Entrar en Xalundes é notar que o tempo perde o seu impulso. As horas
aséntanse nos tellados de laxes negras con desidia, perdidas na
monotonía dun chuviñar choromiqueiro que con cachazuda persistencia
chega a enchoupar de charcos as fochancas do chan. Iso vai pensando o
forasteiro mentres anda os seus pasos cansos pola empinada rúa que o
leva ata a praza, os pés batuxando nas súas botas e o gabán incapaz
de espantarlle o frío húmido que lle entumece as carnes. Ó chegar,
divisa un cartel que colga exánime coa palabra "Hostal"
esvaecida na súa madeira carricenta. O home permítese un sorriso que
lle magoa nas fazulas destemperadas, achega a man á porta e pecha o seu
puño sobre o puño de ferro da aldraba. Soan os golpes como tocando a
morto, cun eco que se queda no sitio, incapaz de atravesar a gasa de
chuvia que aprisiona o aire. Varios segundos feitos de minutos pasan ata
que unha voz de muller acode dende dentro. O forasteiro pide acubillo. A
porta dubida un intre antes de se abrir apenas. Unha fenda de cara
escrútao con desconfianza. Ó cabo, os gonzos xiran queixosos e unha
bafarada de aire quente reconfórtalle o corpo. Saúda cunha breve
inclinación de cabeza e pasa dentro.
I
Os cotelos de dona Remedios petaron con forza
na porta da habitación antes de que o sol acabase de asomar pola raia
do monte.
—Arriba, señor, que aquí érguese un con Deus e o café está xa na
pota.
Pablo remoeu unha resposta e seguiu
encollido baixo as sabas mentres escoitaba arredarse os pasos da patroa.
Deixou volver os sentidos da súa peregrinaxe somnámbula e engurrou o
nariz ó sentir o terroso cheiro a esterco que se coaba pola fiestra.
Estirou con precaución os ósos, acomodando as dores. Cun gruñido,
incorporouse no leito e a mirada deambulou polo cuarto para se situar:
un armario de carballo, alleo á súa nobreza polo peso do tempo
mollado; unha cómoda de talla dura con augamanil, almofía e pano, ó
carón un tallo de tres patas desiguais; o resto, un ouriñal baixo o
leito, un crucifixo e unha foto de Fraga nas paredes, e colgando do
teito unha bombilla de corenta vatios. O seu espírito non precisaba
máis, aínda que o corpo se queixase.
Botou os pés ó piso e rañou a barba
incipiente mentres coa outra man enchía a almofía. A auga fría na
cara rematou de espertalo. Aseouse sen quitar a camiseta de asas e
vestiu por enriba a roupa que aínda zumegaba o da noite anterior. Mirou
ó exterior. A néboa baixaba densa pola montaña ocultando a paisaxe, a
penumbra do albor convertíase así nun cadro de grises macilentos.
Respirou profundo alén da bosta de boi e os pulmóns enchéronselle do
verde escondido. O ruído dun tractor chegou entre a brétema, unha
chisca de modernidade que desencaixou a atmosfera e lle fixo lembrar o
século que habitaba. Saíu do cuarto e deixouse guiar polo forte
recendo a café.
A planta baixa do albergue consistía
nunha soa peza de cachotería que facía as veces de recibidor, cociña
e salón. Dona Remedios remexía as brasas cun ferro na cociña de leña
cando sentiu baixar ó seu novo inquilino. Sentado a unha robusta mesa
de piñeiro, atopábase xa Matías Pereira, o home que ocupaba a outra
habitación da hospedaxe.
Matías Pereira resultaba alguén
peculiar a simple vista. Inflado como unha fogaza, tiña unha cabeza
demasiado pequena que asomaba dos ombreiros sen previo aviso dun
pescozo, como a inchazón dunha picadura. Gastaba o traxe con sabor a
camiño dos viaxantes, sen gravata, asomando da camisa aberta o peito
veludo. Xunta el, inseparable, a avultada maleta. Matías Pereira
vendía, ó seu entender e bo dicir, as mellores teas que puidera
desexar unha muller:
—Vidas da capital, oia. As mesmas con que
lles fan os vestidos ás señoritas da Meseta. O que eu lle diga,
muller.
Era charlatán por profesión e natura,
os olliños negros bailábanlle ó falar como un segundo sorriso. A cada
momento, empregaba o seu furabolos da man dereita para subir as lentes
de montura metálica que lle esvaraban nariz abaixo. Ó sentar Pablo
fronte a el, saudouno cun forte apertón de mans:
—Vaia, vaia. Moi bos días, cabaleiro. É
agradable atoparse con alguén de fóra do pobo. ¿Sabe?
—e baixou a voz
a salvo dos oídos de dona Remedios—. Aquí non é que abunden os bos
conversadores, xa me entende.
Pablo concedeu un pequeno sorriso de
cortesía que Matías Pereira recibiu como un sinal de complicidade. As
orellas movéronselle do gozo.
Dona Remedios achegouse para lle servir o
café negro e amargo. Esmiuzou Pablo na cunca faragullas de pan de millo
e foi almorzando mentres deixaba parolar a Matías Pereira.
—... que o 205 non é mal coche, pero a
suspensión sófrelle nestes camiños de cabuxas.
Pensou en Raquel. Só dous días e xa a
botaba de menos. Gardou uns minutos para recuperar a súa última imaxe
dela, a cariña pencada descansando sobre a almofada, envolta nun halo
de paz que a el, como sempre, parecéralle tremendamente sedutor.
Lamentou unha vez máis ter ido sen se despedir. Pero as cousas eran
así: non a podería ver sufrir.
—¿Saben como podo chegar ó vello eido
dos Reboredo?
—soltou de súpeto interrompendo a parolada incombustible
de Matías Pereira.
—¿E iso?
—replicou dona Remedios—. Alí
non hai máis que silvas e lagartas dende que Moncho Reboredo morreu.
—Seino... Era meu pai.
—¡Manda truco!
—brincou a dona—. Ou sexa
que vostede vai ser o que levaba a Virtudes no bandullo para Vigo cando
escapou do Moncho.
Dona Remedios baixou o volume e ensaiou
unha mirada comprensiva:
—E que non a culpo, verá. Que o pai de
vostede, se mo permite, era máis bicho que unha bicha.
Matías Pereira seguía a conversa entre
divertido e curioso. Gustáballe saber das vergoñas veciñais para logo
rexoubar nas casas e facilitar a venda. Dona Remedios mal ocultaba
tamén a súa avidez de conto. Pensaba na cara de Engracia Faxilde cando
lle fora coas novas. Para desilusión de ambos os dous, Pablo limitouse
a pedir de novo as señas do terreo familiar e, cando as obtivo,
despediuse cun conciso "deica logo".
A mañá comezaba a clarexar coa brétema
fuxindo cara ó val. A praza permanecía deserta, aínda que as fiestras
deixaban chegar os ruídos da veciñanza espreguizándose. Pablo
detívose perante o cruceiro barroco que presidía o empedrado circular.
Admirou a imperturbabilidade mofenta do seu Cristo Crucificado, o relevo
sufrido da Dolorosa labrada no seu revés. Á dereita da praza, subía
unha escalinata cara á pequena igrexa románica. Alí chegaba agora o
cego Palmiro, sentando as cachas na fría pedra a esperar polas beatas
da misa da alba.
Pablo tirou cara arriba pola Rúa dos
Preguiceiros. Na encrucillada de Catroventos, como lle indicara dona
Remedios, tomou á esquerda e seguiu a verea ata os arredores do pobo.
Dun lado para outro do carreiro sucedíanse as hortas en bancais
roubados ó monte. Os pardais rebulían entre os piñeiros e unha pega
cruzou negribranca no ceo. Pablo sentíase estrañamente feliz,
pletórico dunha vida que nese intre semellaba non ter data de
caducidade. Non durou moito a sensación, a sombra volveu ó chegar ó
predio. As ruínas do casal morrían atrapadas entre unha maleza abusiva
e ameazante na súa verde exuberancia. As silvas rabuñaron o seu corpo
a través da roupa mentres tentaba alcanzar a porta estragada. Sentou no
chanzo da entrada e ollou ó seu arredor. Non puido entón reprimir as
bágoas que tanto tempo estivera gardando, afundiu a cabeza entre os
xeonllos e chorou ata secárselle a alma. O tempo podía ir máis
devagar en Xalundes, pero el sabía que non podía deterse.
II
Xesusa Rodeiras estirou o seu pescozo de galiña vella para albiscar
dende a fiestra a volta ó hostal do forasteiro. Daquela, todo o pobo
estaba ó tanto da chegada do fillo de Moncho Reboredo. Pablo atravesou
a praza sen prestar atención ós moumeos das comadres xunta a fonte.
Tan ensumido ía en mirar as biqueiras dos zapatos que case bate con don
Rufino cando lle saíu ó encontro.
—¡Oi, vaites! Desculpe —dixo o home
dando un paso atrás—. Deixe que me presente. Aquí don Rufino Otero
Trasfonte, alcalde de Xalundes para servilo.
Pablo levantou os ollos. Observou sen
interese a bochuda figura de don Rufino:
—Encantado —abreviou, e seguiu
camiñando.
O párroco don Xulián e Sexismundo
Miñambres, o taberneiro, achegáronse deseguido ó alcalde para
apremalo:
—¡Que se lle vai, home! Apure.
—Si, si, xa vou.
Correu tras Pablo abalando o corpachón e
tocoulle azorado no ombreiro:
—Isto... Perdoe, señor Reboredo. Nos...,
ou sexa... eu, como máxima autoridade de Xalundes, teño por costume
recibir ós visitantes. Debo estar informado de todo o que aquí
acontece, ¿comprende? Quero dicir... Ben, en resumo... ¿Sería posible
coñecer o motivo da súa vinda?
A don Rufino subiulle o sangue ás
meixelas e xogou cos dedos nerviosos tras as costas. Don Xulián e
Sexismundo Miñambres aguzaban as orellas a unha distancia prudencial. A
voz de Pablo soou monocorde ó contestar:
—-Estarei só uns días. Agora,
descúlpeme vostede.
—Pero...
Xa a figura do circunspecto forasteiro se
perdía tras a porta do hostal.
III
—Como lle conto, señora Engracia. Fechado leva no seu cuarto dende que
chegou. Peteille por ver que non fora que se puxera malo e nin abriu
para me dicir que non me preocupase. Que lle deixase logo a cea diante
da porta. ¿Vostede cre? ¡Nin que pensase que isto é un Hotel de cinco
estrelas!
Dona Remedios ergueu o queixo osudo con
xesto agraviado mentres as súas mans se encargaban mecanicamente das
agullas de calcetar.
—Eu nin entro nin saio —replicou Engracia
Faxilde encollendo os ombros—, que a ese home ninguén lle coñece o
aire. Só que cousa boa non vai haber aquí, mire cando llo digo, que o
señor Reboredo leva por forza sangue do Moncho, e iso conta por moi
santa que fora a Virtudes. E nin iso, ¿que si non de que o de escapar
preñada do marido como unha sen nome? Que non, que o mirar non se lle
ve limpo.
Oíuse un golpe seco no teito e as dúas
señoras deron un chimpo nas cadeiras.
—¡Ai, que este se me aforcou na casa!
¡Ai, Engracia!
—Señor, Señor...
Pablo refregou a bota contra unha pata do
tallo para desapegar da sola o cempés. No chan xunta el, amontoábanse
varias follas de papel engurradas. Levaba toda a tarde tentando escribir
unha carta para a súa muller, pero non era capaz de atopar as palabras.
Pensaba agora no seu amigo Manuel, o doutor Manuel Rodríguez Segade.
Canto lle debeu de custar comunicarlle a noticia, pobre home.
Xa soubo o que lle ía dicir antes de
facelo. O corpo víñalle avisando, e coñecía demasiado ben as
engurras profundas que se lle formaban a Manuel entre as cellas cando se
preocupaba por algo seriamente.
—Unhas semanas, Pablo. Se cadra uns
meses, iso nunca se sabe.
Ós trinta e seis anos pouco se pensa na
morte. A teoría di que aínda che queda media vida ou máis por diante.
Está a morte accidental, claro, o coche que esnafra ou un malnacido que
te asalte pola rúa. Iso é doado, tócache e listo, boas noites. O
terrible é sabelo, ter a certeza de que se acaba con tempo para pensar
niso. Asumir que deixaches correr os anos tentando labrarte un futuro
que de súpeto desaparece. Non está. Nunca será.
Loitara teimosamente con Manuel ata
facerlle prometer que non diría nada a Raquel. Mais era un bo home,
seguro que xa o fixera e agora remexían os dous Ceo e Terra para
atopalo. Non o acadarían sinxelamente porque nada sabían de este
lugar, de Xalundes, o sitio onde viñera ó mundo e que vería o seu
derradeiro adeus.
Observou a lúa que comezaba a se
perfilar na luz difusa do solpor. Era fermosa. Quixo calcular as lúas
que perdera só por non parar a miralas. Demasiados días
desaproveitados, demasiadas horas durmidas, demasiados segundos
esquecidos de encher con calquera momento feliz.
Tomou unha folla en branco do seu
cartafol e concentrou a mente en manter firme o pulso da súa man:
"Querida Raquel, miña vida:
Sei o preocupada que estarás..."
Sentiu de novo desexos de chorar mais os
ollos estaban baleiros. A vida iniciaba a súa fuga e empezara pola
mirada.
IV
Á mañá seguinte, achegouse ata a taberna de Sexismundo Miñambres. O
carteiro Mingos aparecía unha vez por semana para baleirar a pequena
urna de madeira sobre o mostrador onde os veciños introducían o seu
correo. Pablo pediu un selo ó taberneiro e colocouno na carta. Meteu
unha punta do sobre pola fenda pero se detivo, incapaz de se decidir.
Tremíalle a man. Ó final, volveu meter o sobre no seu peto.
Sexismundo Miñambres contemplou a escena
con curiosidade. Logo encolleu os ombros e apurou en poñer unha copa de
augardente enriba da barra:
—A casa invita, amigo, benvido ó pobo.
A Sexismundo Miñambres dinlle Furabolas.
É alto e delgado como un eucalipto, de sorriso ladino, a lingua sempre
disposta a traballar arreo. Gasta camisa branca e pantalóns de fío
gris, catro mudas iguais que vai empregando segundo as mancha de viño e
suores. Na man dereita exhibe a ausencia do maimiño que lle levou un
porco bravo nunha montería.
—¿E logo, señor Reboredo? —dixo cun
chiscar de ollo mentres servía outro augardente para acompañar—.
Tennos a todos cun misterio que non vexa. Por non saber nin o seu nome
de pía sabemos.
Pablo gardou as súas dubitacións para
máis tarde e sorriu amigablemente:
—Sinto a miña parquedade onte, andaba
noutras cousas. De feito, uso os apelidos da miña nai: Pablo Leirós
Camiño.
—Vaia —estrañouse o home—. Vostedes os
de cidade fan cousas ben raras. Trocar o apelido, iso... ¿é legal,
entón?
A risa do forasteiro acabou de despistar
a Sexismundo Miñambres e Pablo decidiu cambiar de conversa:
—Quixera arranxar os papeis do terreo do
meu pai. ¿Sabe con quen tería que falar?
—Así que por iso veu, ¿eh? Pois... A
ver. Ó notario Alcona témolo en Malapedre, alá no val, pero aquí
toda a cousa de leis tramítaa don Xulián, o crego. A piques estará de
empezar coa misa maior. Agora vou eu, se quere acompáñame.
Sexismundo Miñambres amosaba un sorriso
de orella a orella cando chegaron os dous á praza; teso como un pau e a
cabeza ergueita, saudaba ós seus veciños con xesto compracido e
fachendoso, presumindo da compaña do forasteiro. Todas as miradas
fixábanse neles, seguían entre murmurios o seu camiño ata a igrexa. A
práctica do leva e trae fixo que xamais don Xulián tivera un público
tan numeroso. Mesmo o cego Palmiro decidiu meterse na misa.
Ó rematar os ritos relixiosos, don
Xulián levou a Pablo ata o seu despacho detrás da sancristía. Este
declinou cordialmente a invitación do párroco a unha copa de licor de
guindas.
—Ben, pois permítame que eu me poña
unha. É que a boca se me seca co sermón.
Pablo contemplou a figura severa de don
Xulián mentres se servía. A sotana aparecía impoluta, sen remendos e
coa presenza intensa do negro novo. No furabolos da súa man esquerda
lucía un anel cunha considerable pedra que ben podería ser un rubí ou
un xacinto de Compostela. Despois de beber un discreto chopo de licor,
cruzou as mans e apoiounas no escritorio tras o que sentara. O sorriso
que debuxou resultou forzado baixo a dura mirada dos seus ollos azuis:
—¿E logo? ¿En que podo axudalo, señor
Reboredo?
Pablo aceptou o apelativo sen entrar en
correccións e foi dereito ó asunto:
—Teño entendido que aquí non hai unha
escola.
—En efecto, así é. Os nenos baixan ata
a que hai en Malapedre.
—Pois... quero dar a propiedade do meu
pai a Xalundes. Coa condición de que se constrúa un colexio nela. E
engadirei unha doazón xenerosa para levar a cabo tal obra.
A cara de don Xulián intensificou a súa
palidez habitual.
—Oh... Isto... Sen dúbida é vostede un
home piadoso. Pero... O caso é que... Verá. Seu pai, que Deus teña na
Gloria, xa deixou dito que a súa terra quedase baixo o coidado da
Igrexa e...
—Non por escrito, creo entender
—interrompeuno Pablo. Ante a muda resposta do crego, proseguiu—: Mire,
son avogado. Coñezo as leis de herdade e as miñas prerrogativas como
fillo do propietario. Eu son o actual dono, xa que logo a miña vontade
é esa que lle acabo de dicir e gustaríame que vostede tramitase á
maior urxencia o papelorio.
Agora don Xulián pasara do branco a un
azul violáceo. Tragou saliva e tusiu mentres trataba de conservar o
ánimo. Arrastrou as palabras para dicir:
—Gracias, señor Reboredo. Xalundes
agradécello.
V
Pablo deixou levar os seus pasos ata a lagoa do Mingal, onde o río fai
un alto no seu descenso apurado cara ó val. Levaba apenas catro días
en Xalundes e parecía certo que alí o tempo camiñaba a distinto paso
que en calquera outro lado. A súa chegada ó pobo antollábaselle
tremendamente afastada, toda a súa vida anterior comezábase a
desdebuxar como un recordo antigo. Só dúas cousas permanecían
inmutables na súa cabeza: a nidia imaxe da súa amada Raquel e a
absoluta conciencia do declive da súa propia existencia.
Na beira bañábase en coiros Maruxa
Quintáns, aínda que ninguén por alí lle coñeza o nome. Todos a
chaman Cadela Meiga, porque din que fixo tratos co demo por un mal de
amores, e nas noites de lúa enfeitiza ós homes que se perden pola
carballeira xunta a charca, fornica con eles e logo convértese en
cadela para devoralos. A verdade é que a xente empezoña porque a
Cadela Meiga lle apetece pasar por tola para facer o que lle sae das
nádegas, e porque lle gustan os homes moito, tamén. Por iso oulea ás
estrelas e corre núa polas fragas, ou ponse a catro patas e bota peidos
ó vento, ou deita na verea e escarránchase a agardar que Pedro
Morriñas pase coas súas ovellas. Por iso, porque quere.
A Cadela Meiga fáltanlle os dentes de
diante por un trompazo que lle dera Xan O Muiñeiro unha vez que se
cansou de meter nela, pero ten os peitos grandes e fermosos, porque llos
aguanta a mocidade e porque cada noite os refrega cunha pasta de
abelás, pan do cuco e aceite de rícino. Sabe como ninguén das herbas:
das que curan, das que matan, das que afastan espantos e das que
namoran. Fala pouco, ri moito e mira sempre de fronte.
Cadela Meiga decidiu ser amiga de Pablo
no momento mesmo de velo. A ela atráelle a tristura porque non a
comprende, e bastoulle un segundo para se coar naqueles ollos castaños
e notar o profundo desconsolo que habitaba no forasteiro. Vestiu a
braga, a saia colorada e a blusa branca de liño que deixara na herba, e
saudouno cunha reverencia de princesa. Percorreu a ribeira dando saltos
e abalando os brazos. Se vía algunha flor que lle gustaba, agachábase
e recollíaa. Cando tivo un bo feixe, foi onda Pablo e regaloullo.
—Gracias, señorita —dixo el,
devolvéndolle o gran sorriso desdentado da rapaza.
Cadela Meiga deixou caer dunha vez o
corpo para sentar no chan coas pernas cruzadas. Pablo acompañouna. Así
quedaron un momento, ollándose.
—¿Por que sofres? —preguntou ela de
súpeto.
—Porque vou morrer.
A muller tomou unha margarida do
ramallete que aínda suxeitaba na man Pablo e entretívose en esfollala.
—Todos habemos morrer, ¿non é?
—Si, todos. Pero uns antes que outros.
Os grandes ollos verdes de Cadela Meiga
pousaron de novo sobre os do forasteiro.
—Non teñas medo á morte —dixo
poñéndose seria—. Máis medo nos ten ela a nós.
A tarde pasou, lenta e confortable, sen
falta de que volveran a articular palabra.
VI
A chuvia vela chegar a Xalundes como unha cortina que se corre. Aparece
por detrás do monte e pousa sobre o pobo durante días enteiros. Logo
vaise de súpeto. A columna gris desprázase pola aba cara ó val, o ceo
ábrese e a auga esmiúzase na ponte dun arco da vella. Hai máis de
dous meses que Pablo chegou ó pobo e xa deixou de lle sorprender este
comportamento caprichoso da chuvia.
—¡Señor Leirós! ¡Don Rufino e don
Xulián mandan aviso de que o queren ver!
Pablo saltou da cama e abriu con ímpeto
a porta. Dona Remedios quedou un segundo co puño en alto, levou a man
ó peito e lanzou un bufido:
—¡Ai, Cristo Bendito! Non me dea estes
sustos, señor Leirós, que o corazón dunha xa non está para segundo
que infartos.
—Desculpe vostede, patroa. ¿E onde di
que están agardando por min?
—Alá na taberna andan, que veu Susiño o
do Furabolas co recado.
—Moitas gracias —dixo Pablo e, a piques
de enfilar as escaleiras, volveuse cara á vella para engadir cun chisco
de ollo picarento—. ¿Sabe? Cada día atópoa a vostede máis moza.
—Xesús, que cousas ten. Quite, quite...
Sentados na barra, en efecto, atopou ó
alcalde e ó crego parrafeando con Sexismundo Miñambres diante dunhas
cuncas de viño da casa. Ó velo entrar, don Rufino bateu no ar unhas
follas de papel:
—¡Todo listo, señor Leirós! O permiso
da Xunta xa chegou e só queda reunir á cuadrilla para empezar a obra.
—¡Vaites, por fin! —berrou Pablo con
euforia—. Isto hai que celebralo. ¡Furabolas, outra cunca para min e
cóbrasmo todo!
Mesmo don Xulián sorría. E non sen
razón: o terreo era grande e Pablo prometéralle que se construiría
unha pequena capela anexa á escola para os rezos matinais e o
catecismo. Así que, todos contentos.
Superada a resistencia inicial do
párroco, o resto fórase facendo, aínda que os trámites resultaran
eternos: cartas de ida e volta a Madrid e Santiago, contactar en
Malapedre co enxeñeiro Cespón, amañar os papeis de propiedade,...
Pero o momento chegara, os planos estaban listos e o proxecto a piques
de se facer realidade.
Pablo sentía a vida correr a mancheas
polas súas veas. Non se explicaba como, mais o certo era que a pantasma
da morte voara das súas entrañas. Semana a semana, o seu físico
experimentara unha recuperación milagrosa. E, curado o corpo, agora a
alma era a que se lle enchía de gozo pola boa nova.
Pagou a rolda e despediuse do trío. Ás
carreiras, baixou polo camiño que chegaba á lagoa para comunicarlle a
noticia a Cadela Meiga. Chamou á porta da choza onde vivía, na beira
oriental.
—¡Maruxa, Maruxiña! ¡Sae, que verás o
que che vou contar! ¡Veña, corre!
—¿E se non quero?
—Se non queres dígolle ó Morriñas que
non baixe máis polo camiño da carballeira.
—Ah, daquela saio.
Cadela Meiga asomou amosando as enxivas
baleiras no seu sempiterno sorriso. Pablo levantouna pola cintura e deu
voltas con ela no ar. As gargalladas sen recatos de Cadela Meiga
percorreron o ambiente entre os grans de pole que a brisa arrastraba.
—¡Comezamos a escola, Maruxa! ¡Mañá
mesmo comezamos!
De súpeto, ela mudou o xesto e berrou a
Pablo que a baixara. Cando este o fixo, botou a correr cara á lagoa e
meteuse coa roupa posta. Nadou ata o outro lado e sentou na herba, moi
queda, os xeonllos agarrados cos brazos e a mirada fixa na figura de
Pablo. Mesmo el, xa acostumado ás arroutadas de Cadela Meiga, quedou
sorprendido. Tomou a chaqueta de gancho que colgaba dun cravo no frontal
da choza e arrodeou camiñando a charca. Ó chegar xunta ela, cubriuna
coa rebequiña de la e sentou ó seu carón.
—Cando acaben de facer a escola...
—Cadela Meiga virou o rostro cara a el coas cellas afundidas como unha
cadeliña aterecida—: Non te irás, ¿verdade?
A Pablo a pregunta pillouno desprevido.
En realidade, non pensara aínda no tema. Chegara a Xalundes co único
fin de pechar o círculo que fora a súa vida, alí onde todo comezara.
Veu disposto a se afastar de todo o seu mundo anterior, despedírase do
traballo, cancelara a súa conta persoal, deixara atrás ós seus amigos
e mesmo a... Raquel.
O nome bateu na súa cabeza como renacido
dun longo letargo. Deuse de conta de que había moitos días que non
pensara nela. E agora, de súpeto, ó lembrar o seu nome, o amor
gurgullou no seu interior como unha onda vasta e quente que o inundaba
por completo. Raquel... Saboreou cada letra e, pouco a pouco, a imaxe da
súa muller regresou a el. O nome amado aflorou por fin ós seus beizos,
nun murmurio.
As puñadas carraxentas de Cadela Meiga
no seu brazo sacárono do transo:
—¡¿Como lembras o seu nome?! ¡Non
podes! ¡Non! ¡¡¡Non!!! ¡Eu fixen que...!
A rapaza cesou cos golpes e encolleuse
sobre si mesma. A súa mirada cravouse na auga. Empezou a balancearse
adiante e atrás mentres a súa boca pechada rosmaba un arrolo. Pablo
non alcanzaba a entender:
—¿Que? ¿Ti fixeches que? Dime...
Fálame, Maruxa, fálame.
Tomouna polo queixo e obrigouna a miralo.
A tenrura habitual dos ollos dela deixou paso a un rancor de cristal.
Frío, insensible. Cadela Meiga levou a súa man á faldriqueira e sacou
un papel engurrado. Era unha carta.
—Collincha da chaqueta o día que nos
coñecemos.
Entón el comprendeu:
—Non podes... ¿Como...? Miña rula,
¿que fixeches?-xemeu soltando a cara de Cadela Meiga e levando as mans
ó seu rostro.
A xenreira manifestouse en cada unha das
sílabas ó dicir ela:
—Eu fixen que a esqueceras.
—¡Non! —berrou Pablo erguéndose de
golpe e dando as costas á rapaza.
—¡Si! ¡Si que o fixen! ¡Es meu, meu
amigo! A herba de San Roque nubra os recordos. Facíanche mal, moito
mal. Fun boa contigo e... ¿así mo pagas, castrón? ¿Marchando?
Cadela Meiga incorporouse. De súpeto,
volveu a meniña doce e abrazouno por detrás:
—Ela é o pasado, xa non está. Esquece,
Pabliño, esquece... Ti sabes que non é o único que fixen por ti. Es o
meu pardal... Atopeiche ferido e eu... Si, o meu pardal...
Pablo saloucaba impotente mentres Cadela
Meiga seguía acariciándoo agarrada a el, desvariando cunha voz apenas
audible:
—Meu pardal, si... Curei ó meu
pardal..., de meu..., o meu único amigo...
El sentiu a carraxe formando unha bóla
na boca do estómago. Subiu densa e quente, queimándolle nas veas. Por
fin, berrou. Liberou a rabia nun alarido animal e cun movemento violento
zafouse da moza, que caeu ó chan. Sinalándoa, os ollos cubertos dun
veo vermello, falou:
—Ti... Ti, maldita lurpia... ¿Que... que
dereito tiñas a...? ¡Ódiote! ¿Oes? ¡¡¡Ódiote!!!
Cadela Meiga mirouno totalmente confusa:
—Non... Ti quéresme... Eu... Nós... Meu
pardal... —e ergueu os brazos estendidos cara a el.
Pablo tomou unha póla caída entre a
herba e elevouna sobre a súa cabeza:
—Zorra de merda...
Detívose. Unha bágoa, coma unha pinga
de rosada, esvaraba sobre a fazula de Cadela Meiga. Era a primeira vez
que a vía chorar.
Soltou a póla e escapou, marchou
correndo verea arriba sen mirar atrás.
VII
Do forasteiro máis nada se soubo en Xalundes. Ninguén o viu regresar
ó pobo, aínda que o cego Palmiro xura e perxura que o día da súa
desaparición escoitou os pasos do señor Leirós soando sobre as pedras
da praza e que cheiraba o aire como a ánima defunta. Entre as pertenzas
que deixou abandonadas no hostal, atoparon unha copia dos planos da
escola que nunca se habería de construír, unha manada seca de flores
silvestres e, no fondo da maleta, a foto dunha muller fermosa na praia
de Samil.
A Cadela Meiga atopouna dous días
despois Saturnino Miudanzas colgada dun piñeiro. Estaba en coiros, tal
como quixo ela saudar á morte. Enterrárona alí mesmo porque ninguén
lembraba o seu nome, nin se tiña familia ou se fora bautizada.
Tronzaron a árbore e a cachopa que quedou serviulle de modesta lápida.
Alguén lembrou escribir nel o seu alcume e a data dese ano.
Alí segue a súa tumba. E dise que en
Xalundes, cada doce de maio, a lúa torna chea aínda que non lle toque,
os cans do pobo ouvean toda a noite e os homes teñen medo de achegarse
á lagoa do Mingal, onde a pantasma de Cadela Meiga sorrí triste
mentres molla os seus peitos louzáns. |
BVG
Voltar atrás
