BVG     Atrás

     Sempre gustei das formas curtas. Da reflexión, do dietario, do aforismo. Hai moitos anos, publiquei un libro de aforismos, Arca cotidiana / Irispaxaros, que algúns "expertos" críticos meteron no apartado da poesía, sen saber que o aforismo, aínda que poida portar, como calquera xénero, elementos ou matices poéticos, en realidade é un xénero plenamente autónomo, do que existen acó e aló autores canónicos que deixaron verdadeiras marabillas.

     Teño agora no prelo un libro de aforismos, A rocha imantada, a saír en datas próximas, con letras capitais realizadas polo pintor Correa Corredoira, e publicados por algúns xornais ou revistas dispersas algunhas présas deles. Lévoos facendo desde mediados dos setenta.

     Dou aquí algúns que figuran entre os dos últimos tempos, a cabalo entre a reflexión e aforismo.

     Púxenlles "O presente continuo" porque, como work in progress que son, quizais sofran algunha transformación ao longo do tempo.

     O aforismo é un pequeño grolo de algo. Ás veces unha iluminación dun aspecto dunha realidade. Ou un botón que se nos cae das lapelas do espírito. Ou algo que un anota, porque o vento da vida non o leve.

     Nunca entendín cómo un xénero tan áxil, tan breve, non está máis difundido nun tempo en que, pola vertixe á que estamos sometidos, é unha maneira rápida e inmediata de acceder a unha faísca, un tremor, un soño, unha idea, un suspiro.

     Benditos aforismos. Deberas levar, amigo e irreal lector deste buzón borgiano e platónico que en pantalla te chega, sempre contigo unha pequena libretiña, e alí, deixar caer de cando en vez esas breves secrecións que a todos se nos van caendo do espírito, un día e outro día.

     Os aforismos acaban por debuxar, algún día, o verdadeiro rostro de quen os practica.










     A creación é unha viaxe ao que descoñecemos, mais tamén unha revelación e unha epifanía. Un traer cara a luz, cara ao lume. Para logo, plenos de iluminación e de sentido, voltar a botar as redes no informe e indefinido. A creación é un ascenso que é descenso, unha luz que é "noite escura", un dicir que é calar, un voo que é baño.

     Acción, contemplación: Todo alí ten sentido.

     O artista di si ao misterioso. É, nietzscheanamente, dionisíaco. Di, rilkeanamente, si, ao "comezo do terrible".

     Xa dicía Vladimir Holan que non entraba impunemente o xove na gruta das palabras... Por outra parte, hai tanto tempo, xa, que carecemos de Virxilios que nos guíen...

*

     Vivimos nun tempo de desacougo, de desasosego. Un tempo sen deuses, ou con deuses de plástico, divinidades cosméticas. Non añoramos os deuses, mais si o tempo orxiástico de plenitude e de festa, de irradiación e de silencio.


 

*

     Como Celan dicía, cómpre ir con todo o ser cara á linguaxe. Ferido de realidade. E á procura de realidade. Cara a un "ti" invocábel.

*

     Aura si. Pero cuidado coa "aureola".


 

*

     Individuo fronte a masa. A única masa: as da arxila e do pan. Fecundas, infinitas, levedantes.


 

*

     As verdadeiras auroras son tamén ocasos. Toda noite é alba.


 

*

     Toda persoa anuncia despertar. O que crea o naufraxio é o personaxe.


 

*

     Esta é a vida. Este abraio infinito. Non hai outra música, outro son, outra harmonía. Esta. A de aquí. Este despregue da arxila no enigma, do enigma no infindo...

*

     A sobreinformación, en lugar de informar, tece o real de fíos e tearañas. Nese labirinto, ata os Ulises máis lúcidos poden naufragar. ¿E as Ítacas? ¿Pero hai, realmente, Ítacas nos labirintos de tearañas? ¿Non habitan alí máis ben as derivas errantes de Beckett, os espectros somnámbulos de Kafka?

*

     Nietzsche queixábase de que os filósofos nunca tivesen falado da importancia do nariz. ¿E da man, do mapa táctil, dactilar? ¿E da ponta da lingua, esa serpe imantada? ¿E do oído, esa buguina espiral onde todo entra como son e naufraga en "silencio soñado"? ¿E do ollo, ese diamante que o ve todo menos o seu propio proceso de mirar?

     Nariz, ule. E ule esterco fermentando. E salitre. E fume errante.

     Non só rosas. Non deixes adormecer só no edén a túa pituitaria.

     Ule peste. Ule tamén gangrena. Ule naufraxio.

     Ule -escoita- o rumor que ascende do teu sangue.

     O clamor deste "abaixo"...


 

*

     No noso mundo de simulacro e representación, a Verdadeira Vida está ausente, como sinalaba Rimbaud. O sagrado desacralízase, e no seu lugar cántas veces se entroniza o banal. ¿Todo o sólido se desvanece no aire? ¿A "neve" do futuro serán simples confeitos? ¿Nacerán as ovellas nos "beléns" dos laboratorios? ¿A vivencia da natureza virá dada por un vídeo portátil, pret-â-porter, do National Geografic? ¿Devorarán, as próteses, o noso corpo de carne?

     ¿Xa nunca o pan será corpo, o viño sangue?

     Eucaristías da nada...

*

     ¿No futuro, como nun pesadelo post-kafkiano, toda decisión pasará a través da póliza e do bufete burocrático? ¿Ríos de papel, oceanos de trámites, Amazonas de instancias, Himalayas de tarxetas e créditos e impagos asolagarán a realidade?

     Os diluvios do futuro non serán como os do pasado.

     Vexo un tipo alá enriba, no alto dunha nube, poñendo cuños e cuños, e os papeis caendo como folerpas irreais, cuadriculadas...

     E un sen o cogomelo do paraugas...


 

*

     Como o necio do que falaba Antonio Machado, confundimos os valores cos prezos. Os prezos coa realidade...


 

*

     ¿Non tendemos a ver, sempre -e quizais en exceso- o presente como "encrucillada", como se a cada instante nos xogásemos o todo ou a nada?

     A cultura debe dar respostas máis de fondo, menos meramente conxunturais, aínda que tamén esas deba intentar respostalas. Caendo nas trampas do efémero, é como se banaliza, e perde grande parte do seu alcance, do seu calado. Ten que ser sincrónica, pero tamén diacrónica. Sabendo que o presente constrúe o mañá. Que, se na fin está o principio, como dicía Eliot, na luz da orixe latexa tamén a alba.

     A cultura debe procurar un certo "peso". E un certo "pouso". Alcance. Debe ir contra o serial e repetitivo da acumulación baleira e redundante, mais tamén contra o flasheo continuo, o palpebrexo inane.

     A plenitude outorga peso, dicía Kalidasa.

     Certo que tamén -Guillén, Chillida...- "o profundo é o aire".

*

     Novas cartografías. Para novos oceanos...


 

*

     Procurar máis ámbito para a vida, máis luz para o ser.

     A luz de outro horizonte agarda en pé.

*

     A creación é tan fundamental como a leña e o pan.

     A creación é un vento impregnado de sentido moral.

     É forza tranquila e furacán desatado.

     Luva ardendo na man.

     Mirada no centro da cara.

     Encarnadura no soño da carne.

     A creación é o soño desperto do real, a vertixe luminosa que atrapa a libélula do instante.

     A creación é o que non ensinan as escolas, nin os mestres, nin os pais; nin sequera os Avós nos seus relatos.

     Creación é sachar.

     A creación é a consciencia de saberse apto para o soño, propicio para a viaxe, cheo de indicios, de acontecementos, de morada.

     A creación é instante interminábel.

     Itsmo que canta.


 

*

     Compre romper as inercias.

     Da man. Do sentimento. Da mirada.

     Nada é posible nin imposible de antemán.

     A creación evidencia que os burros poden voar e, no alto da maceira, poden cantar un día os merlos brancos.

     A creación mistura o touciño coa velocidade e quédase tan ancha.

     ¿Non convocou no seu día Isidore Ducasse, nunha mesa de disección, "o encontro fortuito" dunha máquina de coser e dun paraugas?

*

     Cómpre acompasar a respiración e os pasos, a aérea condición e o centro de gravidade, os espacios abertos e os labirintos da alma.

     A cuadratura do círculo é viábel.

*

     Como no aleph borgiano, nunha soa palabra, nun simple son, no esbozo dunha imaxe cabe todo: o aminoácido abríndose camiño polo sangue, a enerxía do cosmos, a cega luz dunha mirada, a gravidade insomne das rochas e as montañas. As noites das Mariñas e as raíces do teixo. A oxidación das hortensias en setembro e a caída dos cometas nas noites de verán. As baleas da Patagonia e as torres de Manhattan. Ghandi descalzo. Goya xordo. Amundsen chegando ao Ártico.


     Fagamos o noso aleph, o noso haiku...


 

*

     Crear. E incitar a crear. A creación é unha potencialidade de cada quen, pensaba Blake. Cómpre despertala.

     Creación, érguete e anda. Ponnos, verdadeiramente, a camiñar.

*

     Debemos procurar unha luz formiguexante. Chegar ás últimas, ás máis fondas nervaduras do espírito, ás diástoles extremas do corazón.

     Rimbaud, sempre Rimbaud: "La vraie vie est absent".

*

     O máis pequeno acto de creación, como dixo Artaud, é un mundo máis complexo e máis revelador que calquera metafísica.

     Hai que procurar o lugar onde o lume mana e o manancío arde.

*

     ¿Recuperar a lentitude, ese "baño" silencioso, insondábel?

     E a laxitude. E a latitude. A altura na profundidade.


 

*

     "Vexo un fulgor calado, unha corta intensidade que treme e se desvanece", dicía o pintor Sicilia recentemente.

     "Estar atento, deixarse ir, saber estar, fluír coa materia para deixar que as cosas flúan e poder fluír un con elas"...

     "Relación de máxima tensión... naturalidade do querer ser"...

     "Transmutación do táctil ao visual"...

     REPRESENTAR O INVISÍBEL...

     Universo translúcido, envolvente...

     A emoción percibida, sen efecto artístico, na súa inteira nudez...

     A imposíbel simplicidade "directa"...

     ¿Por iso pinta luz e pinta pétalos?

*

     Canso está xa o oráculo. Xa non formula profecías, nin aventura prognósticos. Non fai quinielas xa.

     Só envexa a cordura dos tolos, dos nenos e do cans...


 

*

     Vin unha película na que unha vella batía cun sacho na cachola dun lobo.

     "Furtivos", chamábase.

     ¿Ela ou os lobos?


 

*

     As preguntas son moitas. Ningunhas as respostas. E moito cavilamos.

     As respostas son moitas, ou só unha, se cadra: mais nunca será a nosa.

     Detrás do vidro, o aire. Detrás do aire...

© 2006 Biblioteca Virtual Galega