Calisai e Tomás
saían a unha da tarde do Concello de Solomba rumbo a Camelle. A estrada
que levaba ó Concello de Camariñas era sinuosa, estreita e bordeada de
bosques de eucalipto, cuio masivo cultivo acaparara o espacio do pino
atlántico dende facía vinte anos para aquí. Calisai insistía sobre a
teima das próximas Eleccións Municipais e o seu seguro fracaso. Non
paraba de dictamina-los pormenores do seu proceder en Suiza cunha
enerxía que agobiaba ó compañeiro de ruta. Foi daquela cando Tomás
abafado tentou desvia-la conversa cara as novas acaecidas nos xornais
despois da morte de Man, aquel anacoreta asentado no máis recóndito da
Costa da Morte no ano sesenta e do que agora, só agora sabían de certo a
súa historia. Naquela costa facía moito tempo que ninguén facía
preguntas para non ser preguntado. Gustáballe comenta-la vida dos
viciños como era normal nos lares pequenos, pero non se preocupaban dos
forasteiros que chegaban en solitario e sen previo aviso. Ninguén se
atrevía a interesarse polas súas vidas e moito menos se non traían
equipaxe. Era unha norma máis antiga que a guerra do trinta e seis.
¿Ti sabías que se chamaba Manfred?. Calisai caera na
trampa e Tomás satisfeito negaba coa cabeza. ¿E que era un anacoreta?.
Tampouco. ¡O único que sei é que en inglés Man
significa home!.
¡Pero si era alemán, ho!.
¡Si ho, si, pero daquela qué máis daba!. Ría Tomás
entre dentes.
Eu sempre pensei que era moito máis vello. ¡Non o
facía tan novo!.
Si, tamén Chulo e Nico falaban de Chacais e de espías,
¿lémbraste?.
Non, ¿de que?. Calisai ollábao remexendo na súa
memoria errática as páxinas dun pasado recente. ¿Que falaban Nico e
chulo?.
¡Nada home, esquéceo!. Tomás viraba a cabeza con
resignación ó tempo que saían da estrada comarcal e se metían pola que
levaba a Camelle nun desvío sen sinalización algunha.
Despois de dez curvas pechadas entre eucaliptos
aparecía o mar acoitelado de cantís e unha ribeira habilitada como
enseada. O paseo marítimo quedáballe mal a Camelle. Era coma unha
anacronía nos murais dun fracasado pintor. A visión que proxectaba non
era surrealista senón absurda para un mero espectador. Sen embargo, para
os seus habitantes era síntoma de modernidade e de melloras no seu
traballo. Con todo, tamén os templos indús no medio das selvas virxes
puidera ser que deran a sensación de absurdo no seu día e hoxe semellan
naturais ou incluso de gran acerto. Tomás e Calisai circularon por el
ata o cabo do mesmo, onde repousaba o museo do alemán. Os círculos que
Man debuxara nas montañas rocosas tiñan as cores esvaídas, pero outros
aínda vivos seguían enfeitizando as paredes laterais dos edificios de
catro pisos, que permanecían ás beiras do paseo. Tomás aparcou case ó
lado da entrada do museo. Baixaron e dirixíronse ó bar Rotterdam.
Hai que negociar con Costas. Dicía o Concelleiro de
cultura de Camariñas, mentres Tomás saudaba dende a entrada do bar
e se dirixía ó alongado mostrador para pedir un viño.
¿Ti non és o neto do lonxeiro de Solomba?.
Preguntáballe o dono do bar, quen acabara o seu período de emigrante en
Holanda no setenta, a Calisai ó tempo que lle servía os viños.
Si e este é o Alcalde. Contestaba orgulloso.
¡Vaia fichaxe, compañeiro!. Dicíalle Tomás a Calisai
coa boca pequena.
¡Queremos facer unha fundación!. Repito para os que
chegaron tarde. Falaba o Concelleiro ollando para Tomás. Este Museo
será un canto ó Ecoloxismo. Coido que con iso lle bastará ás
Administracións. ¿Estades dacordo?.
¡Dacordo!. Contestara Tomás facéndolle coro ós demais
Alcaldes da bisbarra atlántica.
¡Ben!, pois daquela tendes que asinar neste papel que
mandaremos ós distintos organismos. Remataba o Concellerio de cultura
de Camariñas.
O bar Rotterdam seguía igual que a primeira vez que eles entraran
nel, a pesar de que Calisai borrara da memoria a década do setenta e
tódolo vivído ata entón debido a unha ruptura matrimonial e ó
afastamento dos fillos. O local permanecía nun semi escuro ambiente de
decadencia, que se resistía a sucumbir. As baldosas de jaspeado gris
eran as mesmas, anque un pouco esvaídas polo uso da lixivia. O mostrador
mantíña as losetas de barro azul pálido, naquel tempo culme da
modernidade, pero sen chegar ó atrevemento do Sardiñeira. Por
dentro da barra a decoración era heteroxénea. Ademáis de ter no frontal
unha moqueta chea de chaveiros de tódalas condicións e billetes cravados
de moitas partes do mundo, tamén había escudos de equipos de fútbol,
mascotas dos Mundiais de fútbol e un San Pancracio de barro cunha moeda
furada no dedo e unha póla de prixel no sobaco. Nada comparado con
aquela cafetería de Solomba onde os hipnotizaran as películas do Oeste.
O Café-Bar Sardiñeira convertérase nun mito para a comarca cos
seus taboleiros pintados, que penduraran no frontal do alongado
mostrador enriba da cafeteira de aceiro e da colección de billetes
pechada en cristal de tódalas nacionalidades. Ás beiras dunha mariña ó
óleo rezaban os poemas do propio pintor, que os emigrantes B aprendían
de memoria e que repetían ó entrar nel de ano en ano coa emoción contida
na saliba, que se lle amasaba entre os beizos a modo de saúdo: "Solomba
é unha longa praia xunto dun porto pequeno. Sempre rindo e agarimosa co
orgullo de ser galega". Ou aquel outro que os veraneantes tamén tiñan a
ben memorizar e repetir cun sorriso: "Ós turistas. Xente que de lonxe
vides e estades en terra allea. Con cariño vos saúda o café-bar
Sardiñeira". Sen embargo, noutro taboleiro existía un poema máis longo e
máis dificultoso, que o Brincas xamais fora capaz de aprender e que
dicía, "Ós mariñeiros. A vos que enterrarvos ides nesas brétemas do mar.
Que os ollos se vos nubran cando vides maxinar. O que deixaches na terra
o que deixaches no lar. Mariñeiros, mariñeiros deixavos xa de chorar e
que sempre a estrela da sorte vos veña alumear". Ó entrar no Café-Bar
Sardiñeira, mirando á dereita, había un inmenso mural pintado na parede,
no cal se representaba á Solomba do ano sesenta e sete. A idea do mural
causara impacto, pois sería reproducido nas constantes cafeterías, que
se irían abríndo en Solomba nos anos posteriores ben en forma de sobexas
fotografías ou do mesmo xeito na parede. Debaixo daquel mural e en
relieve de escaiola estaba a proa dun barco e a figura de dúas mulleres
con cestas. No medio e medio do local rectagular había unha columna de
diminuto mosaico prateado, que soportaba o piso da vivenda e ó fondo as
dúas portas blancas dos váteres animadas pola presenza da pianola. O
Rotterdam sempre quixera se-la réplica do Sardiñeira, pero a
forza da personalidade impedírallo de certa maneira.
Tomás asinou cando lle tocou o turno, rematou o viño e saíu do bar
seguído de Calisai despois de despedirse dos que quedaban dentro. Non
había pinchos e a fame facíalle falar ás tripas. Na rúa alguén comentaba
que había que limpa-la ribeira do alemán. Sen embargo, Man deixara
escrito que tódolo alcatrán permanecera impregnando a súa obra como
lembranza na historia de Camelle dun día fatídico. O home de Camelle
facía anos que semellaba estar curado de espantos, pois vira chegar de
todo polo mar dende que se asentara alí no sesenta e un. Nalgunha
ocasión coidara te-lo seso préso dunha psicose inútil, pero os
comentarios da xente e a súa actuación conducírano á realidade. Sobre
todo entre os anos que ían dende a súa chegada ata o setenta, cando
aínda era un mozo e trabara amizade coa maestra da vila. Ela
aprenderíalle as frases máis convencionais nun castelán de silabario e
procuraría descifrarlle as fantásticas historias, que chegaban polo
océano envoltas no fado literario dun realismo máxico. Isto non era
doado nin sequera para un alemán. Por iso se afastara de sócato do
cotidián da vila e daquel mundo costeiro que lle era imposibel razoar.
Desa maneira xurdiría a idea do museo como un universo particular onde
poder afiunza-la súa cordura. Entre galaxias de argazo e estrelas de
escuma brilantes de sol tentaría comunicarse cos observadores, que por
medio dos mariñeiros da redonda se achegaban a contempla-lo seu inxenoso
pasatempo. Despois dalgúns anos e a través de debuxos nunhas pequenas
libretas de follas cadriculadas argallaría a súa propia babelia. Así
foi, ata que un grande e escuro oco mouro chegou polo mar e se avalanzou
contra ribeira transportándoo deica o infinito. A xente da costa
achegaríase ó museo de Camelle aquel día coa intención de facer algo,
pero era inútil. Soamente o podían cheirar quedos e coas mans nos petos
ou cruzadas debaixo dos brazos, mentres o engulía o alcatrán. Man saía
do seu cabano cando a xente se concentraba enriba do peirao, pero esta
vez sen blocs nin bolígrafos. Como un espectador máis ollaba, calaba e
movía a cabeza con aceno de pesadume.
Antes de morrer o home de Camelle xa sabía que el íase para sempre
daquel lar lonxano e apaixoante, que o emboscara do mundo e o acubillara
no seu xenuino telurismo invernal. O alemán sabía que o seu legado
fagotizaríase na paisaxe caníbal do océano portentoso e na antropofáxica
mudanza dos destinos, que en constantes mareas tantas veces baticaran ó
tempo das permanencias e dos desexos, pero xamais pensara que sería un
observador da súa propia derrota. De tódolos xeitos, Man sabía o seu
traballo rematado e o seu tempo consumido. Esa fora a súa filosofía.
¡Disque morreu de pena!. Comentaba Calisai dentro do
vermello Seat Ibiza de volta para Solomba. ¡Que a depresión se
lle disfrazou de insuficiencia respiratoria?!.
¡Parvadas!. Morreu e xa. Contestara Tomás sen máis
romanticismos saíndo de Camelle. Nese momento só pensaba no xantar e na
siesta que botaría antes de ir á perruquería para arranxa-la barba.
|