COMO, do que é mal, as maas noticias soen chegar máis axiña que as
boas, a nova d'a derrota d'os Condes D. Fernando e D. Rodrigo e máis a
d'a
prisón de Ramil, non tardou en chegar á Deza, e n-un átimo estendeuse
por toda a comarca.
Cómo quedaría a probe de Mariña cando lle veu a noticia
d'a prisón de
Ramil, xa o poden fegurarse os nosos leitores. Pra ela, orfa de pay e
nay, sagrestada d'os hirmás, herdeira por parte d'a nay d'un caudal
imenso de sufrimentos, como foran os que lIe acasionara aquel mostro de
Gondesindo, e diante en prespeutiva as traidorías e ruins maquinamentos
d'aquel Caín, verse agora privada d'a única presona que lIe quedaba
n-este mundo que lIe poidese dar algún consolo e algunha axuda, foy un
golpe que a descompuxo de mala maneira. E que certo é o que din:
Dichoso mal si ven soilo!; á os poucos días deron en correr a voz de
que tamén
[páx. 38]
sacaran á Alvira do castelo de Gondufe e arramplaran con ela
pra Purtugal; e a nova ésta acabou d'afundila n-a máis negra door.
Entrou tal sequío e malenconía con ela, que nin comía, nin
descansaba, nin vía máis gusto que en estar soila cara á cara ca-suas
penas. Todo n-ela era mudo, frío, sombrizo, loitoso coma n-un
mortuorio; e soilo as bágoas que á diario lle manaban xordamente d'os
ollos, bágoas que lIe queimaban e roían as meixelas, daban á entender
que n-aquela estadea seca e mirrada inda había algún zume de vida.
Mais como fora tan ben educada n-o santo temor de Dios, non tardou en
procatarse de que o entregarse así d'aquel xeito ao door e a angustia,
non está ben n-un cristiano, que sempre debe creer con toda firmeza,
que ten un Padre que conoce todal-as suas faltas e miserias, e que
sempre está prestes á socorrelo.
Este santo pensamento obrigouna á sacudir e rompel-a lousa que a tiña
en vida como encerrada n-aquel sepulcro, que á ela lIe paricía que era
a morada que máis lIe aditaba. Tratou, pois, de aconsellarse e esbafár
as suas penas con algunha alma boa e caridosa, que a consolase e lle
dese algunha guía n-aquela tempestá e gran tribulación que estaba
padecendo. Tiña oído falar moito d'un santo home, que vivía retirado n-unha ermida á a vei-
[páx. 39]
ra do Miño e contra a parte de
Ourense. Maxinou de ir á velo, e pedirlle algún consolo, algunha luz
que lle disipase as teebras en que se hachaba envolvido o seu corazón.
Todos din, pensaba ela, que é un home moy santo e moy discreto, e mal
será que pra mín non teña algunha pinga de bálsamo celestial que
alovée as miñas congoxas e restoire o meu peito.
Era aquel ermitaño tudesco de nación, natural da cidá de Colonia, e
de mozo viñera á visitar o Santo Apóstolo; e como era tan cobizoso de
deprender cousas santas e proveitosas pra a sua alma, quedouse aquí
tres anos ao lado d'un crego, gran maestro en esta cras de saudabres
doutrinas. Ao cabo d´os tres anos, degaxando sempre cada vez máis por
coñecer e servir a Noso Señor, foise á os Lugares Santos de
Xerusalén, e alí estivo outros tres anos. Volveu despois á a Europa;
pero en vez de encamiñarse pra a sua terra, veuse pra a nosa Galicia,
que tan contento quedara d'ela, c'a intención de quedar aquí todo o que
lle marrase de vida. En pirmeiro parou n-un bosque, facendo alí vida
solitaria e contemprativa; pero despois, como se lee n-a sua estoria, que
pubricou o Padre Manrique n-os seus Anales Cistercienses, arrimouse á
unha Cumunidá de Ermitaños, que eisistía n-unha eirexa adicada á San
Cosme e San Damián.
[páx. 40]
Todo o mundo falaba de Cuardo, que éste era o seu
nome, e das suas vertudes, e das suas penitencias, e dos seus milagres;
e a sua fama corría e estendérase por cuase toda a Galicia.
Todo esto que Mariña oira falar de aquel santo home, foy o que a
induceu á ir á facerlle unha visita e pedirlle algún romédeo pra as
suas coitas. Colleu, pois, c'unha das suas doncelas, montou n-unha gran
faca que tiña, e siguida d'un escudeiro púxose en camiño pra onde lle
dixeran que estaba o santo ermitaño.
Era un monte alto pobrado de soutos de carballos e castiñeiros. Por
antre os soutos apelumbrábanse así como garitas formadas de grandes
croyos; e n-a cima, n-unha baganta que facían os priegues d'a faldra do
monte medio escondida antre os albres, erguíase unha pequena eirexa,
que era coma a dona e madre de toda aquela redonda. Ao pe do monte,
Mariña apeouse d'a faca; enteirouse de cál era a celda do ermitaño
Famiano, que tamén lle puxeran este nome; e soila por antre as silvas e
matas, mal gardada d'os cachóns d'un sol que esmechaba, foy camiñando e
vencendo ben agras subidas. As ansias que tiña de ver e falar ao home
santo, dábanlle alas pra ir avanzando por aquel terreno tan montesío;
que d'outra maneira, soilo que a levasen n-un cadaleito.
[páx. 41]
Ao tempo que Mariña chegou á a celda do santo ermitaño, hachábase
él sentado sobre un penedo que estaba acarón e formaba á modo d'un
canapé, e arrentes do cal caía do monte un rego de auga limpa coma un
cristal, que despois de chapuzarse coma quen enreda n-unha poza que
estaba ao pe, siguía ruxindo e á brincos pol-o monte abaixo medio
encaixonado n-un suco que él mesmo co seu corrente abrira. O venerabre
Famiano estaba á a sombra d'un frondoso castiñeiro, e tiña aberto
sobre d'as rodillas un gran libro que contiña a antiga coleución
entitulada Vitae Patrum, os Comentarios de Esmaraudo á a Regra de San
Benito, e máis outros tratados místicos e ascéticos. Estaba tan
embebido n-a leitura, que máis ben que presona viva, paricía a imaxe
d'un home feito de pedra. Non se decatou d'a presencia de Mariña hastra
que d'aquí á pouco o bafo e a sombra d'ela lle dou encima; pero por
eso non fixo á menor mostra de estrañeza ou de sorpresa. Solo fixo un
movemento como pra poñerse direito; pero en esto xa a nobre moza se lle
botara diante de xionllos pra bicarlle a man ou máis ben os pes,
chorando coma unha Madanela.
—Qué tendes, filla —perguntoulle con moito amor—, pra que así vos
doyades tanto?
E vendo que os saloucos non-a deixaban per-
[páx. 42]
nunciar palabra, fíxoa sentar
ao seu lado n-o canapé do penedo, e tanto a aloumiñou e tanto a
acalentóu, que a boa d'a muller foise serenando e collendo folgo pra
esbochar e botar fora o que lle atromentaba o peito. Comezóu de contar
toda a sua vida, cómo se hachaba orfa de par e nay, cómo acababa de
perder os seus hirmás e non ao fío da gadaña d'a negra morte, senon de
outra maneira máis loitosa, máis atravesada, máis atraizoada; cómo a
deixaran soila n-o mundo pra que durase máis o seu martirio, pra
estorceren pinga á pinga todo o seu sangre, pra que non alentase senon
pra padecer e sufrir.
—Moy mala debo ser eu —concruía chorando coma unha
perdida—, moy mala
debo ser eu cando Noso Señor me castiga d'esta maneira. No me bastaba
ser aborrecida do mundo, e que as pedras se levantasen contra de mín,
senon que hastra as estrelas do ceo me negasen a sua luz e aumentasen as
teebras que envolven a miña alma! ¡Ay que...
—Cala, filla, cala —enterrumpeuna o ermitaño—, non botes á perder o
campo, tan cheo e repreto de sazoados froitos, tan esmaltado de fermosas
froles como podías ofrecer á Noso Señor. O áspero tarreo que á
custa de tantas faticas e afáns cultivaches, ese tarreo antes tan bravo
e montesío, e agora tan cargado de mechos e pesados monIlos
[páx. 43]
que é un
alabar á Dios, anque o mundo outra cousa pense, quérelo tí n-un
momento despois de queimar os froitos, convertilo en desolado e
espantabre ermo! Noso Señor eche moy boo manciñeiro. Qué enfermedá
podrá padecer a humana fraqueza pra que Él non teña afical meeciña?
Dios non te oy, ou fay que non te oy, porque tí c'o atordoamento da door,
non sabes o que dís.
Mira, vouche á contar un conto, que anque non pasou ha de pasar, si
Dios quer, e máis non ha de tardar. Non sey si repararías ao vir pra
acá n-unhos montes que hay á a man ezquerda pouco antes de chegar á
Cea. Si non reparaches, o mesmo dá. Pois n-eses montes, d'os que todo o
mundo foxe por medo á os osos, á os lobos, e á outras ferocismas
alimañas, que alí nubean á semeIlanza dos nosos pecados, n-eses
mismos montes hase de levantar unha casa que ha de ser á modo d'un
paraíso, en que han de hachar paz, sosego e descanso, moitas almas
aborrecidas do tráfego e máis d'as tramoyadas d'este mundo. Eu xa me
feguro —continuaba o santo ermitaño coma trasportado e mirando pra o
Ceo— xa me feguro ver feita e dereita unha gran eirexa ca-suas tres
naves todas abovedadas, co seu presbiterio rodeyado de capelas e máis
da sua coroa ou xirola; co seu coro alto e baixo tan ben trabaIlado; ca
sua sancristía de pran-
[páx. 44]
ta cadrada, cuberta c'unha bóveda sostida por
clunas tan brandamente retorcidas que han de parecer coma grandes cirios
pinzados que non resisten ao peso e queren dobrarse; ca-suas paredes
cubertas d'arriba abaixo de moy vistosas pinturas de pasaxes d'a Historia
Sagrada, d'a vida de Nosa Señora e máis d'a d'ese gran home de Dios,
natural de Borgoña, que chaman Bernaldo, e que coma un Apóstolo está
enchendo o mundo co resonido d'a sua palabra. Xa me feguro contemprar
levantada a fachada do mosteiro recamada de finas labores e esculturas,
os seus tres espaciosos claustros, as suas celdas, o seu refitorio, a
sua bibrioteca, a sua hospedería, e as demáis dependencias que aquecen
en casa tan prencipal como ha de ser esa. Xa me feguro estar
presenciando as solenismas testas que se han de celebrar n-esta eirexa;
ver ao Reverendo Abade ca mítora n-a cabeza, e co báculo n-a man
presidindo a Cumunidá, repartida en duas longas ringleiras semeIlando
á Obispo d'unha gran Catedral, e á todo esto a eirexa atuñada de
familia, de señores, de cabaleiros, de moy nobres donas, asistindo
todos atentos, humildes e devotos á as funcións e á os divinos
Misterios.
Agora dime tí si non parece cousa de milagre o ver convertido un sitio
onde antes non saían máis que ouveos e aIlaridos que deixaban atirido
[páx. 45]
de medo e espanto ao máis atrivido, un sitio onde antes non había
vivenda máis que pra a desolación e estreminio, en mansión de paz, de
mansedumbre e de caridá, en que todo o mundo sin distinción ha de
recibir boo acollemento, boo trato, boo agarimo, coma na sua propia
casa, e leiciós, e enseño e consellos de celestial vertú pra a sua
alma. Pois eso que ha de soceder n-esa brava serra, pode soceder cando
menol-o penses no teu corazón. Hastra o d'agora non foy senon tobo d'os
móstroos máis feros e espantabres; cova de pezoñosas serpes e
dragóns; forxa d'os dardos máis agudos e penetrantes; pero n-un átimo
pode Noso Señor facer que todo ese batideiro, toda esa angustia, toda
esa congoxa desapareza do teu peito, pra que quede maino e asosegado
coma unha balsa de aceite. E pra eso, filla, escusas esbafar en layos e
queixas, que non sey hastra que punto poderán ser aceutabres á os
ollos de Dios. Mira, filla: moitos son os sacretos e misterios e cousas
encomprensibres de que estamos rodeyados n-este mundo corpóreo que
vemos e prememos c'as mans: misterios n-a terra, misterios n-a auga,
misterios n-o aire, misterios en nós mismos; mais con ser tantos e tan
grandes, non son nada ao respeutivo d'os do mundo moral, que soilo o ollo
de Dios pode pescudar, porque soilo na sua man está o tempero de
todal-as cousas. Por eso é indiscrei-
[páx. 46]
ción e necedá querer o home
penetrar n-eses misterios; á nós bástanos saber que acordándonos
d'Él e encomendándonos de corazón á Él, ningunha cousa pode callar
en mal da nosa alma.
A todo esto Mariña estaba calada, c'a vista cravada no chao; pero con
tal xesto de resinación e conformidá, que os dous longos rosarios de
bágoas que Ile manaban d'os ollos, paricían bordarlle do bálsamo que
alá n-o intrior ll'enchía e restouraba o peito. E cando Ile pareceu
que o santo ermitaño acabara co seu razoamento, sin poder conterse
botouse aos seus pes pra bicarllos, dicíndolle ao mesmo tempo: —Ay,
Padre, cómo vos hey de pagar o ben que me fixéstedes asosegando as
miñas penas, que coma cans doentes me atanazaban a alma e dando
meeciña e alovéo á as chagas que me roen e consomen o peito!
—Non, filla —contestou él arredándose moy
amorosamente—, eu non fixen
máis que axudarche á tirar fora esa malenconía que che revolve os
miolos, e que che fay variar e ver as cousas ao rivés.
—Eu non debía largarme de xunta os vosos pes, —continuóu ela cas mans
direitas—; pero xa me sufreu bastante a vosa gran caridá; soilo vos
pido por amor de Dios, que morreu por nosoutros, que no-me desbotedes si
pol-aventura veño algunha que outra vez á esbafar con vos as ansias
que me aburan o peito.
[páx. 47]
—Mira, filla: eu estou sempre prestes ´a escoitarte e facerche todo o
ben que eu poider; pero paréceme que sin necesidá non debes de
mortificar tanto o corpo e pasar tanta fatica. Preto da tua casa tes
unha presona moy sabida, moy discreta, moy relixiosa, o Abade de
Carboeiro (que poida que tí ben-o conozas), con quen mellor que comigo —xa o
creo— podes comunicar as tuas penas e aconsellarte nas tuas
coitas. El é ben sabido e suficiente pra darche luz e consello nas tuas
dúbedas e cavilaciós.
—O Abade de Carboeiro é coma meu pay.
E con esto Mariña, que xa paricía outra muller, bicoulle por última
vez a man e foise pra onde estaban as bestas, e montando na sua faca
púxose en camiño e chegou á a casa c'un boo anaco de noite. E eso que
a faca era lixeira coma o pensamento, e custáralle ou dicían que
valía doucentos soldos, ou sean duacentas pesetas, que era bastante
valer de faca pr'aquel tempo; pero a xornada fora máis que regular.
|
BVG
Atrás
Índice de Páxinas
Páxina Seguinte
Ir ao índice de Páxinas