realmente o seu primeiro desasosego. Apañara as plumas unha a unha e meteraas no peto da bata chorando. A tia Laudelina acougouna no colo como cando era nena e a pesares de que as súas pernas longas chegaban xa ao chan. Ela meteulle a cabeza no seu peito. Duvices sentou no seu colo morno e seguro, quentiño. Senteu o seu abrazo como un sol de agosto, como un cobertor de lá, como chocolate quente, caramelos e almofadas.

© 2006 Biblioteca Virtual Galega