BVG     Atrás

Non me preguntedes iso de por qué escribo. Nunca sei qué responder a esa clase de preguntas, que son as que todo o mundo fai.      A lóxica di que non teño futuro no sector, como queda fino dicir. Non podo ganar diñeiro, nin boas críticas, nin un público numeroso co que escribo. Participo moi de cando en vez en premios literarios. A razón, á marxe de que os cuadruplicados, quintuplicados e sextuplicados saen máis caros ca zoscarlle a un xuiz, é que non consigo tomalos en serio. A meirande parte do que enviei a eles foron parodias, surrealistas e sangrantes a miúdo, desa solemnidade sacrosanta que para moitos debe acompañar á literatura. Iso non é así: a literatura é algo moito menos romántico do que pensan eses xurados e moitos lectores: traballosa e en xeral pouco gratificante. Xuro que intentei poñerme solemne nas miñas participacións, pero non había maneira. E así e todo, como por accidente, premiáronme algún que outro relato, poucos, iso si. Aínda cando leo recompilacións de textos premiados dalgún certame, non dou rematado. Uns son manifestos políticos cun toque de narrativa, outros son inxenuidade e engano (preséntase coma "retratos de tempos que vivimos ou que temos vivido", cando a realidade destes tempos, e dos de antes, e dos de despois, é máis diversa, máis crúa e infinitamente menos politicamente correcta) e outros teñen tanto adxectivo reiterativo que me aburro ó chegar á segunda páxina, de corenta e oito que traen, cando abondaba con seis para conta-lo que teñen que contar. Non sei se vos pasa igual a vós. Espero que si, porque non me gustaría se-lo único tolo aquí.      A Balada Do Nudista Caviloso, o primeiro libro que escribín, foi un proxecto pouco meditado. Ou nada. Saíume das tripas. Desde logo, non é o mellor libro de relatos da historia. É moi mellorable en técnica e argumentos. Se fora hoxe, non o escribiría como o escribín. Pero creo que tería merecido un premio. De existir, o de Libro Con Máis Collóns dos (de narrativa) que se publicaron aquel ano en Galicia, con diferencia e moi pouca competencia. Sotelo Blanco non tiña nada así no seu catálogo desde que, alá polos oitenta, JAM escribía historias escatolóxicas con ilustracións moi axeitadas de Anxo Baranga (lembro unha que representaba un pene exaculando coma un volcán; non é o meu estilo, pero recoñézolle o mérito do risco). Probade a ler O Ollo Pecho E Outras Historias Desagradables. É moi difícil atopar algo así hoxe. É complicado que profesores de instituto e funcionarios públicos (que non sexan Kike Muruais) poidan escribir algo así. Moi complicado. E os chamados "autores novos" a miúdo sono únicamente en idade física, porque cumpren co requisito que lles impoñen os veteranos: ter trinta anos e escribir coma se tiveran setenta e seis. Ademais, case todos queren ser Manuel Rivas.      A única presentación da Balada ía ser no Salón Do Libro Galego de Lugo, alá polo verán do 2002, penso. Non sei se estivestes nela. Podo dicirvos que, desde o punto de vista do sistema literario galego, foi relativamente normal. A editora decidira que, como non me coñecía ninguén, fora só para a prensa, sen público. Mais a prensa decidiu que tampouco era para ela. Aparecín por alí cun cuarto de hora de antelación e marchei unha hora despois. En todo ese tempo, apareceu un fotógrafo e fíxome unha desas fotos insulsas que tanto lles gustan, na que aparecía eu folleando no libro. Ninguén máis. Eu era un fulano algo máis parvo do que son hoxe e non sabía onde poñerme nin qué facer exactamente en tal situación. Fabiola, en cambio, levaba unha editorial por algo. Sabía ben de qué ía o asunto e tomábao con moita tranquilidade. Tiña cousas que facer e marchou un pouco antes cá min, que me alonxei do meu libro para mira-los doutros, por mata-lo tempo. Non quería marchar tan axiña. Sería o lóxico. Mais eu non o son as máis das veces. Logo comprobaría que a deserción da prensa non era para tanto. Na radio si que me prestaron relativa atención. Chamáronme dunha emisora de Santiago (porque Sotelo Blanco está nesta cidade) e preguntáronme se quería conceder unha entrevista para un programa local. A miña intuición fállame para o positivo, pero adoita ser bastante certeira para o negativo. Expúxenlle-la dúbida: non estaba seguro de que eu fora encaixar no seu programa. Tiña e teño unha maneira de pensar e actuar que bate frontalmente coa de moita xente, desnortándoos, e isto pode te-los seus inconvenientes. Estivemos un pouco arre e xo, e ó cabo díxenlles que podían chamarme. Nunca o fixeron. A intuición deles tampouco debía ser cega. Despois daquilo, si que rematei concedendo un par de entrevistas para a radio e outra para a prensa. Unha das da radio non estivo mal, dentro do pouco que me interesaba o que me preguntaban. Parecíame que estaban obviando o mellor e limitándose a preguntas convencionais, que se respondían sen palabras, ou con monosílabos como moito. Coidarían que iso era o máis razoable para alguén coma min e coma o libro que lles traía, deduzo. A outra foi kafkiana. Os entrevistadores andaban algo dubidosos, e vaia porta para ir petar. Foi algo en plan "Así que escribiches un libro..." "Escribín..." "Qué motivacións tiñas para facelo?" "Eu non sei falar diso. Podes ler unha reseña que me fixeron..." Ademais, o son de ambiente pola miña banda foi bastante orixinal. Chamáronme en plena reunión da comunidade de veciños. Eu non sabía que a había precisamente aquela noite cando aceptei a entrevista o día anterior. Estaban reunidos no portal, pero os berros chegaban ó primeiro andar apenas amortecidos. Pecheime nun cuarto co teléfono, sen contar con que as paredes de papel de fumar dun típico edificio de protección oficial facían inútil a idea. A través da radio, debía soar coma unha manda de cans adoecidos ladrando nunha casa abandonada. Pouco falei, así que a entrevista foi moi breve. Contei algo sobre Jack Kerouac, unha anécdota de Roald Dahl sobre un método improvisado seu para lembrar ideas (escribir unha palabra clave co dedo sobre o po que cubría o seu coche no medio dunha estrada rural inglesa) e pouco máis. Debeu se-la entrevista máis rara de tódalas que levaban feitas eles. Algo para lles contar ós netos, non? Menos da unha pedra. Á do periódico fun bastante motivado. Ata que pasou o que xa pasara antes. Tiña a impresión de que o entrevistador me quería levar por un camiño e eu non sabía por cál. Sempre parecía impaciente, coma se eu non captara o que quería dar a entender, e seguramente así era, porque estou máis cómodo cando me explican o tema con tódalas letras, sen sutileza. Semellaba que el quería que eu dixera algo que a el lle gustaría escribir. Anque quizáis pretendera botarme unha man véndome tan pouco comunicativo, non me gustou. Eu digo o que quero, parézalle interesante ou non a quen me entreviste. Resulta bastante habitual que o responsable da entrevista non teña tempo para unha lectura en condicións do libro antes de recibir ó entrevistado. Aquel periodista díxome que así era: pasáranllo co tempo xusto para follealo. Comecei a sospeitar que nas entrevistas da radio sucedera igual. Daquela, suponse que debe se-lo entrevistado o que explique de qué vai o libro para que o entrevistador teña unha idea do argumento e poida enfocalo dun ou doutro xeito. Non se me da ben contar de qué van os meus libros. Disque lle pasa a máis dun escritor. Javier Marías comentou algunha vez que odia cando, nunha rolda de prensa, lle ceiban un "Resúmame en trinta segundos de qué trata a súa novela", ou algo polo estilo. Non parece que eu vaia dar unha rolda de prensa a curto prazo, como queda fino dicir, e tiña algo máis de trinta segundos; con todo, non me chistaba. Intentei falar co periodista de rock, a xeito de introducción. Había unha forte relación. O libro é puro rock non conservador, trata de intimismo eléctrico e de axustes de contas coa realidade -isto último lino logo nunha reseña escrita e está ben definido. Os relatos poden gustarche ou non gustarche, ou parecérenche "de calidade irregular", coma a bastantes visitantes dunha web de bookcrossing na que entrei hai un tempo. Mais teñen un plan, xogan a algo. Non semellou interesarlle. Díxenlle un par de veces que tamén trataba de desencanto, para que poidera poñer algo. Esa palabra quedaría entrecomiñada no titular do artigo. E aquí remataron as entrevistas, quitando unha que dei para a revista do instituto de FP no que estudiei, feita por uns rapaces bastante voluntariosos. Estaba moi hiperactivo aquela noite e todo me facía gracia. Xuro que non fumara nada. Só fora un día moi revolto, moi raro, máis do normal nun día calquera. Non cheguei a le-lo que publicaron. Espero que se lles dera mellor cós periodistas "de verdade". Houbo tamén dúas ou tres reseñas -ata onde coñezo- en publicacións en papel e unha por internet, temporal. Todas tiñan en común que captaban un detalle interesante e deixaban os outros ou pintábanos ó seu xeito (algunhas conclusións eran coma ver un caniche facendo botellón), e cada unha captaba os detalles que as outras deixaban.      A Balada vendeu trescentos e pico exemplares e supúxome un cheque por outros tantos euros, que desapareceron moi axiña. Din que o libro galego é un elemento decorativo de primeira. No meu caso, non sei cántos dos que o mercaron chegaron a lelo. Hai tamén un exemplar na biblioteca provincial. Non aparenta moito uso. De tódolos que afirmaron telo lido, varios dixéronme que lles gustara. Non cheguei a crelo. Se un coñecido teu escribe un libro, o que farás é dicirlle que lle gustou anque non lle atoparas máis utilidade cá de calzar unha mesa coxa. Sociabilidade. Meu pai intentou lelo, polo que me contaron. É un home da Galicia profunda que guiaba camións e rematou na construción. En consecuencia, non rematou nin o primeiro relato, "Edén". Cando relacionou parto con serpe, pechou o libro con noxo e non o volveu abrir, que eu saiba. A única persoa que dixo estar entusiasmada coa Balada foi un tipo que traballara con meu irmán na construción, precisamente. Tiña sona de cabra tola. A última vez que se soubo del estaba na vendima, en Valencia ou arredores, coa noiva a piques de morrer abrasada no incendio da caravana na que vivían.        Por se se agardaba iso de min, non aparecín desde aquela ata hoxe por ningunha entrega de premios, simposio, taller literario, conmemoración nin nada semellante. Penso que é un comportamento moi normal tendo en conta o que hai. Ata quedei finalista nun concurso de relatos do concello de aquí, de Lugo, e non fun recollelo. Un detalle ilustra o problema: Na plica, asinei xa como asino agora, Vidal (tomei este nome porque así me chamaban no colexio: era o único neno de terceiro ó que lle chamaban polo apelido tódolos outros nenos), co nome completo entre paréntese. Pois publicaron o nome completo. Non me gustou ese desleixo, que é bastante común nos medios de comunicación e nos organismos que convocan os premios. Podo engadir que había -coido que aínda a hai- unha revista literaria dirixida á mocidade e editada por un organismo público na que as colaboracións ían asinadas con "Asdo." diante do nome. Estiven escribindo durante estes anos, de tódolos xeitos, e teño cousas que se poderían publicar. Pero coa literatura pásame o mesmo ca coa miña forma de andar. Hai seis ou sete anos, ía pola rúa coma se levara o demo ó rabo, a calquer hora e fora cara onde fora. Logo aprendín a camiñar de vagar, polo ben da miña saúde física e mental, algo defectuosas xa de por si. Coido que o cambio foi para mellor.

© 2006 Biblioteca Virtual Galega