Visualizar obra

     A Tomás, naquel momento no que escoitara dicir a Laila "Temos que falar", non lle cabía o corazón no peito. Semellaba que lle ía saír da caixa e se lle ía chimpar nunha desbandada histórica pola boca. Aquela frase quería dicir moitas cousas para un tipo coma Tomás. Era coma un documento ou unha normativa; ¡Si llo dixera Lili!; ¡Si fora ela!. Estaba soñando e sentíase a gusto. A Tomás gustáballe soñar. Gustáballe deixarse levar pola irrealidade; ¿Por que non viñera Lili a buscalo?. Podía vir soa ou ben acompañada de Laila. Aquí hai algún misterio por resolver. Tomás podía entender e interpreta-la ausencia de Cochise de moitas maneiras. Sen embargo, a ausencia de Lili só podía entendela e interpretala dunha maneira. Con todo este home equivocábase de plano nos dous casos. As súas expectativas amatorias, o posible ascenso a outras esferas da política comarcal e a competitividade que rexía a súa vida dende sempre tiñan un único obxectivo. Ir contra Cochise. Gañarlle. Ser coma el. Absorbelo. Vampirizalo. Zugarlle a personalidade. En definitiva, ser Cochise.

     A transparente atmosfera de Suiza introducírase no coche impregnándoo de silenzo como o orballo inetriorizaba a humidade anegando a medula dos ósos. Lili quería falar e el desexaba que Laila non estivera alí. Trabucaba o pensamento confundindo o desexo coa realidade. Tomás xa non sabía como conte-la ansia nin como domea-lo impulso das palabras a pesar da aprendizaxe, que levara ó cabo atendendo ós acenos de Harry el Sucio. Nas películas todo parecía moito máis doado. Sen embargo, na realidade Laila non era Lili e aquilo non se trataba dun casting televisivo. Con todo e con iso, na ficción Lili seguía a ser Lili a pesar da trampa na que estaba a caer en Suiza. Seguía a te-lo mando do seu espírito e sen que ela talvez o soubera domeáballe a vontade ata o infinito. Tomás ollaba a través do parabrisas sen ver máis que eses profundamentos e sen outra arrancada máis que a de agardar resultados. Mentres tanto, facía inacabables suposicións e incansables interpretacións sobre aquela secuencia da súa vida. Sobre a súa covardía e o doado que pudera chegar a se-la súa conquista; sobre o tempo perdido, sobre os malos entendidos e sobre a maneira de recuperalos.
     Cando de verdade atopara a Lili quizá se lle chimparía nos brazos e lle declararía o seu amor. Ó mellor sería xa esa mesma noite por iso mandara a Laila ó aeroporto. As fillas son cómplices das nais e estas son alcahuetas das outras. Sen dúbida que caería rendida ós seus pés -demasiado curtos para a súa alongada figura- e lle pediría que a levara con el para Solomba. Seguro que despois de comer Laila o levaría ó hotel onde Lili o agardaba; ¡As mulleres!. A sesta é o mellor momento para o amor. Despois, talvez se adicara a contarlle a súa errada decisión de casar con Cochise e lle confesara telo feito por despeito e orgullo diante da súa constante indecisión. Todas son iguais. Ó rematar unha boa ducha e a reunirse cos demais. Daquela, verlle a cara a Cochise sería o seu segundo triunfo. O terceiro será que ela o abandoe. Estes eran os pensamentos que lle percorrían a cabeza, ó tempo que a boca se lle facía auga e os ollos se lle enchían de orballo mentres collía a bolsa de viaxe e entraba no hotel.

     Sen embargo, Laila agardaba cunha batería de preguntas moi distintas ás dun segredo de amor. Esperaba desexosa poder sentar en fronte del para saber de primeira man as declaracións que lera na revista. Ela nin sequera era consciente do que Tomás cavilara durante trinta anos. Xamais entrara nas pesquisas sobre a dor que súa nai ocasionara naquel home. Nada lle fixera entrever que aquel namoramento da infancia percorrería semellante camiño. Para ela, aquilo estaba acabado dende antes de comezar. Con todo, non era tan inxenua como lle parecía a Tomás. Este home xamais lle tirara dos lastexos de amor a Lili. Era un amigo entrañable, si, pero nada máis. Pola contra, tiña detalles na súa personalidade que non lle atraían como era a falla de compromiso. Niso Lili coincidíra sempre con Cochise e con Brincas. Pero el non sospeitaría o motivo polo que mandaran a Laila buscalo ó aeroporto; por qué o levara ó hotel e sentaba diante del no restaurante. Talvez sería unha proba, un truco para saber ata onde lle chegaba a responsabilidade -agora que estaba a ser un Alcalde experimentado-.

     —¿Que se fixo co corpo de Man?.— Preguntaba Laila despois de arranxado o menú. Entretanto ollaba a fotografía do home de Camelle.

     —Soterrárono nun nicho.— Contestaba Tomás aínda coa espectativa amorosa nos ollos e coa estratexia de facer realidade o soño que viñera rescatar.

     —¡Vaia!. ¿E ti non te opuxeches?. Non me irás dicir que non eras coñecedor dos seu desexos. ¡El quería a incineración Tom!.

     —Ben, pero eu non puden facer nada. Alí os que debían decidir eran outros e resolveron facelo así.

     —¡Debeches pronunciarte Tom!. ¿Podo chamarche Tom?. Miña nai xamais che chama Tomás.— O Alcalde asentiu coa cabeza mentres espallaba a ollada por fóra do restaurante.

     —¡Total, que máis dá!. Despois de morto xa nada importa.—Respostou ó cabo duns segundos.

     —As vontades son as mesmas para un vivo que para un morto, Tom. ¡Hai que cumprilas!. Soamente hai que cumprilas.— Laila baixaba a mirada deica a fotografía como se metera o seu corpo nun túnel do tempo.—

     — Ben, pero quen lle dicía algo ós viciños.

     —¡Xa!.— Laila baixaba a vista deica a fotografía de Man.

     —Para eles ter un nicho é como ter un ben. ¿Non cho dixo nunca túa nai?.— Tomás buscaba de novo o tabaco no peto pois aquela insistencia era a mesma de Lili.

     —¡É certo!, pero a eles podería dicírselle que a vontade de Man era outra.— Laila botouse para atrás na cadeira ó escoita-la música do móbil de Tom.

     —¡Vaia!. Non me deixan tranquilo.— Protestou Tomás a modo de disculpa mentres erguía a tapa do aparato.

     —¡Non importa!.— Falaba Laila sen ser escoitada.

     —¡Si!, eres ti outra vez. ¡Era raro!. Como sigas así vou a apagalo. Non pode poñerse. ¡Porque non!. ¡Ben, veña, ata logo!.

     —Seguro que non avisaches da túa chegada.— Laila sorría diante do aceno de Tomás.— Lili faloume un pouco da túa personalidade. ¡Terás a moita xente intranquila!. ¿Quen era?. ¿Coñézoo?.

     —¡Quen vai ser!. Calisai, quen si non. É un aburrido, pero hai que deixalo.- Laila quedou pensativa durante uns segundos. Quería preguntar moitas cousas da xente de Solomba e da mocedade dos Cacauetes, de Lili e de Cochise, pero algo lle impedía ser totalmente aberta con Tom. Lili relatáralle as súas cousas da xuventude unha por unha. Sen embargo, Laila estaba interesada noutra versión, noutro punto de vista sobor da vida de sus pais, de alguén que estivera menos comprometido coa idealización e coa ficción duns feitos que eran tan importantes para ela agora que Lili morría devorada por un cancro de útero. Desexaba ter unha visión máis obxectiva daquela época para poder entender a seu pai.
     Un dos episodios que máis lle gostaba escoitar era o daquel ano no que ela e Tom escoitaran a música de Brassens dentro do Mercedes Benz e no que el semellaba máis decidido, menos retraído. Laila sorríu ó pensar nos detalles que Lili contaba sobor dos traballos que pasara para que el aprendera as cancións do cantautor Jaques Brel. Á fin conseguíra que as cantara no galego de Solomba. Aquel fora un verán moi divertido e diferente. Fora un verán prometedor que se quedara en nada. Como todo o que despuntaba en Solomba.

     —¿E co museo?. ¿Que se fai con el?.— Falou sen ergue-los ollos para despista-la morriña. Tomás mirábaa con abraio sen contestar como se degustara cada movemento da súa cara.— ¿Sabes algo?.— Continuou mentres elevaba a ollada e collía o aceno de Tomás por sorpresa. Laila reparara no encantamento bobo de Tomás deica a súa cara. Sabía que se imitaba moito a Lili anque tamén tiña con Cochise. Laila estaba na certeza de que levaba un 50% de cada un.

     — Si.— Respondía Tomás movéndose de diante a atrás na cadeira.

     —¡E ben!.— Insistiu Laila axudada dun arqueamento de cellas.

     —Fomos Cali e máis eu a Camelle. Asinamos un papel para ver si a Administración se fai cargo del dun xeito ou doutro.— A actitude de Laila ó escoitalo doulle unha certa dose de aire fresco e afastou por unha décima de segundo o desacougo que xa lle comezaba a comprimi-lo peito.

     —E ¿que sabedes?.— Laila fixo un aceno de aburrimento, que Tomás aprezou ó instante. Naquel momento, a integridade coa que subíra ó avión e a seguridade finxida coa súa soa presenza comezou a abanearlle deica o derrotismo. Non era a primeira vez que lle ocorría ó estar diante dunha muller.

     —De momento nada.— Contestou con desánimo, mentres Laila pechaba a revista dun xeito pouco armonioso para Tomás, quen comezaba a sentirse ridículo naquel ambiente. Non era a primeira vez que se sentía incómodo diante dunha muller. Canto máis propiciatoria fora a escea para os seus plans ela desbaratábaa de seguida, ben coa feble brisa dunha folla de revista ou con calquera outra indirecta menos visible, anque non menos plástica.

     —¡Ben, daquela marchamos!.— Dicía Laila decepcionada mentres facía acenos de erguerse da cadeira.

     —¿Que se pode facer Laila?.— Preguntaba Tomás recobándose na mesa cun xeito de retoma-la conversa.

     —¡Debería conservarse!.—

     —¡Pero muller é moi difilcultoso!.

     —Man marcou unha etapa na vida de Lili e Cochise, Tom. ¡Unha etapa moi importante tanto para eles como para a Costa.— Estas palabras acabaron de matar a Tomás, quen invadido de odio pechou en banda calquera argumento posible.

     —Non digo que non sea certo iso que dis. Sen embargo, non sei a maneira de compracerte.— Laila quedou pensativa indagando no espírito do Alcalde de Solomba.

     —Habería que pensalo. ¡Podían facer un obradoiro de artistas noveis, que desexaran recupera-las figuras de pedra, dispor o argazo como facía el!. Iso é o que poden tentar.— Laila falaba como se fora presa dun sonambulismo repentino.

     —Mira, o Museo do alemán de Camelle era el mesmo. ¡Man era o museo!. El mantíñao con vida porque a xente ía velo a el. ¡O demais saía sobrando!.— Tomás estaba a falar con cordura e dunha maneira sensata. Laila entendeu que o Alcalde por unha vez na súa vida levaba razón ou máis ben estaba a razoar debidamente. Polo tanto, coidou rematada a conversa.

     —Si se me ocorre algo escribirei a Solomba. ¿Impórtache?.— Preguntou mentres se erguía para marchar.

     —¡Que me vai importar!. ¡Ó contrario!. Estarei encantado de recibir novas túas. E ten por seguro que levarei a túa petición a onde sexa necesario.

     Tomás tivo a impresión de que Laila se erguía conforme coa súa exposición anterior. Sen embargo, nada estaba a saír como el pensara no seu despacho da alcaldía de Solomba. Non había sinais de Lili nin resposta algunha ó seu amor. A conversa de Laila e mesmo o seu interés xirara incesantemente sobre o home de Camelle. O remate da comida, que nun primeiro momento el pensara como posible confesión dun erro, convertérase nunha necrolóxica sobre Man. Laila non se cansara de relatal-o ano que súa nai o coñecera. Non parara de conta-lo sucedido durante a excursión do ano setenta e as seguintes, mentres o conducía deica o recinto onde se ubicaba o Centro Galego. Lili contárallo miles de veces durante a súa existencia, pero según Tomás con algunha imprecisión e algún que outro esquecemeto. El tiña outra versión dos feitos, pero daba o mesmo. Ela esquecera contar algúns detalles, pero polo vissto xamais se esquecera do anacoreta nin deixara de pensar sobre o impacto da súa mirada dura e gris.
     Lili lembrábase sempre da enigmática despedida de Man. "Foi un honor", repetía Laila unha e outra vez afastando a vista do parabrisas, mentres lle narraba aquelas impresións, que con tanto receo acochara Lili durante largos anos. Contáballe entrecortadamente a ollada dispensada ó debuxo do pequeno bloc ó tempo que paraba en seco nun semáforo en vermello provocando un berro oprimido de Tomás. ¡No ano setenta!. A primeira excursión.

     —¡Ela sempre a lembraba!.— Continuaba a marcha cun suspiro de Tomás, que semellaba axudar na arrancada.

     —¿Como que a lembraba?.— Preguntou ollando a Laila de xeito inquisitorio.

     —Non me preguntaches por que non viñera a buscarte Cochise nin Lili.—

     —¡A verdade é que non!. ¿Que pasa?.— Tomás non quería pensar nesa posibilidade. Non podía, pero Laila disiparíalle as dúbidas ó instante.
     —Lili está ingresada no hospital. Pode durar como moito un mes. Depende da súa resistencia. Non hai nada que facer.- A medida que Laila falaba a Tomás ían derrubándoselle tódalas fortalezas de area mollada construídas nos ensoños. Víñanlle abaixo tódalas teorías sobre os silenzos iniciais e o tempo perdido para sempre. Lili morría. Debía de estar soñando. Soño fatídico.

     —¿Que ten?.— A Tomás o disgusto de sentirse relegado pola morte desaugaríalle no espírito unha ristra de decepcións, que sen querer mantería latentes na reunión da noite. Semellaba coma si se lle fose valeirando pouco a pouco a alma por un boquete que non había maneira de entupir.

     —Ten un cancro terminal.—

     —¿E Cochise?.— Preguntaba cos ollos paralizados, coa cara paralizada, con todo o seu corpo atado nunha parálise automatizada pola dor.

     —El está ben, non te preocupes. ¡Virá ó Centro!. Cochise non te deixaría na estacada por nada, ¡xa o sabes!.—

     —¡Sei!. É meu amigo. O mellor amigo que tiven.—

     —Lili tamén foi túa amiga. Sempre te quixo e tí sábelo ¿verdade?.— Daquela Tomás permaneciu sen inmutarse. Todo ó contrario de como un esperaría despois de coñece-lo seu delirio por ela.

     —Lili sempre amou a Cochise.— Dicía coa mesma parálise que levaba dende escoita-lo da enfermidade de Lili.

     —Primeiro fostes ti. Ela contoumo todo. Ti non reacionaches coa impetixe de Cochise. ¡Iso foi o que pasou!.—

     —Lili sempre amou a Cochise. ¡Non terquees!.— Tomás levantara a voz ollando para Laila dun xeito brusco. Aceno que dou por rematada a conversa.

     A chegada ó Centro Galego foi prematura para o estado de ánimo de Tomás. Levara un bo "julepaso" ó coñece-la noticia da enfermidade de Lili. Tal foi así que tódolos emigrantes reunidos na sala marmuraban sobre o estado lamentable que amosaba, non pola vestimenta nin pola pulcritude da barba, senón polo desánimo. Os máis aprezaban nel unha melancolía que os deprimía. Con todo, os que o coñecían mellor dicían que era o estómago que sempre tivera amolado. Algúns falaban dunha gastrite crónica ou dunha úlcera. Outros comentaban que aínda non se repuxera da viaxe no avión. O medo a voar ocasionaba unha desfeita no seu organismo, que se lle traslucía no espírito. Sen embargo, ninguén acertaba co diagnóstico. Só Cochise lle sabía ler a través dos ollos a escuridade da súa alma. Só Cochise apreciaba no aire a tráxica caída de burro, que Tomás acababa de manifestar coa imprevista e próxima morte de Liliana. A cabeza ladeada, a fronte enrugada, as meixelas afundidas e o mirar acuoso, esvaído entre uns ombros descolgados eran un sinal de derrota. Certificadas as intuicións primeiras cunha ollada clínica, Cochise apertouno con lealtade nada máis pisa-la beirarrúa do Centro galego e faloulle ó oído: "¡Quere que lle chimpemo-las cinzas na furna da escuma!.- Petoulle no ombro.- ¡Ten que haber unha boa vaga de mar!.- Dixo empurrando del.- Ó intre acompañouno ó estrado e presentouno como o cheriff indiscutible das lombas areosas de Solomba. Para remata-la súa introducción prognosticou unha gañancia folgada nas próximas Eleccións Municipais, que os emigrantes B axudarían a acadar.

     Tomás apreciaría aquela noite o sentido común e a intelixencia natural de Cochise, que Lili tan ben soubera loar facía tantos anos xa. Comprobaría ademais que Lili seguía a estar orgullosa del a pesar do desgaste dos anos de matrimonio e sentiría que el, o Alcalde de Solomba, o explorador xefe dos Cacauetes, o líder indiscutible das loitas entre Apaches e o Séptimo de Cabaleiría estaba orgulloso daquel pelroxa Cheyenne, que seguía a ser un verdadeiro amigo. Sen dúbida, Cochise era o gran protagonista da súa infancia. Aquel que o acompañara a soterra-la nai enriba dos cantís de Baleeira, preto da furna da escuma onde os namorados do mar firman nas laxas oceánicas un contrato de por vida e moito máis alá da morte co horizonte infinito de Solomba. Contaban escasamente oito anos, pero encamiñáranse deica o cemiterio coma dous homes vellos. Permaneceron alí ollando como tapiaban o nicho da nai de Tom ata o último momento. Despois irían a ver como o bater das ondas na furna creaba unha escuma branca e esponxosa, que medraba do mesmo xeito que facía a nai de Tom cando poñía as claras de ovo a punto de neve para facer vizcoito. Dende esa camiñarían xuntos, rubricarían os nomes nas lousas da furna e amarían á mesma moza.

     Cochise era Cochise á fin e ó cabo nesta historia tan convencional como certa, tan normal coma calquera outra, anque chea de sentimentos eternos e dun misterio sen resolver. Tomás caería na conta de que non podería levar ó cabo tódalas empresas que o animaran a subir ó avión. Marcharía de Suiza cos votos recolleitados por Cochise, pero desarmado daquela ousadía que só lle cabía no espazo que medían os cristais do despacho de Solomba. A súa pequena historia, alentada no último momento polo encontro con Lili, semellaba que non era máis que un camiño para honrar o seu Camelle Man. Lili fornecera ó alemán na memoria de emigrada coma un pontal, que suxeitaba as viaxes no Mercedes Benz con ferradura na defensa da xuventude. Talvez, porque ela admiraba aquela permanencia desinteresada, aquel compromiso coa vida e as formalidades coa morte.

     Tomás entendería por primeira vez a Liliana de xeito realista. Pasaría a noite sen dormir na habitación do hotel, que no primeiro vistazo sentíra acolledora e quente coma un niño amatorio. Desacougado polo acontecer dos vaivéns do día pensaría nos motivos, que levaran a Lili a ausentarse durante tantos anos. Reflexionaría de xeito obxectivo sobre aquelas conversas da pubertade. Cavilaría sobre a súa elección como compañeiro nos xogos da infancia e acabaría aceptando a súa personalidade como algo independente de sí mesmo. Tomás marcharía de Suiza cunha única certeza. Lili, máis que nada, aprezaba a barudez co instinto ancestral das tribos indias, que eles ollaran no Café-Bar Sardiñeira aqueles anos de apertura e cambio nos veráns de Solomba. Sen embargo, el xa nos estaba disposto a chegar á vila coma un explorador xefe dos Casacas Azuis nin coma un cowboy sen referentes ou un pistoleiro a soldo para o mellor postor. Durante a viaxe de volta en avión pensaría seriamente en casar con Luísa, en formar unha familia e comezar unha nova vida. Tomás estaba dicidido a deixar de vivir nunha película onde el era o protagonista indiscutible, pero sen querelo. Así era como lle gostaba verse nos pases fílmicos que ficcionaba na súa mente e que proiectaba nos cristais do despacho deica o fondo da ría de Solomba. Atrás deixaba tódolos contratempos dunha infancia desacougada e a deriva. En Suiza quedarían para sempre aqueles xogos, aquela ansia primeira, aquel mergullarse no pasado. Os xogos, as ansias e o pasado ficarían con Lili e con Cochise. Alí estarían seguros. Sen embargo, o Callahan tiña un misterio que resolver daquí en diante. Descobrir quen fora en realidade o Camelle Man sería o seu novo obxectivo ó chegar á Alcaldía. Falaría cos de Camariñas sobor dos trebellos do alemán e poñería todo o seu interese para satisface-las inquedanzas de Laila e de súa nai. Isto axudaríalle a mante-lo ánimo, a non caer de novo na desidia e na monotonía dun sentimentalismo que estaba pasado de moda incluso na agrisallada Solomba. Con todo, agora tiña a certeza de que el fora o primeiro no corazón de Lili.

Camelle Man
Páxina Anterior	Capítulo XXVI