v1xlripaldaafiador005.html
Miserere
nobis
afiame
a alma
na
hora da morte
(Xosé
María Alvarez Blázquez)
Como o Ramuín xa estaba un pouco canso do seu continuo devalar,
decidiu de novo dar unha volta pola vila; ademais, todo podía
ser, quizais a muller cambiase de caracter, tivese agora mellor
xorne e se viñese ás boas.
Con este desexo emprendeu o regreso
por lugares distintos por onde fora, pois o afiador era un home
que gustaba de coñecer o maior número de xente e de historias
que nunca faltan polos camiños da nosa terra. Así chegou ó
cabo de varios días a unha aldea que lle pareceu algo estraña,
segundo puido apreciar no pouco comunicativos que eran os seus
habitantes. E tampouco, a diferencia doutros lugares, ningún
rapaz se achegou a el, pois non había case se pode dicir que
ningún. Todo esto indicáballe que pouco traballo ía ter, así
que non se detería moito tempo. Sen embargo, como a noite estaba
xa ó axexo decidiu buscar algún abeiro para descansar. Despois
de dar unha e outra volta viu con sorpresa que ninguén lle
quería ofrecer nin un forno, nin tan sequera unha palleira como
era normal noutros sitios. O Ramuín entón pensou que tería que
ir onda o crego de turno, aínda que non lle quedaran moitos
degaros, se xuzgaba polo que lle ocurrira co último que
estivera. Unha vez deu co edificio quedou abraiado, xa que
tratábase dun caseirón de nobre estructura aínda que
abandonado e, sendo o peor que amenazaba con derrubarse, como o
indicaban as súas paredes cheas de firgoas, a paraxe tan só era
para refuxios de morcegos pola noite e para tomar o sol os
lagartos polo día, pois nela podíase apreciar unha gande xore.
Malia todo eso o afiador tencionou entrar, pero ó intentar
facelo escoitou que alguén lle esgutiaba.
-¡Eis amigo! Non intente pasar o
sarego da porta, pois se hai anos fixeron abandonar a quen lle
correspondía estar neste lugar, agora non permitirei que sexa
ocupada por ninguén. Polo demais non se preocupe, pódolle dar
pousada na miña casa.
O Ramuín quedou asorado porque
aquel home lle dera conversa, ademais que o fixese dunha maneira
tan xangal.
Xa na casa do home, unha auténtica
poubea, o amolador recibiu toda clase de atencións dentro das
posibilidades que aló había. Despois como estaba seguro que de
novo se atopaba con outra historia chea de sorpresas, azuzado
pola curiosidade, inquiriu do home os sucesos que aló tiveran
lugar, cousa que aquel fixo principiando así:
-Comezarei por dicirlle que eu
chamome... bueno deixemos o nome, xa que todo o mundo me coñece
co alcume de Pavesas; polo que puiden comprobar, vostede quedou
sorprendido por atopar a retoral en tan elemental estado cando
estos edificios acostuman a ser os mellor conservados das vilas.
-Non lle falta razón -dixo o
afiador-, pois ademais de todo o que vostede moi ben acaba de
dicir tamén son os que dispoñen dun importante fornecemento.
-Igual que a de aquí nos tempos de
D. Anselmo, do que tiven a honra de ser o sacristán
Ó escoitar tal nome o Ramuín
dixo:
-Non será o crego ó que se
coñecía co alcume do "Cura do cobre".
O Pavesas, ó escoitar o nome,
quedou un pouco amerceado, xa que pensaba que o afiador coñecía
o asunto, pero deseguida colleo de novo azos ó dicirlle aquel:
-Bon, eu oín falar del, mesmo que
perdeu o xuízo, pero pouco máis sei.
Entón o sacristán comezou a
contar a historia con moito entusiasmo, pois falar de D. Anselmo
para el era de moito agrado.
-Mire, D. Anselmo chegou á vila
nunha época moi mala, cando a freguesía como tantas outras
estaba izada de xentes, a necesidade era moita, entón o cura e
máis eu, coa axuda dos veciños, puxémonos a traballar as
fincas que pertenecían a igrexa, pero con ser estas importantes
o froito que daban chegaba para moi pouco.
Entón ocurríuselle a D. Anselmo
comerciar co cobre que naquela época daba moitos cartos, igual
que outro mineral: o wolfran.
-¿Non me irá a dicir que se
convirtiron en ladróns?
-Eu non diría tanto, máis ben
digamos que eramos uns recaudadores do devandito metal ou unha
cousa así. Tivemos moitas aventuras, pero pola súa importancia
voulle contar a de máis sona para min. Para o caso tivemos que
vestirnos coa roupa adecuada, que non era outra que uniformes dos
gardas co seu correspondente tricornio.
O afiador, ante tal revelación do
Pavesa, cos ollos esbugallados dixo:
-Non me diga vostede que foron quen
de roubarlle a roupa, eso e imposible.
-Pois pode creelo, a cousa ocurriu
así tal como llo vou a contar; mire, perto da vila hai unha
baiuca que frecuentaban os gardas a cotío, nese sitio deixaban
os capotes e máis os tricornios nun carto a carón da taberna
que daba a un quinteiro que conducia á rúa; como pode observar,
o coller as prendas era bastante doado.
-Pero, en fin... non creo eu que un
uniforme de belba sexa a mellor cousa para... para...
-¡Roubar¡- di o Pavesas- eso
segundo se mire, e continuando coa nosa operación enterámonos
que en determinado lugar se celebraba unha festa na que eran
necesarios moitos alambiques para destilar augardente, imaxine a
cantidade de cobre que podiamos conseguir.
Non obstante, o Ramuín non chegaba
a entender os resultados de todo aquelo e dixo ó Pavesas:
-Si, pero non acabo de enxergar
como poidestes amañarvos para facer tales cousas.
-Nos agardamos o paso dos camións
cos alambiques nun sitio que nos pareceu adecuado e desmoslle o
alto e logo madamos que baixaran a mercancía dos camións, pois
quedaban confiscados por falta de permiso. Os transportistas
quedaron abraiados e non podían enxergar como unha festa a que
ía asistir o gobernador se lle poidese presentar tal atranco.
Pero D. Anselmo, que tiña recurso para todo, indicoulles que
unha cousa era a festa e outra o cumplimento da lei, por tanto
non tiveron máis remedio que deixar os alambiques nun lugar que
nos conviña, é dicir, detrás da retoral, onde viría a
buscalos a autoridad competente para elo.
O afiador amosou a súa
curiosidade, xa que non sabía como lle ían dar saída a tanto
cobre sen levantar sospeitas, pero pronto quedou satisfeito ante
a explicación do antiguo sacristán, quen lle dixo:
-Nos sótanos da retoral tiñamos
preparadas unha serras que esnaquizaron os alambiques en pequenas
pezas que logo D. Anselmo lles daba saída, para elo aproveitaba
os desplazamentos a capital, xa que o bispo chamábao con frecuencia
para darlle toques de atención pola maneira tan peculiar con que
dirixía a freguesía. Outras veces inventaba que tiña
exercicios espirituais para viaxar, o certo que desta maneira
íalle dando saídas ó cobre e así xuntaba os cartos para
redimir as necesidades da parroquia, que eran moitas.
En chegando a este punto o afiador
volveu a inquerir sobre algunha historias que sobre estos asuntos
ouvira falar a máis de un.
-Así foi como colleu sona a maleta
de D. Anselmo. ¿Non si?
-Certo, mesmo ten a súa gracia, xa
que nunha destas ocasión nas que o cura enxeitaba a parroquia
ía subir ó coche de liña o cabo dos gardas tencionou axudalo e,
ó comprobar que a maleta pesaba o seu, díxolle estrañado
"¡Como pesa a maleta, D. Anselmo! "Home, non vai pesar
si vai chea de cobre" -dille o cura-. Ó que lle respondeo o
garda "Vostede D. Anselmo sempre tan bromista".
Ante semellante ocurrencia o
afiador votou unha gargallada, pero deseguida volveu a tomar o fío
da historia o Pavesas, quen dixo:
-O que agora segue malafadamente
non ten gracia, xa que a D. Anselmo unha cousas coas outras,
sobre todo a maneira de levar certas custións relixiosas,
determinaron que fose suspendido do seu cargo coma sacerdote.
Aínda me lembro das derradeiras palabras que pronunciou como
despedida nuna igrexa ateigada de xente e alporizada en sobexo
"Meus queridos irmáns, diante de tantas inxusticia como a
cotío podedes comprobar non collades o fouciño da venganza,
pensade tan só que eles non son os nosos mestres".
Ó rematar de falar, ó Pavesas
corríanlle polas meixelas grosas bágoas ó non poder evitar a
emoción que aquel relato lle produxera.
Malia todo eso o afiador, curioso
como era, quixo chegar ó final da historia e así preguntoulle:
-¿E que foi o final de D. Anselmo?
O sacristán, sobrepoñéndose á
súa mágoa, díxolle:
-Mire, despois de abandonar a
freguesía era como unha sombra que vagaba polos camiños,
recibindo os desprecios por onde pasaba. Agora produce unha
grande tristeza velo por festas e romerías coa sotana raída e
apoiado nun caxato . A xente di ó velo pasar "Velaí vai o
tolo do cura do cobre".
O vindeiro día, o Pavesas cunha
faciana máis alegre, pois aínda que contar a historia do seu
cura era algo que lle gostaba, non podía deixar de sentir certa
emoción cada vez que o facía; despidiuse cunha forte aperta do
Ramuín, quen durante os días que tardou en chegar a casa non
deixou de matinar naquel cura tan salientable, era desde logo dos
curas chamados enteiros.