NO PASAMENTO DE XOSÉ MARÍA ÁLVAREZ BLÁZQUEZ

       
   O día 2 de marzo de 1985 finou en Vigo o investigador e poeta Xosé María Álvarez Blázquez, vello colaborador destas páxinas. Unha vida fecunda e unha obra copiosa consagrada ao seu país, constitúen o legado valioso que nos deixou. Din que o día do pasamento cantigaron lembranzas os troveiros do mar vigués.
   O escritor nacera había case setenta anos na cidade tudense, de antiga raizame histórica e selo episcopal. Desde moi novo sentíu alí, na beira do Miño, a vocación polas letras que, con tanta asuididade, cultivaría despois. Chegou a ser así un bo poeta, un singular humorista e un investigador incansábel das tradicións culturais de Galicia. Din que ese día os mestres da nosa arqueoloxía e do noso folklore afirmaron o calco dunha presencia a carón seu.
   Xosé María Álvarez Blázquez foi un devoto esculcador do pasado anterior á historia, amante dos poemas medievais, gostoso de erudicións e acariñador de soños sobre o futuro da terra propia. Din que ese día os redactores das revistas decimonónicas e os protagonistas de antigos fastos, sentíronse máis sós.
   Para comprobar a gracia expresiva do seu mensaxe lírico, abonda con lér ese «Cancioeiro de Monfero», de apócrifos versos e decires, co que ameceu unha nota mentireira ao texto dos códices consagrados. Din que ese día os afinados humoristas non poideron facer sorrir a ninguén.

   Despois de horas arreo de teimosa laboría, rexistrou en amplo volume, as efemérides, pequenas e grandes, da cidade onde finou. Co mesmo entusiamo adicado a cachear documentos e resucitar feitos esquecidos, evocou a Mendiño ou a Martín Codax en prosa rememorativa. Din que ese día ningunha banda municipal conseguíu animar o concerto nos palcos de música do país.

   Fixo obra de creación, presentándose co libro «Roseira do teu mencer» no mundo poético galego do noso tempo. Sin contar que, co seu irmán Emilio, escribíu anteriormente baixo o rubro de «Poemas de ti e de min»; e o que, con posterioridade, publicou co tiduo «Canle segredo». Din que ese día os reiseñores non poideron cantar.

   Entusiasta animador cultural, promoveu actividades editoriais, raras mostras bibliográficas, volumes de divulgación, e dirixíu con solvencia e tino as excavacións arqueolóxicas. Sempre a profesión intelectual foi inefastable nel, da loita galeguizadora.

   Xosé María Álvarez Blázquez amador do mundo infantil, con delicada ternura. Ahí está, entre outros, ese poema «O neno», cheo de sentimento e emoción. Din que ese día un boneco de trapo estaba a chorar; pero que, de súpeto, alguén lle fixo un chiste ao ouvido e achináronselle os ollos; que o boneco de trapo ergueu a vista e mirou unhas flores; que detrás, sobre o cabalo que só comía xardíns, alonxábase o poeta...

   Finou Xosé María Álvarez Blázquez en Vigo, pouco antes de nacer unha nova primavera. Os seus amigos, despois da súa morte, quedamos mergullados nunha onda de orfandade.

       S. L.

[En Grial, nº 88, abril, maio, xuño, Vigo, 1985]