BVG     Atrás    Índice de Páxinas

IV

     Entr'os adoradores d'Otilia, un d'os que mais por éla se morrian era o señorito de Rebordan, dono e posedor esclusivo d'a casa e bens d'o mismo nome, sita n'unha d'as millores conchas d'a Ulla: o señorito Salvio, favorecedor de Caitan e Inés e hasta compadre d'estes, pois rogado por Caitan, que n'aquela casa traballaba moito, sacáralles de pia á Ermelio, nacido en Agosto de mil oitocentos cincuenta; señorito d'uns vinteseis anos, á quen sobre todos distinguia Otilia, tanto que pidira-a ja os de Sancti-Petri e non ll'a negaron, antes recibiron gozo o ver qu'un formal amante, d'aventajadas calidades, rico e fillo de páis ilustres, os qu'en vida quixeran moito e atencions debian, a deseaba por novia; pró Otilia, sin decir que non, nin que sí tampouco, falagando-o con esperanzas, mais ou menos embozadas, segun que mais ou menos apretaba Salvio, tequeleando, dando o asunto corda, unhas veces á pretesto de ser nova pra contraer obligacions; outras, de qu'era forza medita-l-o; outras, con disculpas parecidas de case toda-l-as guapas ousequiadas; outras, n'unha palabra, á chaque de non sabemos qué, siquera presumamos fose o vergoñoso estado en que s'hachaba a desgracia caida sobr'ela, tuvo-o enredado asi bastante tempo, sin nunca resolverse, cousa que condanajaba, que facia rabejar o amartelado home e disgustaba os páis d'a misma Otilia. Eles apreciaban-o de cada dia mais e non comprendian nin esperaban tal proceder n'a sua filla. A nai, o último, non sabia case como disculpa-l-a e decia á Salvio non desistise, que n'era tarde, e tempo andando iria á cabo a boda, segura, cal estaba, d'o moito qu'Otilia lle queria. Salvio co-esto pasaba en Santiago suas quinzadas, entraba á todas horas n'a casa de Sancti-Petri, considerábase ja ali como d'a familia, e estando ausente carteábase con Otilia, á ciencia e consentimento de seus país. N'aldea atendia os seus intereses e iba algunha ves de caza. Andando un dia á esta n'os montes de Sergude e Vilanova, preto d'a casa de sua comadre Inés, á quen non vira desque de pia lle sacara ó fillo, pasou po-l-a orela d'o Gundin, e sentandos'á descansar n'unha camposa, veu á duas lavandeiras lavando n'aquel regueiro e animadamente conversando. Picado d'a curiosidá, deseoso d'oi-l-o qu'entre sí falaban, tira de petaca, acende un tabaco, e recostado sobr'o cespede, púxox'á escoitar, pensativo e cabisbaijo pra que non s'apercibisen elas. As lavandeiras estaban case juntas, e a mais moza decia a outra:
     — Eu inda non lles vin o pelo, e a mais nova disqu'e bonita coma un jasmin.
     — Pois vench'enferma e se deijou a cama, eche de pouqueniño acá, —repuxo a outra.
     — Muller, eu eso non o oin, e s'algo houbera habiase de traslucir. A criada veu comigo de Santiago hai poucos dias e nada me contou. Será bouba.
     — Non che caiba duda, e sin rejubar, créoche que n'esa enfermedá hai moito de mistereo. As lavandeiras, entendes, sabémosche moitas cousas: non digo mais.
     — Eso e verdá.
     — As señoras, cando queren, sonche piores qu'o trasno, e as criadas falan, ou non falan, asegun o que ll'encargan suas amas.
     — Tamen e certo.
     — Ti sabes, sábe-o todo o lugar, qu'Inés trougo d'a incrusa unha nena, e eso que ja ten un fillo. Pois ben; esa nena, pra min, ech'un mistereo, sobre todo desque n'a casa d'Inés vin entrar c'unha cesta grande n'a cabeza a criada d'esas señoras.
     — Asi che viña de Santiago. ¡Nabrióla se non tes razon! Inés e moi diligente e poida qu'alá en Santiago topase choyo. ¡Como ten tanto palique!...
     — Non fora ela custureira.
     E o decir esto a mais vella, chega de repente outra lavandeira, e dempois de da-l-as boas tardes as que lavaban, pousou n'o chau a cesta de roupa que traguía, e póndos'á lavar tamen, dijo a sua vez:
     — Falemos, ja que falabádes.
     — Falábamos —repuxo aquela—, d'Inés e d'as de Sante, Sante...
     — Sante-Petre, muller -contestou a recien chegada.
     — Sante-Petre, ou Santa Pedra —repuxo de novo a outra—. ¡Vayan uns nomes ben raros!
     — ¡Qué ques! Serán de moda. Hoj'a moda ándach'en todo, hasta n'o rezar. Eu mal ch'as conozo ainda, pró ser son as mesmas qu'ahí quedan paseandose n'a carballeira d'a Tenencia.
     — ¿Logo ja se lles vé o pelo? -dijo a lavandeira moza.
     — O portal e as ventanas vin-os abertos o pasar, e creo qu'elas j'andiveron estes dias po-l-a horta.
     Salvio, o oir que se falaba d'as de Sancti-Petri, incorporous'un pouco e tratou d'escoitar millor.
     A recien chegada incorporouse tamen, púxose dereita o pe d'o lavadoiro, doblou as mangas d'a camisa que se lle desdoblaran, e logo preguntou:
     — D'Inés, ¿non falabádes?
     — Falábamos —contestou a vella— d'a nena que dí que tirou d'a incrusa, e d'o espabilada qu'e.
     — ¿A nena?
     — Seiqu'estás tola. Non, muller, non, Inés.
     — Todos por aguda á teñen. Saber sabe onde ll'aperta o zapato; pró parea coma ela e o seu Caitan non s'atopa n'o lugar.
     — Mira se n'e aguda qu'hastra se botou por compadre o señorito de Rebordan.
     — Calade, diaños, calade, que ve-l-o alí, e inda vos há d'oir —dijo a lavandeira moza, indicandolles co-a cara o sitio.
     Salvio, n'afeuto, oia todo, e estribillando n'o campo c'un garabujiño, coma que non coida nin fai operacion d'o qu'arredor pasa e atende solo o seu enredo, puxo doble atencion ainda; pró as lavandeiras calaron e solo empezou á canta-l-a mais moza. Salvio levantous'estonces d'o chau, colleu a escopeta que tiña o lado, e asubiando po-l-o can, botou a andar dereito a casa de sua comadre, pois deseaba ver o afillado e sonsacar á Inés por s'algo sabia d'as de Sancti-Petri qu'él realmente inoraba s'estaban n'o país ou non. Chegado qu'houbo a porta, veu aberta esta e o ver tamén á Inés sentada ali dando de mamar a nena, dijo:
     — Parece que mi ahijado se explica.
     — ¡Oh! Ese ja ll'acaba de mamar, e está n'o berce esperto e caladiño coma un santo.
     — Pues qué, ¿tienes ya otro niño?
     — Unha nena.
     E erguéndose d'a soleira d'a porta en qu'estaba sentada, añadeu:
     — Entre pra dentro e contareille.
     Entrou á cociña, dou un bico o afillado, deitou Inés a nena de par d'él, abreu a porta d'o cuarto, subeu o de Rebordan e tomando asento n'un tabolete, dijo á aquela:
     — ¿Con que una niña? ¿Y eso?
     — A verdá, como po-l-o oficio ja non podo andar e teño leite, gracias á Dios, d'abondo, fun á Santiago con Caitan e troguemos d'a incrusa esta nena, po-l-a que nos ofreceron n'o Hospital un duro cada mes. Ja vé usté qu'algo se vai ganando.
     — No está mal; pero eso durará lo más un año, y después, ¿qué vas á hacer de la niña?
     Esta pregunta colleu desporcatada á Inés, e sin saber o pronto qué responder, contestou tan solamente:
     — Dempois ja Caitan e eu acordaremos.
     Logo, mudando adrede de conversacion, dijo:
     — E pois qu'aquí está, voull'amostrar unhas gorriñas novas qu'o seu afillado ten, sint'as qu'usté lle regalou.
     — A ver.
     Inés levantou estonce-l-a tampa d'a sua hucha, e tirando d'esta as gorriñas que trouguera Fara, notou Salvio que remangado d'unha viña e caeu n'o piso un cinturon metido por dentro d'unha sortella. Chamoull'aquelo a atencion o golpe, e botando a man o cinturon, clavando os ollos n'él e n'a sortella, dijo:
     — Conozco todo esto y sé de quien ha sido.
Inés quedouse pálida com'unha cera; arrepentíase d'a sua ligeireza, d'a sua especie de vanidá en qu'o compadre vise as novas gorriñas d'o fillo qu'outra persona distinguida lle regalara tamen: non s'aturdeu por eso, antes respondeu con certa calma, volvendo aquelas a ond'estaban:
     — Conocerá, si señor. Tiña-o a nena por debaijo d'os braciños cando a recollin d'a incrusa, e como cousa me pareceu d'algun valor, gardei-no aqui n'a hucha.
     Fijouse Salvio cada ves mais n'o cinturon e n'a sortella, leu n'esta as iniciales O. de S. P., e palidecendo a sua ves, dandoll'o corazon un salto, recordando o qu'entre si falaran as lavandeiras, esclamou:
     — ¡No sabes lo que mi corazon sufre en este instante!
     E deitou a cabeza contr'o peito. Inés iba á decir algo, pró antes qu'abrise a boca, Salvio prosigueu:
     — Cria esa niña con el esmero mayor que puedas. Su madre es de una familia á quien aprecio mucho y con cuya amistad me honro. Críala como si fuese hija tuya, y cuando algo necesites para ello, cuenta, Inés, con mi bolsillo. Pero este cinturon y esta sortija me los llevo yo.
     — Señor... —repuxo Inés baijando a vista.
     — ¿Tú para qué los quieres?
     — Eu, señor, pra nada —contestou erguendo os ollos—, pró, ¿e s'algun dia lle fan falta á nena?
     — Para eso, cabalmente, los quiero yo. ¿O sabes tú quién es su madre?
     — Eu, ¿por onde, se a tirei d'a incrusa e ali esas cousas non se saben?
     — Pues si lo ignoras, mejor es que yo los lleve. Esa niña, pequeña hoy y espúrea, como muchas otras de su clase, quizá que algun dia sea grande, quizá que estas prendas entónces la interesen y nadie acaso como yo pueda saber á quién ha de presentarlas.
     — Usté ben di. ¿E s'usté morre e caen n'outra man e sirven pra unha vinga, ou pra daño tal ves d'a misma nena?
     — Tu observacion es oportuna, está en su lugar: mas nada temas, Inés; eso, mejor que tú, lo comprendo yo y déjalo á mi cuidado.
     E Inés deijou que cinturon e sortella gardase n'aquel istante seu compadre. Este levantouse logo d'o tabolete, baijou a cociña, dou outro bico á Ermelio e despendindose d'Inés, precupado, bastante mais triste d'o qu'entrara, saleu pra fora e marchou camiño d'a sua casa.

© 2006 Biblioteca Virtual Galega