Cantigas de escarnho e maldizer

Páxina Anterior

Parte nº 15

Páxina Seguinte

escarnho015.html


PAI GÓMEZ CHARINHO [A 256]

De quantas cousas eno mundo son,
non vejo eu ben qual poden semelhar
al-rei de Castela e de León
senón üa qual vos direi: o mar.
O mar semelha muit'aqueste Rei;
e d'aquí en deante vós direi
en quaes cousas, segundo razón.

O mar dá muit', e creede que non
se pod'o mundo sen el governar,
e pode muit', e ha tal coraçón
que o non pode ren apoderar.
Des i ar é temudo, que non sei
quen o non tema; e contar-vos-ei
aínda máis, e judgade-m'entón.

Eno mar cabe quant'i quer caber;
e mantén muitos; e outros i ha
que x'ar quebranta e que faz morrer
enxerdados; e outros ha que dá
grandes herdades e muit'outro ben.
E tod'esto que vos conto avén
al-rei, se o souberdes conhocer.

E da mansedume vós quero dizer
do mar: non ha cont', e nunca será
bravo nen sanhudo, se lho fazer
outro non fezer; e sofrer-vos-á
toda-las cousas; mais, s'é en desdén,
ou per ventura algun louco ten,
con gran tormenta o fará morrer.

Estas manhas, segundo é meu sén,
que o mar ha, ha el-rei. E por én
se semelhan, quen o ben entender.



ANÓNIMO [B 2 / Va 2]

O Maroot haja mal grado,
porque nós aquí cantando
andamos tan segurado,
a tan gran sabor andando.
     Mal grad'haja, que cantamos
     e que tan en paz dançamos.

Mal grad'haja, pois cantando
nós aquí danças fazemos,
a tan gran sabor andando
que pouco lho gradecemos.
     Mal grad'haja, que cantamos
     e que tan en paz dançamos.

E venha-lhe maa guãança
porque nós tan seguradas
andamos fazendo dança
cantando nossas bailadas.
     Mal grad'haja, que cantamos
     e que tan en paz dançamos.



ANÓNIMO [B 3 / Va 3]

Mui gran temp'ha, par Deus, que eu non vi
quen de beldade vence toda ren,
e se xe m'ela queixasse por én
gran dereit'é, ca eu o merecí;
e ben me pode chamar desleal
de querer eu nen por ben nen por mal
viver, com'ora sen ela viví.

E pois que m'eu de viver atreví
sen na veer eu, que fiz mui mal sén,
dereito faz se me mal talán ten
por tal sandice, qual eu cometí;
e con tal coit'e tan descomunal,
se me Deus ou sa mesura non val,
defensón outra non tenh'eu por mí.

Cada qual día en que m'eu partí
da mia senhor e meu lume e meu ben,
porque o fiz, a morrer me convén,
pois vivo tanto sen tornar alí
u ela é, se por én sanha tal
filhou de min e m'essa mercee fal,
ai eu cativo, e por que nací?!



NUNO EANES CÉRZEO [B 135]

Agora me quer'eu ja espedir
da terra, e das gentes que i son,
u mi Deus tanto de pesar mostrou,
e esforçar mui ben meu coraçón,
e ar pensar de m'ir alhur guarir.
E a Deus gradesco porque m'én vou.

Ca a meu grad', u m'eu d'aquí partir,
con seus desejos non me veerán
chorar, nen ir triste, por ben que eu
nunca presesse; nen me poderán
dizer que eu torto fac'en fogir
d'aquí u me Deus tanto pesar deu.

Pero das terras averei soidade
de que m'or'hei a partir despagado;
e sempr'i tornará o meu cuidado
por quanto ben vi eu en elas ja;
ca ja por al nunca me veerá
nulh'home ir triste nen desconortado.

E ben digades, pois m'én vou, verdade,
se eu das gentes, algún sabor havía,
ou das terras en que eu guarecía.
Por aquest'era tod', e non por al;
mais ora ja nunca me será mal
por me partir d'elas e m'ir mia vía.

Ca sei de mí
quanto sofrí
e encobrí
en esta terra de pesar.
Como perdí
e despendí,
vivend'aquí,
meus días, posso-m'én queixar.
E cuidarei,
e pensarei
quant'aguardei
o ben que nunca pud'achar.
Esforçar-m'-ei,
e prenderei
como guarrei
conselh'agora', a meu cuidar.

Pesar
d'achar
logar
provar
quer'eu, veer se poderei.
O sén
d'alguén,
ou ren
de ben
me valha, se o en mí hei.

Valer
poder,
saber
dizer
ben me possa, que eu d'ir hei.
D'haver
poder,
prazer
prender
poss'eu, pois esto cobrarei.

Assí querrei
buscar
viver
outra vida que provarei,
e meu descord'acabarei.



AIRAS NÚNEZ [B 868, 869 e 870 / V 454]

Oí hoj'eu üa pastor cantar,
du calvalgava per üa ribeira,
e a pastor estava senlheira,
e ascondí-me po-la ascuitar
e dizía mui ben este cantar:

«So-lo ramo verd'e frolido
vodas fazen a meu amigo.
Choran olhos d'amor!».

E a pastor parecía mui ben,
e chorava e estava cantando;
e eu mui passo fui-mi achegando
po-la oír, e sol non falei ren;
e dizía este cantar mui ben:

«Ai estornhinho do avelanedo,
cantades vós, e moir'eu e pen'
e d'amores hei mal!».

E eu oí-a sospirar entón
e queixava-se estando con amores
e fazía guirlanda de flores;
des i chorava mui de coraçón
e dizía este cantar entón:

«Que coita hei tan grande de sofrer,
amar amigu'e non ousar veer!
E pousarei so-lo avelanal!».

Pois que a guirlanda fez a pastor,
foi-se cantando, indo-s'én manselinho;
e tornei-m'eu logo a meu caminho,
ca de a nojar non houve sabor;
e dizía este cantar ben a pastor:

«Pela ribeira do río
cantando ía la virgo
d'amor.

Quen amores ha,
como dormirá,
ai bela frol?».



DINÍS, Don [B 534 / V 137]

Üa pastor ben talhada
cuidava en seu amigo
e estava, ben vos digo,
per quant'eu vi, mui coitada,
e diss': «Oimais non é nada
de fiar per namorado
nunca molher namorada,
pois que mi o meu ha errado».

Ela tragía na mão
un papagai mui fremoso,
cantando mui saboroso,
ca entrava o verão,
e diss': «Amigo loução,
que faría per amores,
pois m'errastes tan en vão?»
E caeu antr'üas flores.

Üa gran peça do día
jouv'alí, que non falava,
e a vezes acordava,
e a vezes esmorecía,
e diss': «Ai santa María,
que será de min agora?»
E o papagai dizía:
«Ben, por quant'eu sei, senhora».

«Se me queres dar guarida»
diss'a pastor, «di verdade,
papagai, por caridade,
ca morte m'é esta vida».
Diss'el: «Senhor mui comprida
de ben, e non vos queixedes,
ca o que vos ha servida
erged'olho e veé-lo-edes».



JOÁN AIRAS [B 967 / V 554]

Pelo souto de Crecente
üa pastor vi andar
muit'alongada de gente,
alçando voz a cantar,
apertando-se na saia,
quando saía la raia
do sol, nas ribas do Sar.

E as aves que voavan,
quando saía l'alvor,
todas d'amores cantavan
pelos ramos d'arredor;
mais non sei tal qu'i'stevesse,
que en al cuidar podesse
senón todo en amor.

Alí 'stivi eu mui quedo,
quis falar e non ousei,
empero dix'a gran medo:
—Mia senhor, falar-vos-ei
un pouco, se mi ascuitardes,
e ir-m'-ei, quando mandardes,
mais aquí non'starei.

—Senhor, por Santa María,
non estedes máis aquí,
mais ide-vos vossa vía,
faredes mesura i;
ca os que aquí chegaren,
pois que vos aquí acharen,
ben dirán que máis houv'i.



JOÁN PÉREZ DE AVOÍN [B 676 / V 278]

Cavalgava noutro día
per o caminho francés
e üa pastor siía
cantando con outras tres
pastores e non vos pes,
e direi-vos toda vía
o que a pastor dizía
aas outras en castigo:
«Nunca molher crea per amigo,
pois s'o meu foi e non falou migo».

«Pastor, non dizedes nada,
diz üa d'elas entón,
se se foi esta vegada,
ar verrá-s'outra sazón,
e dirá-vos por que non
falou vosc', ai ben talhada,
e é cousa máis guisada
de dizerdes, com'eu digo:
Deus, ora veess'o meu amigo
e havería gran prazer migo».



PEDRO AMIGO DE SEVILHA [B 1098 / V 689]

Quand'eu un día fui en Compostela
en romaría, vi üa pastor
que, pois fui nado, nunca vi tan bela,
nen vi outra que falasse milhor
e demandei-lhi logo seu amor
e fiz por ela esta pastorela.

Dixi-lh'eu logo: «Fremosa poncela,
queredes vós min por entendedor,
que vos darei boas toucas d'Estela
e boas cintas de Rocamador
e doutras dõas, a vosso sabor
e fremoso pano pera gonela?».

E ela disse: «Eu non vos quería
por entendedor, ca nunca vos vi,
senón agora, nen vos filharía
dõas, que sei que non son pera min,
pero cuid'eu, se as filhass'assí,
que tal ha no mundo a que pesaría.

E, se veess'outra, que lhi diría,
se me dissesse "ca per vós perdí
meu amigu'e dõas que me tragía?".
Eu non sei ren que lhi dissess'alí;
se non foss'esto de que me tem'i,
non vos dig'ora que o non faría».

Dix'eu: «Pastor, sodes ben razoada,
e pero creede, se vos non pesar,
que non ést'hoj'outra no mundo nada,
se vós non sodes, que eu sabia amar,
e por aquesto vos venho rogar
que eu seja voss'home esta vegada».

E diss'ela, come ben ensinada:
«Por entendedor vos quero filhar
e, pois for a romaría acabada,
aqui, d'u sõo natural, do Sar,
cuido-m'eu, se me queredes levar,
ir-m'-ei vosqu'e fico vossa pagada».

Páxina Anterior

Ir ao índice de Páxinas

Páxina Seguinte


logoDeputación logoBVG © 2006 Biblioteca Virtual Galega