PAI GÓMEZ CHARINHO [A 256]
De quantas cousas
eno mundo son, non vejo eu ben qual poden semelhar al-rei de Castela e de
León senón üa qual vos direi: o mar. O mar semelha muit'aqueste Rei; e
d'aquí en deante vós direi en quaes cousas, segundo razón.
O mar dá
muit', e creede que non se pod'o mundo sen el governar, e pode muit', e ha
tal coraçón que o non pode ren apoderar. Des i ar é temudo, que non
sei quen o non tema; e contar-vos-ei aínda máis, e
judgade-m'entón.
Eno mar cabe quant'i quer caber; e mantén muitos; e
outros i ha que x'ar quebranta e que faz morrer enxerdados; e outros ha
que dá grandes herdades e muit'outro ben. E tod'esto que vos conto
avén al-rei, se o souberdes conhocer.
E da mansedume vós quero
dizer do mar: non ha cont', e nunca será bravo nen sanhudo, se lho
fazer outro non fezer; e sofrer-vos-á toda-las cousas; mais, s'é en
desdén, ou per ventura algun louco ten, con gran tormenta o fará
morrer.
Estas manhas, segundo é meu sén, que o mar ha, ha el-rei. E
por én se semelhan, quen o ben entender.
ANÓNIMO [B 2 / Va
2]
O Maroot haja mal grado, porque nós aquí cantando andamos tan
segurado, a tan gran sabor andando. Mal
grad'haja, que cantamos e que tan en paz
dançamos.
Mal grad'haja, pois cantando nós aquí danças fazemos, a
tan gran sabor andando que pouco lho
gradecemos. Mal grad'haja, que
cantamos e que tan en paz dançamos.
E
venha-lhe maa guãança porque nós tan seguradas andamos fazendo
dança cantando nossas bailadas. Mal
grad'haja, que cantamos e que tan en paz
dançamos.
ANÓNIMO [B 3 / Va 3]
Mui gran temp'ha, par Deus, que
eu non vi quen de beldade vence toda ren, e se xe m'ela queixasse por
én gran dereit'é, ca eu o merecí; e ben me pode chamar desleal de
querer eu nen por ben nen por mal viver, com'ora sen ela viví.
E pois
que m'eu de viver atreví sen na veer eu, que fiz mui mal sén, dereito faz
se me mal talán ten por tal sandice, qual eu cometí; e con tal coit'e tan
descomunal, se me Deus ou sa mesura non val, defensón outra non tenh'eu
por mí.
Cada qual día en que m'eu partí da mia senhor e meu lume e meu
ben, porque o fiz, a morrer me convén, pois vivo tanto sen tornar alí u
ela é, se por én sanha tal filhou de min e m'essa mercee fal, ai eu
cativo, e por que nací?!
NUNO EANES CÉRZEO [B 135]
Agora me
quer'eu ja espedir da terra, e das gentes que i son, u mi Deus tanto de
pesar mostrou, e esforçar mui ben meu coraçón, e ar pensar de m'ir alhur
guarir. E a Deus gradesco porque m'én vou.
Ca a meu grad', u m'eu
d'aquí partir, con seus desejos non me veerán chorar, nen ir triste, por
ben que eu nunca presesse; nen me poderán dizer que eu torto fac'en
fogir d'aquí u me Deus tanto pesar deu.
Pero das terras averei
soidade de que m'or'hei a partir despagado; e sempr'i tornará o meu
cuidado por quanto ben vi eu en elas ja; ca ja por al nunca me
veerá nulh'home ir triste nen desconortado.
E ben digades, pois m'én
vou, verdade, se eu das gentes, algún sabor havía, ou das terras en que eu
guarecía. Por aquest'era tod', e non por al; mais ora ja nunca me será
mal por me partir d'elas e m'ir mia vía.
Ca sei de mí quanto
sofrí e encobrí en esta terra de pesar. Como perdí e
despendí, vivend'aquí, meus días, posso-m'én queixar. E cuidarei, e
pensarei quant'aguardei o ben que nunca pud'achar. Esforçar-m'-ei, e
prenderei como guarrei conselh'agora', a meu
cuidar.
Pesar d'achar logar provar quer'eu, veer se
poderei. O sén d'alguén, ou ren de ben me valha, se o en mí
hei.
Valer poder, saber dizer ben me possa, que eu d'ir
hei. D'haver poder, prazer prender poss'eu, pois esto
cobrarei.
Assí querrei buscar viver outra vida que
provarei, e meu descord'acabarei.
AIRAS NÚNEZ [B 868, 869 e 870 /
V 454]
Oí hoj'eu üa pastor cantar, du calvalgava per üa ribeira, e
a pastor estava senlheira, e ascondí-me po-la ascuitar e dizía mui ben
este cantar:
«So-lo ramo verd'e frolido vodas fazen a meu
amigo. Choran olhos d'amor!».
E a pastor parecía mui ben, e chorava
e estava cantando; e eu mui passo fui-mi achegando po-la oír, e sol non
falei ren; e dizía este cantar mui ben:
«Ai estornhinho do
avelanedo, cantades vós, e moir'eu e pen' e d'amores hei mal!».
E
eu oí-a sospirar entón e queixava-se estando con amores e fazía guirlanda
de flores; des i chorava mui de coraçón e dizía este cantar
entón:
«Que coita hei tan grande de sofrer, amar amigu'e non ousar
veer! E pousarei so-lo avelanal!».
Pois que a guirlanda fez a
pastor, foi-se cantando, indo-s'én manselinho; e tornei-m'eu logo a meu
caminho, ca de a nojar non houve sabor; e dizía este cantar ben a
pastor:
«Pela ribeira do río cantando ía la
virgo d'amor.
Quen amores ha, como dormirá, ai bela
frol?».
DINÍS, Don [B 534 / V 137]
Üa pastor ben
talhada cuidava en seu amigo e estava, ben vos digo, per quant'eu vi,
mui coitada, e diss': «Oimais non é nada de fiar per namorado nunca
molher namorada, pois que mi o meu ha errado».
Ela tragía na mão un
papagai mui fremoso, cantando mui saboroso, ca entrava o verão, e
diss': «Amigo loução, que faría per amores, pois m'errastes tan en
vão?» E caeu antr'üas flores.
Üa gran peça do día jouv'alí, que non
falava, e a vezes acordava, e a vezes esmorecía, e diss': «Ai santa
María, que será de min agora?» E o papagai dizía: «Ben, por quant'eu
sei, senhora».
«Se me queres dar guarida» diss'a pastor, «di
verdade, papagai, por caridade, ca morte m'é esta vida». Diss'el:
«Senhor mui comprida de ben, e non vos queixedes, ca o que vos ha
servida erged'olho e veé-lo-edes».
JOÁN AIRAS [B 967 / V
554]
Pelo souto de Crecente üa pastor vi andar muit'alongada de
gente, alçando voz a cantar, apertando-se na saia, quando saía la
raia do sol, nas ribas do Sar.
E as aves que voavan, quando saía
l'alvor, todas d'amores cantavan pelos ramos d'arredor; mais non sei
tal qu'i'stevesse, que en al cuidar podesse senón todo en amor.
Alí
'stivi eu mui quedo, quis falar e non ousei, empero dix'a gran
medo: Mia senhor, falar-vos-ei un pouco, se mi ascuitardes, e
ir-m'-ei, quando mandardes, mais aquí non'starei.
Senhor, por Santa
María, non estedes máis aquí, mais ide-vos vossa vía, faredes mesura
i; ca os que aquí chegaren, pois que vos aquí acharen, ben dirán que
máis houv'i.
JOÁN PÉREZ DE AVOÍN [B 676 / V 278]
Cavalgava
noutro día per o caminho francés e üa pastor siía cantando con outras
tres pastores e non vos pes, e direi-vos toda vía o que a pastor
dizía aas outras en castigo: «Nunca molher crea per amigo, pois s'o meu
foi e non falou migo».
«Pastor, non dizedes nada, diz üa d'elas
entón, se se foi esta vegada, ar verrá-s'outra sazón, e dirá-vos por
que non falou vosc', ai ben talhada, e é cousa máis guisada de
dizerdes, com'eu digo: Deus, ora veess'o meu amigo e havería gran prazer
migo».
PEDRO AMIGO DE SEVILHA [B 1098 / V 689]
Quand'eu un día
fui en Compostela en romaría, vi üa pastor que, pois fui nado, nunca vi
tan bela, nen vi outra que falasse milhor e demandei-lhi logo seu
amor e fiz por ela esta pastorela.
Dixi-lh'eu logo: «Fremosa
poncela, queredes vós min por entendedor, que vos darei boas toucas
d'Estela e boas cintas de Rocamador e doutras dõas, a vosso sabor e
fremoso pano pera gonela?».
E ela disse: «Eu non vos quería por
entendedor, ca nunca vos vi, senón agora, nen vos filharía dõas, que sei
que non son pera min, pero cuid'eu, se as filhass'assí, que tal ha no
mundo a que pesaría.
E, se veess'outra, que lhi diría, se me dissesse
"ca per vós perdí meu amigu'e dõas que me tragía?". Eu non sei ren que lhi
dissess'alí; se non foss'esto de que me tem'i, non vos dig'ora que o non
faría».
Dix'eu: «Pastor, sodes ben razoada, e pero creede, se vos non
pesar, que non ést'hoj'outra no mundo nada, se vós non sodes, que eu sabia
amar, e por aquesto vos venho rogar que eu seja voss'home esta
vegada».
E diss'ela, come ben ensinada: «Por entendedor vos quero
filhar e, pois for a romaría acabada, aqui, d'u sõo natural, do
Sar, cuido-m'eu, se me queredes levar, ir-m'-ei vosqu'e fico vossa
pagada».
|