Xavier Carro

RETALLOS PARA UNHA AUTOBIOGRAFIA de Xavier Carro

     Quen isto escribe se vé na obriga de aclarar algunha confusión. Xavier Carro e Paco Carro non son persoas distintas senón son unha soa, única e verdadeira. Tampouco ten nada que ver con Franco del Carro, autor hermético que, polos anos sesenta, foi escribindo a súa obra polas paredes das rúas de Santiago.
     Xavier ou Paco Carro nace en Compostela (1942). Súa nai contaballe que vivía de milagre porque o deran por morto ó nacer e foi unha monxa mercedaria quen se empeñou en sacalo adiante e non mandalo ó limbo. (Terrible problema de asentamento ou ubicación celestial porque despois foi abolido). Non se sabe se por razón da nacencia foi pouco comedor, —un "pistraca" en palabras do seu avó— xa que só conseguían darlle de comer vendo as láminas do Espasa. Esta crianza entre libros perdurou ó longo da súa vida. Podemos afirmar, sen caer en esaxeracións, que os dous espacios que o marcaron vitalmente foron as bibliotecas e a súa cidade. Foi coa súa irmá ó colexio das Huerfanas. Alí oíu absorto a Historia Sagrada que lles contaba Sor Julita ante un Libro de láminas, formación que completa na cociña da súa casa escoitando historias de mortos e aparecidos que narraban Maria, Isolina, Emilia, domésticas e a súa avoa Avelina que ampliaba o seu repertorio con relatos de buscadores de tesouros e dos tempos da carlistada. Paquito foi un solitario, un contemplativo que pasou moitas horas nun inmenso corredor da casa da Rúa Nova, absorto nas raiolas de sol que alanceaban a millóns de partículas de po en suspensión.
     O mundo todo cabía en Santiago, espacio iniciático, onde foi aprendendo a xeografía sentimental da vida. As clases preparatorias para o ingreso no bacharelato foron no colexio privado de Dona Rosario sito nunha das primeiras casas rúa do Franco, esquina á Praza de Fonseca. Profesora formada na Institución Libre e auxiliada polas irmás Varela Radio, dúas magníficas mestras. A clase dábase nos baixos da súa casa, nun salón onde se distribuían catro mesas para os quince alumnos, en rexime de coeducación e xornada única pola mañá, xa que pola tarde preparaba os alumnos de de primeiro e segundo de bacheler. Alí recibiu unha formación sólida, para afontar sen problemas o bacharelato. Os anos escolares viñeron marcadados polas as exploracións polos sotos e polas torres da catedral, polas películas dominicais das tres e media e os partidos interminables de futbol na Residencia e nos agros de Carreira, así como o ruar cos amigos e as narracións orais dunha historia vergonzosa e secreta da cidade marcáronlle a topografía labiríntica dese cigurat sagrado. Fóra, estaba o extramundi, as aventuras polo bosque da Condesa, a Selva Negra, e o Pedroso, as batallas a pedradas cos rapaces do Cruceiro do Galo, e o Pombal, e A Rapa da folla.
     As bibliotecas familiares foron un lugar onde botou horas devorando libros, descubrindo autores e unha literatura que non figuraba nos Manuais de Lingua e Literatura do bacharelato. Tamén na súa casa percibe outra realidade distinta, diferente á da rúa. Seu pai escoita a BBC, manda apaga-la radio ás dúas e media. Devoción pola figura paterna que deixa unha fonda pegada en Paco. Home moi sensible, culto e irónico, cun gran sentido do humor. El ha de ser quen lle guie as primeiras lecturas e incúlcalle o amor a liberdade mailo respecto ós demais aínda que pensasen de maneira diferente á súa. Acompaña ós seus pais a concertos, exposicións de pintura. Estes primeiros pasos son esenciais na súa formación, pois Paco lembra moitas veces que a primeira persoa que lle falou do valor estilístico do adxectivo foi seu pai e explicáballo con textos de Valle-Inclán e de Juán Ramón. A súa nai é a sombra doce que vela a súa nenez, a súa imaxe no cuarto de estar contándolle os seus relembros da Habana, a súa figura á porta do colexio, ou vixiando os seus xogos na Alameda con outras madres, mentres o parque era un basto territorio, infestado de indios no distante oeste.
     Comeza a escribir no instituto. Serán os anos da mocidade os que viran marcados por unhas circunstancias e vivencias dolorosas que acotaran un novo espacio: a literatura como creación e paixón lectora serán o seu hortus conclusus onde se refuxia. A vida vivida desde o libros e reescrita desde a fabulación doutros mundos. Días despois da Reválida de sexto, finaba a súa nai, a tristura entrou como un vento malo na casa. O pai endexamais sairía a flote. Anos universitarios en Santiago. Completa a súa formación na librería de Eduardo, embaixador e difusor da literatura prohibida pola censura. Premio nas Festas Minervais no 1959. Novos amigos Arcadio, Marina, Xesús Mº Ferro, e Jorge Ricoy. Encontro con Ramón Piñeiro, un dos homes fundamentais na súa formación que lle abre as portas da súa casa. Colaboracións periodísticas en La Noche de Borobó e publicación de El dolor de la Carne. No segundo curso de comúns morre o pai. Consello de familia, pechase levantase a casa paterna e pasan a vivir cos seus avós e o seu padriño Lago Cizur, persoa providencial que o axudou nos momentos máis cruciais da súa carreira.
     Hecatombe existencial, días de desnortamento e saudade. Insaciable curiosidade por saber, espírito aberto ó coñecemento. A análise da realidade espértalle unha conciencia crítica. O seu compromiso coa cultura galega é un afianzamento e constatación do que foi vivindo na súa familia desde a nenez, desde a presencia do seu tío Xesús ata os seus parentes emigrantes e campesiños da familia da nai.
     Marcha a Madrid onde estudia Románicas. No Colexio Maior pon en marcha un curso de galego que inaugura don Ramón Otero Pedrayo. Asiste ó curso de Hª da relixións impartido por Montero Díaz. Con Ricoy argalla a primeira protesta contra a política centralista —Galicia pasaba a depender de Valladolid como polo de desenrolo económico—, desprázanse a Santiago e aproveitan as Festas Minervais que contaban coa presencia das primeiras autoridades da rexión Capitán Xeneral e Gobernadores provinciais. Unha asubiada con chifros enxordou a capela do Hostal. Otero Pedrayo, mantedor das festas, arremete cunha acendida arenga de palabra afervoada contra o proxecto. A Capela do Hostal convertese nun clamoroso estrondo de aprausos que resoan na capela do Hostal por máis de dez minutos. A prensa non recolleu nada do que pasara na entrega dos premios. En Madrid é detido en compañía de Xesús Ferro pola CIA e a Policía española, as dúas da madrugada por comer chourizo un vernes de coresma. Esta é unha historia que contén varios puntos de vista.
     No ano 1966 gaña o Premio de Novela corta Salamanca. Vive en Santiago. Tertulias con Carlos Casares, Fdez. Ferreiro e Luís Mariño. Casa con Ana. Profesor de galego no curso experimental no Instituto A. Xelmírez ano 1972. No 1973 publicase As Calexas do Cigurat (Galaxia), libro maltratado pola censura. Catedrático en A Estrada, anos felices. Os amigos, o contacto coas xentes e a comunión coa Natureza fan unha etapa plena na súa vida. A pesares da enfermidade do seu fillo a súa estancia estradense está marcada polo enriquecemento interior. Alí volve as lecturas filosóficas e teolóxicas. Traslado a Alacante por imperativos de saúde do fillo ano 1979. Cultiva o ensaio e a critica literaria. Foi profesor no Centro Galego e colabora con asiduidade na prensa e nas revistas galegas. No ano 1993 a Editorial Galaxia publica "A obra literaria de Banco Amor". Desde 1995 Profesor Asociado de Lingua e literatura Galegas na Universidade de Alacante. Este ano de 1998 foille outorgado o Pedrón de Honra pola súa dilatada entrega en prol da Lingua e a cultura Galegas.
     Paco pouco cambiou para os amigos. Liberal e respectuoso, cun sentido fraterno da amizade. Ten unha visión da vida por onde anda solto o humor e a tolerancia. A vida púxoo pronto en situacións dolorosas e de todas elas sacou proveito, iluminacións para se comprender mellor a se mesmo e ós Outros. Na súa última narrativa —aínda inédita— operase un cambio, abandona a súa preocupación formal por unha temática máis enraizada na condición humana e no psicoloxismo. Pensa que a intelixencia e o amor irmandadas son a gran lanzadeira que pode pór en órbita a revolución dunha sociedade nova cara o novo milenio. Paco non marchou endexamais, leva dentro do seu corazón o silencio cósmico de Compostela.