m1valladaresmajina002.html
Establecido
en Santiago, tempo antes d'o en qu'esta historia empeza, un
caballero honradísimo, militar retirado, que conoceremos aquí
baijo o título de señor de Sancti-Petri; establecido, decimos,
co-a sua señora e unha filla, ben pequena estonces, resideu alí
contento una porcion d'anos, ja por estar entre parentes
achegados, ja porqu'o fino trato d'a aristocracia compostelana
ll'aplacia; así e que case de cote andaba entre condes e
marqueses, frecuentaba os seus palacios, asistia as suas
reunions, era socio d'os seus círculos; mais non por eso se
desdeñaba d'andar tamen entr'a gente non titulada, nin de
concurrir os Liceos d'os artesanos ou menestrales, acompañado
d'a sua muller e d'a sua filla. Era esta moi bonita, e
desarrollándose, medrando en corpo á toda presa, com'o farnento
e a millan n'a horta, dándoll'o ceo encantos novos cada dia,
formando, en fin, as delizas de seus páis, que non tiñan outra
e vian solo po-l-os seus ollos, deron logo os estudiantes en
falar d'ela, en rondar ll'a calle, segui-l-a po-l-os paseos é
hasta mandarlle papeliños. Ela, coma toda-l-as d'a sua edá,
ríase, coqueteaba, e se ben non facía grand'operacion d'enredos
tales, non por eso lle repunaban, antes n'a sua cabeza iban
nacendo co-eles ilusions meigas, dourados hourizontes, mundos de
felicidá, qu'amor dibuja n'a aurora d'a juventú. Tiña sus
amigas, como todas, e como todas igualmente, amigas de sua nai
co-as que, de ves en raro, saia á algunha parte. Aconteceu, pois
que, disposto un baile n'o teatro, non sabemos porqu'empresa,
baile de máscaras pra o dia d'as Candeas, dous de Febreiro d'o
ano ja citado, a filla de Sancti-Petri, á rogos d'unha d'esas
amigas de sua nai, alcanzou palabra d'ir á él e foron ambas,
acompañadas d'o home d'a misma amiga, infelis señor, mais
infelís qu'a sua señora e de cascos non tan vanos. El iba en
sencillo traje de sala, a muller de máscara e dando o brazo a
filla de Sancti-Petri, tamen de sala, pró tan arrebatadora, qu'o
seu lado diríamos que feas case parecian as mais guapas; así
n'houbo dandy, máscara alegre nin estudiante que non quixese
bailar co-ela. Sua amiga, á chaque d'esto, quitaba seu partido,
adivirtíase con quen lle daba gana, bromeaba á Jan e á Pedro,
soltaba, en fin, todo o seu genial bó humor, anque sin nunca
abandonar nin perder de vista a que se lle confiara,
sempr'agarrada á ela, non sendo que bailase. A media noite,
cando ja as cabezas andaban quentes ou trastornadas, unhas c'o
vapor d'o Champagne e demais licores, outras c'os incentivos que
provocativo amor ostentaba alí, varias con ambas cousas á un
tempo, entra n'o salon unha comparsa rara, chamada d'os
manetizadores, por consisti-l-as suas bromas en querer manetizar
á aquela ou este, que tomaban de sua conta. Como o diamante fino
e bó loce e se distingue entre toda-l-as mais preciosas pedras,
un d'os d'a comparsa, o ver á de Sancti-Petri n'o salon, dijo
com'asombrado á sí mismo:
¡Otilia aquí?... Lindísima
magnetizable.
Separous'á pouco d'a comparsa, e
saltando á bromas co-a amiga, e logo co-a de Sancti-Petri,
tanto, tanto de magnetismo lles falou, tantas e tantas garatusas
lles fijo, máscara foi tan pegañoso, qu'a amiga d'Otilia
levando a broma d'o encaretado, prestandos'ela misma á ser
magnetizada, incitou á Otilia á que a imitase, e cal pájaros
inocentes fascinados po-l-a boa, sobre todo Otilia,
deijarons'entrambas ir e foron hast'un gabinete non moi alumeado,
ond'o desconocido máscara, con estudiada verba e novas garatusas
cloroformizou as duas, e abusou d'Otilia. Pasado un cuarto d'hora
en sí volveron, mirando unha pra a outra espantadas, e sintendo
o ruido d'a música que n'o salon tocaba, a vocería desordenada
d'as máscaras que por él cruzaban, creíanse n'un inferno:
restregaban os ollos, e trataban como de recordar ond'estaban, á
qu'alí viñeran. Voltas algo mais en sí reconoceron o sitio,
erguéronse d'as sillas en qu'o vilan máscara as dejara, e
solas, enteramente solas, botan en busca sua, mais en balde, pois
nin él nin a comparsa parecian: marcharan ja, e avergonzadas,
corridas case, sentáronse n'un recuncho d'o local, ond'á
topa-l-as chegou estonces o infelís señor qu'en busca d'elas
tamen andaba.
N'o salon Otilia novamente, vista
de novo po-l-os máscaras e bailarins, era outra ves de todos
ousequiada e perseguida, pró ela oia, e apenas contestaba;
chamában-a á bailar, é disculpábase de mil maneiras;
sentíase como cansada, aburrida ja d'o baile, e dijo a amiga de
sua nai:
Retirémonos.
Retirárons'o punto os tres, e sin
contar á naide elas o pesadísimo bromazo que correran, home e
muller levaron á de Sancti-Petri á casa de seus páis, e
camiñaron logo pra a sua.
Otilia, pura e inocente como unha
pomba, anqu'inorante d'o incomprensible feito, d'o brutal delito
cometido n'ela, logo, secasi, tuvo sospechas d'él, e dou en
atristecer e padecer convulsions de nervos. Seus páis
afligíans', e non sabian á qu'achacar novedá tan inesperada,
cámbeo tan grande e súpeto n'a sua filla. Sua nai ofreceun-a
dous ou tres santuarios que visitaron juntas; levou n-a á outros
pobos pra distrae-l-a, mais aleamento non por eso habia: aquelo
parecia unha envidia, un feitizo. Otilia disimulaba, ocultaba
todo, e fingías'hasta moi alegre, vivaracha e decidora, sempre
qu'a melancolía n'a dominaba: pró d'o feito as naturales
consecuencias iban en aumento, e cerciorában-a cada ves mais de
com'estaba. Frol virginal malograda, mucha cand'empezaba á rir,
partíasell'o corazon d'angustia, considerando que fora d'o seu
honor; non durmia apénas; choraba, regaba de noite o leito co-as
suas puriñas bágoas, e se ben con frecuencia acudia á Dios, e
procuraba buscar consolo n'El e n'a religion, pois era Otilia en
alto grado virtuosa, era tamen moi nova, moi bonita, diremos ja
por sua desgracia, e véndose mimada á todas horas, querida d'os
que a trataban e entr'os seus adoradores disputada, mal podia
vira-l-as costas o mundo, matar d'un golpe vanidades d'o corazon,
fantasías d'o pensamento, ilusiones acariciadas, esquecerse,
n'unha palabra, de sí misma. N'a sua cabeza agurgullaban á un
tempo ideas encontradas, e naide estrañará quixes'envenenarse,
como quixo un dia o sentir que vivo froito en sí levaba.
Terrible momento aquel pra ela e pra seus país que nada
adiviñaban, nada vian, cegos e enamorados cal estaban d'a sua
filla. Terrible momento, sí, qu'á describir renunciamos,
dicindo solo que foi estonces cand'á sua nai revelou o estado en
que s'hachaba, e canto a amiga de sua nai e a ela sucedera a
maldita noite d'o baile d'as Candeas. A de Sancti-Petri, o saber
tal, quedouse como morta; comprendeu, emporeso, dende logo a
inocencia d'a sua filla, e tratou de salvar a todo trance a honra
d'esta e de seus páis, a honra d'a sua casa, e salva-l-a sin que
vislumease o home a mais pequena cousa, non por nada, si por non
disgusta-l-o, e porque fora ela quen con sua amiga cerca d'él
intercedera pra qu'o baile a deijara ir. Discurreu canto pudo, e
entr'os moitos plans que se ll'ocurrieron, velaquí o que sigueu.
Era aficionada o campo: estuvera por un vrau con Otilia e con seu
pai ja n'a Ulla; vira algunhas d'as suas feiras e animadas
romerías; gustárall'o país, e prevalida d'esto, antes de
chega-l-o estío de mil oitocentos cincuenta, dijo o seu home lle
proporcionase casa n'a Ulla, pra se ll'acomodase, pasar alí unha
temporada. Sancti-Petri, qu'amaba a sua muller, que respetaba
n'ela calquer capricho, deseoso de complace-l-a, e figurandose
que co'eso iria á distraerse tamen Otilia, dijo diligencias
varias e logrou por fin proporcionarlla. Mai-l-a muller non veu
nin pensara vir n'aquel vrau a Ulla, receando sin duda descubrir
o mundo o estado d'a sua filla. Veu, si, cando fora de conta
andaba esta que nin por canto hai queria a sorprendese o lance en
Santiago; veu, si, n'o outono, como dito queda, mais sucedendolle
n'o viaje todo o que nosos leutores saben ja e escusamos de
repetir.