BVG     Atrás    Índice de Páxinas

[p. 29]                           III               LOITA DE RAZAS.      Os fillos de Jesús e os de Mahoma  Por leises ô magin descoñecidas,  Pro que na religión teñen a base,  Cal feras que defendeu a eisistencia,  Insanos gardan no seu peito os ódeos  Que tanto durarán cal dure o imundo.      Aqueles que invadiron nosa España  Vencendo ô intonso godo en Guadalete,  Sentiron da cobiza as ánseas tolas  E a terra de Pelayo, conqueriron.      Debles os reises, que as coröas pesan E hai testas que se homildan e acobardan,  Pautos fixeron co a mourisma gente  E ô pobo, que os amaba, treizoaron.      Ó fin de se soster na teranía, En guerras fratecidas se meteron, E ajudas Ile pediron os enfieles Pra non deixal-os tronos que usurpaban [p. 30] E víuse un Mauregato que firmando  Contratos de un trebuto vergoñoso,  Lixóu a hestoria, que á lavar non chega  Ramiro co a vitoria de Clavijo.      E de un â outro monarca emprobeceron,  A Hispania, do romano rival dina,  Dende Rodrigo, que morréu sin honra  Hastra o Rei Sabio Alfonso, sin caráute.      Pro non coide o invasor que more ayeuto  Aquel que entre dous mares foi nascido:  Ainda era a nosa de Sagunto á Pátrea,  E de Numancia no esquencera o genio,  Nin mucháranse os texos do Medulio  Ni a fereza dos ánemos fugira.      E asina foi, desenfrenado o pobo,  Löitando pol-a fe dos seus mäores,  Lembróu que a terra do Patrón dos héroes  Morrer poide, eso sin, pro non escrava.      E en centos de batallas nas que a groria Loureiros daba que a treición perdía,  0 emperio víu chegar dos Reis Católicos  Que ô frente se puxeron das suas hostes.      E víu que aquela reina que vendera As xoyas pra o inmortal aventureiro Que un mundo â Iberia dóu, hachóu ainda No fondo da sua ucha, algús engarces  Que dados por diñeiro, mercóu armas  Pra se equipar o denodado exército.      E foron de Granada pol-as portas  Sitiando ôs moravides, que vincidos, [p. 31] As chaves da cibdade ali entregaron  Fugindo seu honor, sen paz, nin groria...      Pro abasta, que o falar de esta epopeia  Cousa é da hestoria pol-o sôn da fama:  A Lénda esquirbo deprendida a geito  Por voz da Tradición, e se mentire,  No me culpés á min, á ela culpade  Que asina âs geraciós vaillo insinando. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. . . .. . . .. . . .. . . . ¡Löitas de raza de crescente heroismo,  Lembranzas que da mente sós delicia,  Ó bardo ispiración dade e cevismo,  Pra lle cantar â image de Galicia Os salmos do exemprar REGIONALISMO!

[p. 32]                   IV.        O Abade Don Ramiro.      Era o Abade Don Ramiro  non oustante a dinidá, mais mozo que o de Monforte  que poidera ser seu pai.      Suas austeras costumes o facian conceutuar coma un santo, e antre os frades  non se atopaba outro igual.      Pro se a mentida aparencia  denotaba santidá,  no interior tiña as raizas  de unha cobiza infernal,  e en seu peito rebulían  hepocresía, maldá,  pensamentos de luxuria,  que pra os poider acultar,  todal-as auciós rodeaba  de majestuoso afán [p. 33] pra conducil-as almiñas  pol-a escala da piedá  cuyo remate é no ceo  tendo por cimento o chan.      Fillo de un fidalgo probe  parente de Elvira o pai,  abrazóu a lei da eirexa,  quizáis por ser folgazán,  e por favor ou por sorte,  alevado â dinidá,  mostróuse tan rigurista,  que chegóu á ser tirán  e terror dos que compuñan  a familea do Abacial.      Ora ben: o tal fradiño no peito foi á alcontrar unha pasión, que ó aloucaba,  pol-a filla de Bertrán.      Aquela enocente rula  tan allea de ispirar  sintimentos tan rastreiros  na yalma do seu guardián,  era a vítima escollida  e distinada á purgar os pecados de aquel lobo,  cal cordeiriña lïal.      Non poidía Don Ramiro  co a sua loucura ja:  o fogo no peito ardía seu se conter o volcán, [p. 34] e ô fin de calmar suas ánseas e restar co o diaño en paz, tivo co a neva conversas  que a chegaron á asustar:  despois, él, se arripintía,  pro o desexo lle iba en mais,  e ó domexando, emprudente,  fixo ô magin desvarear,  e temendo un compormiso  apelóu sua röindad  á médeos soilo ispirados  por tentaciós de Satán que unha presa víu do inferno  no Supirior do Abacial.

[p. 35]                         V        O Judio Benjamin Gúrrias.    Habia n-un esquial da fortaleza            Negrido torrión Que defender do inverno a sua croeza            Ja tiña por minsión.                                —    Alí n-un cöarto abovedado estaba           Recruso cal mastín, Un meigo que nos astros astudeaba:           Mon Gúrrias Benjamín.                                —    Dos muros resgoardados pol-a hedra           En múltepre ringlar, E en caixas que saíanse da pedra           Se vian relumear,                                — [p. 36]    Cacharros nos que as drogas mais iñotas            En toda manitú, Amostraban no frente, en craras notas,           0 fin da sua virtú.                                —    Nos cantos das parés, drento crisós,           Facíanse cocer Metáes pra que fervendo á brobotós            En ouro se volver.                                —    Algunhos repunantes e noxentos           Desecados, reutís, Do teito dependían, e co os ventos           Daban secos chesquís.                                —    E en tan fúnebre tenda residía            Con da freba o suör, 0 enfiel pra quen no mundo no eisistia            Mais amistá ni amor.                                —    Porque sendo no astrónemo a cobiza            Dos ceos sabel-o imán, Era esta e mail-os ouros sua diliza,            Seu máis ganoso afán. [p. 37] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .    ¡Qué gentes hai na terra! ¡Cal descenden           Da humana condición!, ¡Cal afogan a yalma, cal no entenden           Qué cousa é, o corazòn!                                —    Parez que portan da eisistencia o peso            Coma castigo cruël, E tórnanse Caís, perdido o seco,            Buscando un outro Abel.                                —    Camiñan pol-a codia do praneta            Sen risos ni afenciós, E teñen a concencia sempre enquieta...           ¡Ni ainda crèn en Dios!    Ja non pol-a outra vida mesteriosa            Pol-a vida de eiquí, Que teñan unha ideia generosa            E sexan bôs pra sí.                                — [p. 38]    Que se do peito matara a tenreza            E enterran a ilusión... ¡Lles aprastar cal vermes, a cabeza,            É meritoria aución!

[p. 39]                     VI.              PARÉNTESIS.      Séres que tendes poboädas  da fantesía as celdiñas,  vóuvos cantar en triadas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .      Alí, nas horas quo o dia  troca sua luz pol-as sombras;  fuge da mente a legria,      veñen os medos dispazo;  a imaginación se esperta  e sintimol-o chispazo      que a forza vital quebranta,  por que a violenza do esprito  as trestezas adïanta.      E fingimos que a serena,  con acentos melodeösos danos sua cantirena; [p. 40]      ou maginando tromentos  ouvimos ecos leixanos  de delor, que train os ventos;      ou ben, arripiados, hirtos, quimeiras, é grifos chegan con fogo no escuro esquirtos;      e, coma poltros eu feiras, silfos, bacantes e trasnos, bríncan do roxo âs fogueiras      Os refrexos lostregantes  que a ilusión trai â retina,  trocan a visión denantes:      e aparecen meigas, fadas,  vestás que sonrisos venden  por girós de iris e gïadas;      sífides e pitonisas,  ondinas que ô mar se botan do sátiro ô ser sorprisas:      fáunos que, sin que os respeten  sirpes e aves, chilran, tomban,  e o selencio compormeten;      e tanto os círcolos cerran  do temor que nos afoga, que na nada a vida encerran.      A impotencia nos enrita,  ó iñoto fai porfiados, e a yalma, era delor contrita,      aguniza e desfallece;  e sopresticiosos, fatos, a ansiedá no peito crece. [p. 41]      Asina a vida pasando  ora ledos, ora tristes, a vellez váinos chegando.      E cando a neve na testa  tinge as guedellas de prata  soilo o desengano resta;      e ô ver o tempo perdido  roubando â eisistencia o goce,  o corazón afrigido      de sangue ja verte bágoas,  querendo esquencer miserias,  que son do sintír as mágoas.      Sempre a famenta cobiza  nos furta a conformidade  e en toda idade escraviza:      e a sede de dicha é tanta, que hastra a convencia vendemos  se hai quen o pago adianta.      Tan soilo aqueles que anseösos de un soño van ôs alcances. co o seu soñar son gozosos.      Eles pensan que insistindo  á Deus roubaránlle un direito seus sacretos descobrindo;      e do mesterio â presencia consultan libros e faxos, e ja juran, ou cremencia       rogan, que o saber ausorven, anque, decote, astudiando, ô istado iñorante volven. [p. 42]      Ó fin, rabuñando o peito,  libertos da falsedade  tórnanse ô antigo preito,      e cunsumíndose ôs poucos,  antre dudas e agunias,  morren ou vólvense loucos.

© 2006 Biblioteca Virtual Galega