BVG     Atrás    Índice de Páxinas

[p. 58]                          XI.           0 FISTIN DOS MORTOS.      Ás doce iban á dar.                                    Os ricos-homes Tomando en xerarquias seus asentos,  Säudaban de Monforte  0 mais antigo e senorial castelo, Tan altivo seu dono e máis tan nobre  Que o compararse ô rei soilo era ó certo.      Frores, bandeiras, ianzas e armaduras,  Pebeteiros de éncenso que aromaban  Os ámbetos da sala, luz diurna  Que en teito e chau se espalla,  E os fidalgos locindo co arrogancia No peito bandas e no casco prumas. [p. 59]      0 fistín comenzóu.                                  Frente da mesa, Co o relumante clámede bordado,  0 Abade presedía Co a majestá dos impecabres santos, Que no outra cousa merecia a festa Do ángel que en vida se chamara Elvira.      Os paxes e escudeiros Viändas traguían con fartura tanta,  Que as moitas que sobraban  Levabanse pra as mesas que no cerco  Estaban colocadas Pra a gente de melicia e os pecheiros.      Os viños se estragaban.                                          Ja nas testas Do estámago bulian os vapores:  Os servos daban ¡vivas!, E os nobres ¡hóurras! de lembranzas bélecas,  E cando ja o festín feira tornóuse,  Que soilo a confusión maör rigia,      Erguíuse o Conde e dixo ôs barulentos: — «¡Selencio... vóu falar, estáime atentos..!»

[p. 60]                              XII.                  A FORCA E A MITRA      «Dëodos e amigos que cindir quixeches «Trebutos de amistade ô probe vello,  «Que dende que perdéu da yalma a filla  «Pra sempre o corazón quedóu valeiro, «Eu vos istimo tan liäl cariño «Con toda á gratitú que hai no meu peito,  «E sirva este fistin, de honras da morta,  «Pra que dos vivos se aomental-o afeuto.      «Tranquilo agora ja por esta causa,  «Cumprido o meu deber que manifesto,  «Vóu revelar aquelo que hastra hoxe  «Vivíu aculto no maör sacreto.      «¡A filla, que os meus ollos ja non choran  «Que das bágoas o mar quedóu valeiro, «Se está no ceo, junto El, Deus no a conduxo,  «Por morte natural, porque en mesteiro  «0 corpo que unha virge lle envexara «Baixóu â tomba por mortal veneno..!» [p. 61] —«¡Envenenada..! »—os nobres ripitiron.  —«¡Envenenada...sin..!—riprica o vello,  Fixando as suas miradas encendarias  No Abade que mexíase no asento.      A embriaguez que eu moitos emperaba  Desparecéu, no pronto, dos celebros;  Os mandobres saïron dos seus cintos  E se erguen con tesón os cabaleiros.  —«Calmade, amigos, que a vinganza chega —Enterrompíu o bon Conde de Lemus. «Agora amostrarei cal se castigan «Os facedores viles de venenos.»      Dixo, e á un siño que á seu paxe faille  Corríuse un cortiñón frente o rastrelo,  E víuse o torrión lógobre e triste  Na sua antiguidá soilo e soberbo.      0 Conde, a trompa que presenta Mauro,  Poidente söar faina co os seus beizos,  E no istante, na alta prataforma,  Dous homes se devisan, que á un terceiro,  Con cordas amarrado, rastrexaban  Cinguido, sin das maus o movemento,  E empurrandoó, botábano impracabres  Ó ponto mais saïnte do torreiro.      Loita terribre no curuto se arma  Antre os libertos homes e antro o preso  Con furia no opoñer de hercúlias forzas...  Ó fin aquél caiu, e no seu cuello  Un fino cordeliño lle ajustando,  De un pértego rebusto ô seu extremo, [p. 62] 0 soltan ô vacio no que empera  Espóteco, e señor, e libre o vento.      0 corpo espernexando, a lingoa fora,  0 sembrante feroz, de sangue cheo,  E os ollos que nas órbetas non caben,  Ó esprito mais cröel lle puñan medo... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . ¡Por fin todo acabóu... a yalma fóise,  E Gúrrias ló quedóu ja seu alentos..!                                — —      A un novo siño o cortiñon pechóuse,  E o Conde proseguiu fero, altaneiro:  —«Pois viches castigado ja o culpabre,  «Agora justo é que veña o premeo.  «¡Abade Don Ramiro, vos coidaches  «A Elvira, que se fói vöando ô ceo;  «Fixecheslle de pai na miña ausencia,  «E os vosos lïas sirvicios pagar queiro!      «E pouco o sere Abade para un home  «Que Bispo poide sere de conceuto;  «Do Rei a Mitra para vos rogueina  «E vou faguel-o rïal coröamento...      «¡Eiquí, meus ajudantes ...» E rachando  No vân de unha parede un ámpreo lenzo,  Penetran no salón deversos paxes  E en ándeas, outros mais, era seguemento,  Traguendo unha bandeia que sostiña  Unha coröa de candente ferro, [p. 63] Vermella ou branquizada, sigún era 0 fogo que a caldiaba por compreto.      Viñan ô atrás con traxes encarnados  En ringlas, os verdugos e os pecheiros,  Ús con mazas, os outros con picoutas,  Facéndoos parecer hostes de demos,  Ou bruxos en camiño do Aquelarre  Pra co as meigas o ter torpe concerto.      —«¡Abade Don Ramiro...porparaivos  «Que a testa berra ja pol-o capelo..!      «¡Vil asinino de unha encauta nena...  «Ladrón de honras en torpe sarilegio... «Perjuro de' unha Lei que Deus ditóuna...  «Hepócrita e treidor... maldito crego..!      «Recibide o castigo do dilito «Que ispiróuno solmentres o inferno,  «Castigo máis söave que o róïn crime  «Que coumeteche, enícuo, no mesteiro  «Vos apartando da exemprar conduta  «Que siguen do Señor os lïáles servos... «Comprí voso deber, meus homes de armas..!  «Justicía para min meus escudeiros..!»   Horribre foi a iscena que no ponto  Tivo lugar no báqueco aposento...  Nas mentres que ús sujeitan o Abade,  Os outros, con teazas e martelos,  Colocaron na testa do perjuro  A mitra feita brasa, roxa, ardendo...      0 sangue pol-o-rostro, escachoante,  Produz un aturrante chesporreo... [p. 64] 0 frade se retorce no seu potro E fugen con terror os cabaleiros.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  .      ¡E ô fin todo tirmina...Cäi un corpo  E a yalma vai rindir contas ô Eterno...!                                  — —      Despóis de estare ja carbonezado  Levado o Abade foi ô alto torreiro:  Forcárono de un pao, cabo o judio, E ámbos quedaron â mercé do vento.      Atoparon alí régio banquete As águias e os buxatos que, famentos,  Co as gadoupas e vicos destrozaron  De aqueles dous vilás os mortos restos.      0 tempo, acabador de canto eisiste,  As cordas foinas presto podrecendo,  E unha noite, con tétreco chesquido  Ós fosos foron dar dous esquiletos.      Nin paz hacharon os malditos osos  No fondo aquel de cóbregas asento  Que se metendo pol-as juntas de eles  As horas se pasaban os röendo.      E contan que de estorices o pai louco,  0 Conde Don Bertrán Monforte e Lemus  Giraba, cal veleta, pol-as sombras  E todol-os currunchos do castelo.      Ja nin ô paxe Mauro ricibia, E a fame pra matar, hachóu o geito [p. 65] De que n-un gabinete sin moblaxe  Botabanlle a ración cal fôs lobezno.      Ispindo da osamenta as suas carnes  Rugóu e marelóuselle o pelexo,  E a luz do sol que legra nosa vida  Non vesitaba o triste cautiverio.        As noites lle pasaban no insonio  E os dias no penar duro e tristeiro,  Sempre somido co aflición na yalma,  Fogo no corazón, na mente gelo.      Que se as ofensas en vingar nos damos  Ó esprito veno á ver remordemento,  Que anque o castigo sexa pra nos justo  Vinganzas non as quer ni ódeos o Eterno.

[p. 66]                  XIII.   TORMENTO E SOEDADE.      Nin de Tántalo o martirio,  nin de Protheo o supricio,  nin a frebe que algun dia  sofríu de Silvio o dilirio  na dos promos prisón fria,                       — poiden falar cora verdade do de Lemus os delores,  que o somiron na orfandade  cando vingóu seus rincores,  cando víuse en söedade                      —      Voces que o agitan no leito,  maus que ó apresan e encadean,  pantasmas de nüo peito  e que, con guirtos sin geito  somellan volpes que oubean.                       — [p. 67] Dende á ventá do aposento  que rudo escaniza o vento,  envolta en longo sudario  unha virgen que un rosario  mostra pra lle dar tormento:                        —      —«¡Verdugo..!—anoxada berra— «as iras no as lhai quen mande;  «pensache soilo na terra  «e tês no esprito unha guerra...  «¡qué non soupeche ser grande..!»                        —      E a visón desparecendo  deixóu o sítio valeiro,  no cal, rígido, altaneiro,  un branco espeutro, batendo  as queixás, mocas faguendo:                        —      —«¡Verdugo..!—diz enritado— «pra sempre estás condenado «que o inferno ganar quixeche,  «pois perdöar non soupeche  «caindo en atroz pecado.»                        —      E de novo a ventá resta o seu oco ademostrando,  hastra que ô pouco, asomando  outro espeutro a sua testa,  guirta o selencio espantando:                        — [p. 68] —«¡Verdugo.! ¿qué fás.? ¿non rezas..?  «¿non sintes remordemento..?  «hastra o redeiro momento  «garda esas duas cabezas  «pra da tua vida o tormento.»                       —      E pol-a sala renxindo,  ceibando sangue fumeante,  dons cránios giran dïante  do vello, que á Deus pidindo  piedá, cäi agunizante. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .   . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .      ¿Qué pasa no noso enterno?  ¿De qué geito é a sentencia  que remorde na concencia  faguendo solar no inferno?      Pra o que falla é sempre inverno,  négalle o sol seus calores,  sofre a yalma antre delores,  a testa lle branquicea,  e o corazón lle rabea  porque vánselle os amores.                      —      A religión nos insina  amostrarse o delor forte,  e non opofierse â sorte  que o noso distino incrina. [p. 69]      Quén é xordo â Lei devina  e non mira pra adïante,  na yalma, desesperante,  leva un cáncere que ó mata,  e cando ô fin se procata  ja non hai fe que ó levante.                      —      Cando a pacencia naufraga  a razón perde seu geito  e a chamma queima no peito  cal volcán que non se apaga.      De contino aberta a chaga  väise co a sangue a eisistencia,  acusa fera a concencia  e un cramor sai do perfundo,  porque levamos do mundo  con nos, tola a inteligencia,                       — Concencia nunca durmida que asín marterizas tanto;  préstalle ôs ollos o pranto  por onde se escape a vida,  que se a mamoria esquencida  â ideotez as portas abre,  é millor sere cadavre  girando no mundo errante,  que pôr a pranta ouscilante  no chau de podrez e xabre. [p. 70]      Os espritos altaneiros  soberbos, foscos e escuros,  vagan pol-a terra empuros  e de cariño valeiros; de bôs trócanse en rastreiros,  e se arripíntense ou treman,  naide os escoita, asin xeman,  ninguén lles cede consolos,  e tristes ô verse e sólos  maldicen de sí e brasfeman.                        —      ¡Ai, non..! que é sopricio horribre  o se atopar sen amigos,  e maxinar anemigos  divorceados co o posibre.  A salvación é imposibre  se o corazón non se abranda,   e Deus que o perdón nos manda  e piedá; pra o mal alleo,  lle nega un síteo no ceo  ô que torce a dreita banda.

[p. 71]                       XIV.              A PINITENCIA.      Pol-o castigo tan enhumano  Que o de Monforte ôs malos dóu,  0 dez Alfonso Rei moi cristiano  A pinitencias o condenóu.      Fixo que lenzos pintar mandasen  Pra nas eirexas os colocar,  E que ôs vindeiros lles amostrasen  A triste hestoria pra a remenbrar.      Hoxe en algunhas ainda se mira  0 croël sopricio aunque en borrós  Que o tempro é santo e non rispira  Outros airiños nos que as que da Dios.      Que pra do ceo siguil-a senda Nón é priciso rincores têr Cal os do héroe da nosa Lénda Que as tradiciós no han de esquencer. [p. 72]      Se pergúntades aló en Monforte  De unhas röinas o nome vân,  Diránvos:—«Chaman Pazo da Morte,  Fói dono de elas Conde Bertrán.»      Ja no eisisten mais que unhas pedras  Do renegrido alto torrión,  Muros cobertos de fortes hedras  Do triste feito tistigos són.      ¡Galicia, terra preceada De tradiciós tan fermosas, Tí, que a hestoria tês gardada  En páginas tan groriösas,  Finca a UNIÓN tan desexada  Das Provincias valerosas,  E o mundo fará justicia  Á grande e nobre Galicia..l                 Fin da Lénda.

[p. 75] FINIS CORONAT OPUS.      Tirminóu o tio Jan a narración ja de lêr, e antre selencio perfundo gardóu dobrando o papel. —«¿Qué vos parece, rapaces?»  —e un dixo:—«Se certo é «juro que foi séreo o conto»  —«¡Pois, home!, ¿non ó ha de ser? «¿Non vos dixen que eu vin mesmo «pendurado da paré «o coadro que representa  «canto ja vos lîdo hei? «¿Ou sei que pensades ¡burros!  «qué quizáis non vos lîn ben..?  «É moi certo, e quen duvide  «non é gallego de leí,  «que eiqui crêr ou estoupar, «ou ter fe, ou non a ter... «¡anque a min, me Juncras leve «se non vóu perdendo á fe..!, [p. 76] «por que vexo pol-o mundo  «tantos larpeiros con bês,  «tantos ladrós con honores,  «tanta cativa muller,  «pulítecos sin vergoña,  «nenos penteando tupé,  «milagres que os cregos colgan  «á quen lles vai mal ou ben,  «e unha milleira de cousas,  «que a conta comprida é,  «que digo, me Juncras leve  «si a fe irseme non quer...      «Pro ben; a táboa está posta...  «¡eih, á lixal-o mantel..!»       E seguen os comentáreos  hastra que dadal-as dez  foron todos â cociña  pra juntos a parva ter.      Elas cearon e rïron,  eles beberon por cen  que o tio Jan é rumboso  e é farta a tia Sabel,  dina muller de tal home  dino home de tal muller.      Escomenzaron os jogos do lorcho, os pratos e o entrés, e despois síguiu o baile  e logo as loitas.. ¡canté! ¡coma elas se amañaban  pra non se deixar vencer [p. 77] ô pesar das palpadelas dos monos!.. ¡ora vai ben!. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .      Cal todo ten fin no mundo, chegóulle ô trouleo aquel, e o se marchar, cuás de dia,  tal cal moza medo ten  cicáis ôs aparicidos, quizaves o feito croël que ô tio Jan lles ouviran...  e que eu relatéi tan ben....  (fora modesteas, que ô cabo  a mesma conta ha de ter;) e por temor que algun conde,  judio, abade ou doncel  lles andivesen nas veiras...  que todo poidera ser,  se colleron ôs rapaces  con tanta forza e aquel, que a algunhas, nin con teazas  a sopararan tal vez....  de sorte que os probes mozos pra ben dreitos se soster, tiñan que pousal-as mocas... no chau pra ter fincapé.      Festa que empeza en fiada  acaba... onde eu ben me sei, e onde lle custa ô crego  ô sancristan e ô juez. [p. 78] Consecoencias... non as digo  que ja moito esborranxei  e os señores que me lêren  seica teima van me ter  por faguerme tan rallante,  tan difuso e tan... da pel;  e non van mercal-o libro,  despóis que os cartos gastei,  e requeimando os miölos  sudéi pra mal compoñer  tantos versos, rípeos, metros,  tanta rima de ouropel, pra espôrme á que veña a critica  e me esfole, sen doör têr,  dende o mais alto da testa  hastra o mais baixo dos pés.      Pro se escaco me enquivoco,  se aprausos chegara á outer,  non por méretos do poëma  senon por grácea de alguén,  os aprausos ademito  pra a Pátrea llos ofrecer,  Rexión â que tanto adouro  con tal antusiasmo e lei,  que a rogaria por Groria  onde viñesen á ser  santos, todol-os seus fillos,  eu ánxel que os cantar ben.                            FIN

[p. 81] ¡GALICIA! CANTO HERÓECO ADICADO Á SOCIEDADE BONAERENSE ORFEÓN CENTRO GALLEGO.      A vosoutros, meus hirmaus pol-a Pátrea; á vosoutros, gallegos antusiastas que na Capital da Repúbrica Argentina, sintides e sofrides todal-as nostalgias da santa Terriña; á vosoutros que habédesme honrado espontáneamente representando na noite do 7 de Julio de este ano, repitindo en outra velada a representación no treato da vosa Sociedade, meu dramiña ¡FILLA...! outendo un eisito estraordinario pol-o ben que soupéchedes dar forma a miña ideia; á vosoutros a quen animo pra que, fortes pol-a unión, non retrocedades, e antes ben, avancedes pol-o camiño emprendido do progreso, vos adico este humilde Poemeto porque desexo que o nome de ese Centro vaia unido ô do insine galiciano o Ilustrisimo Señor Direitor general de Instrucción Púbrica D. Eduardo Vincenti y Regera, proteutor das letras regionás e fillo amante da nosa adouradiña Nai Galicia.                                                                                                 Galo Salinas Rodríguez.

[p. 83]                            POEMETO «Pátrea: Fides: Amor», voz que se escoita  Pra á Galicia ordenar: ¡Érguete e Ioita!                    CANTO PRIMEIRO                              PÁTREA.                                    I.      ¡Saüde, ¡ouh! gentes da Región, saüde!  Que homilde bardo ôs vosos lares chega,  E sôs vaille arrincar ô seu laüde,  De argulo cheo que a pasión ó cega,  Pra vos cantar as grorias e a virtude  de esta tan virginal terra gallega:  Postraivos e rogade á Deus me asista  Que Deus ô poeta ó quer regionalista. [p. 84]                                    II.      ¿E coma non se a Pátrea é unha lumeira  Que en roja luz na yalma se esparrama?  Onde hai outra fadiña meiguiceira  Que ispire ô corazón que sinte e ama?  En parte algunha, que do crênte â veira  Soilo hay un Deus, e nai, e pátrea, e fama,  Pois hastra a pátrea que se ofrez do ceo  Mais que pátrea de amor é do deseo.                                   III.      Non é posibre, non poide haber no mundo  Outra región sobrime cal Galicia:  Non cabe no gallego ser sigundo  Nin sofre dos tirás torpe injusticia.  0 fillo da Soëvia, no perfundo  Da yalma, garda fiel a sua premicia,  E se socombe ô fin... ¡cai coma un bravo,  Non cal o pária vil, nin coma escravo!                                   IV.      Eu soño âs veces me atopar na guerra  De anemigos no frente numarosos:  Unha bala me fai deitar na terra  Mestrado antre cadavres espantosos:  Fallándolle a metrala, o jefe berra  Que atasquen o morteiro cos meus osos,  E ô desparar... ¡recólleme a vitoria  Porque é Galicia que me manda á groria! [p. 85]                                     V.      Galicia, sin, que en sacra libertade  Se ispira con titáneca arrogancia:  Galicia; que remembra a heróica edade  Do Medulio, e Sagunto, e de Numancia,  Galicia, que no tempro da verdade  Juróu materno amor, lei e costancia  E ten, pra os antusiastas trovadores,  Coröas de loureiro, mirto e frores.                                    VI.      Unha ponla, tan soilo unha ponliña  Dame ¡ouh, Galicia! do vergel da groria..  Ben sei non merecela, que no é a miña  Elocuencia de abondo pra a tua hestoria  Tan chea de epopeias, liäl naiciña, Que a fama é pouco pra a faguer notoria:  Pro che amo tanto, pátrea da miña alma  Que se premeal-o amor, conquiro a palma.                                   VII.      Todo aquelo que a mente solecita; Todo aquelo que sexa nobre e grande; Todo aquelo que ô peito ô ben incita;  Todo aquelo que ô ceo ô esprito mande, Se alcontra junto en ti, terra bindita Que ó rune o corazón que â fé se abranda... As tuas tradiciós ¿quén as olvida...?  ¡Solmente aquel que ja perdere a vida! [p. 86]                                   VIII.      ¿Pidís poetas? Vede aquí a Macias,  Rodríguez de Padrón, Parga, Viveiro  E a santa rula, frol dos nosos dias,  Rosalía de Castro, que en rimeiro  Falaron as nostalgias e as legrías  Do noso pobo libre e altaneiro;  E cen poetas mais que os nosos lares  Encheron de antusiasmo seus cantares.                                    IX.      ¿Guerreiros? Comenzade por Vireato,  Pasade a Churruchao, Deza e Andrade,  Pedro Madruga; se valente engrato,  María Pita, orgulo da sua idade,  Pardiñas e outros de recordo grato  Que abateron do entruso a roindade,  E vede se é bandeira que frota alta  A de Galicia que ô patrizo eisalta.                                    X.      Se ô Atlante perguntades ¿Cal marino  Nas fondas sepoltóu a medea lüa  Dos musulmás? Diraivos: Foi Charino,  Y en deversas auciós Lángara, Rua,  Os Nodales, Romai, Gil e o devino Don Casto Méndes Núñes; pra honra sua  Ó mundo lle guirtaron: " ¡Se hai cobardes Na nosa terra os atopar non goardes! [p. 87]                                      XI.      ¡Non! que este chan de tres Alfonsos terra E de Requila que chamóu grorioso Nin se amedrenta co o estoupar da guerra,  Nin loita sen vencer nobre, anemoso, A Depromacia que o iñorar desterra A Ourém e a Lemus dóu lauro radeoso,  E as artes alumeáronlle o camiño  A Lois, Reimundo, Villamil, Patiño.                                   XII.      ¿Queredes mais? Pois, mais aínda poidera  Vos relatar da terra sacrosanta;  Pro o bardo canso está e ni él soupera  Ó punto este ô chegar se chora ou canta.  Lle falla ispiración, e a quen lla dera  0 esprito en homildade lle levanta:  A Deus e â Patrea, ídolos que un dia  N-un mesmo altar casóulle a fantesía!

[p. 88]                   CANTO SIGUNDO                              FIDES.                                  I.      Vai o meu pleutro no tanger discorde  A prelodiar, soäviños, outros soïdos, Qus as lides de un valor que ô mundo axorde  Cantadas foron ja pra os aguerridos,  Diréi de aquelo que o maxín recorde  Os ecos que da fé van deprendidos:  Vóu a cantar o fiel Catolecismo  Que hirmando poida ser co o Patreotismo.                                  II.      Se o corpo pra vivir en saudencia Pricisa a mantinción que aomonta a forza, 0 esprito, que é inmortal, pra a sua eisistencia  E o fin de que o pesar non ó retorza,  Ile é nacesaria a paz, e que a concencia  Tranquila esté sen que o pensar remorza  Asina ó concibeu o Gran Requiario Ó se invistir a insinia do Calvario. [p. 89]                                   III.      ¡Ainda esta groria, mais coupo a Galicia!  Requiario o premer Rei foi que na Iberia Cristiana lle chamóu a sua justicia,  E desterrando as leis da vil materia   Á yalma lle ensinóu santa franquicia  Pra que índo ô ceo ispir a röin meseria;  E por Requiario veu, con pía maña  Católecos chamar ôs Reis de España.                                     IV.      Pro é que da fe o corazón se henchendo  Se fai bondoso, e gradecido, e humano,  Que no hei dita maör, ô que eu entendo,  Que se julgar en religión cristiano.  0 peito que lateja en Deus crëendo  Estóeco vé pasar ano tras ano,  E nin da vida teme a despiedada  Nin ó espanta da morte a sua chegada.                                   V.      Eiqui, nos nosos predios recibiron A yauga beutismal Feijóo e Sarmento  Os doutos binidiutos, que atordiron  0 grobo co o saber do pensamento:  Eiquí nascéu Rajoy, ô que cinguiron  A mitra arcebispal, merecemento Que outevo por virtú, na crara estrela, A Roma de Oucidente, Compostela. [p. 90]                                 VI.      Fe, que sostés nos cándedos a espranza  No abandones teu trôn que é o noso peito:  Por tí, ôs que lle ispiras confianza  Domexan de este val o rumbo estreito,  E ô fin logran chegar á benandanza Co a frente irguida e co o seu paso dreito...  No antes que ensoños eu perder da idea  Libre, cal son; me aprese unha cadea.

[p. 91]                   CANTO TERCEIRO                               AMOR.                                    I.      Hai, ló, no enterno efrúvios mesteriosos  Que reloucando adrento o pensamento, Magöan volontás, e ja piëdosos Ou se agitando en crimenal tromento Á os homes escravizan, que, homildosos,  Secomben ô emperar do pensamento  Enxebre lei de Amor que o igual aceuta Xerarquía, opinión, honor e seuta.                               II.      Amor universal, amor sobrime Que moras puro na convencia honrada: Amor, do santo lar, que nos ridime Das culpas nas que cai mente aloucada:  Amor hácea a muller, que nos oprime  Se a yalma se alcontrare namorada: Amor da Pátrea que no peito aniña... ¡Todos cabedes na eisistencia miña! [p. 92]                                   III.      0 mundo cheo está de tristes lêndas E de hestorias henchidas de dilicia,  Contrastes: que ademostran as contendas  Do amor que â sociedá move e disquicia... Pro eu ô mundo non trebuto ofrendas, iNo hai mais mundo pra min que esta Galicia!  Que por de todo têr, hastra de amores  Os dramas resolveu con pranto e doöres.                                  IV.      Ehi á Macias, o doncel firido Por celosa, mortal, treidora lanza:  Ehi á Padrón das reinas prifirido  Fugir ô craustro pra ivitar vinganza:  Ehi á Maor Fernándes que ô marido  Amóu hastra vingalo con puxanza  E dóulle ô seu querer tal ardimento  Que abateu dos ingrês o estrevemento,                                    V.      E vede á Inés de Castro, tenra pomba  Mandada asisinar por rei, cobarde,  Pois, outro rei sacala da sua tomba  Pra coroäla no seu trôn ¡ja tarde!  E ô fin, Juana de Castro, na que zomba  Empía escomonión que o esprito lle arde...  ¡A unha, de amor, ô crimen non se escapa!  ¡A outra, de arnor, natematizaa un Papa! [p. 93]                                     VI.      E ja non canto mais. Ronquezme a voce  Que eu iñorante son para alevarme,  Pois, anque o sintimento é dino e dôce  As frases pra o espresar ja van fallarme.  Reverte o corarón do tenro goce Que alouca o meu maxin hastra eisaltarme... ¡Galicia, se no hai groria na outra vida Eterno eu sexa en tí... eu ti, quirida...! .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .      ¡Saüde, ¡ouh! gentes da región, saüde!  Qué homilde bardo ós vosos lares chega E sôs ja lle arrincóu ó seu laüde,  De argulo cheo, que a pasión ó cega  Pra vos cantar as grorias e a virtude  De esta tan virginal terra gallega,  ¡Pátrea da Fe, do Amor e do lirismo,  Pátrea de Deus, do lïal Regionalismo!                                                Fin do Poemeto.

© 2006 Biblioteca Virtual Galega