Non foi un personaxe, pr'o ten relembranza e
xusta fama n-a nosa terra. É conecido d'oubidas comotodol-os héroes
antigos. A non ser pol-o seu zapateiro, a vila de Cangas faría
esquecida com'outras moitas que gardan recordos históricos, tradiciôs
groriosas, e cinsas de xenios ilustres, sin que por eso teñan
lembradía.
O zapateiro de Cangas, n-aquela celebre
axuntanza de bruxa que foi o comenzo d'a sua inmortalidade, puxo como
diante d'un espello a fisonomía d'o carauter gallego, dado á revoltas
e retranqueiras, nemigo de rifar con naide en aparencias, e pol-a calada
algueirante e capaz de xogarlle unha mala pasada ô mesmo demo, como
aconteceu n-o presente caso.
O zapateiro de Cangas arrenegaba ô demo sin
terlle medo, e cando oubía prenunciar o seu nome, faguía o sinal d'a
cruz por costume, e porque ansí ll'o deprenderan cando neno; mais alá
pr'os seus adrentos toupada de risa ô faguer aquela cirimonia, e que
Dios non ll'o tomase en conta, pasáballe âs veces pol-o pensamento a
idea d'entropezar c'o demo en calquera congostra, pr'arrenegalo mais
c'unha boa asentada de paus n-o medio e medio d'o cernizo c'o fungueiro
que manexaba a concencia, pol-o menos en opinion d'os mozos d'alcaldía,
que co-a sinal d'a cruz, pois inda que non aprendera n-a escola o
zapateiro mais que á faguer garabatos y-á turrar d'as letras pra que
saisen as palabras, tiña deprendido, ou metéraselle n-a cabeza, que o
demo á forza de ser arrenegado co-a sinal d'a cruz, fórase afacendo á
vela sin renegar, como se afai un labrego á comer broa, leite e
caldiño d'unto, anque non ll'o leve o estomago, por non ter outros
manxares de mais apetencia que levar â boca.
As cornas d'o demo non lle podían tampouco
poñer medo, porque dende que tiña ollos n-a cara, e dinantes que
soñase en coller a subela, xa vira as cornas d'as vacas e d'os bois, e
sabía por esperencia que as cornas d'a nosa terriña campan n-as testas
d'os animaliños por adorno e non pr'afuracar bandullos. Ademais
—segun
as crónecas botaba esta conta— a lua tamen ten os seus cornos, e cando
pol-os ceos andan, non é milagre nin cousa de mal agoiro que os leve o
demo n-a cabeza. N-o tocantes ô rabo, tíñao por pecata minuta;
millor que millor, de se chegar á ver diante d'o demo, aduanaría o
collerllo entre portas como se lle colle ôs ratôs n-a ratoeira, sempre
que o rey d'os infernos lle dise motivo pra que o zapateiro lle xogase
unha mala pasada.
Co-estes pensamentos andaba o zapateiro de
Cangas devanando os meolos, cando a sua muller, que s'asemellaba á unha
sogra pol-o roñona que era cando rifaba, pol-o xeneral á todal-as
horas, lle botaba n-a cara os defeutos, que non pasaban nunca á maores,
pois non tiña outros, que durmir a mona dende o lus hastr'o miércoles,
e rebaixar, pol-o medio e medio as ganancias que tiña n-o trato. De
festa en festa, cando unha rapaciña de ollos churrusqueiros e xeitosa
de corpo lle facía encarga d'us zapatos, o zapateiro de Cangas, non
porque levase picardía n-o feito, sino pra se desquitar d'as
falcatruadas d'a muller, facíallos de balde y-esmerábase n-o traballo
de tal modo, que saían d'as suas maus acabadiños de ben feitos e dinos
de levar o aguinaldo n-unha esposición de obra prima.
O xuncras d'a muller xa cansa de que o seu home
non escarmentase con berros e churumicadas, acodeu á razôs mais
contundentes. Un dia tiroulle c'unha forma ôs faciños e con tal coraxe
que lle guindou os dous dentes dianteiros «¡Hoxe é dia santo n-a
miña casa!» escramou o zapateiro con voz de trebon. «¡Hoxe
c'o tirapê vou á repinicar n-as tuas costas como repinican as campanas
cando non paran os badales!» E dito e feito, o tirapê caíulle
riba d'o lombo unha, duas, vinte, corenta, cen veces, y-a probe d'a
muller levou unhas fregas de coiro contra coiro, que foran d'abondo pra
lle barrer cantos puntos de costado poideran afrixila anque vivise maís
anos que Matusalem.
Pra que o seu home non volvese á dar mais dias
santos pol-o estilo n-a casa, colleu ela a dianteira d'as disculpas e
díxolle que lle tirara a forma ôs fuciños porque a atentara o demo.
Non quixo saber mais o zapateiro de Cangas. Ca
como bon cristiano lle tiña xenreira e colleulla de renegon cando soubo
que o príncipe d'os infernos, como si fose calquera mal veciño que
dispuxera de vagar, se metía n-as cousas d'a sua casa, baixándose â
cativez de lle dar aqueles consellos â sua parenta.
E como en Cangas habia n-aqueles tempos bruxas
—pol-o menos ansí o dixo D. Antonio Neira de Mosquera— o zapateiro
entrou en tratos co-elas pra se vengar d'o demo, e dempois d'impoñerse
ben n-as aduanerías e falcatruadas d'o gremio, de s'exercitar n-o
manexo d'as unturas pra rubir pol-a gramalleira, e de saber montar
d'acanchaperna n-o pau d'unha basoira e d'alcender como quen alcende un
misto, os ôsos d'os difuntos restregándoos contr'as paredes, e
d'emprestar servicios n-a Compaña pol-as aldeas, cuáseque bruxo feito
e dereito, capaz de servir en casos d'apurarada d'estadeiña, ou de
calquera d'esas zaramalladas d'a bruxería, o zapateiro de Cangas
misturado entr'as bruxas e sin esquecerse de levar a subela, por un si
acaso, voou pol-a carrilleira d'os infernos sintindo sede e fame de
venganza.
Cando chegou ô cabo d'o viaxe, ventando ô demo, dixo pol-a calada:
«¡Vasmas á pagar todas xuntas!» E socedeu o que todol-os
gallegos sabendes; que o demo estaba recibindo Córte, que todal-as
bruxas lle bicaban o traseiro, e que cando lle chegou o turno ô
zapateiro de Cangas, lonxe de lle dar o bico de cirimonia, enterroulle a
subela hastr'o redaño, e que o demo non deu un brinco porque tén o
pelexo muy duro e tomou a picadura, por unha cóxega, contentándose con
preguntar:
—¿Quén bicou?
—O zapateiro de Cangas
—responderon os condanados.
—Pois que non volva á bicar porque lle pican as barbas
—añadeu o demo. |
BVG
Atrás
Índice de Páxinas
Páxina Seguinte
Ir ao índice de Páxinas