Cantigas de escarnho e maldizer

Páxina Anterior

Parte nº 11

Páxina Seguinte

escarnho012.html


PERO DE AMBROA [B 1603 / V 1135]

Pero d'Armea, quando composestes
o vosso cuu, que tan ben parescesse,
e lhi revol e concela posestes,
que donzela de parescer vencesse,
e sobrancelhas lhi fostes põer,
tod'est', amigo, soubestes perder
polos narizes, que lhi non posestes.

E, Don Pedro, põede-lh'os narizes,
ca vos conselh'eu o melhor que posso;
e matarei üu par de perdizes,
que atán bel cuu com'esse vosso,
aínda que o home queira buscar,
que o non possan en toda a terra achar
de San Fagundo ata San Felizes.

E, Don Pedro, os beiços lh'er põede
a esse cuu, que é tan ben barvado,
e o granhón ben feito lhi fazede
e faredes o cuu ben arrufado;
e punhade logo de o encobrir,
ca, se vejo Fernand'Escalho vir,
sodes solteiro, e seredes casado.



PERO DE ARMEA [B1602 / V 1134]

Donzela, quen-quer entendería
que vós mui fremosa parescedes;
se assí é, como vós dizedes,
no mundo vosso par non havía;
ha un que i vosso par houvesse:
quen a meu cuu concela posesse,
de parescer ben vencer-vos-ía.

Vós andades dizend'en concelho
que sobre todas parescedes ben;
e, con tod'esto, non vos vej'eu ren,
pero poedes branqu'e vermelho;
mais, sol que s'o meu cuu de si pague
e poser un pouco d'alvaiade,
reveer-s'-á convosco no espelho.

Donzela, vós sodes ben talhada,
se no talho erro non prendedes
ou en essa saia que vós tragedes;
e, pero sodes ben colorada,
quen ao meu cuu posesse orelhas
e lhi ben tingesse as sobrancelhas,
de parescer non vos devera nada.



PERO GARCÍA BURGALÉS [B 221]

Ja eu non hei oimais por que temer
nulha ren Deus, ca ben sei eu d'el ja
ca me non pode nunca mal fazer,
mentr'eu viver, pero gran poder ha,
pois que me cedo tolheu quanto ben
eu atendía no mund'e, por én,
sei eu ca me non pode mal fazer.

Ca tan boa senhor me foi tolher
qual el ja ëno mundo non fará,
nen ja eno mundo par non pode haver;
e quen aquesta viu ja non veerá
tan mansa e tan fremosa e de bon sén,
ca esta non menguava nulha ren
de quanto ben dona devi'haver.

E pois tan bõa senhor fez morrer,
ja eu ben sei que me non fará mal;
e pois eu d'el non hei mal a prender,
e a gran coita que hei me non val
por ela, pois que mi a fez morrer Deus,
El se seja en poder de Judeus
como se viu ja outra vez prender!

E tod'homen que molher ben quiser,
e m'esto oír, e amen non disser,
nunca veja de quanto ama prazer!



PERO GARCÍA BURGALÉS [B (223)]

Nunca Deus quis nulha cousa gran ben
nen de coitado nunca se doeu,
pero dizen que coitado viveu;
ca, se s'el del doesse, doer-s'-ía
de mí, que faz mui coitado viver,
a meu pesar, pois que me foi tolher
quanto ben eu eno mund'atendía.

Mais, en quant'eu ja vivo for, por én
non creerei que o Judas vendeu
nen que por nós na cruz morte prendeu
nen que filh'éste de Santa María;
e outra cousa vos quero dizer:
ca foi coitado non quero creer,
ca do coitad'a doer-s'avería.

Aínda vos del direi outra ren,
pois quanto ben havía me tolheu:
e quant'el sempre no mund'entendeu
de que eu mui gran pesar prendería,
per bõa fe, d'alí mi o fez prender;
por esto non quer'eu per el creer,
e, quanto per el crive, fiz folía.

E se el aquí houvess'a viver
e lh'eu por én podesse mal fazer,
per boa fe, de grado lho faría!

Mais, mal pecado, non hei én poder
e non lhi poss'outra guerra fazer;
mais por torpe tenh'eu quen por el fía!



PERO GARCÍA BURGALÉS [B 1373 / V 981]

Pero me vós, donzela, mal queredes,
porque vos amo, conselhar-vos-ei
que, pois vos vós entoucar non sabedes,
que façades quanto vos eu direi:
buscade quen vos entouque melhor
e vos correga, polo meu amor,
as feituras e o cos que havedes.

E, se esto fezerdes, haveredes,
assí mi valha a mí Nostro Senhor,
bon parecer e bon talh', e seredes
fermosa muit'e de bõa coor;
se, cada que essa touca torcer-
-se, log'houverdes quen vos correger
as feituras, mui ben pareceredes.

Ai, mia senhor, por Deus, en que creedes,
pois que por al non vos ouso rogar,
pois sempr'a touca mal posta tragedes,
creede-mi do que vos conselhar:
en vez de vo-la correger alguén,
correga-vo-las feituras mui ben
e o falar, e senón, non faledes.



PERO GARCÍA BURGALÉS [B 1374 / V 982]

María Balteira, por que jogades
os dados, pois a eles descreedes?
Üas novas vos direi, que sabiades:
con quantos vos conhocen vos perdedes,
ca vos direi que lhis ouço dizer:
que vós non devedes a descreer,
pois dona sodes e jogar queredes.

E, se vos daquesto non castigades,
nulh'home non sei con que ben estedes,
pero mui boas maneiras hajades,
pois daquesto tan gran prazer havedes
de descreerdes; e direi-vos al:
se vo-lo oír, terrá-vo-lo a mal
bon home, e nunca con el jogaredes.

E nunca vós, dona, per mi creades,
per este descreer que vós fazedes,
se en gran vergonha pois non entrades
algüa vez con tal hom'e marredes:
ca sonharedes nos dados entón,
e se descreerdes, se Deus mi perdón,
per sonho, mui gran vergonça haveredes.



PERO GARCÍA BURGALÉS [B 1377 / V 985]

Fernand'Escalho vi eu cantar ben,
que poucos outros vi cantar melhor;
e vi-lhe sempre, mentre foi pastor,
mui boa voz, e vi-o cantar ben;
mais ar direi-vos per que o perdeu:
houve sabor de foder, e fodeu,
e perdeu todo o cantar por én.

Non se guardou de foder, e mal sén
fez el que non podería peor;
e han-lh'as gentes por én desamor,
per bõa voz que perdeu con mal sén,
voz de cabeça, que xi lhi tolheu,
ca fodeu tanto que lh'enrouqueceu
a voz, e ora ja non canta ben.

E a Don Fernando conteceu assí:
de mui bõa voz que soía haver
soube-a per avoleza perder,
ca fodeu moç'e non canta ja assí,
ar fodeu pois, mui grand'escudeirón,
e ficou ora, se Deus mi perdón,
con a peior voz que nunca oí.

E ora aínda mui grand'infançón
se quer foder, que nunca foi sazón
que máis quisesse foder, poi-lo eu vi.



PERO GARCÍA BURGALÉS [B 1378 / V 986]

Don Fernando, pero mi mal digades,
quero-vos eu ora desenganar,
ca ouç'as gentes de vós posfaçar
de cavalgar, de que vos non guardades:
cavalgades pela seest'aquí
e cavalgades de noit'outrossí,
e sospeitan que por mal cavalgades.

Mais rogo-vos ora que mi creades
do que vos ora quero conselhar:
se queredes con as gentes estar,
Don Fernando, melhor ca non estades,
sinher, forçade vosso coraçón
e non cavalguedes tan sen razón,
siquer por vossas bestas, que matades.



PERO GARCÍA BURGALÉS [B 1380 / V 988]

Roi Queimado morreu con amor
en seus cantares, par Santa María,
por üa dona que gran ben quería;
e, por se meter por máis trobador,
porque lh'ela non quiso ben fazer,
feze-s'el en seus cantares morrer;
mais resurgiu depois ao tercer día.

Esto fez el por üa sa senhor
que quer gran ben; e máis vos én diría:
porque cuida que faz i maestría,
enos cantares que fez, ha sabor
de morrer i e des i d'ar viver.
Esto faz el, que x'o pode fazer,
mais outr'homen per ren non o faría.

E non ha ja de sa morte pavor,
senón sa morte máis-la temería,
mais sabe ben, per sa sabedoría,
que viverá, des quando morto for;
e faz-s'en seu cantar morte prender,
des i ar vive. Vedes que poder
que lhi Deus deu (mais quen o cuidaría!)

E se mi Deus a mí desse poder
qual hoj'el ha, pois morrer, de viver,
jamais morte nunca eu temería.



PERO GARCÍA BURGALÉS [B 1382 / V 990]

María Negra vi eu, en outro día,
ir rabialçada per üa carreira;
e preguntei-a, como ía senlheira,
e por aqueste nome que havía.
E disse-m'ela'ntón: «Hei nom'assí
por aqueste sinal con que nací,
que trago negro come üa caldeira».

Dixi-lh'eu, u me dela partía:
«Esse sinal é suso na moleira?»
E diss-m'ela daquesta maneira
com'eu a vós direi, e foi sa vía:
«Aqueste sinal, se Deus mi perdón,
é negro ben come uü carvón
e cabeludo a derredor da caldeira».

A grandes vozes lhi dix'eu, u se ía:
«Que vos direi a Don Fernán de Meira
desse sinal, ou é de pena veira
ou como é feit', e a Joán d'Ambía?»
Tornou-s'ela e dizía-m'outra vez:
«Dizede-lhis ca chus negro é ca pez
e ten sedas de que farán peneira».

E dixi-lh'eu entón: «Dona María,
como vós sodes molher arteira,
assí soubestes dizer, com'arteira,
esse sinal que vos non parecía».
E disse-m'ela: «Per este sinal,
nom'hei de Negr', e muito outro mal
hei per i e mal preço de peideira».



PERO GÓMEZ BARROSO [V 592-593]

Do que sabía nulha ren non sei,
polo mundo, que vej'assí andar;
e, quand'i cuido, hei log'a cuidar,
per boa fe, o que nunca cuidei:
     ca vej'agora o que nunca vi
     e ouço cousas que nunca oí.

Aqueste mundo, par Deus, non é tal
qual eu vi outro, non ha gran sazón;
e por aquesto, no meu coraçón,
aquel desej'e este quero mal,
     ca vej'agora o que nunca vi
     e ouço cousas que nunca oí.

E non receo mia morte por én,
e, Deus-lo sabe, quería morrer,
ca non vejo de que haja prazer
nen sei amigo de que diga ben:
     ca vej'agora o que nunca vi
     e ouço cousas que nunca oí.

E, se me a min Deus quisess'atender,
per boa fe, üa pouca razón,
eu post'havía no meu coraçón
de nunca jamais neún ben fazer,
     ca vej'agora o que nunca vi
     e ouço cousas que nunca oí.

E non daría ren por viver i
en este mundo máis do que viví.



PERO GÓMEZ BARROSO [B (1441bis) / V 1052]

Moir'eu aquí de grand'afán
e dizen ca moiro d'amor;
e havería gran sabor
de comer, se tevesse pan;
e, amigos, direi-vos al:
moir'eu do que en Portugal
morreu Don Ponço de Baián.

E quantos m'est'a mí dit'han
que non posso comer d'amor,
dé-lhis Deus tan gran sabor
com'end'eu hei; e veerán
que ha gran coita de comer
quen dinheiros non pod'haver
de que o compr', e non lho dan.



PERO GOTÉRREZ [B 922 / V 510]

Todos dizen que Deus nunca pecou,
mais mortalmente o vej'eu pecar:
ca lhe vej'eu muitos desemparar
seus vassalos, que mui caro comprou;
ca os leixa morrer con grand'amor,
desemparados de ben de senhor;
e ja com'estes min desemparou.

E maior pecado mortal non sei
ca o que eu vejo fazer a Deus,
ca desampara os vassalos seus
en mui gran coita d'amor qual eu hei;
e o senhor que acorrer non quer
a seus vassalos, quando lh'é mester,
peca mortal, pois é tan alto Rei.

Todo senhor, demais Rei natural,
dev'os vassalos de mort'a partir
e acorre-lhes, cada que os vir
estar en coita; mais Deus non é tal,
ca os leixa con grand'amor morrer,
e, pero pode, non lhes quer valer:
e assí faz gran pecado mortal



PERO LAROUCO [B 612 / V 214]

De vós, senhor, quer'eu dizer verdade
e non ja sobr'o amor que vos hei:
senhor, ben moor é vossa torpidade
de quantas outras eno mundo sei;
assí de fea come de maldade
non vos vence hoje senón filha dun rei.
Eu non vos amo nen me perderei,
u vos non vir, por vós de soidade.

E se eu vosco na casa sevesse
e visse vós e a vossa color;
se eu o mundo en poder tevesse,
non vos faría de todos senhor
nen doutra cousa onde sabor houvesse.
E düa ren seede sabedor:
que nunca foi filha d'emperador
que de beldade peor estevesse.

Todos vos dizen, senhor, con enveja,
que desamades eles e mí non.
Por Deus, vos rogo que esto non seja
nen façades cousa tan sen razón:
amade vós o que vos máis deseja,
e ben creede que eles todos son;
e se vos eu quero ben de coraçón,
leve-me Deus a terra u vos non veja.



PERO MAFALDO [B 374]

Vej'eu as gentes andar revolvendo,
e mudando aginha os corações
do que põen antre si as nações;
e ja m'eu aquesto vou aprendendo
e ora cedo máis aprenderei:
a quen poser preito, mentir-lho-ei,
e assí irei melhor guarecendo.

Ca vej'eu ir melhor ao mentireiro
ca o que diz verdade ao seu amigo;
e por aquesto o jur'e o digo
que jamais nunca seja verdadeiro;
mais mentirei e firmarei log'al:
a quen quer'hoje ben, querrei-lhe mal,
e assí guarrei come cavaleiro.

Pois que meu prez nen mia honra non crece,
porque me quigi teer á verdade,
vede-lo que farei, par caridade,
pois que vej'o que m'assí acaece:
mentirei ao amigo e ao senhor,
e poiará meu prez e meu valor
con mentira, pois con verdade dece.



PERO MAFALDO [B 1513]

María Pérez, and'eu mui coitado
por vós, de pran, máis ca por outra ren,
e vós cuidades que hei de vós ben,
que eu non hei de vós, mao pecado:
ca mi fazeedes vós en guisa tal
ben, mia senhor, que depois é meu mal;
e de tal ben non soo eu pagado

D'haver de vós ben and'eu alongado,
pero punhades vós en mi o fazer
quanto podedes, a vosso poder;
demais, fostes hogan'a meu mandado,
por mi fazerdes gran ben e amor:
e con tal ben qual eu entón, senhor,
houvi de vós, mal día eu fui nado.

En üa noite, u tive chegado,
diss'eu entón com'agora vos direi:
«Bon grad'a Deus, ca ja agora haverei
o ben por que andava en cuidado».
E vós entón guisastes-mi-o assí,
que mi valvera muito máis a min
jazer morto, ou seer enforcado.

E se muit'aquesto mi ha de durar
vosco, senhor, devía-m'a matar
ant'ou seer ao Dem'encomendado.



PERO MÉNDIZ DA FONSECA [B 1600 / V 1132]

Chegou Paio de maas artes
con seu cerome de Chartes;
e non leeu el nas partes
que chegasse ha üu mes,
e do lües ao martes
     foi comendador d'Ocrés.

E semelha-me busnardo,
viind'en seu ceramen pardo;
e, u non houvesse reguardo
en në un dos dez e tres,
log'houve mant'e tabardo
     e foi comendador d'Ocrés.

E chegou per u han Graada,
descalço, gran madurgada,
u se non catavan nada
düu home atán rafez:
cobrou manto con espada
     e foi comendador d'Ocrés.



PERO VIVIÁEZ [B 1618 / V 1151]

Vós, que por Pero Tinhoso preguntades, se queredes
dele saber novas certas per min, poi-las non sabedes,
achar-lh'-edes tres sinaes per que o conhosceredes;
     mais esto que vos eu digo non vo-lo sabia nengüu:
     aquel é Pero Tinhoso que traz o toutiço nüu
     e traz o cáncer no pisso e o alvaraz no cuu.

Ja me por Pero Tinhoso preguntastes noutro día
que vos dissess'eu del novas, e entón non as sabía,
mais per estes tres sinaes quenquer o conhoscería;
     mais esto que vos eu digo non vo-lo sabia nengüu:
     aquel é Pero Tinhoso que traz o toutiço nüu
     e traz o cáncer no pisso e o alvaraz no cuu.

Vós, que por Pero Tinhoso mi ora iades preguntando
que vos dissess'eu del novas, non vo-las quer'eu ir contando:
achar-lh'-edes tres sinaes, se lhe ben fordes catando,
     mais esto que vos eu digo non vo-lo sabia nengüu:
     aquel é Pero Tinhoso que traz o toutiço nüu
     e traz o cáncer no pisso e o alvaraz no cuu.



RODRIGO EANES REDONDO [B 1613 / V 1146]

Suer Fernándiz, si veja plazer,
veste-se ben, a todo seu poder;
e outra cousa lhe vejo fazer,
que fazen outros poucos no reinado:
sempre en verão lhe vejo trager,
e no inverno, çapato dourado.

El se veste e se calça mui ben;
en esto mete el o máis do que ten,
pero nunca lhe vejo menguar ren;
e, como se todo houvesse endoado,
u outros non tragen, a el convén
que traga sempre çapato dourado.

El se veste sempre ben como quer,
e des i, custe o que custar poder,
e non creades quen vos al disser;
e desto mi faço maravilhado:
ca, en inverno e per qual tempo quer,
sempre lhe vejo çapato dourado.

Páxina Anterior

Ir ao índice de Páxinas

Páxina Seguinte


logoDeputación logoBVG © 2006 Biblioteca Virtual Galega