DESPAREXIDA
a tormenta que por tanto tempo toubera metido o resollo no corpo aos
gallegos, e en contino sobresalto aos habitantes dos nosos portos,
pudo cada cal volver tranquilo aos seus quefaceres e siguir cas suas
faenas. Tamen Gonçalvo quedou, por fin, en libertá pra volver a
Compostela, despois de catro meses d' ausencia. Non mostrou moita fuga por ir a ver a Taresa, ou, a lo
menos, non soupo desenredarse
das fuchicadas que sempre se ofrecen nos viaxes, mórmente cando un ten
que facer as cousas por si mesmo. Por eso, cando, ao outro día de
chegar, se veu aa
[páx. 202]
tardiña diante deIa, doulle un brinco o corazon, e casi se repelaba de
ter sido tan posma e de non haberse avispado mais para vir a vela.
Os parabens que lle dou Catuxa, as perguntas que lle fixo,
as conversacioes que lle sacou, déronlle pé para esbafar a pena que
sentía por non haber vido mais antes. Alí ponderou os sete
ponderares, o que tivera que sufrir en Boiro, as veces que estuvera
tentado para virse a Santiago e deixar todo, cando se acordaba delas. Ao
mesmo paso foy rifirindo as suas aventuras na ribeira do mar. A oílo a
el, calquera pensaría que con soilo o seu bafo escorrentara aos
franceses e arredráraos de chegarse aas costas de Boiro. Espricou moy
por miúdo, cómo repartira as armas, como mosquetes, picas, chuzos e
espadas, entre os caseiros do señor Froitoso e outros viciños de
Boiro, da Puebla, de Lampon e de Abanqueiro. Contou as veces que fora aa
vixía d' Ancados en Cabo de Cruz, desd' onde se escudrumaba toda a
entrada da ría d' Arouça, para saber si había algunha novedá;
describeu os fortes parapetos e estacadas que se fixeran n' algus
puntos, pra defender as igresias eas casas onde había algo que botar
a perder; os sustos e carreiras que levara, cando se descubrían algús
barcos non coñecidos, e así por este tenor
[páx. 203]
foy relatando de seguido canto vira e fixera, sin mais interrución que as ouservaciós e
perguntas que a veces lle facía Catuxa.
E pasando d' unha cousa n' outra, dixo que a xente da Puebla e de Boiro que
lle gustaba moito, que era moy legre e conversible; que había alí moitas festas, ruadas e
romarías, e que él, si non fose pol-o que era, de boa gana se acustumaba
alí. Ao recordal-o xentío e divertición que houbera nas festas de San Cristobo d'
Abanqueiro, parecia que lle aformigaban as pernas e os brazos e que nlle buligaba
o sangre no corpo.
—E cantas bailas botache? —saeu a esto Catuxa.
—Boo lle estaba eu pra bailes —contestou, mirando de través pra
Taresa;— algunha baila
por compromiso ca xente da casa; no demais, tiña eu unha gana de bailar, como de sacar as
moas.
—Vaya! que si ti non bailas agora, que está no tempo ¿pra cándo o deixas?
—Vosté moito fala; pero a chave do meu baile
non
—a teño eu— repricou
Gonçalvo, volvendo a mirar pra Taresa.
—Quén che da creto.
—Como quer que baile, tendo trabadas as alas do curazon!
[páx. 204]
Así foy pasando o tempo, con estas e outras panxolas poI-o estilo; mais, sin tocar no
punto prencipal, é decir, no punto do casamento; por que cando iba a falar desto,
paricía que as palabras lle quedaban entarugadas na gorxa.
Repiteu as suas visitas por cinco ou seis días arreo, hastra que, ao fin, sonroxado mismo de
ter que tatariñar él por tan pouca cousa, rompeu unha vez desta maneira:
—E logo, Taresa ¿cando tendrás por ben desatar as cadeas con que me
tes trincado? Cándo da tua boca sairá ese sí, que me parece que
nunca tiven que repelarme de non haber feito os posibres para ganar e merecer?
Taresa, que xa había tempo qu' esperaba aquela embestida, contestou secamente:
—Nunca che fun amiga de extender corre onde non che hei de poñer feixe, e si a ti che
se da por envolverte en cadeas, que eu nunca toquei, non teño que che faga.
Catalina, botándolle antes aa filla unha ollada non moy benévola, saeu a esto,
dirixíndose a Gonçalvo e facendo un esforzo:
—Taresa pasouche esta noite rabiando das moas, e non che está de bo
humor.
—Non sei cando o tivo pra min; pero si has-
[páx. 205]
tra as mismas pedras, co tempo, abrandan, é imposibre que non abrande o corazon da que
sempre amei.
—Vaite de ahí, pantomimeiro —enterrumpeu Catalina, en tono chanceiro e agarimoso,
de medo que a filIa saise con outra rociada.
O mismo resultado consigueu Gonçalvo en outras tres ou catro visitas que ainda fixo,
hastra que un día que quedou soilo con seu amo, parolando despois da
cea —E vamos a ver, cándo te casas? —preguntoulle de pronto éste—
Ou foron augas que pasaron! Tanta fuga como
tiñas antes por casarte, e agora seique che
veu sempre o día cedo.
—Non —respondeu o mozo, poñéndose como unha
brasa.— Nunca
é tarde, si a dicha é boa —continuou, como pra compretar a frase.
Aquela pergunta do señor foy como unha muxica que caese nun barril de pólvora.
Gonçalvo non falou mais, mentras lle durou o tribolin que se lle levantou no peito. Asi que se
atranquilou un pouco, prosigueu:
—Pra a somana que ven, si Dios quer, si non é antes, xa lle
darei a sua mercé a razon
fixa de cando ha de ser o meu casamento.
Pero non se crareou mais, porque tiña por bulra o referir que con todo podía contar me-
[páx. 206]
nos ca novia; moito mais que, respeuto desto, sempre él o dera por cousa
feita.
—Pois o que ha de ser, que seia logo —engadeu o
amo— e xa sabes
que o que prometin,
non-o volvo atrás.
—Ao outro día non tivo Gonçalvo labor de mais presa que ir aa casa de Taresa, e, despois
de saludal-a a ela e mais aa nay, espetarlle a siguente pergunta: —E logo, Taresa, en
qué
estamos? ¿Cándo che pracerá de poñer fin aas miñas ansias? ¿Cando verei eu que a luz dos
teus ollos alumee as teebras e as congoxas do meu peito? Cándo deixaras de folgarte en
verme padecer e acorar? Mil veces estiven pra chamarte dura, dura como os croyos; pero
sempre fuxin de ofender e magoar aa niña dos meus ollos; sempre me pareceu que esa ofensa viña
a recaer toda enteira no mais íntimo da miña alma. Agora, dime, Taresa, si eu podrei sufrir
por mais tempo a agonia de ver qu' o meu ben se convirte en tenaza que prensa e estrucha o
meu peito, como o da mais vil alimaña! si podrei por mais tempo permanecer colgado sobre
o fondo abismo que o medo de un non teu abreu aos meus pés.
A todo esto, aa boa da moza unhas colores se lle iban e outras lle volvian. PoI-o que-se
[páx. 207]
lle demudaba a cara e poI-os movementos que facía, pensariase que a estaban retorcendo nun
potro. Ao fin, peleando por desfacerse d' aquela camisa de forza en que parecía envolta, dixo
con voz serena:
—Pero, ven acá, Gonçalvo, ¿cándo che din eu pé para que che se metera na cabeza que
a luz ou a noite dos meus ollos che podía dar nin quitar nada? ¿Por qué te has de empeñar
en que esas ansias, que dís que padeces, esbafen no meu corazon e o atenacen e o apreten,
como dís que tes o teu? ¿Por qué has de pretender que eu me colgue sobre un abismo, para
librarte a tí do teu, que eu non abrin, nin nunca pensei tal? ¿Qué teño eu que che
faga, si por
a tua santa voluntá te encaprichas en te enfundir nun calexon sin salida? ¿Cándo eu che dín
alas para que puxeses nunca en min o fito dos teus afás? Deixame, por piedá;
non me
persigas mais; porque é imposibre que encendas lume donde queres soprar con tanta furia. E
non penses que non che me é penoso o ter que falarche así; pero sería a muller mais ruin,
si non te desengañara.
—Con que non, eh? ...Ben!
—contestou Gonçalvo, renxendo os dentes. Sin mais, colleu a
porta e saeu esbufando.
[páx. 208]
En todo o camiño hastra chegar aa casa, foy braceando e falando
soilo. ¿Por qué Gonçalvo, que, ao prencipio, despois que veu de Boiro,
parecía que traguía un pouco apagados os
fumes amorosos d' outro tempo, mostrou de súpeto tanto empeño en vencel-a resistencia de
Taresa e en conquistal-o seu amor? A decir verdá, o criado do Sr. Froitoso d'
Ulloa volvera
de Boiro, non como fora, sinón, pra o noso caso, algo remontado. A larga estancia
naquelas mimosas mariñas, unida cas moitas consideraciós que él alí gozara, foy pouco a pouco
influindo no seu animo, abrandándoo e dispoñéndoo a recibir novas impresióos. Vira
alí
moitas caras que él xa conocía; xa iñoraba tamén a moitas das personas con quen tivera que
tratar, e, con esto, foylle fácele entrar en relaciós con viciños d' aquela
terra, e parrafear con
uns e con outros, e adiquirire metemento con moitos. E logo, cas inflas de que era criado da
confianza do Sr. Froitoso de Ulloa, todo o mundo o agasallaba e lle poñía boa cara.
O mismo esforzo que él fixo, ao principio, pra tornar de diante dos ollos a imaxe de
Taresa, que o persiguía a todas partes e que tiña grabada no fondo do seu corazon, foylle
borrando pouco a pouco as coores, as liñas e perfiles,
[páx. 209]
hastra deixala casque do todo
esmorecida. Manexándose e axeitándose así, chegouse a acomodar de tal modo en Boiro, que se apañaba tan
ben naquela terra como no mesmo Santiago.
Mais, como xa dixemos, a primeira vez que volveu a ver a Taresa, o sangre no corpo
comezou a reloucarlle, porque, como dí o refrán: «Onde houbo fogo, sempre cinza queda.»
Pero non iba por ahí a auga ao rego, pra que Gonçalvo tomase tan a peitos o arrincarlle o
si a
Taresa. Aquel repintino avivecemento da antigua pasion, non era, aa verdá, tan forte que o
puñese así tan alritado e fervente. Había mais que berzas na ola: había
un oso, que él non podía roer, e este oso era a empencha que lle daba o verse posposto por Taresa a un
chiquilicuatro como Rodrigo. E, para mais, esto sucedíalle cando o seu amo apurabao para casarse!
A sua fogosa imaxinacion, afervoada poI-o recordo de chasco tan reverendo, revolvíalle o
seso e precipitabao nos discursos mais atravesados. —E para esto —dicíase él a sí
mismo—
din eu tantas pasadas! Para esto pasei tantas congoxas! Para esto estiven eu tanto
tempo sin
resollar e sin pensar en outra cousa! E todos estos recordos eran outras tantas laparadas
que lle encendían e fogueaban o peito. E, para esbo-
[páx. 210]
char a carraxe que tiña metida no corpo, xurou e perxurou que se había de vingar de
Taresa, e vingarse onde a ela mais lle doese.
|
BVG
Atrás
Índice de Páxinas
Páxina Seguinte
Ir ao índice de Páxinas