Visualizar obra

Marzadas
	(Texto íntegro)

Marzadas Diálogo gallego

Marzadas

Diálogo gallego, en verso
posto en eiscena n-a fésta da «Asoceaceón
d'a Prensa Ourensana» tida a noite
do 11 de mayo de 1918 n-o treato
APOLO

PERSOAXES

Marica...............................................Srta. Marina Gil
Manoel..............................................Fabriciano Iglesias

AUTO ÚNECO

     A escea representa o curral ou a hora d'unha casa labrega. A direita (d'o autor) y-en pirmeiro térmo, un banco, ou un toro d'un arbre, ou calisquer asento d'abondo pra duas persoas. A esquerda a casa. Porta ó foro. Préto d'esta porta, un asento. Ó erguerse o pano aparece Marica sentada n-o banco grande que xa sinalamos á dirieta; está chorando silenceosamente. Logo entra pol-a porta d'o foro Manoel que se dirixe a ela.

Manoel ¿Por qué choras, Mariquiña?
¿Por qué fuxes d'a troulada?
¿Por qué namentras as mais
mociñas coma ti bailan,
e rin, e brincan c'os mozos,
ti arretíraste pr'á casa
y-en tróques de rir com'élas
préñal-os óllos de bágoas?
¿Qué tés? Cóntamo, miniña.

Marica (Brava.) Déixame; non teño nada.

Manoel ¡Nada! Non mintas. N-a fésta
ben vín eu que non estabas
contenta. Canto surrías
éra a tua surrisa falsa...
¡risa, que soo sai d'os beizos,
ben che se mostra n-a cara!
Dispoís, desapareceche
-inda n-o millor d'a danza-
busquéite, tópot'eiquí
diste xeito, esconsolada...
¡Anda! Cóntame, ruliña,
a razón d'a tua disgracia.

Marica ¡Bó! Váite; déixame soila.
Quero desfogal-a rabia
que teño dentro do corpo,
esí, de maneira mansa,
en choreiras y-en sospiros...
denantes de qu'éla saia
d'outro xeito.

Manoel                    Pro, ¿qué dis?
¡Tí non estás boa, rapaza!

Marica Non é moito.

Manoel                    ¡Quén dixera
que tí, tan doce, tan branda,
éras capás de te pore
de tal maneira encrestada!
E, ¿por qué?, pergunto eu?

Marica Xa che dixen que por nada.

Manoel Y-eu díxenche que mintías.

Marica Y-eu dígoche que te vaias.

Manoel Y-eu non me vou sin sabelo.

Marica Y-a min non me dá a gana
de contarcho; y-acabouse.

Manoel ¿Acabouse?... Boeno... Basta...

     (Pausa. O mozo váise encomodado, pro, ó chegar á porta, detënse, e dispois de o pensar unha miga, da volta e séntase n-o asento qu'elí préto hai. Ó pouco, e como falando con il mesmo, dí:)

Manoel Xa vou vendo con canta razón
me dicía meu pai certa ves:
«Busca moza en calquera rincón,
pro, en Piñeira non poñal-os pés».

Marica Tamén eu de mi madre esquecín
o consello, e xamáis tal figuera...
«Nunca mozo de Lóiro che vín
que tivese vergonza xiquera».

Manoel Non cases, dín, en Piñeira
anque te quedes solteiro,
por qu'elí n-atoparás
cartos, honradés, nin créto.

Marica Tamén, se casas en Lóiro
ben te podes chamar probe,
non terás bica, nin bés,
y-hastra ch'ha de faltar home.

Manoel E, se casas en Piñeira
moi logo t'has convencer
de que por sobrarche todo
hastra che sobr'á muller.

Marica Y-home de Lóiro non queiras
que a de Lóiro non ch'é xente,
¿pra que t'has por à solaina
se non tés sol que te quénte?

Manoel Pois, háiche moza en Piñeira
que tén cantas hai que ter...

     (Erguéndose é indo cara éla coma encomodado, pro, ó chegar e verlle a cara, fai unha transiceón e dí moi agarimoso:)

bunita com'unha rosa,
rubia com'un carabel.

Marica Y-en Lóiro haich'un sinvergonza
que tén cantas hai que ter.

Manoel                (Interrumpíndoa).
¡Or'haber que teño, meiga!

Marica                (Bulrándose.)
¡Qué teño! ¡Qué teño! Tés
us feitos que non son feitos
pra lle faguer a ninguén.
Denantes de namorarme
ti ben me vías, ¿non é?,
e tamén a vías éla,
e pudías escoller;
¿pra qué entón me namorache
y-agora me dás c'o pé
e lle fas a rosc'á outra,
cecáis porque campa ben
cu'ise traxe que d'a vila
trouxo... sabe Dios con qué?

Manoel Pro... ¿de quén falas, Marica?
¿Qué dís?

Marica                X'o sabes.

Manoel                               Non sei.
¡Faguerll'eu a ros'a outra!
¡Querer eu outra muller
que non sexas tu, meu ceo!
¿É posible? ¿Tí non ves
como s'asoma ós meus óllos
iste meu fondo querer
que ti sementach'un día
e que dispois eu coidei
com'unha nai coida un fillo
tola de ledicia ó ver
como íl medra... como íl medra...

Marica ¿Y-entón tanto óllar pra qué
car'á Felisa d'as Airas,
y-hastra amoxetal-a, e
brincar co'éla n-o turreiro?

Manoel ¡Probe Mariquiña! A fé
que non caín n-a iñocencia
que tí, miña rula, tés;
pro, descoida, que n-a vida
outra tal cousa farei.
E pra que tí t'asosegues,
dend'agora has de saber
que co'a muller que se quere
certas brincas non se tén;
e sinón, ¿tí y-eu brincamos?

Marica Non.

Manoel         Pois lógo, proba é
de que non proba cariño
o brincar c'unha muller:
Y-agóra, ¿quéresme, meiga?

Marica De quererte non deixei,
pro... mira; ¡non brinques co'éla:
anque n-a queiras... Manoel!

Manoel Con éla nin con ningunha.

     (Soa de lonxe a gaita.)

Marica ¡Fáime oubirte tanto ben...!

Manoel ¡Miña paloma querida!
¡Miña beizón!

Marica                     ¡Qué bo és...!

     (Pausa, ollándose.)

Manoel Vamos, Mariquiña. A gaita
con doce soar, parés
que nos dí: «Pasou o trono;
reloce o sol outra ves.
Vinde beilar, non rifedes
y-aporveitadevos ben
d'a ledicia que latexa
dentro de vos. Mirai que
non val a pena n-a vida
de disprecial-o pracer
qu'é fillo d'a xuventude
y-ó pasar ela, morreu.
Y-ela pasa de contado...
Ven, Marica... Ven, Manoel».

     Cando íl a envita a marchar, éla érguesa, íl collea pol-a centura y-ambos camiñan, paseniñamente, car'a porta do foro dicindo íl pol-o camiño os últemos versos. A gaita sigue tocando hastra que o pano, que comenzou a cair a modiño cand'íles botaron a andar, se pouse de todo.