Vagar de sombra

 

(Texto íntegro)

 

v1xavierseoanevagar.html

     En setembro do ano 1999 recibín a visita do outono dunha maneira un tanto impetuosa. A cousa é que xurdiu a cachón, sen eu esperalo, unha suite de algo máis de cuarenta sonetos en dez días. Eu tiña frecuentado o soneto na adolescencia, en idioma español. Mais en galego só o tiña practicado con certas liberdades non canónicas. Mais estes sonetos, que logo titulei Vagar de sombra, xurdiron dunha maneira espontánea, dictados, practicamente feitos.

     Dou agora unha primicia deles. Non sei se debería asinalos como "O señor do outono". Porque, sexa quen sexa a dama, ou aura, ou soño que preside esa estación, creo que recibín a súa visita aqueles días, pois gravitaba como nunca polo contorno, pousándose nas cousas, nos obxectos, na luz: habitándoo todo.

                                                                                                                        X. S.







          A VISITA DO OUTONO


¿Quen pousou, sobre as cousas, aquel vago
rumor de transparencias fuxidías,
cando todo era un soño, aqueles días,
de demora de espello e luz de lago?


Ata os paxaros, cando o outono aciago
trocou as súas claras melodías
por sombras persistentes e estantías,
cesaron o seu canto e o seu afago.


Chegou, daquela, lenemente, un pouso
de vagarosa e azul melancolía
como un vago tremor de follas mortas.


Todo se deu ao sono e ao repouso.
Un naufraxio sen rumbo foi o día.
Tremeron, no limiar, as lentas portas.










          EXALTACIÓN DO LUGAR


Aquí vivín o tempo máis ditoso
dun abraio feliz e iluminado.
A luz sobre a maceira, o lento fado
do merlo no solpor maxestuoso.


Nada desexo máis que un venturoso
mañá siga a achegar ao meu faiado
unha fírgoa de azul, o sosegado
rumor das nubes no seu fluír gozoso.


Nada desexo máis para estes anos
que se acaso me queden por vivir
que a vida non se cebe en desenganos.


E cando un día teña que partir,
após de goces, soños, mágoas, danos,
en misteriosa paz poida durmir.










          A LEMBRANZA


Pregúntome por veces qué lembranza
poderá acompañarme á outra idade.
A copa da magnolia na bonanza
da tarde que promete eternidade.


Ou, se acaso, un orballo de esperanza
nas albas de verán, e a vaguidade
dunha semente de vilano en danza
no aire como un soño de saudade.


O crepitar dos leños, as pegadas
esvarantes da chuvia nos cristais,
o lume dunha ollada, os vendavais
a bater sobre as tellas arrancadas.


As cinzas do serán na derradeira
raiola, ouro e soño na maceira.










          ELOXIO DA PRESENCIA


¿Pagou a pena vir, por contemplar
estas cousas que acaso me soñaban:
a luz, o ar, o ceo que pairaban
sobre os días de lento devalar?


¿É que viñen, se acaso, a escoitar
as labercas e os merlos que cantaban
nas pólas das maceiras, e douraban
a luz do día co seu murmuriar?


¿Pagou a pena vir pola pavía,
polo abraio do lume na mirada,
a beleza dos corpos contemplados?


Cando todo se afonda na harmonía
misteriosa do instante, non hai nada
que nos faga máis belos, máis amados.










          DO IMPOSIBLE RETORNO


Non poderei, un día, retornar
a este aire quieto que ilumina o instante,
a esta inocencia azul no seu constante
soño de luz e aroma a xerminar.


Non voltarei xamais a este lugar
onde o espacio se esponxa penetrante
e o durmido rumor dun vento errante
trae a nós a salgada luz do mar.


Non voltarei ficar trescentos anos
oíndo o merlo asobiar na galla,
nin vendo arder en flor o toxo arnal.


Todos os meus esforzos serán vanos
por contemplar, tal peixe sobre a malla,
no leito a túa nudez elemental.










          A OUTONADA


Hai unha lenta ausencia esvaradía
nestas nubes que pasan sobre o mar.
Unha fragancia de melancolía
nas mazás que se douran no pomar.


Miro a horta, e na calma fuxidía
desa luz transparente a declinar
vexo as follas arderen na porfía
dun lento, cruel e misterioso azar.


Vivo nun tempo incerto de agonía
hostil a toda forma de soñar.
Mentres o tempo tece a melodía
dunha fuga constante a devalar,
nos recantos da sombra máis umbría
o vento arrastra as follas ao pasar.










          DO OUTRO REINO


Alén da luz a sombra non consola.
Non hai ribeira alí onde atraque a nave
nin ponla de ouro onde sosegue a ave.
Alén da luz, toda esperanza é tola.


Ese silencio con que a rola arrola
as mañás en que o estío abala suave
nunha alba luz que a paraíso sabe,
un día nin sequera ha ser esmola.


Alén da luz que ves xa non hai nada.
Sombra é o que os ollos ven e o que as mans tocan.
É o mesmo exilio ou patria, sur ou norte.


Demorar é inútil a mirada
onde palabras nin silencio ecoan
e todo rende vasalaxe á morte.










          DA FRÁXIL PERMANENCIA


Quén puidera soñar nesta presencia
e morar nesta calma delicada.
Un día toda verba será nada,
todo soño unha núa e branca ausencia.


Este anhelo de amor e transcendencia
que atravesa a fortuna da xornada
non deixará sequera unha pegada
de rocío e vixilia na conciencia.


A vida é unha luz evanescente
que se disipa no intre de nacer,
o iris dun soño, a luz dun pensamento.


Cando se esperta verdadeiramente
compréndese que a vida é o tremer
dun río, un soño, un lóstrego, un momento.










          A SAUDADE


Saudade é o tecer lento dun fío
somnámbulo que vai soñando a vida,
unha leve e recóndita ferida
que o corpo fai tristeiro e vagantío.


Ninguén comprenderá nunca ese río
que non tivo nacente nin medida,
ribeira, canle ou meta coñecida,
presencia, consistencia ou señorío.


Un aire de tristeza e de soidade,
unha luz solagada e estremecida,
unha melancolía de confín.


Iso é o que o home nomeou saudade:
A conciencia secreta e malferida
de que na alba da vida está a súa fin.










          PRESENCIAS


Homero consolando a súa cegueira
con palabras de heroes e de ferros,
Descartes combatindo lentos erros,
Whitman oíndo o lume na lareira.


Ero soñando a ave en Armenteira,
Artaud no hospital uivando a berros,
Rilke en Duíno, Poe por eses cerros,
Virxilio parolando a Horacio na eira.


Neruda retirado en Isla Negra.
Celan a se arroxar no avolto río.
Quevedo e o seu profundo señorío.
Juan de la Cruz quebrando toda regra.


Os ollos dun meniño que, en Lisboa,
embarcándose, soña que é Pessoa.










          INFANCIA DO MEU PAI NO CASTRO



Nestes campos entregues á saudade
da totémica vaca e o lento ar
comezou na súa infancia a camiñar
o meu pai en secreta vaguidade.


Após daquela incerta eternidade
das nubes polo azul a divagar
e os ríos e paxaros a cantar,
viría cara á atlántica cidade.


A ledicia dos toxos polos campos,
as agras largacías e os pardais
foron só ensoñacións elementais
que arrastraron os días, como lampos.


A ardua rede dos soños e do azar
impediulle por sempre retornar.










          VARI CARAMÉS, PASEANTE DO ATLÁNTICO


Non vin reino de néboa máis grave
nin lentura máis tépeda e tremente
que estas fotos dun sepia evanescente
con augada de luz e alma de nave.


Cando todo se esvae nunha suave
presencia asolagada e persistente
hai un fío de luz aló a poente
a perdernos na ausencia máis ingrave.


Estas núas presencias delicadas
dunha Atlántida húmida e ausente
mergullan a retina do paseante.


Do seu soño de góndolas amadas
despértase un rumor que lenemente
remansa a eternidade nun instante.










          Á MIÑA FILLA


Viñeches aquel día en que soñaba
oír falar os merlos no pomar
e os petos na palmeira peteirar
a súa parola lenta como aldraba.


Viñeches cando a orquídea nevaba
e as rulas divagaban polo ar,
cando tremía a vida no abalar
do bris na ponla e a árbore na aba.


Hai nos ollos dun neno tanta vida,
tanta certeza, tanta irrealidade,
que nada pode ser tan belo e ideal.


Tanta inocencia hai, tanta ferida,
que nada acada ser, como a esa idade,
tan fráxil, ledo e triste, tan mortal.










          DA IMPOSIBLE CERTEZA


Hai unha transparencia e unha incerteza
neste fluír que tece a nosa idade,
unha acouganza xorda, a vaguidade
de algo que nos destroza e nos despreza.


Cando a vida remansa na tibieza
do sosego, a ledicia e a saudade,
súbita xorde unha áspera frialdade
a aterecer o ensoño e a tristeza.


Ninguén, xamais, deteu o río do tempo.
Nunca, ninguén, voltou de alén da morte.
Taxados o destino, a vida, o alento,
fixados de antemán o fado e a sorte,
naufraga a nave nun virar do vento
e a búxola deserta todo norte.








   ÍNDICE


   1. A VISITA DO OUTONO
   2. EXALTACIÓN DO LUGAR
   3. A LEMBRANZA
   4. ELOXIO DA PRESENCIA
   5. DO IMPOSIBLE RETORNO
   6. A OUTONADA
   7. DO OUTRO REINO
   8. DA FRÁXIL PERMANENCIA
   9. A SAUDADE
 10. PRESENCIAS
 11. INFANCIA DO MEU PAI NO CASTRO
 12. VARI CARAMÉS, PASEANTE DO ATLÁNTICO
 13. Á MIÑA FILLA
 14. DA IMPOSIBLE CERTEZA

 

 

 


logoDeputación logoBVG © 2006 Biblioteca Virtual Galega