AFONSO EANES DO COTÓN [B 1579 / V
1111]
Abadessa, oí dizer que erades mui sabedor de todo ben; e, por
amor de Deus, querede-vos doer de min, que hogano casei, que ben vos
juro que non sei máis que un asno de foder.
Ca me fazen én
sabedor de vós que havedes bon sén de foder e de todo ben; ensinade-me
máis, senhor, como foda, ca o non sei, nen padre nen madre non hei que
m'ensin', e fiqu'i pastor.
E se eu ensinado vou de vós, senhor, deste
mester de foder e foder souber per vós, que me Deus aparou, cada que
per foder, direi Pater Noster e enmentarei a alma de quen
m'ensinou.
E per i podedes gaar, mia senhor, o reino de Deus: per
ensinar os pobres seus máis ca por outro jajüar, e per ensinar a
molher coitada, que a vós veer, senhor, que non souber
ambrar.
AFONSO EANES DO COTÓN [B 1580 / V 1112]
Foi Don
Fagundo un día convidar dous cavaleiros pera seu jantar, e foi con eles sa
vaca encetar; e a vaca morreu-xe logu'entón, e Don Fagundo quer-s'ora
matar, porque matou sa vaca o
cajón.
Quand'el a vac'ante si mort'achou, logu'i estando mil vezes
jurou que non morreu por quant'end'el talhou, ergas se foi no coitelo
poçón; e Don Fagundo todo se messou, porque
matou sa vaca o cajón.
Quisera-x'el da vaca despender tanto per que
non leixass'a pacer; ca, se el cuidasse sa vaca perder, ante x'a der'a
quen-quer, assí non; e Don Fagundo quer ora
morrer, porque matou sa vaca o
cajón.
AFONSO EANES DO COTÓN [B 1581 / V
1113]
Veeron-m'agora dizer düa molher que quero ben, que era
prenhe, e ja creer non lho quig'eu per nulha ren; pero dix'eu: «Se
ést'assí, oimais non creades per mí, se a non emprenhou alguén.
E
digo-vos que m'é gran mal daquesto que lhi conteceu, ca sõo eu cord'e
leal, pero me dan prez de sandeu; mais vedes de que hei pesar daquel
que a foi emprenhar: de que cuidan que x'a fodeu.
Pero juro-vos que
non sei ben este foro de León, ca pouc'ha que aquí cheguei; mais
direi-vos üa razón: en mia terra, per boa fe, a toda molher que
prenh'é logo lhi dizen: "Con barón!"».
AFONSO EANES DO COTÓN [B
1583 / V 1115]
Mari'Mateu, ir-me quer'eu d'aquén, porque non poss'un
cono baratar; alguén que mi o daría non no ten, e algüa que o ten non mi o
quer dar. Mari'Mateu,
Mari'Mateu, tan desejosa ch'es de cono
com'eu!
E foi Deus ja de conos avondar aquí outros, que o non han
mester, e ar feze-os muito desejar a min e ti, pero que ch'es
molher. Mari'Mateu,
Mari'Mateu, tan desejosa ch'és de cono
com'eu!
AFONSO EANES DO COTÓN [B 1584 / V 1116]
Meestre
Nicolás, a meu cuidar, é mui bon físico; por non saber el assí as gentes
ben guarecer, mais vejo-lhi capelo d'Ultramar e trage livros ben de
Mompisler; e latín come qual clérigo quer entende, mais non no sabe
tornar;
E sabe seus livros sigo trager, como meestr', e sabe-os
catar, e sabe os cadernos ben cantar; quiçai non sabe per eles
leer, mais ben vos dirá quis-quanto custou, todo per conta, ca ele x'os
comprou. Ora veede se ha gran saber!
E en bon ponto el tan muito
leeu, ca per i o preçan condes e reis; e sabe contar quatro e cinqu'e
seis per estrolomía'n que aprendeu; e mais vos quer'end'ora dizer
eu: máis van a el que a meestr'Andreu, des antano que o outro
morreu.
E outras artes sab'el mui melhor que estas todas de que vos
falei: diz das aves en como vos direi: que x'as fezo todas Nostro
Senhor; e dos estormentos diz tal razón: que mui ben pod'en eles fazer
son todo home que én seja sabedor.
AFONSO EANES DO COTÓN [B 1586 /
V 1118]
Paai Rengel e outros dous romeus de gran ventura, non vistes
maior, guarecerán ora; loado a Deus, que non morreron, por Nostro
Senhor, en üa lide que foi en Josafás: a lide foi com'hoj'e, come
cras, prenderan eles terra no Alcor.
E ben nos quis Deus de morte
guardar, Paai Rengel e outros dous, entón, düa lide que foi en
Ultramar, que non chegaran aquela sazón; e vedes ora por quanto
ficou: que o día que s'a lide juntou, prenderan eles port'a
Mormoión.
De como non entraron a Blandiz, per que poderan na lide
seer, ja os quis Deus de morte guarecer, per com'agora Paai Rengel
diz; e guareceron de morte por én: que, quando a lide foi en
Belén, aportaron eles en Tamariz.
AFONSO EANES DO COTÓN [B 1587 /
V 1119]
Covilheira velha, se vos fezesse grand'escarnho, dereito i
faria, ca me buscades vós mal cada día; e direi-vos en que
vo-l'entendí: ca nunca velha fududancua vi que me non buscasse mal, se
podesse.
E non ést'üa velha nen son dúas, mais son vel cent'as que
m'andan buscando mal quanto poden e m'andan miscrando; e por esto rogu'eu
de coraçón a Deus que nunca meta se mal non antre min e velhas
fududancúas.
E pero lança de morte me feira, covilheira velha, se vós
fazedes nen un torto se me gran mal queredes; ca Deus me tolha o corp'e
quant'hei, se eu velha fududancúa sei hoje no mundo a que gran mal non
queira.
E se me gran mal queredes, covilheira velha, digu'eu que
fazedes razón, ca vos quer'eu gran mal de coraçón, covilheira velha; e
sabed'or'al: des que fui nado, quig'eu sempre mal a velha fududancua
peideira.
AFONSO EANES DO COTÓN [B 1588 / V 1120]
Ben me
cuidei eu, María García, en outro día, quando vos fodí, que me non
partiss'eu de vós assí como me partí ja, mão vazía, vel por serviço muito
que vos fiz; que me non destes, como x'homen diz, sequer un soldo que
ceass'un día.
Mais desta seerei eu escarmentado de nunca foder ja
outra tal molher, se m'ant'algo na mão non poser, ca non hei por que foda
endoado; e vós, se assí queredes foder, sabedes como: ide-o fazer con
quen teverdes vistid'e calçado.
Ca me non vistides nen me calçades nen
ar sej'eu eno vosso casal, nen havedes sobre min poder tal por que vos
foda, se me non pagades; ante mui ben e máis vos én direi: nulho medo,
grado a Deus e a el-Rei, non hei de força que me vós façades.
E, mia
dona, quen pregunta non erra; e vós, por Deus, mandade preguntar polos
naturaes deste logar se foderan nunca en paz nen en guerra, ergo se foi
por alg'ou por amor. Id'adubar vossa prol, ai, senhor, c'havedes, grad'a
Deus, renda na terra.
AFONSO EANES DO COTÓN [B 1589 / V
1121]
Orraca López vi doente un día e preguntei-a se guarecería. E
disse-m'ela, tod'en jograría: «Sõo velha e cuid'a guarecer». E dixe-lh'eu:
«Cuidades gran folía, ca i máis vej'eu das
velhas morrer».
E dixe-lh'eu: «Gran folía pensades, se per velhece a
guarecer cuidades; pero non vos digu'eu que non vivades quanto vos Deus
quiser leixar viver; mais en velhice non vos
atrevades, ca i máis vej'eu das velhas
morrer».
AFONSO FERNÁNDEZ CUBEL [B 1610 / V 1143]
De como mi
ora con el-Rei aveo quero-vo-l'eu, meus amigos, contar: el do seu haver
ren non me quer dar nen er quer que eu viva no alheo; e eu non hei herdade
de meu padre, e üa pouca, que foi de mia madre, filhou-mi-a e fez-mi üa
pobra no seo.
E noutra parte tolheu mias naturas, en que eu soía a
guarecer; e agora hei coitad'a viver e non son poucas, par Deus, mias
rancuras, come quen non come, ca o non ten; se lho non dá, por sa mesura,
alguén, ai Dem', a ti dou eu estas mesuras!
Non s'enfadou e tolheu-mi
o testado, de que me servían por San Joán; e non dan dele valía dun
pan nen mercé nen soldada, mal pecado; e pois que assí esto ten por
ben, faça o seu cor non dand'a mí ren, e chorará quen mal día foi
nado.
E ora faça el-Rei quanto poder, e eu serví-l'-hei quando for
mester, pero sõo mui pobr'e sen soldado.
AFONSO [ÁLVARO?] GÓMEZ DE
SARRIA [B 886 / V 470]
Martín Moxa, a mia alma se perca polo foder, se
vós pecado havedes, nen por bõos filhos que fazedes; mais havedes pecado
pola herva que comestes, que vos faz viver tan gran tempo, que podedes
saber mui ben quando naceu Adán e Eva.
Nen outrossí dos filhos
barvados non vos acho i por gran pecador, senón dos tempos grandes
traspassados, que acordades, e sodes pastor. Dized'ora, se vejades
prazer: de que tempo podiades seer, quand'estragou alí o
Almançor?
De profaçar a gente sandía non havedes por que vos
embargar nen por que filhardes én vós pesar, ca o non dizen senón con
perfía. Dizede-m'ora, se Deus vos perdón, quando nacestes vós? Ant'a
sazón que encarnou Deus en Santa María?
AFONSO LÓPEZ DE BAIÁN [B
1470 / V 1080]
Sedía-xi Don Belpelho en üa sa maisón, que chaman
Longos, ond'eles todos son. Per porta lh'entra Martín de Farazón, escud'a
colo en que sev'un capón, que foi poleir'en outra sazón, caval'agudo, que
semelha forón; en cima del un velho selegón, sen estrebeiras e con roto
bardón; nen porta loriga nen porta lorigón nen geolheiras, quaes de ferro
son, mais trax perponto roto sen algodón e coberturas dun velho
zarelhón; lança de pinh'e de bragal o pendón, chapel de ferro, que xi lhi
mui mal pon, e sobarcad'un velh'espadarrón, cuitel cachado, cinta sen
farcilhón, dúas esporas destras, ca seestras non son, maça de fuste, que
lhi pende do arçón. A Don Belpelho moveu esta razón: «Ai, meu senhor, assí
Deus vos perdón, u é Joán Aranha, o vosso companhón e voss'alferez, que
vos ten o pendón? Se é aquí, saia desta maisón, ca ja os outros todos en
Basto
son». Eoi!
Estas
horas chega Joán de Froián, cavalo velho, caçurr'e alazán, sinaes porta
eno arçón d'aván: «campo verde, u inquire o can» e no escudo ataes
lh'acharán; ceram'e cint'e calças de roán. Sa catadura semelh'a dun
jaián. Ante Don Belpelho se vai aparelhán, e diz: «Senhor, non valredes un
pan, se os que son en Basto se xi vos assí van; mais id'a eles, ca xe vos
non irán, achá-los-edes, e escarmentarán. Vingad'a casa en que vos mesa
dan, que digan todos quantos pós nós verrán que tal conselho deu Joán de
Froián». Eoi!
Esto
per dito, chegou Pero Ferreira, cavalo branco, vermelho na
peteira, escud'a colo, que foi düa masseira, e a lança torta dun ramo de
cerdeira; capelo de ferro, o anasal na trincheira e furado en cima da
moleira. Traj'üa osa e üa geolheira; estrebeirando vai de mui gran
maneira; e achou Belpelho estando en üa eira e diz: «Aquí estades, ai,
velho de matreira. Venha Pachacho e Don Roí Cabreira, pera daren a min a
deanteira, ca ja vos tarda essa gente da Beira, o moordom'e o sobrinho de
Cheira e Meen Sapo e Don Martín de Meira e Lopo Gato, esse filho da
freira, que non ha antre nós melhor lança
ponteira». Eoi!
|