Aires d'a miña terra

Páxina Anterior

"O Gueiteiro"

Páxina Seguinte

m5currosenriquezairesdaminhaterra006.html


[p. 59]


            O GUEITEIRO

   «Sempre pol-a vila entraba
Con aquel de señorío.»

               (Rosalía Castro)


   Déndesd' o Lerez lixeiro
As veigas qu' o Miño esmalta
Non houbo n'o mund' enteiro
Máis arrogante gueiteiro
Qu'o gueiteiro de Penalta.

   Sempre retorcend' o bozo,
Erguida sempr' a cabeza,
Daba de miral-o gozo.
Era un mociño... ¡qué mozo!
Era unha peza... ¡qué peza!

   Despois d'o tempo pasado
Pasado pra non volver,


[p. 60]

Com' on profeta ispirado,
Inda m'o parece ver
N'a festa d'o San Trocado.

   Calzon curto, alta monteira,
Verde faixa, albo chaleque
Y-o pano n'a faltriqueira,
Sempre n 'a gaita parleira
Levaba dourado fleque.

   Non houb' home máis cumprido
N'o mundo, de banda á banda;
Nin rapaz máis espilido,
Con máis riqueza vestido,
Nin de condición máis branda.

   Pr'as festas e romarías
Chamado, todol-os dias
Topábase donde queira,
Anque por certas porfías
Solo tocaba a muiñeira.

   Pois, como poucos teimado
Cand' unha venta lle pega,
Xura que, pr'o seu agrado,
Non se ten ind' enventado
Música como a gallega.

   Neno er' eu cando el vivía,
Mais non-o podo esquecer.
¡O qu' él n'a gaita sabía!
¡O qu' él c'os dedos podía.
N' aquel punteiro faguer!


[p. 61]


   Cando n'as festas maores
Era esperado o gueiteiro,
Botábanll' as nenas frores,
Ledas copras os cantores,
Foguetes ó fugueteiro.

   Tras d' él, en longa riola,
D'a gaita o compás levando
Con infernal batayola,
Iban corrend' e choutando
Os rapaciños d'a escola.

   Nunca se puido avriguar.
Véndolla repinicar,
Por qué, o son d'a gaita ouindo,
Cantos bailaban sorrindo,
Acababan por chorar.

   Pero cand' él n'o turreiro,
Cal n'a trébede a Sibila,
Pegaba o pio primeiro,
Daban ó vento o sombreiro
Todol-os mozos d'a vila.

   Comenzado o baile enton,
Cousa era pr' adimirar
Aquel sembrante bulron,
Aquel aire picaron
Y aquel modo de mirar...

   Y-era de ver con qué trazas,
Sin faguer pausas, nin guiños,
Nin caso d'as ameñazas,


[p. 62]

Furtaba un bico ás rapazas
D'os noivos diant' os fociños.

   Ninguén soubo frolear
D'o xeito qu' el froleaba:
Verll' a muiñeira botar,
Era unha nube mirar
D' anxliños que pasaba.
   Xentil, aposto, arrogante,
En cada nota o gueiteiro
Ceibaba un limpo diamante,
Que logo n'o redobrante
Pulía o tamburileiro.

   ¿Qué Orfeo se lle igualaba,
Si mesmo, dentro d'o fol
Que c'o cóbado apertaba,
Parecia que cantaba
Escondido un rousiñol?

   Músic' ón tempo e poeta,
Algunha fada sacreta
Tiña con que comovia,
Pois nunca d'unha palleta
Saíu tan doce armonía.

   Tocaba... e cando tocaba,
O vento que d'o roncón
Pol-o canuto fungaba,
Dixeran que se queixaba
D'a gallega emigración.


[p. 63]


   Dixeran que esmorecida
De door a Patria nosa,
Azoutada, escarnecida,
Chamaba, outra Nay chorosa,
Ós filliños d'a sua vida...

   Y-era verdá. ¡Mal pocada!
Contr' on penedo amarrada,
Crabad' un puñal n'o seo,
N' aquela gaita lembrada
Galicia era un Prometeo.

   Un Prometeo cantando
Eternas melanconías;
Sempr' un consolo agardando
E sempr' as bágoas chorando
D'o desdichado Macias.

   Por eso, cand' á tocar
Se puña o gueiteiro lindo,
Cantos viñan pra bailar,
S' escomenzaban sorrindo,
Acababan por chorar.

   Por eso en vilas y-aldeas,
Por xentes propias y-alleas
Era aquel home estimado,
E por todos saudado
En camiños e vereas.

   Por eso, dond' él chegaba
Dábanlle citas d' amores


[p. 64]

As mozas por qu' él toleaba,
E sempr' á mesa xantaba
D'os abades e priores.

   Que dend' o Lérez lixeiro
Ás veigas qu' o Miño esmalta,
Non houbo n'o mundo enteiro
Máis arrogante gueiteiro
Qu' o gueiteiro de Penalta.

Páxina Anterior

Ir ao índice de Páxinas

Páxina Seguinte


logoDeputación logoBVG © 2006 Biblioteca Virtual Galega