m1castelao.html
O
ilustre e polifacético intelectual Afonso Daniel Manuel
Rodríguez Castelao é a figura máis relevante da Historia da
Galiza do século XX. Naceu en 1886 en Rianxo e, con once anos,
tería de sair da súa vila para coñecer de perto o mundo da
emigración na Pampa arxentina. De regreso a Galiza, concluíu o
Bacharelato e iniciou os estudos de Medicina (1903-1909). Nesta
altura encontramos un Castelao mozo moi dinámico, participando
nalgúns episodios teatrais, pintando caricaturas e asistindo á
tertulia do Café Colón.
En 1910 comezou a traballar como
médico rural na súa vila, mergullándose na política local.
Mais a profesión médica non conseguiu satisfacelo e unha crise
de cegueira en 1914 precipitou o seu afastamento da Medicina.
Pronunciou unha serie de conferencias como artista plástico.
Concursou para entrar no Instituto Xeográfico e Estatístico de
Pontevedra e gañou en 1916 unha praza de funcionario. Desde o
ano seguinte, alternaría o novo traballo co de profesor auxiliar
de debuxo no Instituto Xeral e Técnico da cidade. Nesta altura
Castelao é xa un artista recoñecido e o seu labor está
centrado no mundo das artes plásticas: exposicións (estampas Nós)
e conferencias ("Algo acerca da caricatura"). Mais
tamén son anos de reflexión sobre as relacións entre a Arte e
a Terra, reflexións que exporá na conferencia Arte e
Galeguismo (1919) e que coallarán definitivamente despois
da viaxe que, en 1921, realiza por Europa (Diarios de Arte).
A partir deste momento, a plástica facilitará a entrada da
literatura: Cousas da vida (1922), Cousas
(1929), Os dous de sempre (1934), Retrincos
(1934). No ámbito persoal, sofre a perda do fillo e o
agravamento da súa doenza ocular. Nestas circunstancias marchou
para a Bretaña, onde comezou As cruces de pedra na Bretaña,
dada a coñecer en 1930.
Coa chegada da República e a
fundación do Partido Galeguista, sumarase ao Castelao artista o
Castelao político. En 1931 foi elixido deputado por Pontevedra
nas Cortes Constituíntes e defendeu en Madrid iniciativas do
programa galeguista. A finais dese ano 1931 Castelao contribuíu
con numerosos mitins por todo o país á unificación e
consolidación do noso nacionalismo. Porén, en 1934 foi
desterrado a Badaxoz, onde comezará a redixir o Sempre en
Galiza. Por fin o rianxeiro regresa a Pontevedra. Convocadas
eleccións en 1936, consegue o escano con maior número de
sufraxios da provincia pontevedresa. Nos anos da guerra
comprometeuse enteiramente coa defensa da legalidade republicana.
É a época dunha maior radicalización do antifascismo e do
sentimento patriótico en Castelao, que se reflicte nos álbums
de guerra (Galiza Mártir, Atila en Galiza, Milicianos),
de grande difusión internacional.
Símbolo do nacionalismo galego,
desenvolveu unha actividade continua no exilio. Tras unha etapa
de grande expectativa, iniciada co seu nomeamento en 1946 como
ministro en representación dos partidos antifascistas galegos,
entrou nun período de enorme desencanto que non superaría
durante a súa permanencia en París en exercicio do novo cargo.
Nos primeiros meses do ano 1949 detectóuselle un cancro no
pulmón que o afastou da actividade pública. En 1950, ano en que
se disolve o Partido Galeguista, falece en Bos Aires.
Fundación
Castelao
Museo
Castelao
|