BVG     Atrás

NOUTURNIO DE MEDO E MORTE BÁRBARA ANÉCDOTA REALISTA EN DOUS TEMPOS (SIN LITERATURA) QUE PUIDO ANDAR NOS ROMANCES DOS CEGOS ESCRIBIUNA: ANTÓN VILAR PONTE

PERSOAS


MINGOS
FUCO
DON RAMONCIÑO
DOUS MOZOS, FILLOS DE MINGOS
UN ARRIEIRO QUE CANTA AO LONXE


TEMPO PRIMEIRO

     Interior d'unha taberna d'aldeia, do que arrinca unha escaleira para o sobrado. Unha porta ô fondo. Xa de noite, Mingos, o taberneiro, home rexo de sesenta anos, â lus do quinqué remexe no caixón das vendas, apilando encol do mostrador unhas 'cadelas' que conta. Na táboa d'aquel onde fican aínda unha xerra e dous ou tres vasos con pousos de viño, restos das libacións dos veciños que estiveron na taberna, hai frescas manchas do tinto que fan deseños curiosos, cecáis trazados pol-os dedos dos labregos trasegadores do derradeiro neto ô falaren entre grolo e grolo da laboura campesina co'a mesma sinxeleza conque trazaban noutrora nas adegas do Lacio os veteranos cantados por Tíbulo o croquis do campamento..
     As mestas somas noitébregas loitan co'a feble chama marela do quinqué para casi a esmorecer.
     A fasquía do taberneiro, alongada e tremelante, esbara velaíñamente pol-a parede; e as máns e a cara do home na zona da lus semellan as d'un avarento rústico concebido por un auga-fortista.
     Óuvese o chinchar das moedas como follalatas mouras do pandeiro do silenzo.

MINGOS
Devoltando os cartos ô caixón.

Cata que tal. ¡Qué porcallada! ¡Qué miseria! Imos do goio par'a lama. ¡Lévem'o demo se asín se pode seguir un mes máis! Hoxe en tod'o día nin trece reás de venda. Desque me morreu a parenta, dobre traballo, falla de cuidados, homes sôs tendo que nos valer para todo, e o choio a esmorecer. ¡E as débedas c'o amo da casa e das leiras en aumento! Xa nos ameazou c'o desaucio. Nas adegas non'os queren fialo viño. E os fillos, dous mozos barudos decatados do noso vivir serodio, sen poderen no mais do tempo ganar un chico. (Fechando o caixón con carraxe e saíndo de trás o mostrador).

     Fai poucos anos a nosa taberna era un ben d'El Señor; apenas se outra había na parroquia. Agora, todo se volve tabernas. Seique n'hai casa sen ramallo de loureiro â porta. (Pausa). Xa tocaron âs ánemas na Eirexa e eu mais probe do que elas, coma elas ando en pena. (Indo â porta). ¡Qué tristura!. Non ha ser pior a do cimeterio. Non se ouce nada e as raiolas do luar enchen todo de melanconía. Hastra os cás dormen. E a friaxe chantándoseme nos hosos. (Póndose a refregal-as mans e a se paseare pol-o ban). Nunca eu viñera para a aldeia... (Sigue a devanar nos miolos unha mea de pensamentos, ata que chega de fora, do camiño escuro, rexo balbordo de pegadas que curtan o silenzo e a soma d'un home alóngase na porta devanceira e lizgaira). Xa non agardaba a ninguén.

FUCO DA ARNOIA
Entra nervoso e alporizado, c'unha manta de viaxeiro que lle pendura d'un hombro e unha caiada na man.

¡Ei, da casa!

MINGOS
Dubidoso, â esculca
Pro, ti non es... ¿Ou vexo mal?

FUCO
Si, home, si, son Fuco da Arnoya, o mesmo... ¿Seique me non coñeces?

MINGOS
¿E non t'hei de coñecere, Fuco? Agora, si... Pro entraches tan de súpeto, mirando d'un xeito tan aqueloutrado...

FUCO
O que che pasaría a ti de te atopares no meu pelexo.

MINGOS
Pro logo pasouche algo? ¿Atópaste malado? Non pareces o de sempre, abofellas. Falas d'un xeito...

FUCO
É o xenio que me anda a rebulir nos nervos. ¡Ai Mingos, nunca cousa che me pasou com'a de hoxe! Non poido co'a carraxe. (Pousando con brusquedade encol d'un tallo a manta e a caiada). ¡Mala centella os coma!

MINGOS
¿A quenes, Fuco? Tesme abraiado. Fervo así eu por sabere que che ocurriu...

FUCO
En fero aceno, pechando os puños

Si eu soupera...

MINGOS
Fala pol-o que mais queiras, home ¿Non fumos sempre bos amigos? ¿Ou non tes xa como decote confianza en min?

FUCO
Teño, Mingos, teño... Pero, agarda que xa me vou sosegando... Agora che contarei todo.

MINGOS
Para ouvilo estou... Decátate do meu interés.

FUCO
Déixame acougar un pouco (Séntase).

MINGOS
Fitando curioso

Xa ia para meses sin nos vere. Eu non saio d'este ichote serodio onde me ten en cadea a miseria. E ti, xa ora, daste pouco a vistas por estes camiños de pobreza. ¡Vaites, vaites c'o meu vello amigo Fuco!

FUCO
Estouche para festas com'o demo para vel-a crus.

MINGOS
Pois eu, Fuco, matinando en me botare a pedir esmola.

FUCO
Aspramente
Outros prefiren botárense a roubar pol-os camiños.

MINGOS
¡Ora que néspora che picou! Nunca com'a hoxe te vin. Falas d'un xeito que non é o teu de sempre.

FUCO
Docificando a voz

Escoita, Mingos. Ha ser ben que me traias un anaco de pan, outro de queixo e unha cunca de riveiro.

MINGOS
Xesús de contadiño, home. E mira si qués ovos que hoxe inda os teño; ou un chourizo. Outra cousa non che hai.

FUCO
Que nunca haxa menos. Pro, despois de cho agradecere, direiche que somentes me apetece o pan e o queixo e un grolo de viño.

Mingos pilla un molete de pan encetado e meio queixo do país e pónos encol da táboa acarón da que pousa Fuco. Logo volve c'unha cunca de viño.

FUCO
Sacando unha navalla da faixa talla un anaco de molete e outro de queixo, falando mentres xanta.

Porque és home da miña confianza quero pedirche casa coberta. De non teres incomenente dormirei eiquí hoxe.

MINGOS
¡Ai, ho, cata que milagre!. Fólgome ben do que dis. Dasme abofé unha boa legría. Pois mira, chegaches a tempo: teño arranxado un leito no que adoita pasal-a noite cando ven por eiquí co'a sua recua o maragato da Freira; e non é leito miga ruin, inda que non seña com'o da tua casa.

FUCO
Para pasar ista noite abondaríame un feixe de palla de non haber outra cousa. Con tal de me ver tranquilo e seguro...

MINGOS
¡Xesús! ¿Seguro dis? Iso ben sabes que entre nós... ¡Deus o faga por millor! Por mal home nunca me tiven, nin coido que me teñas tí... Pro ¿quéresme xa decir que cousa seria che pasou para falares como falas? Estou, así eu, que fervo por te ouvire, Fuco.

FUCO
Dame tanta carraxe como vergonza recordar o que me fixeron.

MINGOS
Conta, Fuquiño, por favor...

FUCO
Nunca tal me pasou, Mingos. E ben sabes que moito teño camiñado por estes logares e que son home para calquer home. Vai un pra vello e deprende cousas novas. Ora, ¿qué che parece?... Asómbrate, ho. Díronme o alto, a min, a min, no recuncho da congostra do Outeiro, dous homes enmascarados como antroidos.

MINGOS
¡Nunca Deus me dera! ¿Ladróns n'ista parroquia? ¿Ti falas en serio Fuco?

FUCO
Serio e ben serio. ¡Cústache caro crèlo! Tamén a min mo custaría se outro fose a decirmo a min.

MINGOS
Pro faceríano por te asustaren, para darche unha broma, se cadra. Eiquí ladróns nunca os houbo.

FUCO
¡Unha broma, Mingos! Boa broma poñérenme unha escopeta ô peito e un coitelo, despois de me amarraren os brazos c'unha corda. E logo de cachearme todol-os petos e de levárenme cantos cartos n'eles tiña.

MINGOS
Parvo me deixas, ho. Pro... leváronche moito?

FUCO
Canto me atoparon. Cincoenta pesos, entre billetes e prata. "¿Non levas máis?" -perguntóume termando de desfigural-a voz o da escopeta. "Podédelo ver, respondín eu, inda que non daredes c'un chico mais". "Entón agarda eiquí un pouco sin te moveres -díxome o do coitelo- porque si botas a andar antes de que nós te avisemos, a escopeta gomitará pol-o cano de ferro d'abondo para che fural-a chola". Perdéronse na soma. Sintinnos fuxir. E d'aquela, con gran traballo puiden desfacerme da corda. E eiquí me tés.

MINGOS
E non portabas arma ningunha...

FUCO
Ningunha. E inda que a portara, Mingos, sorprendido de súpeto, acometido pol-as costas, a defensa era pouco doada. Esta navalla e o pau ¿para que servían d'aquela? Pro bon foi o escarmento. Non me han pillar mais com'a hoxe. ¡Xúroo pol-o leite que mamei! Con todo, sorte tívena...

MINGOS
De que non te asesinaran.

FUCO
De que non me asesinaran e de que non desen con isto... (quitando o chapeu con xesto de satisfaición). É un costume meu antigo, por algo son galego e desconfiado.

MINGOS
Non entendo o que queres decir...

FUCO
Pois, mira... Son catro centos pesos que salvei... (Sacando do coiro do chapeu uns billetes dobregados). Sempre que me puño de viaxe con cartos, gárdoos eiquí. E os parvos non deron con eles...

MINGOS
Agora decátome da tua sorte. Foi boa que non chos ulisen. ¡Catro centos pesos!

FUCO
Si mos chegan a uliren os bocoies que vou mercar a Enfesta ben caros me sairían. (Garda os cartos no chapeu).

MINGOS
Con todo cincoenta pesos leváronchos.

FUCO
Leváronme os mil reás; pro non é, abofé, a perda d'eses cartos o que me fai adoecer... Vota un a conta de que fixo un mal negocio. O que me fai ferver de carraxe é a aución... o non podere darlles a aqueles rillotes o seu merecido. Si chego a descobrilos... Son home d'abondo para non consentir que me asoballen.

MINGOS
Tencionarás, ben sei, falarlle ôs civiles. E canto mais antes, millor será.

FUCO
 mañanciña heime chegar ô posto da parella. Mais dubido que ela consiga apañalos. Ora o parte hai que o dare. Por iso, Mingos, quixera ver si agora durmo ou descanso un pouco para que os nervos se amolezan. E logo que naza o día a m'erguer e de camiño.

MINGOS
Despois de lle traguer outra cunca de viño

¿Non qués máis nada?.

FUCO
Bebendo

Non, sô apetezo tumbarme no leito. O corpo pídeme acougo. Si me dis a onde vou...

MINGOS
Agora mesmo decireicho. Decátome de que cando un está enrabechado non ten humor pra nada. Agarda que pille unha vela... Non hemos d'ir âs escuras ô sobrado. (Vai ô mostrador e volta c'unha vela alcesa nun candieiro. Fuco, erguéndose, pilla a manta e a caiada despois de fechar a navalla que limpa n'unha chisca de pan, e disponse a seguir o taberneiro). Cando queiras, Fuquiño.

FUCO
Imos, xa. E disimula a molestia.

MINGOS
Co'a vela na mán, rubindo as escaleiras

¡A molestia! Seique me amolas. Os amigos son para servírense uns ôs outros. Hoxe por tí, mañán por min.

FUCO
Que vai após de Mingos escomenzando a rubir

¿E os teus fillos que inda non che perguntei por eles?

MINGOS
E aló pol-a vila andan os probes buscando traballo.

Siguen a parolar. Fica a escea solitaria. Ven de lonxe unha cantiga de arrieiro e o tintileo das campaiñas dos mulos. Logo baixa Mingos paseniñamente as escadeiras. Ô mesmo tempo óuvese o catriplinar d'un cabalo nas pedras do camiño que chega ata a mesma porta da taberna, e alí para, refolgando. Unha voz de home dí: "Xoo ...besta"; e logo: "¡Ai, Mingos!"

MINGOS
¿Quen me chama?

A VOZ
Son eu, home, son eu. Ven acó.

MINGOS
Ai, o siñor médico, don Ramonciño. Pro logo, ¿seique non quer apeárese da besta?

A VOZ
Non, que xa é tarde; c'o conto de que hoxe fai un luar guapo, demoreime d'abondo e vou â miña casiña de presa. Se cadra algún enfermo percisa de min. E como faltei tod'o día...

MINGOS
D'aquela foi â vila.

DON RAMONCIÑO
Que asoma a cabeza pol-a porta, dobregando o busto encol do cabalo

Fun, home, fun. E na vila déronme un mandado para tí.

MINGOS
Un mandado para min... E si non é dos fillos, boa cousa non lle ha de ser.

DON RAMONCIÑO
Como para che gorentar non coido que o seña. Seique xa te decatas. ¿Non sí?

MINGOS
Decátome, siñor, decátome e ben. Será a mesma encomenda que lle deron para min ô abade...

DON RAMONCIÑO
Unha encomenda engorrosa, abofé. Pro pídenlle a un por favor que a traia, e vel-ahí tes, un non pode negárese.

MINGOS
É cousa do fidalgo...

DON RAMONCIÑO
Do mesmo. Atopoume na rua e díxome: Home, Ramón, heiche agardecere que se vas para a aldeia chégueste hoxe ou mañán hastra a chouza de Mingos, se che non cadra millor chámalo ô teu despacho, para facerlle saber da miña parte que si continua sen me pagal-a metade da renda que me debe de dous anos da casa e das terras que lle teño alugadas, sin agardar mais levarei o conto ô Xusgado, pois xa lle concedín espera d'abondo.

MINGOS
Espera d'abondo, si. Él di ben. Pro para pagar fan falla cartos. E o negocio vai tan mal...

DON RAMONCIÑO
Ai, iso alá vós. Ben sei que non te vales ben e si eu puidera axudarche, xa sabes que che axudaría, Mingos, como teño axudado a outros en millores tempos. ¡Quieta, besta! O animal turra para a corte.

MINGOS
Ben'o sei que vostede é amigo da probeza.

DON RAMONCIÑO
Amigo da probeza, pero sen cartos.

MINGOS
Cáseque tódol-os bós son probes.

DON RAMONCIÑO
E máis tes razón... Pro, abur, abur, Mingos.

MINGOS
Xa que non é gostante de se apeare a mollal-a palleta, páseo ben.

DON RAMONCIÑO
Gracias, home, gracias....¡Ata besta!.

Os cascos do cabalo petan outra vez nas pedras do chán. Alónxanse axiña

MINGOS
Fechando a porta

¡Que ll'eu pague ô Fidalgo! E ten razón. Pro ¿como ll'hei pagare? Teño máis débedas que dedos nas máns. Agárdame boa... Pedir pol-as portas unha esmola ou sair ôs camiños com'os que roubaron a Fuco. ¡Mali â miseria!

Óuvese de novo a cantiga do arrieiro que pouco a pouco se alonxa sin deixar de se escoitar ata que aparez o outro cadro.
[De se levar ô teatro esta peza a cantiga do arrieiro, non habendo quen a cante podería sel-a d'un disco de gramófono, sempre que se interrumpa o disco antes de que chegue â parte coreada]

¡Cata que tal! Hastra ese arrieiro da Arnoia que agora demorou na taberna do Sidro sigue camiño sin se lembrar como d'antes de vire eiquí. El canta satisfeito e eu bruo de carraxe (N'un salouco de desespero). ¡Mala centella afunda a miña sorte ruín!... Si Fuco m'emprestara uns cartiños... Pro xa outras veces mos negou. E agora que o roubaron... (Indo ô mostrador pilla un farol, que alcende e logo apaga o quinqué). Tomarei un bocado, mirarei do porco e despóis a dormire eu tamén, e o Señor me perdoe se non espertase máis...

Vaise c'o farol alceso pol-a porta do fondo; fica o teatro âs escuras o tempo perciso para facela mutación súpeta.


TEMPO SEGUNDO

Un coarto no sobrado da taberna de Mingos, con fiestra que se abre para a chouza e porta de saída â escaleira. A fiestra, falla de contras, enche de crara foula de lúa as táboas do sobrado.

FUCO
Tumbado no leito baixo da manta, onde tamén acocha o chapeu; a chaqueta e o chaleque dependurados d'unha cadeira, e os zapatos, acarón d'ela. Co luar mesmo parece día.

E seique non poderei dormire miga. A sorpresa e mail a raiba envenenáronme o sangue. Agás agora nunca ninguén me abasallou... Pro ¿a qué matinar mais sobre do conto? Auga pasada non avala muiño... A facer por dormire e mañán, si Deus o quere, será outro día ¡qué carafio! Non parece senón que nunca perdín mil reás. (Acocha a cabeza baixo da manta. Trás unha curta pausa ergue o busto de súpeto e fica â escoita). Xa me parecía a min que petaran â porta e que chegara xente. Falan en baixo. Pois si son gostantes do rebumbio e lles da por faceren festa entón si que nin soñar c'o sono... Inda que coido que o Mingos non ha permitire trouleos a estas horas, sabendo como sabe do que me pasou... ¿Quenes serán? ¿E eles serán amigos? Non sei porque me tenta a curiosidade. (Deixa o leito a modiño e chega a orella â porta que entrabre). Algo lles di Mingos pol o baixo... Mesmo parece que terman de que ninguén se deprocate do que parolan... Diciralles, se cadra, que estou eu eiquí e que non berren, se non lles conta o meu conto. A cousa é natural. Pro ¿porqué penso que n'ese parolar baixiño hai un aquel de misterio? Bo, os condanidos dos nervos que se me puñeron de punta traballan d'abondo. Fuco, ô leito e déixate de lerias. (Fai mentes de pechal-a porta, mais volta a abrila de súpeto, con fondo desacougo). ¡Esa fala que agora ouvín!... ¿E estoutra? Ah, conézoa... conézoa. ¡Cala! E non lembran as dos que me sairon ô camiño? ¿Ouviría mal? A nervosidade trabúcame cecais. Teño que escoitar millor. (Túmbase no chan a modiño coa'a cabeza para a porta entraberta). Dam'o corazón que son os mesmos. Si... si... ¡os mesmos! Pero ¿eu soño? Non soño, non... ¡Deus me vala! E chámanlle mi padre a Mingos. Son os seus fillos, dous desesperados que non atoparon traballo... Agora non hai dúbida. ¡Onde caín Virxe santa! Cala, volta a lles falar baixiño Mingos. Contarálles dos cartos que escondín no chapeu. Nunca da língoa me eu fora. Ben parvo fun. ¿Non sabía que non hai millor verba que a que se non ceiba?. Semella que disputan... Seique estou perdido. Pro ¿Mingos sería capaz? A necesidade é o demo. Este silenzo da noite na soedade da aldeia éncheme de medo; é pior que un puñal.

(Érguese con moito tento, as mans trementes, a vos ronca, os ollos como lóstregos)

Pro, ¿non serán os nervos, estes nervos condanidos os que me fan matinar cousas que non son? E pode ser, mais a dúbida xa rila en min com'a trilla na madeira e xa o acougo non se fai posibel... ¿E se fose certo? (Volta â porta receoso). O corazón âs veces é com'a galiña que venta ô raposo. Gálgame no peito sospeitando perigo. Ninguén fala. A lus sigue acesa embaixo. Unha botella topa no vidro dos vasos. É que beben bebida branca. Agora abren unha porta. Chocaron ferros. Voltan a falaren baixiño. ¡Ó que inferno de noite! ¡Mali â hora que puxen os pes fora da miña casa! Non sei que facer. Baixaría de boa gana, pro si son os d'embaixo os que me roubaron, se cadra asesínanme. ¿E fuxir por eiquí? (Indo â fenestra). Caería na horta. O salto é doado, pro sentiríanme... ¿E si argallase un atadelo co'as sabáns do leito?. Vou tentar esto. Paréceme o millor. Pro... ¿Que vexo? (Descomposto, alucando con disimulo pol-os vidros da fenestra c'un ollo sô en procura de ocultar o corpo e o máis posíbel da cara). ¡Xa é tarde! Un mozo c'un farol e un sacho vai pol a horta. Non sei que esculca. Ollou para eiquí. Farei que me non vexa. Agora segue camiñando. (Voltando a escoitar na porta). A taberna áchase en silenzo. ¿Baixarei a modiño a m'escondere n'un recuncho si é que non poido fuxir? (De presa pónse a chaqueta e o chaleque, e cala o chapeu na cabeza, despois de sacar d'él os billetes e metelos n-un zapatón que calza como calza logo o outro). Inda que os metera eiquí si me pillan darán con eles. Agora, abaixo... (Fai mentes de sair e recúa de súpeto). ¡Xente na taberna! Non teño salvación. Vixían as saídas. ¡Naiciña que me pariches! ¿Eu qué farei para me salvare? (Ouve sachar na horta, e chégase â fenestra encollido, paseniñamente). Penduraron o farol d'unha arbre. Son dous a sacharen n'un recuncho da leira. (Alporizado de terror). Abren unha cova. Falan baixiño; fan acenos estranos... Xa me decato: unha cova para enterrar n'ela o meu corpo despois de m'asesinaren. ¡Seino todo! ¡Valeime, Virxe santa! (Leva as mans â cabeza, chaveando c'o medo, a saloucar con debles saloucos chorosos). E eu sin ningunha arma para me defendere. Soliño contra todo... ¿Qué faigo, qué faría?... Estrálanme as sens. O corazón afógame... O reo na capela non sufrirá mais do que eu sofro. ¡Ah! Agora ocorréuseme... E non vexo outro camiño... Non, non'o hai. A me dar presa. ¡Valor, Fuco!

(Vai ô leito a modiño, e co'a súa manta un cabezal e outras prendas de roupa argalla com'un bulto de persoa que envolve na chaqueta póndolle o chapeu por remate. Todo con grande rapidez nervosa. Chegan craros da horta os golpes de sacho na terra. Saca a navalla da faixa, ábrea e con ela empuñada ocúltase ergueito, como si quixera esvairse no ángulo que forman a porta pechada e a parede. As raiolas de lúa peneiradas pol-a fenestra teñen âs veces escentileios de folla de puñal).

Non sinto nada pol-a banda da taberna. Pro os sachazos que dan na horta inda siguen por veces e resoan dentro de min. ¿Ora faceríame pensar mal o medo? (Despois d'unha pausa volve a escoitar na escaleira e logo torna a outra esculca na fenestra). A lus do farol, coma un vagalume na noite de luar vese aló no mouro recuncho da leira. Os dous homes cos sachos que mais que homes semellan sombras, entr'as sombras das arbres, agora acougan e seique falan entr'eles. Xa deixaron de falar. Parece que están â escoita pol-o que mostra a quietude das sombras dos seus corpos no chan. Miraron para eiquí. Coido que agardan algo... ¿Qué agardarán? (Pausa breve que corta un asobío ceibado mesmo baixo da fenestra). ¿Ese asobío? ¡Foi un asobío! A siñal, ben sei; a cova xa estará rematada, e agora... (Voltando â posición d'antes no ángulo da porta e a parede). Pegadas na taberna... E rubirán de contado. ¡Deus m'axude! Seique ruben xa... Non ouzo. O médo fáiseme virolos nos ouvidos. ¡Ah! si... si... ruben, ruben a modiño as escaleiras. ¿Cántos? ¡Miña nai, miña naiciña da i-alma! É o momento. Teño a vida n'un fío. Chegan... Quero coutar o alento. E este corazón, este corazón abáfame, traicióname, vaime delatar cos seus fortes latexos que se escoitan no silenzo. Non poido mais. Perciso berrar. E si berro, probe de min...

MINGOS

(Desde fora empurrando a porta entornada paseniñamente e alongando a cabeza alucante nas tebras do ban)

Deixou aberto. Non sospeita. ¡Fuco, ai Fuco! (En voz baixa para tentar se dorme). Ti dormes ou non?. Está seique dormido. Dorme coma un santo. Millor. Coido vel-o bulto do seu corpo no leito. (Avanza c'un gran coitelo na man, âs palpadelas, todo na punta dos pés espidos, co'a súa sombra devanceira com'un pantasma negro alongándose na craridade do luar). ¡Mala centella! Unha condanida d'unha táboa renxeu... i-é que as pernas non me rexen ben. ¡Casi tremo! Os dentes chavéanme. Os cabelos fánseme d'aramio. Levo a pucha ben cinguida na cabeza e mesmo parece que me vai a fuxir. ¡E serei tan cobarde! ¡A él! Agora é a miña. ¡Sin máis que o pensares, Mingos! ¡Xa!

(D'un pulo chega ô leito e erguendo o coitelo chántao varias veces no bulto que supón o do corpo que busca. Fuco, com'un lóstrego de sombra, n'un chouto de fera acorralada bótase encol do taberneiro, saíndo de trás a porta, tolo de xenreira e medo, tallándolle o pescozo co'a faca e apreixándollo logo coas máns pol-as que lle escorre o sangue a feito).

MINGOS

(Que tenta volvérese a él, alporizado pol-a sorpresa e a doore n'un berro mortal, que logo faise estertor agónico)

¡Quen!... ¡Ai!... ¡Ouu!... ¡Ooo!...

FUCO
¡Eu que te matei, ladrón, antes de que ti me asesinaras a min! (O corpo de Mingos que se dobregou no canto do leito cai ô chau com'un pelele cand'o ceiba Fuco). Agora a fuxire se poido.

(Co'a navalla na man diríxese â escaleira. A súa fasquía tráxica desaparece na boca de somas do marco da porta. Fica o ban solitario. A lus da lua non pode alumear nídiamente o corpo morto que amortalla a sombra do leito).

UNHA VOZ
(Baixiño na escaleira, ô pouco tempo)

¡Mi padre!. ¡Mi padre!.

A MESMA VOZ
(Máis perto)

¡Mi padre!

O MOZO
(Cuia era a voz dend'a porta â esculca)

¡Meu pai!. E non da sona. Pois alí no chan, acarón do leito, un corpo áchase derrubado (Avanza e tópalle c'o pé). Morto semella. E meu pai baixaría a nos avisare... Pro non'o vin... E o asubio de siñal fai pouco que o deu... Alcenderei un misto (Desque o alcende co'a man a tremar, n'un berro de sorpresa e terror). ¡Ou! ¡Que vexo! El... mi padre!, ¡mi padre! ¡Meu pai é morto!. Matouno o outro. (Fitando con medo o seu redor). ¿Estará eiquí? (Corre â fenestra que abre de súpeto). ¡Meu irmán! ¡De presa, acode, corre... ¡Meu irmán!

(Síntense pegadas na horta, logo embaixo na taberna, seguidamente nas escaleiras).

O OUTRO FILLO DE MINGOS
(Tamén mozo, chega sin folgos de tanto correr, c'os brazos arremangados cheios de terra, un sacho n'unha man e o farol n'outra).

¿Qué queres? Esa maneira de me chamares... (Vendo o cadavre de Mingos, n'un charco de sangue). ¡Meu pai! ¡O noso paiciño! ¡Morto! ¡Apuñalado!

MOZO PRIMEIRO
Cata pr'alí. (Siñalando o leito). Por parvos nos perdemos. Coidamos que o outro non se decataría... X'o ves. Soupo máis que nós.

MOZO SEGUNDO
(Saloucando)

Cegounos a cobiza. (Botándolle os brazos ô irmán). Estamos perdidos... ¡Meu irmanciño! ¡Meu irmanciño!

PANO SÚPETO

 

© 2006 Biblioteca Virtual Galega