O chufón

Páxina Anterior

"Al lector"

 

m5xrdguezlopezchufon007.html
[p. 61]

     El notable escritor D. José M. López Castiñeiras ha tenido ocasión de observar en Ias montañas de Caurel, de la provincia de Lugo, Ia costumbre de intervenir el chufón en Ias negociaciones matrimoniales, y tuvo Ia fortuna de trasladarla al papel en un gracioso artículo descriptivo, cuya lectura me sugirió Ia determinación de escribir Ia anterior comedia, con objeto de hacer más conocida una antigua costumbre casi extinguida en Galicia.
     Como no me he creido nunca con aptitudes de escritor para el Teatro, hice el anterior ensayo de comedia gallega con el natural temor de no acertar. Bien quisiera verla puesta en escena antes de publicarla, para poder corregir los defectos que en Ia práctica encontrase sobre el manejo de los personajes en favor del efecto escénico. Pero ante Ias dificultades encontradas para ello, me determiné a publicarla, dejando a Ias aptitudes y buena voluntad de los actores el mejorar mi improvisada comedia, si es que tiene Ia fortuna de ser digna de representación teatral.
     En esta comedia aprovecho el gracioso diálogo del contrato, que figura en Ia escena 18 del 2.° acto, copiado casi íntegro, del trabajo del Sr. López Castiñeiras y quise conservar también el nombre de los cinco personajes que en él figuran. Y aunque para ello fuí autorizado por el propio Sr. Castiñeiras, considero como una deuda de honor el que su nombre vaya unido al mío en este trabajo.
     En vista de Ia anarquía que se observa en Ia ortografía gallega, en Ia cual cada escritor manifiesta su criterio, yo he procurado solamente facilitar Ia lectura, suprimiendo algunos de los apóstrofos innecesarios y escribiendo las palabras de modo que puedan encontrarse en los diccionarios gallegos, cosa imposible de conciliar con el sistema de escritura fonética.
     Ya se sabe que en el lenguaje gallego, cuando se encuentra una palabra que termina en vocal con otra que empieza con ella, aunque no sea Ia misma, la terminal enmudece y Ia absorbe por completo Ia vocal con que empieza Ia radical de Ia palabra siguiente. Pero Ia vocal terminal pocas veces debe desaparecer de Ia escritura en estos casos, como no desaparece cuando Ia palabra siguiente empieza por consonante, porque su conservación no solo es lógica sino que, a mi entender, facilita mucho Ia lectura.

[p. 62]

     Habiendo caracteres de imprenta suficientes, creo que facilita también Ia lectura el uso de esta acentuación:
     a = Ia; á=a Ia.
     o = (art.) el; o (con acento grave) = lo; ó = al.
     El acento circunflejo en este caso quedaría para las vocales que suenan más largas.



Palabras y frases que no se encuentran en los diccionarios
gallegos, usadas en esta comedia

 

Pág.

5.

 Non hay volta = Es indudable.
» 11. Doado-a = Fácil.
» 15. Ten us bes feros = Tiene grandes bienes.
»

»

Por verbo de = Tocante a.
»

»

Xeito = Modo, manera, gracia.
» 16. Curmás entregas = Primas carnales.
» 17. Da xenio falar co-él = Da gusto, o encanta hablar con él.
» » Armar á merlo = Andarla armando.
» » ¡Ora o demo! = ¡Mira el diablo!
» 18. Alampar = Encenderse con llama lo que arde.
» » Dar sorte = Hacer caso.
» 19. A mesma diana = La misma canción.
» » Ni a sol ni a lúa = Ni a sol ni a sombra.
» 25. Acaer = Asentar, caer bien Ia blusa (en este caso).
» » Por mor = Con objeto, con el fin.
» 30. Ten sona = Tiene fama.
» » Xeitoso-a = Mañoso-a.
» 39. De burro en baixo non hay millor besta = Refrán con el que se le dice a alguno que es tonto de capirote.
» » Poucas han de ser as malas fadas = Poco hay que esperar.
» » Turreón-a = Terco-a en Ia disputa, o en Ia Iucha.
» 50. Prosmeiro-a = Mentiroso socarrón - indeciso e irresoluto por cobardía - el que no dice lo que siente.
» 52. Si compre, ben = Si conviene, bien
» 55. Entrambos-as = Ambos-as.
» 57. Testán-ana = Testarudo-a.
» » Loubán = Holgazán desvergonzado y malicioso.
» 58. Esa é a miña = Ese es mi modo de pensar.

 




Jesús Rodríguez López


Páxina Anterior

Ir ao índice de Páxinas

 


logoDeputación logoBVG © 2006 Biblioteca Virtual Galega