Eclipse doméstica

 

(Texto íntegro)

 

v4franalonsomomentosterribles.html



CONTIDOS

De pesianas pedramol e outros nervios (1992)

Non hai máis butano, amor
Hai momentos terribles


De Tortillas para os obreiros (1996)

O meu home
Padece do corazón
Durmirá, meu fillo, tirado en calquera portal
Amolecen enfermos nos corredores
Condición de muller


De Cidades (1997)

Cando chega a chuvia
Os camións entran na cidade
Na cafetería hai flores
Cando choro


De Subversións (2001)

Galicia


Notas críticas (Inma López Silva, Helena González, Sara Figueiredo)







Non hai máis butano, amor.
Haberemos de ducharnos apagados,
afogados no corpo das augas que nacen en nós.
Ti precisas deterxente.
Eu, un xel de rosas e camelias.
Cando remate, amor, celebraremos
a nosa hixiene de cosméticos.
Mentres dure.
De Persianas, pedramol e outros nervios






Hai momentos terribles en que todo
é magma incandescente, leite por fóra,
e ti un volcán en erupción, amor.
Proxéctaste nunha cazola fervendo e
salfíresme con eses nervios feitos
que che medran na calor da cociña.
Hai momentos arrepiantes en que eu
son can acirrado, verme entolecido,
preso en ti cos ollos en vinagre, amor.
Estoupo, berro, brinco, choro, mordo,
e volvo converter a cociña
nese inferno mesto que é o noso designio.

De Persianas, pedramol e outros nervios






Secuencia A 

O meu home
dorme ata ben tarde.
Logo, érguese e senta no sofá.
E queda alí sentado, ata o mediodía,
a mirar o corpo espido de Claudia Schiffer
nas revistas que agacha no armario.
El cre que non o sei.
Que non sei como debulla desexos e pasados,
na soidade.
E como mira para as fillas.
Así está ata a hora do café,
cando vai baleirar de salitre as vísceras,
con caña e dominó.





Secuencia B 

Padece do corazón
e de índice elevado de lavañeiras en sangue.
Ten vitrocerámicas nos ollos das enfermeiras,
que lle ferven o sangue con azucre
e algodón, cada dúas horas.
Ás veces chóralles aos médicos
ou ri, tan escasamente,
nese microondas do cerebro
onde coce sentimentos
prelavados.
Padece de home híbrido,
hipertenso,
case hipopótamo atado a unha cama sanitaria,
porque ten un aquel de neno,
ou de pirata, ás veces de home lamprea.
Pero pouco sabe dese mal desesperado,
nespereiras atrancándolle as veas,
anque aos fillos só lles diga,
malditas cefalalxias,
botádelleme leña ás constantes vitais.

De Tortillas para os obreiros






Secuencia A

Durmirá, meu fillo, tirado en calquera portal.
Era pequecho e lambón.
Cagou por el ata os seis anos.
E nunca quixo ir á escola senón
xogar a perderse entre o vento nos areais de Rodeira
á procura de botellas de lixivia e latas baleiras
coas que me enchía o fregadeiro.
Tiña os ollos grandes da nai
e, na alma, a inquedanza negra do pai.
E diante dos libros afogaba coma un tomate colorado
que abre e comeza a ceibar o zume.
Durmirá en calquera portal,
meu fillo.
Coa ollada estragada nun punto da infancia
e a negrura hipodérmica da alma
inxectada nas veas.





Secuencia B

Amolecen enfermos nos corredores de lume
e algo visguento penetra
de podre hipodermia
quecendo.
Procede da ría como un cheiro
a sardiña
e as voces do embalo.
E o estómago inzado de néboa.
E os ollos cuspidos de sangue.

De Tortillas para os obreiros






Secuencia A

Condición de muller,
destino centrifugado.
Condición de muller facendo tortillas.
Condición de muller na sorte das bateas.
Condición de muller neste barco de serrín.
Condición de muller nos ollos dos obreiros de goma.
Condición de muller nun home beluso que anda á viruta.
Condición de mulemba, muller de malembe,
esperanza rota.
Condición de muller, puta triste e taberneira.
Condición de muller, baleiro nas poteiras, almofadas rotas.
Bragas, sucias.
Condición de muller.

De Tortillas para os obreiros








Cando chega a chuvia
parece de fideos.
Na cidade chove en amarelo,
e cando chove nada se ve.
A min gústame correr baixo a chuvia de fideos,
e sentir como me enchoupan o pelo,
como me mollan os pés de amarelo,
e como saben a canela e azafrán.
E logo gústame marchar para a cama
a soñar co seu sabor ata que sae o sol.

De Cidades






Os camións entran na cidade
pola estrada principal
abaneando
o seu corpo torpe
de elefantes feridos buscando malembe.
Gústame velos no porto,
ó atardecer,
enchendo de sardiña
os seus estómagos baleiros.

De Cidades






Na cafetería hai flores
de plástico que medran e se enredan
e soben ata o teito
e forman unha selva
e atravesan a barra
apousentándose nas mesas e gabeando
sobre a caixa rexistradora.
Medran coma xirafas e nunca devoran
os clientes porque son artificiais.
O local chámase Café Tropical.

De Cidades






Cando choro,
fágoo sempre sobre os mapas,
para que chova sobre as cidades preferidas.
As cidades dos mapas,
aquelas que se poden percorrer
co perfil perdido da mirada,
e viaxar dunha a outra nun segundo,
abarcalas todas,
ou vivir en todas e en ningunha.
Son as cidades dos mapas,
as urbes sobre as que sempre choro
cando estou desconsolado.

De Cidades






Galicia

Música: Os diplomáticos de Monte Alto
A Manolo. M. Barreiro


Un neno era que soñaba atrapado entre as veas dunha lesma
chamada Galicia, e cando tiña frío cubríase coa pel dun largarto
arnal.
Hai un país, íntimo e ferinte, país que nos cicelou as chagas
entre néboas difusas e ilusorias. Corpo estrábico,
lugar das vísceras onde se escoitan líquidos amargos;
el definiunos, moldeounos, co seu ubre milenario
de dolmens de esparto, foi catecismo, dogma e acto de fe,
foi o noso revulsivo, o peliqueiro que abría o seu estómago
contra o mar. Nós somos el. El é nós e non é nada. País chamado
Galicia, cemento fresco, longa lingua de caolín: hoxe esconxurámoste.
E, ademais, cuspimos sobre ti, como vellos amantes,
con esa forza irredenta que dan os anos e a paciencia.
Terra vella, absurdo tangaraña tecida en arañeira,
que vivimos en ti e só por iso non nos deixas ser normais,
terra sorgona, terra desangrada e inútil, asumimos que
as nosas veas miñotas non nos queren divorciar da túa sombra.
Así que resistimos na úlcera, que é morada, neste enigmático país
onde os sobacos agochan enseadas de augas que varren a memoria.
Supuras humidade para encirrar o neno que fai barcos coas follas
das verzas que o vento acaricia porque a Galicia xa está chegando.
Só a través dunha pel como a túa podía cruzarse o río do esquecemento,
esa liña limia que te violenta no íntimo das noites pechas, terra.
Aprendémoste nos tópicos, terra, amámoste en breogán e en maeloc,
nos mitos e nos fracasos, e máis tarde aí quixemos matarte, vella,
terrona que deitas pus na túa adicción á fatalidade, na túa vontade
minifundista, periférico país rico que sufriches na túa carne as
 viúvas
dos vivos. Galicia, puta resabida, irredenta en prisciliano,
que asustaches os romanos cun solpor de latón, rétasnos
e fas que a diario nos midamos na túa galegonía.
Es teimudo, lesma, perfórasnos os nervios; e aínda así confesamos
que te sentimos no mar, cando o teu salitre nos masturba. Galicia,
garrafa fendida, romántica en viceto, maternal en risco e en otero,
vigorosa en casal e castelao, irrecoñecible nos que te gobernan,
potra castrada; aínda barcas novas has labrar, e espetarás
filloas de sangue contra as gaitas sen punteiro.
Medrámoste na túa propia perversidade, contradictos e diminutos,
nos lumes que te arrasan, imprudente penélope,
e suicidámonos en ti, no teu proceso destructoconvulsivo;
arrenegámoste e ás veces devecemos por fuxir tras os pasos do
frautista de Hamelin.
Invocamos todas as figas de auga, meiga, a calor das burgas,
as cores do pindo e do ézaro, e que vigostreet recite a meendiño
nalgún vidro da ría. País de lura lúa, que ceiba tinta e avanza a
tentas,
se cadra un novo neno, unha nena, xa te imaxina estreñida e rugosa,
pero, para sorte túa, intúente con devoción no tacto quente da túa
 carne
cosonga, como na vixilia dos elefantes, evitando que apodrezas
na procura do elixir da eterna xuventude. Véncete, vella, escarva a
 terra, fedella,
roña, muxe, electrocútanos cun lóstrego azul ou revívenos eternamente.
Insúltanos, terra, porque non nos gusta a palabra patria, especúlanos,
libérate, diminuta mamasunción, eterno país de voluntarios, desunidos
e
crepusculares, que te recoñeces nas pernas de bambú das túas
 mariscadoras,
territorio sen plasma, insegura reserva comanche onde a clase media
foi acusada de egoísmo, nación que perdiches a fe en ti mesma,
miseria cafofa que provoca enfermidade da alma, Galicia, traíña
atlántica
que pesca no índico e no ártico, merdenta, vomita sobre os eucaliptos
a bile que te acomplexa na inferioridade, xime sen medo, copula,
proxéctate bravú no nervio e na tractorada, nas cidades de aceite.
Pouco nos importa o teu estado, aínda que a preñez apuntase
solucións; abondaría con que aprendeses a ser a madriña
de brancaneves. Espreguízate, levas sangue de corvo, almibarado
nas túas veas resesas, vella, e as espullas de pedramol cómenche o
corpo
por moito que nas festas patronais lances os foguetes contra os
 deuses.
Segues estarricada na montaña máxica, despoboado, envellecida,
 tolleito, infinda
veiga de leite, fuches diagnosticada e practicáronche unha lobotomía,
terra, fosilizada nas autoestradas suízas, chorosa en Lausana,
que limitas ó sur cun arrabaldo de Bos Aires, diluída en chamas, país
das cinco mil toneladas, Galicia receoso e desconfiada, xa quebrou o [negocio
da saudade.
Mírate en cesantes, recréate en camelle e antela, no berbés, e
afírmate
cando rachas as portelas do home, vaiamos irmá, vaiamos mirarnos
nos relampos do asfalto, chan de sardiña, preamar atlántica, e
que fuxan os ventos e o sal limpe o val miñor; non te aflixas
 tristemente,
tristemente portugal vírache as costas, referente empobrecido, mesmo
para si;
olla, dicímosche que gardas os toletes en ponta do sol; olla, agáchate
tras os montes e sópralles con forza, miño ribeirán, escoita como
canta
o galo de barcelos e non escorregues sobre a túa propia identidade.
Aprende a convivir na talolinga, fai dela unha poción, esnaquiza
os pazos encantados, carabela de xeada que disque gardas nas entrañas
verdes náufragos de pé. Queremos sentir a túa epiderme de magdalena,
menstruando, Galicia cafusa, pedramarrada, liquida as neuroses
coas que pendes do incerto, trapiche vello, negra orballo, velaíña,
pantasma, roncón dun norte pimentel, que os cabalos brancos
que se enxergan entre a néboa non te asusten cos seus lombos de nácar.
Entre as cruces de pedra unha hai onde medra a caramiña; esa
é a que vale, que a súa semente nos leve a concarneau, cacimbo gris
que alerta a madrugada. Abre os teus pulmóns, inflama os bronquiolos,
cisma os alveolos e éncheos de xel, ponos a remollo nun culeiro e
conxura o futuro contra o vómito amarelo. Ese neno que soñaba non sabe
enredar no estrume, vella, está a debuxar círculos concéntricos nos
ollos
dun bestelleiro e sorrí coma un lucicú na escuridade. Non podemos
esgotarnos porque non sabemos o prezo da suor nun país de voluntarios,
terrona, apaga esta loucura, desconecta o seu magnetismo e deixa
que se estrague a derradeira pinga de neurose. O sol deslumbra
sobre unha estela sabarís da cor do sebo e, cando cae a noite,
a lama que destilan as túas coxas esváese nunha ardora
con sitalapa, esa fría auga das estrelas que nos devolve á realidade.
Sabemos que sucede cando o corazón dun país rompe, esa
danza dos deuses, ese desamparo, exorcitar o serembé, perverter
os tendóns, Galicia atragantada nunha voz anaquira, pequeno colibrí.
Terra, eterna vella adolescente, europea en nós por Nós, cosmopolita,
pronúnciate no mundo, mondoñedo xa pasou, e somos ti porque somos
parte da túa historia, querémoste bravú e arroutada, rebelde e
subversiva,
moza, clandestínate, faite chinés, pronúnciate namibiana, de laponia,
de
nunca xamais, centrifuga, solta amarras, e navega maradentro,
velarízate
nas linguas africanas. Busca o teu lugar, atópao e peléxao
neste mundo global que nos uniformiza os sentidos, recréate camiño das
estrelas
que son o teu designio, o teu destino, lesmiña, bolboreta miúdo,
rebélate crisálida, ti non es a terra que produce ó ano xustos doce
meses
e tres mil romerías de San Roque. Móstranos as túas nádegas mornas
e consigue, sobre todo, que un día logremos esquecerte. Ese día serás
ti.
Erotízate nos soutos, exacula connosco, pequena peter pan,
e leveda como a masa da empanada para sentirnos respirar.
Porque camiñamos contigo.

De Subversións




Se lemos con atención a producción literaria emanada dos poetas dos 90 na literatura galega tiraremos como conclusión que en todos eles existe unha vontade diferencial, unha vontade de orixinalidade ou de afondamento nunha linguaxe poética propia que os diferencie e os erixa como voces individuais. En efecto, esa diversidade de voces, de palabras poéticas, esa heteroxeneidade estética que apreciamos na poesía do Grupo dos 90 responde a unha diversificación na forma de entender a poesía, mesmo a unha investigación artística que dá froitos distintos segundo os intereses e as ansias estéticas de cada autor. E esa diversificación parece que comeza, é verdade, cando Fran Alonso publica no 92 Persianas, pedramol e outros nervios, cunha estética particular, diferente de todo o que se estaba a facer na poesía galega.

     INMA LÓPEZ SILVA, 1999 ("Grupos e antigrupos, asasinatos, cánticos e espectáculos na poesía do Grupo dos 90", http://www.terravista.pt/Enseada/6172/aon/4/a-apdn.htm)

Fran Alonso milita nunha permanente procura dun espacio no que converxan a lírica e a narrativa, dinamitando as fronteiras do non-poético, buscando sempre a complicidade do lector e ensaiando vías que movan a emoción con fíos invisibles. Renuncia á retórica poética e é o primeiro en propor unha arquitectura poética trabada na que a modalización, a interposición de tramas argumentais e o emprego de personaxes convidan a ler os poemarios como se se tratase dun relato. (?) Prefire os espacios urbanos e os personaxes poéticos realistas, para dar voz ó cotián e ó silenciado. Xa en Persianas, pedramol e outros nervios, o seu primeiro poemario, relataba unha historia de amor urbana e claustrofóbica, tintada de realismo sucio, agobiante, cotiá e antisentimental.

En Subversións reúnese toda a súa poesía anterior e unha autopética que servirá de faro a lectores e estudiosos de toda a súa obra, un microcosmos cunha poética característica, valada por xogos fónicos, acumulación de imaxes, múltiples referencias interdiscursivas, recuperación de personaxes e ton naif. Realidades contundentes para un desafío insumiso, combativo e imprescindible.

     HELENA GONZÁLEZ (A tribo das baleas, Xerais, 2000 e Revista Lateral, Barcelona, 2001)

Fran Alonso tem vindo a construir um trabalho onde se assume uma certa ideia de lusofonia que passa, também, pela Galiza. O recurso a léxico de origem africana, as referências a Portugal e ao Brasil e a presença constante de um imaginário que assume a Galiza como o seu eixo difusor fazem de Fran Alonso um dos mais originais poetas dos últimos anos, anotando e recriando o quotidiano a partir da constatação do seu peso, da inevitabilidade da repetição diária dos gestos e da procura do inefável presente nesses gestos.

     SARA FIGUEIREDO COSTA, Lisboa, 2002 (http://www.canaldelivros.com)

 

© Fran Alonso, 1992,1996,1997, 2001 e 2003
© dos textos críticos: Inma López Silva, Helena González e Sara Figueiredo

 

 

 


logoDeputación logoBVG © 2006 Biblioteca Virtual Galega