A Señora María

A señora María sentouse no poio de pedra que tantas veces ó longo da súa dilatada vida

    A señora María sentouse no poio de pedra que tantas veces ó longo da súa dilatada vida, lle servira para descansar o seu corpo, noutrora áxil e garrido, e agora fácil presa de dores e molestias, que aínda que lle permitían levar unha vida normal, amolábana moito máis do que ela, muller de carácter onde as houbese, estaba disposta a recoñecer.
    ¡Estábase moi ben alí! Un sol morniño de finais de outubro quentaballe os ósos, o serán encamiñábase cara a noite docemente, con desgana, deixando ó seu paso un aire fresquiño e agradable. A señora María apertou contra si o seu mantón de lá, ultimamente xa fose inverno ou verán, non saía sen el, colocou correctamente o pano que cubría os brancos e mestos cabelos e estirou a saia que ignorando os límites da decencia, subírallese un pouco. Podía ser vella, pero seguía a ser moi presumida e non fose que pasase por alí algunha veciña e a sorprendese mal amañada. Ela, xa cando era unha moza de poucos anos, de riso fácil e de ilusións do trinque, pasaba horas e horas dos domingos, intentando escoller entre os dous únicos vestidos novos, que a súa nai lle fixera para levar á misa de doce. ¡Canto tempo facía diso!
    E coma sempre lle ocurría cando a súa fértil memoria daba marcha atrás, a figura de Antón (o señor Antón nas derradeiras etapas da vida) encheuno todo. Os ollos azuis e intelixentes da señora María, rodeados de pequenas arruguiñas pero conservando toda a beleza e a frescura da novez, encheronse de bágoas. ¡Despois de case quince anos da súa morte, seguía sentindo no seu corazón a enorme ferida daquela ausencia!
    ¡Que bon mozo era! Casi sorríu ó recordar a primeira vez que o viu na romaría da veciña aldea, ela ía cunhas amigas, el estaba a falar con outros rapaces, diante da cantina, sostendo con gracia un vaso de viño na man, pantalón e chaleco de pana negra, camisa arremangada, branca coma a neve, facendo contraste cos brazos fortes e morenos. Mirouna con descaro (nalgo habíanse de notar os sete anos que lle levaba) e chiscoulle un ollo.
    María, quince aniños recén estreados, sintíu que a cara se lle poñía coma o lume, as meixelas ardíanlle e as pernas negabanse a sostela. ¿Sería eso o amor do que falaban en voz baixiña as rapazas maiores arredor da lareira as noites de inverno?
    Fose o que fose, María comprendeu naquel mismo intre que a partir de agora a súa vida xa non sería coma antes. Antón era o centro do seu universo.
    ¡Señor, cando a sacou a bailar! Non tivo forzas nin para decir que si, deixouse levar pola seguridade daqueles brazos, mentres o son rotundo da gaita e do pandeiro facían dúo cos latexos do seu corazón.
    Antón fíxolle as beiras como mandaban as regras, sempre baixo atenta mirada do pai, da mai ou dalgún parente , a xoven parella levou a súa relación en público, á vista de todo o mundo, María era unha moza moi formal e non fora a decir alguén..., pero cando coma por casualidade de maneira furtiva e agachada os seus corpos se rozaban un instante, para apartase despois abraiados pola súa ousadía, María sentía na súa alma inqueda a promesa de ocultas e descoñecidas caricias.
    Ó cabo de dous anos de noivos, casaron unha mañanciña de abril. Facía frío na igrexa, pero nin el, nin ela o notaron, vestidos coas súas mellores roupas, rodeados dunha morea de amigos e parentes, xuraron e cumpriron as súas promesas de amor eterno ata que a morte os separase.
    Nin que decir ten que non houbo, ¡nin falla que lles fixo! unha viaxe de noivos. Nin Antón nin ela a precisaban , despois do humilde pero abundante e sabroso xantar que as nais de ámbolos dous estiveron a preparar dende a véspera, o novo matrimonio, cunha pequena maleta de cartón donde María levaba o seu enxoval, pasou a ocupar a casiña de pedra, que antes de converterse no seu fogar, servíalles ós tíos de Antón, para garda-las ferramentas, o carro e ata a veces unha cabra que se levaba moi mal có can da casa.
    María e Antón non repararon nas paredes cheas de humidade, o chan de terra, as fiestras que deixaban pasa-lo aire polas súas fendas..., só se viron un ó outro, novos, fermosos, cheos de proxectos de futuro e unidos polo seu amor.
    Antón colleu nos seus brazos o corpo lanzal da súa xovencísima muller, María, libre de testemuñas e vencendo a súa vergoña deixouse levar feliz e asustada. O que aconteceu despois, pensou a señora María con pícaro sorriso, só lles pertencía a eles dous.
    Pasaron os anos, a vida non foi fácil, traballo de sol a sol, unha guerra terrible que endexamais puido entender, e que pasou rezando pola volta do seu home. Antón volveu, curadas as feridas do corpo, abertas as da súa alma, atopando a carón dela unha razón para olvidar tanto sangue derramado e tanta crueldade sen razón.
    E o tempo seguíu a pasar, viñeron os fillos, ¡cinco nada menos! (claro que si ela soubese dos modernismos de agora ...), pero o seu Antón era moi home e alí estaba a proba, parte da proba, porque se chega a ser toda... A señora María botou unha sonora gargallada. ¡Que tempos señor! ¡Cantos traballos pasaron para crialos, pero que fachendosos estaban dos tres rapaces e das dúas rapazas altos coma varais , morenos coma o pai e cos ollos dela. Non había rapaces máis fermosos en varias parroquias arredor, pensou con lexítima fachenda.
    Nin os anos, nin o traballo duro, ingrato e sen tregua da terra mermou un chisco a tenrura, a complicidade secreta que existía entre eles, aquel entenderse sin palabras , ó sentir sen decilo o que o outro pensaba.
    Sempre, ó remataren o traballo do día, cando os nenos, rapaces máis tarde, se ían para á cama, María e Antón quedaban un chisco un xunto o outro sentados a carón do lume. Non falaban a penas, pouco había que decir, Antón pasaba a súa man grande e áspera pola face amada e invariablemente decía : "Segues sendo igual de fermosa que a primeira vez que te vin na romaría". Ó que ela contestaba : "¡Vai de aí home, o que pasa é que me tes moita lei!" Antón sorría divertido, ollaba disimuladamente para as pernas ben formadas da súa dona e cun aire do máis natural consultaba o seu reloxo: "Xa é hora de irnos para á cama, mañá hai que erguerse cedo". María meneaba a cabeza cun xeito que quería parecer de enfado, pero sen conseguilo. "Mira Antón que xa temos cinco". "Xúroche que desta vez terei cuidado".
    A señora María suspirou. Aquela tose que nun principio parecía un catarriño de nada foi, a máis, o mel e o leite quente xa non eran quen de curala, e Antón de mala gana, empuxado polos fillos, foi ó médico. Cando éste, despois de probas e probas, pronunciou a palabra fatal, María pensou que non ía ser capaz de soportalo. Pero ¡vaia se o fixo!, sorbendo as bágoas, rindo có corazón estragado, disimulando ó máximo a súa dor, para que aquel homón, que día a día se ía desfacendo en anacos, non se decatara da proximidade da morte. Antón morreu, crendo que tiña unha severa bronquite e María, unha vez soa deixou ceibes as súas bágoas.
    Os fillos foron moi bos con ela, mesmo Paca a súa filla máis vella insistiu para que fose vivir con eles. María agradeceullo pero non aceptou, aquela era a súa casa, o fogar onde Antón e ela foran moi felices, abandoalo, sería como deixalo a el. Tal vez máis adiante, cando a servidumbre dos anos llo impuxese, tomaría unha decisión.
    Con máis de oitenta anos ás costas, a señora María tomou esa decisión, Paca e o seu xenro eran bos rapaces, os netos a súa ledicia, non lle faltaba de nada, ata tiñan cuarto de baño e coche, pero ¿ que era todo eso sen o seu Antón?
    Pechou os seus ollos aínda húmidos, sentía un pouco de frío pero non lle apetecía entrar, pouco a pouco quedouse dormida. De repente, xa non tiña frío, sentíase moi ben, o sol inexplicablemente empezou a quentar con máis forza, o seu corpo, era lixeiro, nin siquiera sentía aquela dor de cadris que nos últimos tempos non a deixaba durmir. ¿Que lle estaba a pasar? Sen saber moi ben a onde ía, ergueuse. Ela misma se sorprendeu de non precisar axuda, votou a camiñar e entón viuno... ¡Alí estaba, vestido con pantalón e chaleco de pana negros e camisa branca, non tiña un vaso de viño na man, pero extendía os brazos cara a ela! Sen duvidalo un instante María botou a correr, ¡como era posible que correse daquela maneira! e non parou ata que sentiu o abrazo baril e tan longo tempo agardado do home có que ía comparti-la eternidade.
    Cando o seu neto Toño (chamado así en lembranza do avó morto) foina chamar para a cea, a señora María non respostou, preocupado o rapaciño, foi en busca da nai. Armouse o rebumbio que acontece nestes casos e as frases típicas pronunciáronse repetidamente :
    "¡Era moi velliña ! ¡Morreu sen sufrimento!" etc., etc.
    Soamente Toño, cando por fin se arriscou a mirar o rostro da súa querida avoa, decatouse do sonriso que aparecía nel. ¿Era posible que agora a avoa semellase máis nova ca súa nai? O rapaz encolleuse de ombreiros, tratándose da avoa todo era posible. El cría sen ningún xénero de dúvidas que a señora María era, un pouco meiga. Eso si, das boas.