MARTÍN MOXA [A 305]
Quen viu o mundo qual o eu
ja vi e viu as gentes que eran entón, e viu aquestas que agora
son, Deus, quand'i cuida, que pode cuidar? Ca me sin'eu, per min, quando
cuid'i! Por que me non vou algur
esterrar, se podería melhor
mund'achar?
Mundo tëemos fals'e sen sabor, mundo sen Deus e en que ben
non ha, e mundo tal que non corregerá, ante o vejo
sempr'empeorar. Quand'est'eu cat'e vej'end'o
melhor, por que me non vou algur
esterrar, se podería melhor
mund'achar?
U foi mesur', ou graãdez u jaz? Verdad'u é? Quen ha amigo
leal? Que fui d'amor ou trobar por que fal? A gent'é trist'e sol non quer
cantar! Quand'est'eu cat'e quanto mal s'i
faz, por que me non vou algur
esterrar, se podería melhor
mund'achar?
Viv'eu en tal mund', e faz m'i viver üa dona, que quero
mui gran ben, e muit'ha ja que m'en seu poder ten ben de-lo temp'u soan
amar. Oimais, de min pode quen quer
saber por que me non vou algur
esterrar, se poderia melhor
mund'achar.
Mais, en tal mundo, por que vai morar home de prez, que
s'én pod'alongar?
MARTÍN MOXA [B 889 / V 473]
Amigos, cuid'eu
que Nostro Senhor non quer no mundo ja mentes parar, ca o vejo cada día
tornar de ben en mal e de mal en peior; ca vejo boos cada día decer e
vejo maos sobr'eles poder; por én non hei da mia morte pavor.
O mundo
tod'a avessas vej'ir, e quantas cousas eno mundo son a avessas andan, si
Deus mi perdón; por én non dev'ant'a mort'a fogir quen sabe o ben que soía
seer e ve de i o mund'outra guisa correr, e non se pode de morte
partir.
Os que morreron mentr'era melhor han muit'a Deus por én que
gradecer, ca saben ja que non han de morrer nen er atenden que vejan
peior como hoj'atenden os que vivos son; e por én tenh'eu que faz
sen-razón quen deste mundo ha mui gran sabor.
E por én tenh'eu que é
mui melhor de morrer home, mentre lhi ben for.
MARTÍN MOXA [B 896
/ V 481]
Per quant'eu vejo, perço-m'e desejo, hei coita e
pesar; se and'ou sejo, o cor m'está'n tejo, que me faz cuidar; ca,
pois franqueza, proeza, venceu escasseza, non sei que
pensar. Vej'avoleza, maleza, per sa soteleza o mundo
tornar.
Ja de verdade nen de lealdade non ouço falar, ca
falsidade, mentira e maldade non lhis dá logar: estas son nadas e
criadas e aventuradas e queren reinar. As nossas
fadas iradas foron achegadas por este fadar.
Louvamïares e
prazenteares han prez e poder; e nos logares, u nobres falares soían
dizer, vej'alongados, deitados do mund', eixerdados, e van-se
perder; vej'achegados, loados, de muitos amados os de mal
dizer.
A crerizía, per que se soía todo ben reger, paz,
cortesía, solaz, que havía fremoso poder, quand'alegría vivía no
mund'e fazía muit'a'lguén prazer, foi-se sa vía, e dizía: «Cada
día hei de falecer!».
Dar, que valía compría, seu tempo
fogía por s'ir asconder.
MARTÍN MOXA [B 915 / V 502]
En
muit'andando, cheguei a logar, u lealdade, nen manha, nen sén, nen
crerezía non vejo preçar, nen pod'hom'i de senhor gaar ren senón loar
quanto lh'i vir fazer, e lousinhar, e ren non lhi dizer, pero lhi veja o
sal semear.
E quen alí, com'eu cheguei, chegar, sen mentir, e non
tever mal por ben, quitar-s'-á én, com'eu vi min quitar, mais non come
s'én vi quitar alguén (nen quen, nen como, non quero dizer); e vi alhur
quen mentiral seer non quer nen pode, nen bon prez leixar.
Mentr'alí
foi, tal sonho vi, a sonhar, muitas vezes; e no sonho vi quen? Vi a bubela
a cerzeta filhar: e aa bubel'a cresta que ten; e a cerzeta, o que quer
dizer? Ou com'a pod'a bubela prender? Este sonho, quen no pode
soltar?
MARTÍN MOXA [B 917 / V 504]
De Martín Moia posfaçan as
gentes e dizen-lhe por mal que é casado; non lho dizen senón os mal
dizentes, ca o vej'eu assaz hom'ordinhado e moi gran capa de coro
trager; e os que lhe mal buscan por foder, non lhe vaan ja mudar o seu
pecado.
E posfaça del a gente sandía e non no fazen senón con
meíça, ca o vej'eu no coro cada día vestir i capa e sobrepeliça; e a
eito fala el e moi melhor diz: se por foder el é pecador, non han eles i a
fazer justiça.
MARTÍN SOÁREZ [B 143]
Pero non fui a
Ultramar, muito sei eu a terra ben per Soeir'Eanes, que én vén, segundo
lh'eu oí contar: diz que Marcelha jaz alén do mar e Acre jaz aquén, e
Somportes logu'i a par.
E as jornadas sei eu ben, como lhi eiri oí
falar: diz que pod'ir, quen ben andar, de Belfurad'a Santarén, se
noutro día madurgar, e ir a Nogueirol jantar e maer a Jerusalén.
E
diz que viu üu judeu, que viu prender Nostro Senhor; e haveredes i gran
sabor, se vo-lo contar, cuido-m'eu; diz que é un judeu pastor, natural
de Rocamador, e que ha nome Don Andreu.
Do sepulcro vos eu
direi, per u andou, ca lho oí a Don Soeiro; ben assí como m'el disse,
vos direi: de Santarén tres légoas é e quatro ou cinco de Loulé, e
Belfurado jaz logu'i.
Per u andou Nostro Senhor; d'alí diz el que foi
romeu, e, depois que lh'o Soldán deu o perdón, houve gran sabor de se
tornar; e foi-lhi greu d'andar Coira e Galisteu con torquis do
Emperador.
MARTÍN SOÁREZ [B 1358 / V 966]
Nostro Senhor,
com'eu ando coitado con estas manhas que mi quisestes dar: son mui gran
putanheir'aficado e pago-me muito dos dados jogar; des ir ar hei mui gran
sabor de morar per estas rúas, e vivend'apartado.
Podera-m'eu ben, se
foss'avegoso, caer en bon prez e honrado seer; mais pago-m'eu deste foder
astroso e destas tavernas e deste bever; e, pois que eu ja máis non posso
valer, quero-m'andar per u seja viçoso.
E pois eu entendo que ren non
valho nen hei por outra bondade a catar, non quer'eu perder este
fodestalho nen estas putas nen este entençar, nen quer'ir per outras
fronteiras andar, perdend'o viç'e dando-mi gran trabalho.
Aínda eu
outras manhas havía, per que eu non posso ja muito valer: nunca vos entro
na tafularía que lh'i non haja algún preit'a volver, porque hei pois en
gran coita a seer, e a fugir, guarir na putaría.
E pois, quando me
vejo en meu lezer, m'i rendo logo, e pois vou mia vía; e leixo i putas de
mi ben dizer, e de mias manhas e de mia folía.
MARTÍN SOÁREZ [B
1366 / V 974]
Foi un día Lopo jograr a cas dun infançón cantar, e
mandou-lh'ele por don dar tres couces na garganta; e fui-lh'escass', a meu
cuidar, segundo com'el canta.
Escasso foi o infançón en seus couces
partir entón, ca non deu a Lopo, entón, máis de tres na garganta; e
máis merece o jograrón, segundo com'el canta.
MARTÍN SOÁREZ [B
1369 / V 977]
Üa donzela jaz preto d'aquí, que foi hogan'üa dona
servir e non lhi soube da terra saír, e a dona cavalgou e colheu i Don
Caralhote nas mãos; e ten, pois-lo ha preso, ca está mui ben, e non quer
dele as mãos abrir.
E pois a dona Caralhote viu antre sas mãos,
houv'en gran sabor e diss'esto: «O falso treedor que m'hogano deshonrou e
feriu, praz-me con el, pero trégoa lhi dei, que o non mate; mas
trosquiá-l'-hei come quen trosquía falso treedor».
A bõa dona, molher
mui leal, pois que Caralhote houv'en seu poder, mui ben soube o que dele
fazer: e meteu-o logu'en un cárcer atal, u moitos presos jouveron
assaz; e nunca i, tan fort'e preso jaz, que én saia, meios de
morrer.
MEN RODRÍGUEZ DE BRITEIROS [B 1330 / V 936]
Un
sangrador de Leirea me sangrou estoutro día, e vedes que me
fazía: andand'a buscar a vea, foi-me no cuu
apalpar: al fodido irá
sangrar sangrador en tal logar!
Este
sangrador, amiga, traz üa nova sangría, onde m'eu non
percebía: filhou-me pela barriga: começou a
sofaldrar: al fodido irá
sangrar sangrador en tal logar!
E tal
sangrador achedes, amiga, se vos sangrades: quando vos non
percatades, se lho consentir queredes, querrá-vos ele
provar: al fodido irá
sangrar sangrador en tal logar!
Quen tal
jogo quer jogar, con sa mai vaa joguetar.
NÚNEZ [Joán Nunez
Camanés?] [B 1552]
Un infançón mi ha convidado que seja seu jantar
loado par mí, mais eu non o hei guisado; e direi-vos por que mi
avén: ca ja des antan'hei jurado que nunca
diga de mal ben.
Diss'el, poi-lo jantar foi dado: «Load'este jantar
honrado!». Dix'eu: «Faria-o de grado, mais jurei antan'en Jaén, na
oste, quando fui cruzado, que nunca diga de mal
ben.
NUNO FERNÁNDEZ [Torneol?] [B 1371 / V 979]
"De longas
vías, mui longas mentiras": aqueste verv'antig'ha, verdadeiro, ca un
ricom'achei eu mentireiro, indo de Valedolide pera Toledo; achei sas
mentiras, entrant'a Olmedo, e sa reposta en seu pousadeiro.
Aquestas
son as que el enviara, sen as outras que con ele ficaron, de que paga os
que o aguardaron, ha gran sazón; e demais seus amigos pagará delas e seus
ëmiigos, ca tal ést'el, que nunca lhi menguaron.
Nen minguarán, ca mui
ben as barata de mui gran terra que ten ben parada, de que lhi non tolhe
nulh'home nada; e gran dereit'é, ca el nunca erra: dá-lhis mentiras, en
paz e en guerra, a seus cavaleiros, por sa soldada.
PAI GÓMEZ
CHARINHO [B 1625 / V 1159]
Don Afonso López de Baián quer fazer sa
casa, se el pod'haver madeira nova; e, se mi creer, fará bon siso: tanto
que houver madeira, logo punh'en a cobrir; o fundamento ben alt', e
guarir pod'o lavor per si, se o fezer.
E, quand'el a madeira
adusser, guarde-a ben e faça-a jazer en logar que non chovia, ca
torcer- -s'-ía mui tost'e non ar ha mester; e, se o lavor non quer
escarnir, abra-lh'o fundament'alt', e ferir, e mui baté-lo quanto
poder.
E, pois o fundamento aberto for alt'e ben batudo, pode
lavrar en salvo sobr'el; e, pois s'acabar, estará da madeira sen
pavor; e do que diz que a revolverá, ant'esto faça, se non,
matar-s'-á, ca est'é o começo do lavor.
E Don Afonso pois ha tal
sabor de fazer bõa casa, começar a dev'el assí; e des i folgar e jazer
quand'e quand', u mester for; descobrí-la e cobrí-la poderá e revolvé-la,
ca todo sofrerá a madeira, e seerá-lhi en melhor.
E Don Afonso
tod'esto fará que lh'eu conselho; se non, perder-s'-á esta casa per mao
lavrador.
PEDRO AMIGO DE SEVILHA [B 1593 / V 1125]
Moitos
s'enfingen que han guaanhado doas das donas a que amor han, e tragen
cintas que lhis elas dan; mais a min vai moi peor, mal pecado, con Sancha
Díaz, que sempre quix ben: ca jur'a Deus que nunca mi deu ren senón un
peid', o qual foi sen seu grado;
ca, se per seu grado foss', al
seería; mais daquesto nunca m'enfingirei, ca eu verdadeiramente o
sei que per seu grado nunca mi o daría; mais, u estava coidando en
al, deu-mi un gran peid'e foi-lhi depois mal, u s'acordou que mi o dado
havía.
Coidando eu que melhor se nembrasse ela de min, por quanto a
serví, por aquesto nunca lhi ren pedí des i, en tal que se min non
queixasse; e falando-lh'eu en outra razón, deu-mi un gran peid', e
deu-mi-o en tal son, como quen s'ende moi mal log'achasse.
E, pois ela
de tan refece don se peendeu, ben tenho eu que non mi dess'outro, de que
m'eu máis pagasse.
PEDRO AMIGO DE SEVILHA [B 1594 / V
1126]
Non sei no mundo outro homen tan coitado com'hoj'eu vivo, de
quantos eu sei; e, meus amigos, por Deus, que farei eu, sen conselho,
desaconselhado? Ca mia senhor non me quer fazer ben senón por algo: eu non
lhi dou ren, nen poss'haver que lhi dé, mal pecado.
E, meus amigos,
mal día foi nado, pois esta dona sempre tant'amei, des que a vi, quanto
vos eu direi, quant'eu máis pud', e non hei dela grado; e diz que sempre
me terrá en vil ata que barate un maravidil, e mais dun soldo non hei
baratado.
E vej'aquí outros eu, desemparado, que han seu ben, que
sempr'eu desejei, por senhos soldos, e gran pesar hei, por quanto dizen
que é mal mercado; ca, se eu podesse mercar assí con esta dona, que eu por
meu mal vi, logu'eu seería guarid'e cobrado
de quant'afán por ela hei
levado.
|