Cantigas de escarnho e maldizer

Páxina Anterior

Parte nº 9

Páxina Seguinte

escarnho009.html


MARTÍN MOXA [A 305]

Quen viu o mundo qual o eu ja vi
e viu as gentes que eran entón,
e viu aquestas que agora son,
Deus, quand'i cuida, que pode cuidar?
Ca me sin'eu, per min, quando cuid'i!
     Por que me non vou algur esterrar,
     se podería melhor mund'achar?

Mundo tëemos fals'e sen sabor,
mundo sen Deus e en que ben non ha,
e mundo tal que non corregerá,
ante o vejo sempr'empeorar.
Quand'est'eu cat'e vej'end'o melhor,
     por que me non vou algur esterrar,
     se podería melhor mund'achar?

U foi mesur', ou graãdez u jaz?
Verdad'u é? Quen ha amigo leal?
Que fui d'amor ou trobar por que fal?
A gent'é trist'e sol non quer cantar!
Quand'est'eu cat'e quanto mal s'i faz,
     por que me non vou algur esterrar,
     se podería melhor mund'achar?

Viv'eu en tal mund', e faz m'i viver
üa dona, que quero mui gran ben,
e muit'ha ja que m'en seu poder ten
ben de-lo temp'u soan amar.
Oimais, de min pode quen quer saber
     por que me non vou algur esterrar,
     se poderia melhor mund'achar.

Mais, en tal mundo, por que vai morar
home de prez, que s'én pod'alongar?



MARTÍN MOXA [B 889 / V 473]

Amigos, cuid'eu que Nostro Senhor
non quer no mundo ja mentes parar,
ca o vejo cada día tornar
de ben en mal e de mal en peior;
ca vejo boos cada día decer
e vejo maos sobr'eles poder;
por én non hei da mia morte pavor.

O mundo tod'a avessas vej'ir,
e quantas cousas eno mundo son
a avessas andan, si Deus mi perdón;
por én non dev'ant'a mort'a fogir
quen sabe o ben que soía seer
e ve de i o mund'outra guisa correr,
e non se pode de morte partir.

Os que morreron mentr'era melhor
han muit'a Deus por én que gradecer,
ca saben ja que non han de morrer
nen er atenden que vejan peior
como hoj'atenden os que vivos son;
e por én tenh'eu que faz sen-razón
quen deste mundo ha mui gran sabor.

E por én tenh'eu que é mui melhor
de morrer home, mentre lhi ben for.



MARTÍN MOXA [B 896 / V 481]

Per quant'eu vejo,
perço-m'e desejo,
hei coita e pesar;
se and'ou sejo,
o cor m'está'n tejo,
que me faz cuidar;
ca, pois franqueza,
proeza,
venceu escasseza,
non sei que pensar.
Vej'avoleza,
maleza,
per sa soteleza
o mundo tornar.

Ja de verdade
nen de lealdade
non ouço falar,
ca falsidade,
mentira e maldade
non lhis dá logar:
estas son nadas
e criadas
e aventuradas
e queren reinar.
As nossas fadas
iradas
foron achegadas
por este fadar.

Louvamïares
e prazenteares
han prez e poder;
e nos logares,
u nobres falares
soían dizer,
vej'alongados,
deitados
do mund', eixerdados,
e van-se perder;
vej'achegados,
loados,
de muitos amados
os de mal dizer.

A crerizía,
per que se soía
todo ben reger,
paz, cortesía,
solaz, que havía
fremoso poder,
quand'alegría
vivía
no mund'e fazía
muit'a'lguén prazer,
foi-se sa vía,
e dizía:
«Cada día
hei de falecer!».

Dar, que valía
compría,
seu tempo fogía
por s'ir asconder.



MARTÍN MOXA [B 915 / V 502]

En muit'andando, cheguei a logar,
u lealdade, nen manha, nen sén,
nen crerezía non vejo preçar,
nen pod'hom'i de senhor gaar ren
senón loar quanto lh'i vir fazer,
e lousinhar, e ren non lhi dizer,
pero lhi veja o sal semear.

E quen alí, com'eu cheguei, chegar,
sen mentir, e non tever mal por ben,
quitar-s'-á én, com'eu vi min quitar,
mais non come s'én vi quitar alguén
(nen quen, nen como, non quero dizer);
e vi alhur quen mentiral seer
non quer nen pode, nen bon prez leixar.

Mentr'alí foi, tal sonho vi, a sonhar,
muitas vezes; e no sonho vi quen?
Vi a bubela a cerzeta filhar:
e aa bubel'a cresta que ten;
e a cerzeta, o que quer dizer?
Ou com'a pod'a bubela prender?
Este sonho, quen no pode soltar?



MARTÍN MOXA [B 917 / V 504]

De Martín Moia posfaçan as gentes
e dizen-lhe por mal que é casado;
non lho dizen senón os mal dizentes,
ca o vej'eu assaz hom'ordinhado
e moi gran capa de coro trager;
e os que lhe mal buscan por foder,
non lhe vaan ja mudar o seu pecado.

E posfaça del a gente sandía
e non no fazen senón con meíça,
ca o vej'eu no coro cada día
vestir i capa e sobrepeliça;
e a eito fala el e moi melhor
diz: se por foder el é pecador,
non han eles i a fazer justiça.



MARTÍN SOÁREZ [B 143]

Pero non fui a Ultramar,
muito sei eu a terra ben
per Soeir'Eanes, que én vén,
segundo lh'eu oí contar:
diz que Marcelha jaz alén
do mar e Acre jaz aquén,
e Somportes logu'i a par.

E as jornadas sei eu ben,
como lhi eiri oí falar:
diz que pod'ir, quen ben andar,
de Belfurad'a Santarén,
se noutro día madurgar,
e ir a Nogueirol jantar
e maer a Jerusalén.

E diz que viu üu judeu,
que viu prender Nostro Senhor;
e haveredes i gran sabor,
se vo-lo contar, cuido-m'eu;
diz que é un judeu pastor,
natural de Rocamador,
e que ha nome Don Andreu.

Do sepulcro vos eu direi,
per u andou, ca lho oí
a Don Soeiro; ben assí
como m'el disse, vos direi:
de Santarén tres légoas é
e quatro ou cinco de Loulé,
e Belfurado jaz logu'i.

Per u andou Nostro Senhor;
d'alí diz el que foi romeu,
e, depois que lh'o Soldán deu
o perdón, houve gran sabor
de se tornar; e foi-lhi greu
d'andar Coira e Galisteu
con torquis do Emperador.



MARTÍN SOÁREZ [B 1358 / V 966]

Nostro Senhor, com'eu ando coitado
con estas manhas que mi quisestes dar:
son mui gran putanheir'aficado
e pago-me muito dos dados jogar;
des ir ar hei mui gran sabor de morar
per estas rúas, e vivend'apartado.

Podera-m'eu ben, se foss'avegoso,
caer en bon prez e honrado seer;
mais pago-m'eu deste foder astroso
e destas tavernas e deste bever;
e, pois que eu ja máis non posso valer,
quero-m'andar per u seja viçoso.

E pois eu entendo que ren non valho
nen hei por outra bondade a catar,
non quer'eu perder este fodestalho
nen estas putas nen este entençar,
nen quer'ir per outras fronteiras andar,
perdend'o viç'e dando-mi gran trabalho.

Aínda eu outras manhas havía,
per que eu non posso ja muito valer:
nunca vos entro na tafularía
que lh'i non haja algún preit'a volver,
porque hei pois en gran coita a seer,
e a fugir, guarir na putaría.

E pois, quando me vejo en meu lezer,
m'i rendo logo, e pois vou mia vía;
e leixo i putas de mi ben dizer,
e de mias manhas e de mia folía.



MARTÍN SOÁREZ [B 1366 / V 974]

Foi un día Lopo jograr
a cas dun infançón cantar,
e mandou-lh'ele por don dar
tres couces na garganta;
e fui-lh'escass', a meu cuidar,
segundo com'el canta.

Escasso foi o infançón
en seus couces partir entón,
ca non deu a Lopo, entón,
máis de tres na garganta;
e máis merece o jograrón,
segundo com'el canta.



MARTÍN SOÁREZ [B 1369 / V 977]

Üa donzela jaz preto d'aquí,
que foi hogan'üa dona servir
e non lhi soube da terra saír,
e a dona cavalgou e colheu i
Don Caralhote nas mãos; e ten,
pois-lo ha preso, ca está mui ben,
e non quer dele as mãos abrir.

E pois a dona Caralhote viu
antre sas mãos, houv'en gran sabor
e diss'esto: «O falso treedor
que m'hogano deshonrou e feriu,
praz-me con el, pero trégoa lhi dei,
que o non mate; mas trosquiá-l'-hei
come quen trosquía falso treedor».

A bõa dona, molher mui leal,
pois que Caralhote houv'en seu poder,
mui ben soube o que dele fazer:
e meteu-o logu'en un cárcer atal,
u moitos presos jouveron assaz;
e nunca i, tan fort'e preso jaz,
que én saia, meios de morrer.



MEN RODRÍGUEZ DE BRITEIROS [B 1330 / V 936]

Un sangrador de Leirea
me sangrou estoutro día,
e vedes que me fazía:
andand'a buscar a vea,
foi-me no cuu apalpar:
     al fodido irá sangrar
     sangrador en tal logar!

Este sangrador, amiga,
traz üa nova sangría,
onde m'eu non percebía:
filhou-me pela barriga:
começou a sofaldrar:
     al fodido irá sangrar
     sangrador en tal logar!

E tal sangrador achedes,
amiga, se vos sangrades:
quando vos non percatades,
se lho consentir queredes,
querrá-vos ele provar:
     al fodido irá sangrar
     sangrador en tal logar!

Quen tal jogo quer jogar,
con sa mai vaa joguetar.



NÚNEZ [Joán Nunez Camanés?] [B 1552]

Un infançón mi ha convidado
que seja seu jantar loado
par mí, mais eu non o hei guisado;
e direi-vos por que mi avén:
ca ja des antan'hei jurado
     que nunca diga de mal ben.

Diss'el, poi-lo jantar foi dado:
«Load'este jantar honrado!».
Dix'eu: «Faria-o de grado,
mais jurei antan'en Jaén,
na oste, quando fui cruzado,
     que nunca diga de mal ben.



NUNO FERNÁNDEZ [Torneol?] [B 1371 / V 979]

"De longas vías, mui longas mentiras":
aqueste verv'antig'ha, verdadeiro,
ca un ricom'achei eu mentireiro,
indo de Valedolide pera Toledo;
achei sas mentiras, entrant'a Olmedo,
e sa reposta en seu pousadeiro.

Aquestas son as que el enviara,
sen as outras que con ele ficaron,
de que paga os que o aguardaron,
ha gran sazón; e demais seus amigos
pagará delas e seus ëmiigos,
ca tal ést'el, que nunca lhi menguaron.

Nen minguarán, ca mui ben as barata
de mui gran terra que ten ben parada,
de que lhi non tolhe nulh'home nada;
e gran dereit'é, ca el nunca erra:
dá-lhis mentiras, en paz e en guerra,
a seus cavaleiros, por sa soldada.



PAI GÓMEZ CHARINHO [B 1625 / V 1159]

Don Afonso López de Baián quer
fazer sa casa, se el pod'haver
madeira nova; e, se mi creer,
fará bon siso: tanto que houver
madeira, logo punh'en a cobrir;
o fundamento ben alt', e guarir
pod'o lavor per si, se o fezer.

E, quand'el a madeira adusser,
guarde-a ben e faça-a jazer
en logar que non chovia, ca torcer-
-s'-ía mui tost'e non ar ha mester;
e, se o lavor non quer escarnir,
abra-lh'o fundament'alt', e ferir,
e mui baté-lo quanto poder.

E, pois o fundamento aberto for
alt'e ben batudo, pode lavrar
en salvo sobr'el; e, pois s'acabar,
estará da madeira sen pavor;
e do que diz que a revolverá,
ant'esto faça, se non, matar-s'-á,
ca est'é o começo do lavor.

E Don Afonso pois ha tal sabor
de fazer bõa casa, começar
a dev'el assí; e des i folgar
e jazer quand'e quand', u mester for;
descobrí-la e cobrí-la poderá
e revolvé-la, ca todo sofrerá
a madeira, e seerá-lhi en melhor.

E Don Afonso tod'esto fará
que lh'eu conselho; se non, perder-s'-á
esta casa per mao lavrador.



PEDRO AMIGO DE SEVILHA [B 1593 / V 1125]

Moitos s'enfingen que han guaanhado
doas das donas a que amor han,
e tragen cintas que lhis elas dan;
mais a min vai moi peor, mal pecado,
con Sancha Díaz, que sempre quix ben:
ca jur'a Deus que nunca mi deu ren
senón un peid', o qual foi sen seu grado;

ca, se per seu grado foss', al seería;
mais daquesto nunca m'enfingirei,
ca eu verdadeiramente o sei
que per seu grado nunca mi o daría;
mais, u estava coidando en al,
deu-mi un gran peid'e foi-lhi depois mal,
u s'acordou que mi o dado havía.

Coidando eu que melhor se nembrasse
ela de min, por quanto a serví,
por aquesto nunca lhi ren pedí
des i, en tal que se min non queixasse;
e falando-lh'eu en outra razón,
deu-mi un gran peid', e deu-mi-o en tal son,
como quen s'ende moi mal log'achasse.

E, pois ela de tan refece don
se peendeu, ben tenho eu que non
mi dess'outro, de que m'eu máis pagasse.



PEDRO AMIGO DE SEVILHA [B 1594 / V 1126]

Non sei no mundo outro homen tan coitado
com'hoj'eu vivo, de quantos eu sei;
e, meus amigos, por Deus, que farei
eu, sen conselho, desaconselhado?
Ca mia senhor non me quer fazer ben
senón por algo: eu non lhi dou ren,
nen poss'haver que lhi dé, mal pecado.

E, meus amigos, mal día foi nado,
pois esta dona sempre tant'amei,
des que a vi, quanto vos eu direi,
quant'eu máis pud', e non hei dela grado;
e diz que sempre me terrá en vil
ata que barate un maravidil,
e mais dun soldo non hei baratado.

E vej'aquí outros eu, desemparado,
que han seu ben, que sempr'eu desejei,
por senhos soldos, e gran pesar hei,
por quanto dizen que é mal mercado;
ca, se eu podesse mercar assí
con esta dona, que eu por meu mal vi,
logu'eu seería guarid'e cobrado

de quant'afán por ela hei levado.

Páxina Anterior

Ir ao índice de Páxinas

Páxina Seguinte


logoDeputación logoBVG © 2006 Biblioteca Virtual Galega