BVG     Atrás

Non. Eu non digo que fosemos alí porque era sábado e porque ó día seguinte fora domingo, que un pode estar folgado, pero tamén ten as súas ocupacións sen necesidade de ir molestar a un velorio. Se fomos alí foi polo respecto que ó Leivinha lle tiñamos, iso ninguén se atreverá a negalo. O que pasou despois xa é outro cantar. Non é culpa nosa. Porque claro, caemos pola casa á noitiña, ¿e que iamos rascar? Non iamos sentarnos arredor do cadaleito na habitación, no medio das vellas. Onda os homes á sala foi onde fomos. ¿Ou tamén niso vai haber alguén que diga que non sabemos reportarnos? O que pasa é o que pasa, que entre moita xente todo é unha barullada. Badúan uns e outros e non hai quen se entenda. ¡E encima con todo o frío que facía no carallo daquela sala, que non é por nada pero ben podían gastar catro patacóns nunhas estufas! Nesa casa son todos uns cotrenas, dígollo eu. O único que se salvaba era o Leivinha.      Pero ó conto, que nós saber soubemos estar. ¡Se na primeira mesmo nos puxemos de leria cos homes que había alí! E se non me cre, non ten máis ca preguntarlle a Narciso, o da Requeixada, que Fandiño estivo un bo anaco batendo con el, de cando estiveran os dous no servicio. Falaban dun partido de fútbol que xogaran cos mandos. O que estaba contando Fandiño era que nunha xogada Narciso ía só co balón cara a portería e non había porteiro e entón viu a un sarxento que xogaba no seu equipo correndo a par del e pasoulle o balón dicíndolle, métalo usted, mi teniente, meta usted el gol. Iso era o que Fandiño lle recordaba daquela. E Narciso ría e dicía que si, que el fixera iso, pero que claro, que había que vivir e que mellor era estar a ben cos que mandan, que un gol máis ou menos pódeo meter calquera. Esas cousas. O Fandiño é o que ten, que empeza a leriar con un e non hai Deus que o pare.      Por iso que o día do velorio non parou de falar alí con Narciso. Coma todos, por outra banda, ¿non si? Para iso están os velorios. O que si, si, que as cousas hai que facelas ben. Só a esta familia se lle ocorre armar un velorio na casa e logo non poñer alpiste para que un home poida mollar a palleta. E como naquela sala non había quen parase co frío, o Hipólito dixo de nos ir quentar un pouco á cociña, de maneira que eu tirei tamén de Rufino e de Fandiño e fomos os catro para a beira do lume.      Aí foi onde empezamos a estar ben, non digo eu que non. Primeiramente pola caloriña aquela dos rachóns ardendo na cociña de ferro, que daba gusto notar como aquecía a pel das pernas por debaixo dos pantalóns. Pero logo tamén polo viño. Hipólito foi o que descubriu a botella, de casualidade. Resulta que estabamos os catro falando tranquilamente e Hipólito ergue a cabeza cara o chineiro e aí salta: ¡Cona! ¿aquela non é unha botella de Mencía? Viramos todos a cabeza, e efectivamente, detrás do cristal do chineiro vemos unha botella de Rectoral de Amandi, talmente coma se a puxesen alí para que nós lle botaramos man. Non fixo falta nin dicilo. Sen máis recado, Hipólito abriu a porta do chineiro e agarrou a botella.      O peor foi atopar con que abrila, que conseguir un sacarrollas botounos un bo cacho de tempo abrindo e cerrando portas e caixóns. Debían de ter a botelliña ben reservada para unha ocasión, porque un triste sacarrollas non apareceu por toda a cociña, nin o terían se cadra na casa, digo eu, e á fin o que fixemos foi meter para dentro o tapón co mango dunha culler e botar o viño na xerra.      Cando apareceu Moncho, o cuñado do defunto, a xerra xa ía vento en popa. A penas quedaba no fondo un gurruchiño, así que o home, pensando seguramente que estabamos chupando do da casa, dinos, pero se é do que quedou do xantar, e entón colleu a xerra e foina encher á adega. O Hipólito fendía coa gargallada cando o outro saíu pola porta.      Co viño que el nos trouxo fóisenos o tempo leriando. Porque nós ir iamos coa idea de pasar no velorio unha ou dúas horas, pola cousa do respecto ó finado, e despois marchar directamente a divertirnos, coma calquera sábado. O que é que o tempo buliu máis da conta coa parola e a caloriña, e así son as cousas. Á fin e ó cabo, ¿quen ía ter gana de botar o corpo á xeada, co ben que alí se estaba de conversa e chupando viño?      O que máis lle daba á lingua era o Fandiño, como antes dixen. Daquela estaba falando moi ó caso do Leivinha e das súas historias, do pavero que era o Leivinha cando o atopabamos por Vilanova dalgunha volta. Aínda non hai tanto que o encontrabamos algún sábado á noitiña chupando o seu ribeiro na do Angarita, e en seguida que nos vía xa nos estaba convidando. Ó que fose, tanto tiña que tomasemos cervexas ca cubatas ou whiskys, home máis desprendido non o acordo. Así é que tamén nós lle correspondiamos cando cadraba.      E logo, a trouleiro non lle gañaban moitos mozos. El, con máis folgos cós seus propios netos, que ó Pepiño seica o atopou un día na do Negro, a barra americana, cando o Leivinha xa se ía, e para poder marchar xuntos mentres o neto ía cunha tipa foi el e repetiu a ración con outra. Así era o Leivinha. Por iso que como non lle iamos ter nós respecto. O que pasa que unha cousa é o respecto e outra facer o parvo. Se había ocasión e tiñamos boa oportunidade á man sen facerlle mal a ninguén... ¿Que diferencia había entre o falar noso e o falar dos homes que estaban na sala? Ningunha. ¿Ou é que cada un non conversa do que lle ten conta? Pois iso mesmo, nós non iamos falar dos asuntos deles. Nin eles dos nosos. Do que nós os catro falabamos na cociña era do que a nós nos importaba, dos choios e dos bares de Vilanova e das mulleres. O que sucede que a xente ás veces non o entende. Parece parva.      Acórdome que dunha volta, pola cociña apareceu Hermitas, a filla maior do Leivinha, cando Fandiño e mais Hipólito estaban falando de Rosalva, a amiga que ten agora o Negro. A cousa é que tiñan unha certa retesía entre os dous con aquel asunto, Fandiño a dicir que na primeira tamén el se deitara coa Rosalva, e Hipólito a turrar en que non. Que para min teño que levaba razón Hipólito, non é por nada. Á Rosalva esta eu non a vin nunca no medio das outras tipas coma unha máis, nin tampouco con ningún cliente. A esa tíñaa o Negro reservada para el, se coñece. Dunha volta ata oín que seica ía casar con ela, aínda que logo todo quedou en nada. Por iso creo eu que tiña razón Hipólito. Pero a cousa é que Fandiño todo se mataba en que si, que estivera coa Rosalva antes de que o Negro a collera para si. E mesmo daba detalles, que non sei eu se os inventaría, pero polo xeito que tiña de os dicir talmente semellaba que eran certos. Que se a Rosalva tiña as coxas desta maneira e as tetas daquela outra. E todo cunhas palabras tan atinadas no que dicía que ó oílo a nós mesmamente nos parecía que estabamos vendo diante á ditosa Rosalva, espida e agarimosa.      O Fandiño é o que ten, que dándolle á lingua queda só. Nin el mesmo sabe cando parar, nin se o está escoitando un ou un cento. Por iso que cando entrou Hermitas na cociña, estou seguro de que el non se deu conta e seguiu leriando para diante co que estaba, que se a Rosalva era quente coma o lume, e que se na cama era moito mellor cá Gladis ou cá Lucy. Así é que Hermitas ó escoitalo quedou abraiada. Non sei que viña buscar, pero o caso é que tan pronto oíu semellantes cousas parou en seco onda a despensa e quedou mirando para nós coma quen mira unha recovaxe de lobos. Talmente. Logo persignouse dúas ou tres veces moi lixeira antes de dar a volta e saíu da cociña.      Daquela xa acabaramos o viño, así que eu collín a xerra e díxenlle ó Hipólito que me acompañara á adega. A adega está no baixo da casa, a carón mesmo do garaxe do tractor. Pois alí nos metemos Hipólito e mais eu, a buscar o viño pola nosa conta. Que esa foi outra, claro está, porque na do Leivinha sempre colleron ben de viño. Naquela adega, polo de pronto, tiñan oito ou dez barrís, entre medios, bocois e bordelesas, e Hipólito e mais eu non sabiamos debaixo de que billa poñer a xerra. Na primeira puxémonos a petar cos nocellos nos gabexos, a ver cal soaba a oco e cal non, pero a maior parte estaban cheos. ¿Ti sabes cal está abillado?, preguntoume Hipólito. ¡Eu que carallo ía saber! Se non están abillados, abillámolos nós, contesteille. Daquela collín un vaso que atopamos encima dunha repisa e botei un gurruchiño do primeiro barril. O viño que probamos era medio vinagre. Unha verdadeira purrela, a dicir a verdade. Así é que non quedou máis remedio ca abillalos todos, a ver cal era mellor.      Entón, cando xa encheramos a xerra e iamos saír da adega, Hipólito albiscou dúas botellas nun recuncho e en seguida quixo ver o que tiñan dentro. Agarrou unha delas e púxoa contra a luz diante dos ollos e despois achegou o bico ó nariz e cheirou a cortiza. A cousa tiña o seu aquel. Había que ver ó Hipólito engurrando os beizos, cheira que cheira coma un can fóra a alma, e non estar de acordo no que logo dixese. Éche unha caña caralluda para unha boa queimada, foi o que dixo. E o certo é que nese intre eu medio quixen protestar algo, aquilo xa me parecía pasármonos un pouco da raia, pero Hipólito non me deu a ocasión. Empezou a dicir que facía moito frío, que chupar un chisco de queimada viña sendo coma tomar un café e que á fin e ó cabo se o Leivinha estivera vivo, tamén el había de ter boa gana de xuntarse connosco a chupar no seu propio velorio. Total, que non tiven nada que lle opoñer tocante ó asunto.      Na cociña, mentres Hipólito buscaba unha pota na despensa e se encargaba de preparar a queimada, o viño fixo render a leria. Porque leriar leriamos o noso, iso si. Daquela ía xa para as seis da mañá, acórdome ben, e o Fandiño e mais Rufino dábanlle á lingua coma á primeira hora. Ou aínda mellor se cadra, que coa caloriña que nos quentaba a coira e o viño que nos cantaba no bandullo estabamos alí coma na gloria. Mellor ca en calquera bar de Vilanova arrimados ó mostrador. Nese intre estaban falando de Susana, unha medio moza que tivera Rufino había moitos anos, que era de Ourense. Parece ser que a coñecera cando el fixera o servicio. Polo menos eu téñoo visto algunha vez con ela por Vilanova, e era unha moza pero que ben fina. Alta e loura e con esa pel de cristal que teñen as mulleres da cidade. Vamos, que non estaba feita para o Rufino.      Pois o que nos estaba contando no velorio, que dunha volta ía el con Susana por Vilanova unha noite e atopou co Leivinha, que seica andaba medio chispa, e emprendeuna con eles. Na primeira, a dicirlle á moza que o Rufino era un bo rapaz. Pero de seguida xa empezou a falar de máis. Que se o Rufino non tiña dor dos cartos e que se ata o último patacón que gañaba o gastaba logo en convidar ós amigos a papar e a beber e ata a putas cando había a ocasión. Contaba o Hipólito que se non fora porque se trataba do Leivinha déronlle unhas ganas de arrearlle alí un par de labazadas... O que pasa que ó Leivinha perdoabámoslle todo. Non pola idade, que a outro que tivese sesenta anos non lle iamos consentir o que a el lle consentiamos, pero a verdade é que o home non tiña malicia no que facía. E logo que era tan trouleiro sempre. Ata o outro día mesmo, coma quen di, con setenta e tantos anos, e medio fodido do pulmón, pero el deixaba na casa a familia, a muller e as fillas e xenros e demais parentela, e co primeiro que pasase alá montaba no coche cara a Vilanova a botar a partida e a tomar chiquitos dando leria ata a deshora. ¡Home coma el! Moito o acordamos, por iso, os catro alí no velorio, malia que estivesemos na cociña chupando viño e falando del desa maneira.      Antes de que o Hipólito rematase de facer a queimada creo que aínda demos conta dunha ou dúas xerras máis de viño, iso admítoo. E despois, si. Despois veu a queimada. Que estaba que nin Deus, ¿quen vai dicir o contrario? O Hipólito ten boa man para facela, hai que o recoñecer. El alá se amañou para buscar polas despensas todo o que precisaba, remexendo por aquí e por acolá, e ó cabo fixo unha queimada do feldespato, como digo eu. Cando a apagou e a probamos, me cago na cona, aquilo baixaba pola gorxa coma un avión. Así a medio queimar, coa súa boa parte de alcohol aínda. Nada máis chiscala estaba claro que alí non ía quedar nin pinga. Por iso que cando entrou Manuela, a filla maior do Leivinha, nós estabamos no mellor da noite.      ¿Que non lle tivemos respecto? Non o sei. Pode ser. O que si, que se ela non se pon alí como se puxo, o resto da xente que estaba no velorio non se decata da cuestión. É que non había necesidade. Total, ¿que máis tiña? Ela entrou e nós estabamos chupando caña e leriando historias das mozas, cada un contando as súas. O normal entre homes, despois de chupar, ¿non si? A ela tampouco a aldraxamos tanto co que lle dixo o Fandiño, se se pensa ben. O que pasa que esta Manuela foi sempre unha amargada desde que o home marchou para Alemaña e se xuntou alá con outra e non quixo acordarse máis da Manuela. Nunca o aceptou. ¡Se xa pasaran quince anos diso e ela aínda seguía dicíndolle a todo o mundo que o seu Ricardo lle escribía e quería vir pero que era imprescindible na empresa e que os xefes non o deixaban volver! ¡Coma se o Ricardo fose un astronauta e non un simple albanel!      Iso era o que xa todos lle chamabamos, o astronauta. E iso foi o que alí lle dixo o Fandiño, nada máis vela. ¿E que, o astronauta cando vén?, largoulle, así en seco. Moi mal lle sentou, rediós. Non creo que o Fandiño calculase que lle ía sentar tan mal. O caso é que nada máis oílo Manuela lanzoulle unha ollada de peixe e sen máis nin máis boutose a el coma unha fera. Ou sexa, botar botouse a todos nós. Porque na primeira emprendeuna co Fandiño, a dicirlle a berros que era un desgraciado e un lacazán e que faría mellor en estar na casa coidando de súa nai e non alí bebendo á conta dun defunto coma un baldreu. Pero despois tamén nos meteu a nós no medio, que se non eramos máis ca catro solteiróns e que se queriamos emborracharnos que foramos quitar o viño das nosas adegas, que aquela era unha casa decente e que estaban de loito e que non tiñan por que aturar a nosa bebedela. Esas cousas que se din sen lle pedir permiso á razón. Así é que xa a todos nos alporizou a súa cantilena e á fin todos empezamos a dicir tamén das nosas.      Non. Puta nin cadela non llo chamamos ningún, que eu saiba, que á fin sería ela como fora pero non deixaba de ser filla do Leivinha, e aínda que nada máis fose pola cousa do respecto que ó pai se lle debía non creo que chegaramos a tanto. O que si, que co que nós tiñamos chupado daquela, catro ou cinco verdades tivo que as oír dos nosos beizos. Ela e mais os outros presentes no velorio. Porque da voz non tiñamos tino, iso tamén é certo.      Así foi como tomaron cartas no asunto os homes que estaban alí. De repente, que se achegaron o Moncho e catro ou cinco máis, e empezaron a dicir que tiñamos que marchar. Botar, o que se di botar, non nos botaron, quede claro. Eles o que fixeron foi convencernos de que era mellor que marcharamos a durmir, que estaba raiando o día e que nos ía vir ben deitarnos. E todo con moi boas maneiras. Así é que nós tamén o entendemos. Cando un home fala calmado e ó caso hai que o comprender.      O único o Fandiño, que daquela quixo rematar de beber a queimada que aínda quedaba na pota, un gurruchiño sería, digo eu, e entón os homes empezaron a poñerse farrucos. Que alí non se chupaba unha gota máis de alcohol, dixo un deles, envalentado se cadra por seren máis ca nós. Así que nada máis oír iso tamén o Fandiño se puxo nas súas e dixo que non había Deus que lle impedise a el beber o que quedaba.      Daquela xa ninguén se atreveu a replicarlle. El colleu tranquilamente o cullerón que estaba na pota e botou no vaso o derradeiro gurrucho da queimada. Durante un bo cacho de tempo, os homes estiveron calados coma estoas mirándoo. E el, mentres, a parolar de cómo se debía facer un velorio e como non, a dicir que estas cousas había que as facer ben, e que se se facía un velorio na casa como Deus manda había que ter viño e café e caña bastante a disposición da xente que ía pasar alí a noite, para que todo o mundo estivese a gusto e que cando marchase fose sen queixa ningunha. E ata poñía de exemplo o que el mesmo fixera cando fora do de seu pai, que non lle taxara a adega a ningunha das persoas que alí foran. Os outros rabiaban porque o Fandiño rematase de beber. Pero o caso é que o vasiño ía e viña na súa man mentres falaba, coma se o levasen e o trouxesen as palabras, mais non acababa de pairar nos seus beizos. Ata que nunha desas, despois dun bo pouco, cando rematou unha frase déuselle por mirar o vaso, coma se o descubrise de repente na man, e coa mesma bebeu dun grolo o que lle quedaba. Bueno, señores, creo que por esta noite xa honramos ó Leivinha como é debido, dixo mentres se erguía, a foliada do enterro deixámola para as mulleres e para os curas. Entón saímos da casa os catro, e os homes quedaron murmurando na porta, vendo como nos afastabamos. E iso foi, polo que a nós respecta, todo o que pasou aquela noite no velorio do Leivinha.

© 2006 Biblioteca Virtual Galega