BVG     Atrás    Índice de Páxinas

CAPITULO XVI A EXPEDICIÓN

     -Non tardamos moito en marchar -contoume Lier ao día seguinte-. Media hora despois de vosoutros. Media hora, un pouco máis. Tomamos outros vasos de viño, invitei eu. Pero Zhivago, que xa sabes que non quere tomar nada, estaba impaciente.
     -Por ver a mesa, non polo "platillo" -comentei.
     Si, nisto tiña eu toda a razón. Pero dábase a casualidade de que ao Barbas, en cambio, de momento, o "platillo" interesáballe máis que a mesa. E Zhivago sabía que, sen visita ao "platillo", non habería visita á mesa. Aceptara tal condición pola tarde, no Café España. Por outra parte, lembrou Lier, xa non era a primeira vez que ao Barbas lle daba por argallar historias cos "platillos volantes".
     -Cando se empezou a falar deles, xa hai unha chea de anos, recordo que o Barbas e outros amigos mandaron aviso ao periódico dicindo que viran un. A noticia publicouse en primeira páxina, acórdame ben -dicía Lier.
     -¿Era unha coña?
     -¡Era unha coña completa!
     Pero Lier precisou:
     -Polo menos, iso dicían eles.
     E seguiu contando:
     -Aínda despois andaron unha temporada meténdose con tódolos que atopaban lendo algún periódico. "Pero ti, ¿aínda cres no que traen? Pero ¿é que aínda no sabes que o papel ten conta de todo canto lle poñen?"
     E Lier ríase (considerándoas certeiras, sen dúbida) de aquelas burlas antiperiodísticas do Barbas e os seus amigos.
     Pouco antes de partir, o Barbas e Fangio tiveron unha pequena retesía. O pobre do Fangio non estaba feito para longas camiñadas; e quizais era por iso polo que manifestou que el non cría nos "platillos volantes".
     -Enténdeme ben -aclaroume Lier-. Eu non quero dicir que eu crea, porque o natural é non crer neles. Pero eu, neste asunto de se os hai ou non os hai, non me meto. Pero, se el non fose coxo, ao mellor non dicía que el non cría nos "platillos volantes", como non o dixen eu. Porque para un coxo ir a pé ata Sanmamede éche moito camiño. ¿Daste conta?
     Efectivamente: dábame. E aínda observei:
     -E, se cadra, quen non se daba conta era o mesmo Fangio. Quero dicir, non se daba conta de que a súa coxeira era a causa pola que dicía que non cría nos "platillos volantes".
     -¡Pois si! ¡Pois tes razón! ¡Pois moi ben puidera ser iso! -asentía Lier con mostras aparentes de entusiasmo por tanta agudeza como derramaramos.
     Pero o caso é que o Barbas atacou ao seu xeito a pouca fe de Fangio.
     -Pero ¿ti sabes que é un "platillo volante"? -preguntáballe, mirando para el cara a cara.
     Fangio tivo que acabar confesando que non.
     -Pois logo ¿como podes dicir que non os hai? Se non sabes o que son, ¿como podes dicir que non os hai?
     -Boeno, home, eu o único que che digo é que non creo neles -teimou Fangio.
     O Barbas quedou un segundo cavilando. Finalmente, propúxolle a Fangio:
     -Se chegamos a Sanmamede e non o vemos, imos ata o Uruguay, e tes que facer a viaxe en menos de vinte minutos e corren da miña conta tódolos gastos. ¿De acordo?
     -De acordo -aceptou Fangio con inesperada facilidade.
     -En tódolos demais casos, os gastos corren da túa conta. ¿De acordo?
     -De acordo.
     Agora Fangio xa estaba disposto a todo, sen dúbida aguilloado pola aposta.
     Desde logo, Lier explicoume que era o Uruguay (un vello cabaret tan residual coma os propios Barbas e Fangio); pero trátase de algo tan obvio que non considero necesario reproducir a sua explicación. Só direi que estaba situado no arrabaldo de peor fama da vella capital de provincia, a uns treinta e cinco quilómetros da Vila.
-"Practicamente" non cerra en toda a noite -informoume Lier.
     E emprenderon o camiño, os catro, cara ao "platillo". En realidade, non era o camiño "propio" para Sanmamede; porque hoxe podíase chegar perfectamente en coche ata o mesmo Sanmamede, explicoume Lier, por unha "pista forestal".
     Emprenderon o camiño -ou os camiños. Carreiros máis ben dificultosos, máis ben fragosos, ás veces mesmo invisibles, case sempre á beira do río. Ían na dirección de contracorrente, costa enriba. A humidade deixábase sentir. Lier díxome que el coñecía aqueles camiños de telos recorrido de pequeno, na infancia feliz cando xogaban por toda a Vila e os seus arredores; pero agora había anos que non pasaba por eles. Ademais, debido á despoboación do campo, estaban abandonados, tapados pola broza en moitos treitos, ou atrancados por ortigas e silveiras, ou por ramallos que sobresaían dos flancos. Para colmo, era noite, claro está, e ás veces a lúa escondíase tras dunha nube, ou os chopos facían a noite aínda máis escura pola beira do río. Outras veces, en cambio, ían por carreiros máis alonxados do río. De tempo en tempo, tiñan que pasar por enriba dun chanto posto verticalmente, interrompendo o paso, malia ser, o paso, servidume pública. Lier explicoume que os poñían por causa do gando, para que non atravesase aqueles lindeiros. Xa ben río enriba, cruzaron unha ponte formada por dous tablóns de madeira vella, sen peitorís nin nada que se lles parecese.
     -¡Cantos anos había que non pasaba eu por aquela ponte! -exclamou Lier.
     Cando ían máis ou menos pola metade do cruce, o Barbas dixo:
     -Eu xa non é a primeira vez que me atopei co lobo aquí.
     Lier ría ás gargalladas cando mo comentaba:
     -¡Ti fíxate que ocorrencia! ¡O lobo pola ponte aquela!
     O que lle sorprendeu foi que aínda existise. Así que cruzou con algún medo, pensando que a madeira debía de estar xa demasiado podre. O río quedaba embaixo de todo, no fondo dun barranco. Fangio, mal que ben, ía amañándose pola súa conta; pero Zhivago precisou de axuda en máis dunha ocasión para desenredarse das silvas, ou salvar un chanto, ou unha poceira.
     -Concretamente, eu axudeino desde atrás a cruzar a ponte -díxome Lier, sen darme máis detalles dunha operación tan arriscada como aquela.
     Así que, en certos treitos, o camiño subía moito por enriba do nivel do río; noutros, polo contrario, marchaba case a rentes de este.
     E aquí vén o máis sensacional: de súpeto, xustamente nunha fase na que marchaban mesmo ao nivel do río, sentiron todos un ruído rotundo e, ao mesmo tempo, líquido, e tamén forte, de algo desacostumadamente grande que cae de cheo na auga.
     Lier quedou paralizado. ¿Que pasaría? Enteirouse por Fangio, que viña detrás, algo distanciado.
     Fora Zhivago. Fora Zhivago que, nun momento no que ía completamente solto atrás de todo, caera no río. ¡Fora Zhivago!
     -Eu aínda non mo explico, verdadeiramente; porque, por aquela parte, o camiño non presentaba a menor dificultade; ¡que sei eu como fixo!; quizais foi que se confiou demasiado ---contábame Lier.
     Mais o peor foron as reaccións que seguiron ao accidente de Zhivago.
     Tanto ao Fangio coma ao propio Lier pegoulles un ataque de risa como nunca Lier sospeitara que se puidera sufrir; dobrados pola cintura, rían irremediablemente; rían ata estoupar, ata esmendrellarse.
     -¡Non sei nin como puidemos sacalo do río, con tanta risa !
     Cando lle pasou algo o susto, que debeu de ser descomunal, Zhivago reaccionou francamente mal. Reaccionou con tacos que Lier nunca lle oíra, mesmo con verdadeiras blasfemias, e con insultos graves contra os seus compañeiros de expedición.
     Aquilo pasáralle a el por burro.
     -¡Por hacer caso a cretinos! -repetía.
     Os ataques de risa de Lier e Fangio, que continuaban sen deixarlles respiro a ningún dos dous, alporizábano aínda máis.
     -¿E o Barbas? -preguntei.
     O Barbas non ría. Pero tivo unha desas ocorrencias que só nel podían nacer.
     Sacou os pantalóns e quedou en cirolas, nuns "calzoncillos", dicía Lier, longos e rarísimos, que debían de ser de tempos do seu avó, e ofreceulle os seus pantalóns secos a Zhivago; pero este rexeitounos de mala maneira:
     -¡A la mierda con esos pantalones!
     -¡Pero se están secos, están completamente secos!, -dicíalle o Barbas, e Zhivago contestaba coma un neno maleducado, mandando á merda unha e outra vez os pantalons do Barbas
     -Se non os colles, tiro con eles ao río -ameazou de repente o Barbas.
     E como Zhivago seguía rexeitándoos, ¡alá vai!, o Barbas, nin corto nin perezoso, guindou os seus pantalóns ata o medio da corrente.
     -Pero, ¿como vas facer agora? -dicíanlle Fangio e máis Lier.
     E Zhivago, mentres tanto, veña a repetir que quería ir para a casa inmediatamente; "inmediatamente", dicía unha e outra vez con ton imperativo, de desexo entre intransixente e desesperado.
     Do camiño de volta, a penas lle quedaba lembranza a Lier. Iso si: parecíalle que fora rapidísimo, case irreal de tan rápido. Do que si se lembraba ben era de que a vista do Barbas, andando dediante deles con aqueles calzons tan raros e tan brancos, fixera que os invencibles ataques de risa del e mais de Fangio se prolongaran todo o tempo; ás veces, remitían durante algúns segundos, pero para reproducírense inmediatamente despois con máis forza, e, naturalmente, con cada novo ataque de risa, novo aumento da furia de Zhivago.
     E así, ata que chegaron de novo ata o Linterna.
     -O Linterna estaba pechado, pero chamamos, e o Albán, que aínda estaba dentro, abriunos.
     -¿O Albán era o que estaba antes, o que estaba cando entramos todos, vindo do Ateneo, un de bigote? -pregunteille a Lier.
     -¿De bigote? Non, o Albán non ten bigote -informoume. Logo, Lier engadiu: -O que estaba de aquela era o Reiriz.
     Alí tomaron Lier e mais o Barbas outros vasos, mentres Fangio levaba a Zhivago para a súa casa no seu coche, que deixara estacionado pouco despois da Ponte Nova.
     O Barbas, a tódolos ofrecementos que lle facía o Albán para remediar a súa falta de pantalóns, contestaba:
     -Pero, ¿é que non teño dereito a estar así?
     Total, que foi imposible convencelo de que puxese algo por enriba de aquela prenda tan rara.
     -Pero en medio de todo érache unha prenda decente -dicíame Lier-, que case podía facer oficio de pantalón.
     Alí debera ter rematado todo. E sería unha historia mesmo divertida, pensaba Lier, se descontamos o mal momento pasado por Zhivago. Pero, por desgracia, non rematara todo alí.
     Cando Fangio volvou de deixar a Zhivago na casa, tivo unha nova discusión co Barbas. De esta vez, a discusión era sobre quen gañara a aposta.
     -¡A aposta estaba ben clara! -insistía o Barbas-. Se chegabamos a Sanmamede e non viamos o "platillo", pagaba eu. ¿Si ou non? En tódolos demais casos, pagabas ti. ¿Si ou non? Pois logo, tes que pagar ti. Tes que facer a viaxe en menos de vinte minutos e corren da túa conta tódolos gastos.
     Curiosamente, Fangio acabou aceptando aquelas esixencias desafiantemente, como se se tratase só dun reto para ver se era capaz de facer a viaxe aquela en menos de vinte minutos. Como se se tratase dun reto que puxese en xogo o seu prestixio como campeón do volante.
     -¿En menos de vinte minutos? E en menos de dazaoito tamén. ¿Que hora é?
     Pero o Barbas cortoulle calmosamente tanto ímpetu.
     -Coidado. Sen apurarse. Que antes quero ver se a mesa esa a levamos xa, ou non a levamos.
     Aquí reproduciuse a discusión que xa tiveran no propio Linterna, antes da interrompida marcha para Sanmamede. Fangio manifestábase escandalizado, inxenua e incomprensiblemente escandalizado (incomprensiblemente, porque ¿é que aínda non o coñecía ben ao seu amigo?) de que o Barbas puidera ter dúbidas sobre algo -o transporte e colocación da mesa no River Club- que el mesmo fixera poucas horas antes; mais o Barbas repetía como sonámbulo:
     -¡Non estou nada seguro!
     Así que teimou en que tiñan que achegarse ao River Club, estivese ou non estivese Zhivago, para comprobar aquel punto.
     -¿Non coñeces o River Club? -preguntoume Lier.
     -Non.
     -¡Ah!, pois estache bastante ben.
     Decaiteme de que aquel "bastante ben" significaba máis ou menos: O River Club é algo do que tódolos habitantes da Vila podemos sentírmonos verdadeiramente orgullosos. Un fito singular na historia da Vila, como xa Zhivago me dera a entender.
     Non estaba lonxe do Linterna. Había que cruzar primeiro a Ponte Nova, e logo torcer á esquerda por un camiño que levaba ata a outra beira do río.
     Era un edificio con baixo e dúas plantas, no medio dunha pequena choupeira, a poucos metros do río. A primeira planta tiña por un dos seus lados unha terraza corrida, á que se podía chegar por unha escaleira exterior. A esta terraza subiron Lier, o Barbas e mais Fangio, xa que este último aseguraba que era alí, na terraza, onde deixaran a mesa de Zhivago. Dábase a casualidade de que a terraza estaba sen baranda aqueles días, debido a certas reformas (Lier explicoumas detalladamente) que querían facer.
     -¡Velaí tes a mesa! Que ¿agora xa estás convencido? -díxolle Fangio ao Barbas.
     Efectivamente: a mesa estaba na terraza. Era o único moble que había na terraza. Ben visible, ademais, porque un farol da luz pública -que se prolongaba inutilmente por aquelos arrabaldos deshabitadas-, situado a pouca distancia, alumaba aquel lado do River Club.
     -¿Non vive ninguén no River Club? -pregunteille a Lier.
     -Non, nadie. O dono ten unha casa cerca da estación. O River Club está todo el adicado a bar, a restaurant, a sala para vodas, ou banquetes, ou bautizos, ¿daste conta? E, cando se remata a temporada de verán, hai moitos días que non o abren; depende por onde lle dea ao dono.
     Fangio insistía:
     -¿Xa estás convencido?
     O Barbas achegouse á mesa. Tocouna. Asomou a cabeza por fóra da terraza, mirando para o chan. Logo, opinou con moita calma, case coma dando unha lección serena e doutoral:
     -Pero aquí está mal, está perigrosa, porque queda xusto enriba da tenda, e é moi fácil que caia no medio dela e a esmague.
     Fora el mesmo quen a colocara alí, xusto enriba da tenda de campaña que aquela noite debería servir de dormitorio, entre outros, á sobriña da muller de Nestor.
     Lier e mais Fangio a penas se moveran da zona da terraza na que desembocaba a escaleira exterior.
     Lier contoume:
     -De repente, o Barbas dixo outra vez, mirando para nós: Mirade que fácil e, sen máis nin máis... ¡plaf!, aló vai a mesa. Foi todo tan rápido que nin me dei conta de como a rempuxou; pareceume que só lle tocara... A min, o ruído que fixo a mesa, tan pesadísima como era, cando chocou de cheo contra a tenda, dígoche que me deixou "plastificado"... ¿Ti sabes o que pode pesar unha mesa como aquela?... Eu non podía crer no que pasara, aínda agora non o entendo ben, dígoche a verdade. Porque eu penso tamén que a tenda de campaña tiña que ser francamente mala, ou estar mal montada, ou algo raro tiña que ter; porque, se non, non se explica que a mesa fixese tanto destrago como fixo, por moi pesada que fose. Non se explica, francamente.

© 2006 Biblioteca Virtual Galega