BVG     Atrás

ACTUS I O fidalgo Os libros da biblioteca A vedraia cubaxe da adega O xardín e o seu cisne leonardesco A palleira esmorenada e o seu moucho Clerc A noite O ser A Santa Compaña O vento A voce das carballeiras O laio lonxano do mar O fidalgo — ¡As doce! ¿Pra que, cruel abutre diste Prometeu vinculeiro de filosofías a bravo e metafísicas borracheiras, volves a xuntar as agullas en feitura de coitelo pra cravuñar meu balorento corazón? Mais dende ista noite —é a conxunción de Mercurio e Venus, sábeno e se aledan os luceiros do abrente— baterás no baleiro, campaíña choca, como un remorso, e has mensurar fanegas de tempo pra os ratos, fuxidíos farrapos da noite antiga e as arañeiras teceláns, rexistradoras do espavento... Pois eu ¡camiño!, ¡voume! Como D. Xosé Ortega fuxindo da conceptual cadea kantiana ou Ferreiro, o escultor, canso da pesadume de metáforas de pedra, pan e verba da Compostela dos seus cónegos, fartos de porco escolástico, arrotando sentencias do Bieito XIV, ó tempo de petiscar as nádegas das agapetas. ¡Adeus, museu de tópicos do pazo, summa de indixestiós xenealóxico-mitolóxico-goliardescas, con bafos de vellas misias tomadas do flato e de fidalgos cazadores, épotos do vento dos ermos...! O leibnitz da biblioteca — Fica. Non seas tolo. Non crebantes unha harmunía xa enteirada como unha grata stalactita no tempo de Decimus Junius Brutus. Non hai mundo mellor nin harmonia praestabilita semellante á do teu pazo. As fustallas bocas abertas da adega — ¿E cando van chegar os acios pintos e nosos pitagóricos bandullos acoubar a leda fervenza do viño novo? ¿Que ha ser de nós sen a túa sentencia douctoral sobre os novos caíños, os podentes e escépticos vrencellaus e o gosto a pedra do seixo virxe e labro da alborada dos santos da augardente...? O cisne do xardín fregando o seu albescere nos verdes buxos — Ti, soio coas lembranzas dos cisnes da raíña irlandesa Deirdre, sempre vogante cara ó sol podente e as gracias da avoíña Leda, a que soio na nosa figura poido gandir ó mesmo Xúpiter, fidalgo dos pazos olímpicos, sostés a ilusión da miña beleza de raiolas de luar enfeitizadas polo vello xardín... Agora calquera bárbaro deportista vaime tomar por diana do seu arco, ou calquera cociñeira retorce o lírico pescozo pra me servir co prebe de laranxa. ¡Como calquera pato ibseniano! Ti, ¡meu Lohengrin!, deixarasme espido na noite xiada. O fidalgo — Estou farto de vós, e das pombas de Valle-Inclán arrolándose nas fiestras de montante, e das Ofelias enfeitizadas nas cabeleiras verdes dos salgueiros, e dos guisotes da vella Benita, cacaraña rañadoira, e das súas vergonzas, e do enxergar do porco namorado do tío que foi colexial de Fonseca, e das carátulas do demo, farrapentas, choroas que xa nin poñen medo a un neno... ¿Non sentides o latexar do curazón na noite? É un folión en honra miña o faiscar da esfera. E a tebra, donda e ulente como cabeleira de dona, pecha pra min as millores alboradas (Sae envolveito na grande capa chea de vento, apoiado no caxato de toxo, batendo no portón. Ouvea e chora o can de palleiro) As voces da casa: dos recantos da biblioteca, Volva, non sea tolo, do cubaxe vedraio, vai pillar un catarro, do xardín co seu cisne fantasmal, vai esvarar na costa e crebar as canivelas. das táboas comestas polo verme, Vaino apañar a tristeira Compaña. as xenealoxías furadas pola polilla, Volva. Volva os bandulleiros sofás tripas fóra. ¡Asús...! O fidalgo — ¡Podrecede dunha ves, fato de ilustres comadres e candongas históricas! Aínda podedes abanar o lume cos pergameos brasonados e quentar o pote cos foros polo tempo de Tres Sres. Reises outorgados! ¡Xa o champán da Liberdade esgaravella nas miñas gorxas! Soio ó Doctor Metaphysique Theologia Nocturnalis, o mestre Moucho, lle parés ben meu acordo, pois nada di... ¡Sempre fuches a soia intelixencia do pazo, casa de Unamuno! ¡Adeus! (Afóndase na noite chea de vento) ACTUS II O curazón latexante do cosmos A noite devaladoira O vento de moi lonxe á procura non se sabe de que nin de quen A Santa Compaña, cansa, ensoando ca cariza da terra mol do adral As tres marías estrelecendo piedás O salaiar da carballeiras O lonxao salaio do mar O fidalgo — ¡Chegou a hora de te locir, miña capa, dina de cinguir o corpo levián dun filósofo, époto de esencias, de ser posta no chan pra calcada polos peíños como pombas da Porfiraxéneta imperadora de Bizancio...! ¡Ah!, xa, xa, sempre agrilloado polos tópicos do pazo. ¡Perdoa, noite, perdoa, capa! Soio me falla decirche: ¡a capa máis xentil da Estudiantina! Xa, xa. Mais non. Agora os beizos da noite se apegan ós meus. ¡Son xiados, mais gostan a espranza do Infindo! A ver, miña capa, estesa como un ermo, agasalleira, amantiña, ¡vas sere a vela mestra do meu vogar na tebra infinda! O corazón do cosmos — ¡Outro vello romántico! ¡Ouh! Quen poidera achegárese ó probiño, un neno que xogou ás filosofías, e devolverlle a xuventude co meu quente latexar. Mais non pode sere. ¡Vai envolto na capa da orguleza, ten de morrere pra sentir o e aturar curazón, o probe e eterno curazón do mundo! O vento — Meu home, meu Ícaro. ¡O lanzal gromo da saiva snévica dos pazos! Mais ti, cas aas de isa capa, non has sere chimpado ó Ponto acedo pra que o bandulleiro Horatius Flaccus hexametrice sentenzas pragmáticas. ¡Il abillou na noite trasposta dos atolados fidalgos as millores pipas de filosofía! Il ten de sabere... (Envolve ó fidalgo como unha groria, arredondea a capa e érguea pra logo facela bater como as aas da aguia) Imos, imos...¡Ti es dino de dialeitizare miña loucura! ¡Pois! O fidalgo — Pois ¿que? vello Eolo sempre novo, pois carés de forma e vas á procura de todas as formas. (Vai levado nun vento de mil milleiros de aas de pombas, decátase lixeiro, goza deixando atrais, como plumas vellas e esclerosadas pelicas, as epidermis e as sensibilidás, os saberes, as etiquetas da Moral, as pedanterías. Xa vai ficando lonxe o mesmo corpo; dentro de pouco aduviña novas estrelas, albisca, baixo o seu voar, arquipiélagos como paraísos na noite mol. ¿Será un sopro de alma? ¡Il, a súa ialma!, dentro da estoupante e lixeira capa) Xa vou chegando á Liberdade. ¡Non me digas, xenio amigo, Vento, Spirto de Deus, podo morrer coa emoción! O salaio do mar — ¿E por que morto entoo ista noite o Réquiem? A voce conxunta da carballeira — ¡Ouh, que dita frolecer e marescere per saecula saeculorum, en xentil irmandade, apreixados na terra por as absalónicas cabeleiras máis fermosas do que as verdecentes ó ar! ¡E que o vento universal se contente con nos pulsare, como as liras sen poder, pra nos roubare e portare no lombo das Europas! O baixo marmullar da Compaña — ¡Que ben, co esmorecidos que estamos! Cravuñados polo método etnográfico, xa somos papeletas de museu e nin ós nenos, que hoxe teñen bachellerato de balde, pomos grimo. ¡Isa capa, como un fume que leva o aire, figúraseme a do fidalgo de Casdenoite! ¡Il cairá! ¡Ninguén atura moito a loucura do vento! Ímoslle dar o millor óso, un largueiro do arcibispo Monroy e, co'il aceso ó noso frente, voltará a Compaña a sere a raíña solermiña e calofriante da noite galega. O vento — (¿Direillo? ¿Llo non direi? Semella non ter grimo nin de Gorgona nin da Esfinxe, e algunha ves hei saír do meu anguriar) Coido, querido fidalgo, ter por remate ó home máis valente do que Empédocles de Agrixento ou ó Niestzche dos Alpes de Engadisa, pois es de abondo forte e riseiro pra non te abourar no Etna nin te deixar gandir pola fada branca da loucura. ¡Vou facerche unha confesión que nin lla faría ó Curazón Latexante do Cosmos! Como ti es un sabio... O fidalgo — (Afalado e doéndose de non ter enxamais pasado máis aló da terceira páxina da Críteca da razón pura) Fala que, si non chega o saber, non ha fallar a intuición dos bos alumnos das noites alumeadas polas queimadas do intelecto... e... (A súa voce é un silbo fino, longo, forte) O vento — ¡¡Nin sei de onde veño nin a onde vou!! (O vento é agora o berro dun que se afoga na Sisarga ou baixo o debruzar de Alpes de códices da Biblioteca de Alexandría, ou do apañado polas gorxas polos mil rabos de polbo dialéitico do estraito de tódolos escolásticos do mundo) ¡Agora... cecais... un alivio! Agora, ¿onde foi o vento...? Xa nise meu ego mallado, desfinchado, baleiro, é o latexar dun curazón de pardau no craustro de pedra da noite! O fidalgo — ¡Miña capa! Irmaa, epidermis, gozo e delor, amada. ¡Non me deixes! ¡Xa sentiches o que dixo o vento! Grande honra a súa confesión, mais...¡Que te rachas en fianchos como un vello poema! ¿Que ha de ser da miña abruíña, vagula blandula...? ¡Que me intresa calcar o envés dos entes e descer a prol de Eurídice, roubada polo mago e feiticeiro Doctor Ren, si non albisco Orpheus ou Vergilius pra me rapsodiar! Me non deixes enlazare, ¡capa, irmá, nai! ACTUS III A aira vella O cometa maorazgo e calavera O luceiro da mañá ou Helena bateada O fidalgo A capa do fidalgo A cofradía das portas na casa A herba da palleira O cisne nas encollas A pantasma do lume do inferno de Empédocles A pantasma de fogo do Olimpo de Nietzsche O Dr. Moucho As laxes orceladas da aira deixada — ¿Que foi? ¿Algún enfuciñou en min? ¡Bo medo paparía coidadando seren sepolturas! A noite cisca en min mangados de xiada... Pro isto bule e non é becho, latexa e non é ave aqueloutrada da noite. Semella unha faltriqueira de ósos, algunha testa baleira, papuxas prás empanadas monfortesas... Mais ¡faísca un locir...! E non é fachico de estadea. Como si un seraphin saíra parodiando a Dioxénes á procura de... O fidalgo — ¡Dun home! Anque esmagado sapo, estrelado ovo, a ramo de deitar o derradeiro salaio, ¡un home! O cometa — ¡O fidalgo das noites despartidas entre o bico da xerra e o telescopio! ¡Somos pares! Entramos farreantes: ti amando pastoriñas do armentío como ideas platónicas e mónades como pescas radeantes, eu deixando pra sempre a ilusión da miña cauda e ronsel na badía esquencida e finxindo traguer do infindo os mensaxes agardados polas Leonoras, Elviras, Margaritas, Lau... O fidalgo — ¡Ira de Deus! ¡Astra ti, anxelo fermoso, cravuñado e mechado de tópicos... como un académico! O luceiro — ¡Xa ben logo imos morrere tódalas estrelas na copa xiada e cruel do día! ¿A concencia? Quezais. ¿Por que os nomes non se deitan connosco, ás nosas horas? Mais algo bule, algo longueirón, espido; tirítanlle os ósos, réxenlle os dentes... ¡Probete! Vai miña derradeira craridade a guiar a isas outas portas. A cofradía das portas: Chega a min: a da saa de respeto, hai tempo que te sintín, a do bodegote dos licores finos, andar fino de choupín, a do telescopio e súa cámara, ben magoado pilingrín. a de tódolos usados dominós e caretas. Cun axeitado groliño de bon branco de Punxín, un bo sono en limpo liño, rezos ó San Serenín, has de ser novo morgado e cabaleiro alodial nos teus pazos ben soado e de Ortigueira a Verín pra sempre ben gabado O cisne — (De lonxe) Debeu caír co whisky Rubén; seguro que me non deixa así. ¡Mellor ser cocho có pato máis duro que un corno! ¡Será castigo! Entre vidros, cun letreiro, canso o colo de ponla de lámpada, son a metáfora choída, o fol e o pelexo dun tropo, mantido con alcanzar pra figura nalgún funeral ou discurso de ingreso. O fidalgo — ¡Graciñas! Máis do que lus ollar de deusa, mau de Antígona, guía pra ise pazo que latexa e oferce paz, sono, lembranza... E cecais nil... A herba da palleira — Dinantes do novo amor dos silenzos, alágate na miña foula trasposta e vexetal. O fidalgo — ¡Non coñezo ista mansión..., pro astra a maseira dos porcos semella trasposta sub speciae aeternitatis! Meu berce e e miña tampa. Si xiquer... Pois a capa de procelas e de camiños, a máxica e zarabandesca, foi pra sempre esgarrafizada polas farpas do vento e, cos seus fianchos, nin as Parcas, ben aconselladas, poderían fiar a miña mortaxa... (Atoutiñando, chega ó seu leito, disforme e frío, navío dos ensoares) Acocharei eiquí. Soio en sonos poderei acougar no teu inmenso e soante amor. Mais, ¿que estantiguas son istas? Eu pra morrer quero ó crego siloxístico e probabilístico das Penas Illás e ó escribán palimpséstico das Engrobas. ¿E vós? A pantasma de Empédocles — ¡Ben pouco ser concedías á túa capa! Ela, máis lonxe das fronteiras humás, encobre e abriga o castro onde a Venus-Palas durme ensoando os nove cosmos que teñen de vir diante do caos... máis aló da cinza ardente do Etna. ¡Ten paciencia! ¡Vou mirar si louqueo o outro Apolo do Norde...! A pantasma de Nietzsche — ¿E aínda coidabas a túa capa lembrándote a ti? ¡Ela, que acougou o vento, que é a imaxe do devenir e non morre! Nestora cobre o leito onde durmen abrazadiños, como dous nenos, o Ben e o Mal. Voume dar unha volta con Arturo Schopenhauer, ¡o derradeiro e triste traxediante! O fidalgo — (Despoixa dun sono, descóbrese fortecho, anque espido e sen moita clareza de xuízo) Será ilusión. Ou o costume de outras noites. Como si un revoar da miña capa chamara, amantiña fiel, nos vidros... Mais ¡si xa, pra un home de siso, xa son un probe morto! ¿Nonsí, moucho dos sabidentes ollos? ¡Si souperas cantar gregorián...! Mais non hai cirios pra un morto como os teus... O moucho — (Dende a lumieira da fenestra; fóra latexan mil ventos; os ollos do moucho locen acesos de verdade e paixón) ¿E pra iso criáchete no pazo? ¿Pra se fiar das filosofías á moda, con menos fondamentos do que a cosmética das mulleres ou a xenealoxía dos señores? ¿Por que non fiaches nos númenes da casa, da nau da casa vogadora do tempo? Considera: o manto cobre a serra e coto máis xeitoso do teu hourizonte. Debaixo dorme a princesa dos celtas, pro meu canto esperte agarda a croa de ouro en frol, de ouro aínda verdecido, do abrente do metal. ¿Serás home pra voltare a pretender a capa que dé forma ós ventos e pode cobrir ó morto e ó neno, ó druída e ó poeta? Eu, o Douctor tristeiro das Teebras, cho digo: ¿serás valente? O fidalgo — Vou... que me non sintan saír. Ráchame o corazón deixalos... Todos para si — Nestora coñeceu a Morte. Pode trunfar. Todos — ¡Ha trunfare! (Sae. O moucho vai diante afastando as derradeiras teebras.) © 2006 Biblioteca Virtual Galega