Cantares Gallegos

Páxina Anterior

Poemas 21-25

Páxina Seguinte

m5rosaliacantaresgallegos005.html
                    21.

     Castellana de Castilla
Tan bonita e tan fidalga,
Mais á quen para ser fera
Cá procedensia ll' abasta,
Decime, miña señora,
Xa qu'os mostrás tan ingrata,
Si ó meu rendimento homilde
Bascas d' enoxo vos causan,
Pois cand'onda vos me achego
Cuspis con ardentes ansas.
Y ese mirar de pombiña
Volvés en fosca mirada
Tornando en sombrisa noite
O dia qu'en sol se baña.
En vano intento señora
Saber por que me maltrata
Dama d'un alma tan nobre
Aunque soberba por fama
Pois né motivo á despreço
Sintirse tan ben amada,
Qu'as mesmas pedras señora
D'un bon querer se folgaran.
Din que na nobre Castilla
Asi os gallegos se trata,
Mais debe saber Castilla
Que de tan grande s'alaba
Que sempre á soberbia torpe
Foi filla d'almas bastardas,
E sendo vos tan sabida
Nunca de vó lo pensara
Que de tan alto baixando
Vos emporcases na lama.
Nin que chamandovos nobre
Tanta nobreza enfouçaras
Imitand'ós que vaidosos
No qu'está debil s'ensañan.
Pero mais val qu'enmudeça
Pois tés condicion d' ingrata
Que predicar en deserto
Na miña terra né usanza.
Si fun curpabr'en quereros
Coma ningun vos amara,
Por ser de terra gallega
E sérdes vos castellana.
En paz señora vos deixo
C'á vosa soberba gracia,
E voume á Galicia hermosa
Dond'en xuntanza m'agardan
O que no téndes señora
Y ó qu'en Castilla n'achara,
Campiños de lindas rosas
Fontiñas de frescas auguas
Sombra ná veira d'os rios
Sol nás alegres montañas
Caras que nacen sorrindo
E que sorrindo vos aman
E qu'inda mesmo morrendo
En sonrisiñas se bañan.
Ali, señora, contento
Cantando ó doce ala lala
Baixo á figueira frondosa
En baixo da verde parra
C' aquelas frescas meniñas
Que mel d'os seus labios manan
Cando en falar amoroso
Meigo nos din en voz maina.
Con tódalas de Castilla
Nobrisimas Castellanas
Olvidareivos sin pena
Anque sós vos, tan fidalga,
Qu'aló saben ser altivas
Pero non saben ser vanas
Y é facil con doces tomas
Olvidar tomas amargas.
Déchesmas vos mi señora
Con despreço envenenadas
Inda con fero mais fero
Que pelica de laranxa,
Mais teño por que me pase
Aquel sarrapio qu'escalda,
Teño un-ha dama nos Portos
Outra no Riveiro d' Avia,
Si á dos Portos é bonita
A dó Riveiro lle gana.






                   
22.

     Queridiña d'os meus ollos
Saberás como estou vivo
Nesta vila donde adoito
Dende que chegin de Xinzo.
Saberás com'á Dios gracias
Y ò escapulario bendito
Non afogamos no mare
Como coidaba Xacinto
Qu'é tan valente á bofellas
Com'os alentos d'un pito.
Saberás como dempois
Me puñeron moy vestido
Con roupa azul e amarela
Cal andan tódolos quintos
E logo todos xuntados
Inda mais de vintecinco
Nos paseamos pó las calles
Qu'era mesmo un adimiro
De tan majos como ibámos
De tan brancos e tan limpos.
¡Si me viras, queridiña,
Cál outras qu'eu sei me viron!
Cad' ollada me botaban
Xa de traves, xa de fito...
Y eran meniñas graciosas
Con moita salsa no pico,
Mais ningun-ha d'este peito
Poido arrincarm' un sospiro.
Qu'ó teu retrato ali estaba
Rabuñando paseniño.
Qu' anque d'onda ti partin,
Prendiña que tanto estimo,
Non vin soyo, miña xoya,
Que tí viñeche comigo.
     Si souperas canto peno,
Si souperas cal m' afrixo
Cando m'acordo nas noites
D'aqueles teus cantariños!...
Ora en ti penso disperto,
Ora en ti penso durmindo
E sempre en ti estou pensando
Coma si foses feitiço.
Seique meigallo me deche
Na festa do San Martiño
Amasado c'os teus dedos
Nun-ha bola de pan trigo.
Mais nó no sinto por eso
Qu'anque me deras martirio
Por vir de ti queridiña
Com'un año recibírao.
     Nada me distrai, Rosiña,
Da pena que por ti sinto;
De dia como de noite
Este meu corazonciño
Contigo de cote fala
Por qu' eu falar ben ó sinto,
Un falar tan amoroso
Que m' estremeço d' oilo.
Ay! qu'estrañeza me causa
E soidás e martirio,
Pois asi cal el che fala
Quixera falar contigo
Cal outros tempos dichosos
D'os nosos amores finos.
     Cantas veces nos xuramos
Cando lababas no rio
O pe d' un alto salgueiro
Antre risas e sospiros,
Xa nunca mais separarnos
Xa nunca mais desunirnos!
Mais aqueles xuramentos
Tal coma rosas d'espiño
Lixeiriños s'espallaron
A un sopro d'os ventos frios.
Ora có mar de por medio
¡Adios amantes cariños!
Nin ti me ves nin te vexo
Aló na beira do rio,
Naquelas crariñas noites
De folga pó los domingos.
As amoriñas maduran
Nas silveiras d'os camiños,
Naçen as froriñas brancas
Por antr' as canas do millo.
O rio pasa que pasa,
Cantan nas pólas os xilgaros
Todo está verd'e frondoso
Todo está fresco e frorido,
Solo nós Rosa faltamos
Naqueles verdes campiños.

     Rosiña, dame un consolo
Par' este dolor qu'eu sinto
¡Ay qu'os recordos me matan!
Ay! qu'acabarán comigo!
Di s'inda me queres moito
Mandamo á decir pretiño
Dime si gárdal'o pano
Que che din por San Benito
Qu'ó merquei na quinta feira
Por doce cartos e pico.
Dime tamen si deprendes
Pó la cartilla de Cristus
A lér como m'ofreceches
Para ler os meus escritos,
Qu' en sabendo algun-has letras
Dempois irás traducindo.
Eu xa lle perdin ó medo
A escribiduras e libros
Pois fago uns palotes netos
De qu' eu mesmo m' adimiro
Tan grandes como fungueiros
E mais gordos sinon minto.

     Adios, espresiós che mando
Pó lo burro de Camilo
Que non sei cal che dirá
Estas cousas que ll'esprico;
Mais sabe miña Rosiña,
Rosiña de doce olido,
Que si ti xa ler souperas
Os palotes qu'eu escribo,
Escribírache un-ha carta
Nas alas d'un paxariño.





                     
23.

     A Roberto Robert, redacto-
re da
Discusion, á quen lle
gustan ós contos y ó gallego.


                         l.

     Aló no currunchiño mais hermoso
Qu' á luz do sol na terr' alumeara,
Veiga frorida e prado deleitoso
Qu' á os campiños do Eden s' acomparara,
Aló ond' ó Sar soberbo e caudaloso
Parece que se dorme e que se para
(Tan maino corr' antre á robreda escura)
Ali naceu Vidal ó sin ventura (1).


                         II.

     Que reposo! que luz!... que garruleiro
Brando cantar d' os vareos paxariños
Cand' ó salir do sol pó lo quinteiro
Douraba fontes, lagos e campiños.
Que libre respirar... que placenteiro.
Ir e vir dos cabirtos xuntadiños,
Que frescas, que polidas, que galanas,
Iban có gando as feitas aldeanas.


                         III.

     Nunca ó rumor do mundo corrompido
Nunca da louca socied' as vaidades
Nin brillo d' os honores fementido
Foran trubar tan doces soledades,
Ceo azul, sol d' amor, campo frorido,
Santa paz sin remorso nin saudades.
Horas que van mainiñas camiñando,
Tal alí tempo e vida iban pasando.


                         IV.

     Como ó ventiño da mañan pirmeiro
No seyo d' as rosiñas se dormia
E cal dempois toliño e rebuldeiro
Pó lo espaço inmensisimo subia,
E volvendo á baixar murmuradeiro
Por enriba d' as chouzas rebulia
Nas aliñas levand' ó fumo leve
Qu' en trubias ondas á subir s' atreve:


                         V.

     E como ô mediodia, fast' o rio
Brisas, aires, pradiños e arborado
Pousaban calorosos e sin brio
Cal viaxeiro sedento e fatigado,
E como da seran ó alento frio
De arulos misteriosos impregnado
Con pasiño lixeiro s' achegaba
Y aire, rio, e floriñas axitaba:


                         VI.

     Pasiño á paso á traballada xente
D' os campos ás chousiñas se volvia
Mentras no lar o pote sarpullente
C' as ricas berzas á cachon fervia.
As fabas y as balocas xuntamente
Có touciño sabroso nel se via
En compañ' amigabre e farturenta
Qu' alegra, que convida e que sustenta.


                         VII.

     Dempois da frugal cea, ô cariñoso
Resplandor do luar claro e soave
Iban gozar ô enxido de reposo
Có abó, qu' á longa historia contar sabe.
O rosario da Virxe proveitoso
Logo rezaban con asento grave
Y alma e corpo tranquilo se dormia
Esperando ó folgor do novo dia.


                         VIII.

     Tod' era paz e amor, y augua serena,
Tod' era craro azul no firmamento,
Nin oubo ali á soberba qu' envenena,
Nin vano goce, nin fatal tormento,
Nin louco rebuldar, nin fonda pena,
Nin baixo aborrecido pensamento
Vidiña tan risoña atormentaba,
Pois doce e mainamente se folgaba.


                         IX.

     Naide naquel lugar probe se vira
Qu' uns ben y outros non mal foran vivindo,
Y un qu' afroxa de mais y outro qu' estira
Foranse acomodando e repartindo,
Ningun da negra fame á man sentira
O seu peito fortísimo oprimindo
Nó mais que á desdichada criatura
Que se chamou Vidal ó sin ventura.


                         X.

     Orfo ende que nacera, á sorte triste
Déralle por herencia ó desconsolo,
C'o á negra soledá, qu' ô probe asiste;
Naide na terra se topou tan solo
De canto en polvo terrenal se viste
Inda correndo un polo y outro polo,
Qu' era prob' e dorido antr' os doridos
E afrixido antr' os tristes afrixidos.


                         XI.

     Tiña por casa un cortelliño escuro
Tiña por leito ó chan humedecido
Por cubirtor á neve e vento duro
Qu' entraba pó las fendas arresido.
Tiña ó sustento escaso e mal seguro
Que dan de porta en porta ô qu' é perdido
Qu' asi lle din con bulra non escasa
O que por probe neste mundo pasa.


                         XII.

     En jamás ó infeliz decir poidera
—Esto que teño é meu!—qu' á sorte dura
N' inda por conceder lle concedera
Un pouco de querer ou de ternura,
Nin un pouco d' amor, que donde houbera
Pobreza, e soledad' e desventura,
Groria, dicha, e querer correndo pasan
Y á entradiña da porta non traspasan.


                         XIII.

     Sempre por dicha prá Vidal habia
Caldo e mais pan nalgún lariño alleo,
Y á mais á caridá non s' estendia
Que fora un mal matarlle outro deseo.
Que si á cousas mellores s' afacia
Y outro vareo comer y outro recreo,
Traballo lle custara á bon seguro
Comer dempois berciñas e pan duro.


                         XIV.

     Tal conta á xente corda se botaba
Con parsimonia concençuda e grave,
E refrans sabios con afan buscaba
Dos que dín—Nunca dés do que ben sabe.— 
Y ô compango Vidal nunca probaba
Por qu' era á sobriedá santa e saudabe
Segun á xente de poder decia
Anqu' ela ben folgaba e ben comia.


                         XV.

     Cando d'os porcos á matanza viña
¡Qu' amabre chamuscar nas limpas eiras
O despertar da fresca mañanciña !...
¡Qu' alegre fumo antr' olmos e figueiras
Olendo á cocho pó los aires iña!
¡Qu' arremangar d'as nenas mondongueiras!
¡Qu' ir e vir dend' o banco hastr' a cociña!
Y aló no lar, ¡que fogo! que larada!
¡Que rica e que ben feita frixolada!


                         XVI.

     Fígado con cebola ben frixida
Y un-ha folliña de laurel cheirosa,
Qu' inda á un morto ben morto dera vida
De tan rica, tan tenra, e tan sabrosa:
Raxo en sorsa c' un cheiro que convida,
Y á sangre d'as morcillas sustanciosa
En fregada caldeira rebotando
A que fagan morcillas convidando.


                         XVII.

     Cuadro tan agradabr' e farturento
Por tod' á vecindá se repetia
Con garular, e risa, e gran contento,
Que suceso tan grande ó requeria.
Mais por que lle sirvise de tormento
Solo na chouza de Vidal n' habia
Nin porco, nin mondongo, nin risiña,
Qu' era todo nubrado e tristesiña.


                         XVIII.

     Nas frias pedras do seu lar sentado
Tan vareo movemento contempraba
De negra soledade acompañado:
Naide á festa do porco ó convidaba
Qu' era probe Vidal y era olvidado
Y á presença d' un probe ali estorbaba
Por eso antre suspiros repitia
—¡Ay! quen fora riquiño un solo dia!


                         XIX.

     Tales eran decote os seus deseos
Mais nunca ¡triste sorte! se cumprian,
E todos, todos de miseria cheos
Anos tras anos sin cesar corrian:
X' era bello Vidal, y os duros ceos
De tan negro sufrir non se doian
Qu' inda ó porco Vidal nunca probara
Nin naide á tal festiña ó convidara.


                         XX.

     Tal com' era costume á rica proba
Veciños con veciños se trocaban
(Ind' ox' esta costume se renova)
Mais á Vidal veciño non chamaban,
Que fora indina misturanza boba
Ir á dar donde daiba non topaban
E por eso Vidal, probe coitado,
Nunca catou morcilla ó desdichado.


                         XXI.

     Mas ay! picaro mundo! mundo aleve!
Quen de teus pasos e revoltas fia?
Quen afirmar empavedo s' atreve
Que non se pode á noite tornar dia?
Quen en tempo tan rápido e tan breve
Os conocidos de Vidal diria
Qu' aquela triste homilde criatura
Iba nadar en ondas de ventura?


                         XXII.

     Y asi pasou!.. qu' aquel que todo mira
Alo da inmensa e trasparente esfera,
Donde c' os astros centellantes xira
Misericordia de Vidal tibera.
O torpe olvido dos podentes vira
Y á pena de Vidal compadecera
E có seu brazo misterioso e forte
Trocou d' un sopro á temeraria sorte.


                         XXIII.

     Tal pó las portas de Vidal entrara
Como en campo sedento farto rio,
Aló de Cais herencia qu' envidiara
O mais encopetado señorio.
Ucha d' ouro ôs seus ollos relumbrara
Dandolle desvareo, e risa, e frio
E tanto tal sorpresa ó contrubaba
Que coidaba infeliz qu' inda soñaba.


                         XXIV.

     Dempois chorou, sorreu, vicou á terra
Inda pó lo seu pranto humedecida,
E canta dicha á humanidad' encerra
Verteuse do seu peito escandecida,
Logo volvendo en si, casi s' aterra
De ver ventura tan sin par cumprida
E postrado ante Dios fervente ora
Y ó seu misterio portentoso adora.


                         XXV.

     Cumprido este deber, Vidal reposto
De sorpresa tan grave e prasenteira
Pónse limpio, amañado, e ben composto,
Co á graciña de Dios por compañeira;
Cal s' adimira d' ó mirar tan posto,
Cal lle di qu' é galan por derradeira,
Y aunque calvo quedou como S. Pedro
Dínlle que ten risado pelo negro.


                         XXVI.

     Chámalle aquel, amigo; ¡cousa rara!
Qu' antes—Vidal! con sorna lle desia,
Y outro lle volve pracenteiro á cara
Que nautronte ó caris lle retorsia,
Tal miniña de velo se trubara,
Tal outra xunta del se rebolvia,
E séica non faltou quen lle dixera
Que feito com' un santo se volvera.


                         XXVII.

     Qu' é triste ó rostro da mortal pobreza
Qu' entre ximidos e dolores nace,
Y hastra á hermosura ven, cando riqueza
Có seu mirar risoño nos comprace.
Presta o diñeiro encanto e gentilesa,
Y un Dios ó mesmo demo se tornara
Si tomando á figura de banqueiro
Remexése diñeiro e mais diñeiro.


                         XXVIII.

     Estos misterios son... eu me confundo
y en van' ôs espricar me propuñera;
Pero Vidal filosofo profundo,
Qu' anque xamais nos libros deprendera
A conta propia deprendeu no mundo,
Non de mudansa tal se sorprendera,
Qu' aló no seu caletre á adiviñara
Cando en ser rico con afan soñara.


                         XXIX.

     Por eso recibeu con cortesia
Recrebos, agasaxo e comprimento,
Q' un tras outro homildoso lle facia,
Escoria vil do humano pensamento.
El á baixesa d' eles comprendia
Y anque vano nin torpe pensamento
Contra xentiñas tales meditaba,
Forte e séria lision darlles pensaba.


                         XXX.

     Un-ha mañan, á un santo e bon suxeto
Un quiño lle mercou, ¡soberbo quiño!
Tan niveo, tan plantado e tan repleto
Cal nunca ó vira tal ningun veciño.
Era curto de perna, o lombo neto,
Do rabo hastra á cabeza redondiño,
Y ó coiro tan graxento relusia
Que mesmo de manteiga paresia.


                         XXXI.

     —Alabado sea Dios!—Dios ch' ó bendiga!
—S. Antonio ch' ó guarde!—asi escramaban
Mentras qu' ó cocho á paso de formiga
Y ó seu dono Vidal, serios pasaban.
A falarlle á Vidal cada un s' obriga
Qu' ó porco xa mortiño contempraban
E nera de perder tan bon bocado
Pó las mans de Vidal morto e salgado.


                         XXXII.

     Log' ó berrido do infeliz pasente
Que sofre có coitelo morte dura
Fender ós aires no lugar se sente,
Pouco á pouco á gorxiña queda muda,
O suspiro postrer soa estredente,
A sangre corre, ó matachin xa suda,
E naquel grave e quirtico momento
É o porco, vida e mundo e pensamento.


                         XXXIII.

     O difunto ali está repantrigado,
C' un-ha cebola n' antraberta boca,
(Qu' inda parés qu' á come ó desdichado)
Pero nó no chorés qu' á el solo toca
Dormir sono tan triste descuidado,
Pois as iras d' inferno non proboca
Nin groria ten nin porgatorio ardente,
El dormirá insensible eternamente.


                         XXXIV.

     Non cab' en si Vidal de tan contento,
O cheiriño do porco ll' enlouquece,
Qu' entr' os porcos nacidos é un portento
Aquel qu' ante seus ollos aparece,
Certa satisfacion, certo contento,
No rostro d' os presentes resplandece
Que mesmo quer decir en lenguax mudo
¡Este si que ch' é un porco repoludo! 


                         XXXV.

     Mais c' ó cocho Vidal soyo s' encerra
Mentras qu' á xente aturrullada mira...
Câl se pasma, câl bufa, câl s' aterra
Que nunca tal naquel lugar se vira,
Câl outro lle xurando eterna guerra,
Dás voltas que dá ó mundo s' adimira
Pois que nunca en jamas nengun veciño
Lle batera c' á porta no fociño.


                         XXXVI.

     Era aquel un rifar desesperado,
Pero Vidal ó xordo se facia,
A noit' enteira se pasou cerrado,
Y ô arbór primeiro do siguente dia
C' un varal de morcillas ben cargado
Que á pouco de cargado se rompia,
Apareceu lavado e reverendo
A todos c' ó seu porte sorprendendo.


                         XXXVII.

     El direitiño ô seu facer marchaba
Con paso despacioso camiñando,
E un sorrir nos seus labios s' atopaba
Qu' antroido iba dicindo ou contrabando,
Dempois con voz qu' as xentes atroaba
Foise de porta en porta perguntando:
—Deronlle aqui morcillas á Vidal?
—Aqui non!!!—Pos adiante có varal!


                         XXXVIII.

     Asi as chousas correu un-ha por un-ha
Y ó varal inteiriño inda se via,
Con triste si non respondeu ningun-ha
De cantas en redondo requeria.
Rindos' entanto á falsa de fertun-ha
Con sonsa voz de bulra repetia:
—Deronlle aqui morcillas á Vidal?
—Aqui non!!!—Pois adiante có varal!


                              XXXIX.

     Vidal morreu, y ó tempo foi pasando,
Braso qu'  os duros mármores arrasa
Antre helados escombros enterrando
Do bon Vidal á solitaria casa.
Mais sempr' esta historiña foy quedando,
Ind' oxe mesmo por provervio pasa,
E cand'  ó nome de Vidal s' invoca
Muda sole quedar mais d' un-ha boca.


(1) Eu ben sei qu' en rigor estas octavas non son en maneira algu-ha a glosa d' un cantar, e que mellor e con mais propiedade podia chamarse conto; pero como pó lo d' ahora non penso facer en gallego nengun libro de contos póñoo aqui, un-ha vez que nestes cantares tratei de pintar as costumes d' os nosos probes aldeans, e sirven estas octavas prá dar á conocer un-ha d' as mais antiguas e mais usadas. Sempre me conmoveu o relato de este conto sencillo patriarcal, e por eso decidinme á versificalo contando c'á benevolencia d' os lectores. ¡Son tantos os desdichados á quen nas nosas aldeas non se ofrece a proba do porco, e que soñan có dia, en que, como Vidal poidan decir á os seus avaros veciños —Adiante c' ó varal!...

 






                   
24.

     Meniña, ti á mais hermosa
Qu' á luz do sol alumbrara,
Ti á estrela da mañanciña
Qu' en puras tintas se baña,
Ti á frol d'as froridas cumbres,
Ti á ninfa d' as frescas auguas,
Ti como folla do lirio
Branca, pura e contristada,
¿Quen eres fada sin nome
De tan dormentes miradas
De tan dorida sonrisa
De feituriña tan cándida?
Quisais de muller naceches
Sendo tan limpa e tan casta?
Quisais d' as brisas da tarde
Quisais d' as bretemas vagas... 
D' as burbulliñas d' un rio,
Quisais d' un-ha nube branca?
Ou as espumas do mare
A un rayo de sol xuntadas
Pousaronte ô ser d' aurora
Nun-ha cunchiña de nacra?
Mais d' onde queira que seas
Tristisima pasionaria
Por ti sinto un amor puro
Que pouco á pouco me mata.
Por ti de noite e de dia
Cal vaga sombra encarnada,
Preto do teu vivir ximo
Ximo c' os ventos que pasan
Facendo vibrar sonoras
Sentidas cordas d' un arpa,
Que con ecos tembradores
D' os meus amores che falan.
Mais dime ¿por qu' estás muda,
Di por qu' estás solitaria,
Di por que vives nos montes
C' os paxariños que cantan,
Mentras ti choras e choras
O pe d' un olmo sentada
Toda de loito cuberta,
Toda cuberta de lágrimas.

     —Déixame vivir nos montes
Déixaim' estar solitaria
Déixame c' os paxariños
Qu' en derredor de min cantan.
Déixame vestir de loito
Cuberta por tristes vagoas,
Y eco de homes non escoite
Nin son d' armoniosas arpas,
Qu' eses sons d' amor e vida
Rompen as miñas entrañas.
Si d' eles galan por sorte
Doce consolo arrancaras
Para un dor que non ten cura
Para un mal que non s' acaba.
Si ô seu vibrar sonoroso
As tombas se levantaran
Y o polvo que nelas mora
Volto a vivir s' axitara!...
Mais cala, galan... non toques
As soaves cordas d' un arpa
Que nin dá vida ôs que morren
Nin as tristes tombas levanta.
Cala galan, c' os cantares
Que con pasion d' amor cantas,
Qu' os meus amores morreron
Y aló antre tombas m' agardan.
Para min morreu á dicha,
Morreu tamen á esperanza,
Cubreuse ó seu de tristura
Y á terra d' ásperas prantas.
Déixame vivir nos montes
Déixam' estar solitaria
Déixame vestir de loito
Cuberta d' amargas lágrimas.
Qu' á rula que viudou
Xurou de non ser casada,
Nin pousar en ramo verde
Nin beber augua crara.






                   
25.

     Castellanos de Castilla,
Tratade ben ós gallegos;
Cando van, van como rosas,
Cando vên, vên como negros.


     —Cando foi, iba sorrindo;
Cando veu, viña morrendo;
A luciña d'os meus ollos,
O amantiño do meu peito.

     Aquel máis que neve branco,
Aquel de doçuras cheyo,
Aquel por quen eu vivia
E sin quen vivir non quero.

     Foi à Castilla por pan,
E saramagos Ile deron,
Déronlle fel, por bebida,
Peniñas por alimento.

     Déronlle en fin, canto amargo
Tén a vida no seu seo...
¡Castellanos, Castellanos!
Tendes corazon de ferro.

     Ay! no meu corazonciño,
Xa non pode haber contento,
Qu' está de dolor ferido,
Qu' está de loito cuberto.

     Morreu aquel qu' eu queria,
E, para min, n' hai consuelo,
Sólo hai para min, Castilla,
A mala lei que che teño.

     Premita Dios, Castellanos,
Castellanos que aborreço,
Qu' ántes os gallegos morran,
Qu' ir a pedirvos sustento.

     Póis tan mal corazon tendes
Secos fillos do deserto,
Que si amargo pan vos ganan
Dádesllo envolto en veneno.

     Aló van, mal pocadiños,
Todos d'esperanzas cheyos,
E volven ay! sin ventura,
Con un caudal de despreços.

     Van probes, e tornan probes,
Van sans, e tornan enfermos,
Qu' anq' eles son como rosas,
Tratádelos coma negros.

     ¡Castellanos de Castilla.
Tendes corazon d' aceiro,
Alma como as penas dura,
E sin entrañas o peito!

     En trós de palla sentados,
Sin fundamentos, soberbos,
Pensás qu' os nosos filliños,
Para servirvos naceron.

     E nunca tan torpe idea,
Tan criminal pensamento
Coupo en máis fátuas cabezas
Ni en máis fátuos sentimentos.

     Que Castilla e Castellanos,
Todos nun monton, a eito,
Non valen o que un-ha herbiña
D'estes nosos campos frescos.

     Solo peçoñosas charcas
Detidas no ardente suelo,
Tès Castilla que humedezan
Esos teos labios sedentos.

     Que o mar deixoute olvidada
E longe de ti correron,
As brandas auguas que traen,
De prantas cen semilleiros.

     Nin arbres que che den sombra,
Nin sombra que preste alento...
Llanura e sempre llanura,
Deserto e sempre deserto...

     Esto che tocou coitada,
Por herencia no universo,
¡Miserable fanfarrona!...
Triste herencia foi por certo.

     En verdad non hay, Castilla,
Nada como ti tan feyo,
Qu' ainda mellor que Castilla,
Valera decir inferno.

     ¿Por que aló foches, meu ben?
Nunca tal houberas feito,
Trocar campiños frolidos
Por tristes campos sin règo.

     Trocar tan craras fontiñas,
Rios tan murmuradeiros,
Por seco polvo que nunca,
Mollan as bágoas do ceo.

    Mas ay! d' onde a min te foches
Sin dor meu sentimento,
y aló á vida che quitaron,
Aló a mortiña che deron.

     Morreches, meu quiridiño,
E para min n' hay consuelo,
Qu' ond' ántes te via, agora
Ja sólo un-ha tomba vexo.

   Triste com' a mesma noite,
Farto de dolor o peito,
Pídolle á Dios que me mate,
Por que xá vivir non quero.
.
     Mais en tanto no me mata,
Castellanos qu' aborreço,
Hei, para vergonza vosa,
Héivos de cantar gemendo.

     ¡Castellanos de Castilla
Tratade ben ôs gallegos;
Cando van, van como rosas
Cando vên, vên como negros!

Páxina Anterior

Ir ao índice de Páxinas

Páxina Seguinte


logoDeputación logoBVG © 2006 Biblioteca Virtual Galega