Follas novas

Páxina Anterior

¡Do íntimo!

Páxina Seguinte

Pagina nueva 1

[p. 21]



 II


¡DO INTIMO!








[p. 23]

 
                           ¡ADIOS!


   ¡Adios! montes e prados, igreas e campanas,
¡Adios! Sar e Sarela, cubertos d'enramada,
¡Adios! Vidán alegre, moiños e hondanadas,
Cono o d'o craustro triste y as soedades prácidas,
San Lourenzo ó escondido, cal un niño antr'as ramas.
Balvis, para min sempre o d'as fondas lembranzas,
Santo Domingo, en donde cant'eu quien descansa,
Vidas d'a miña vida, anacos d'as entrañas.
E vos tamen sombrisas paredes solitarias
Que me vichëis chorare soya e desventurada,
¡Adios! sombras queridas, ¡adios! sombras odiadas,
Outra vez os vaivens d'a fertuna
     Pra lone m'arrastran.
                    —
   Cando volver, se volvo, tod'estará ond'estaba,
Os mesmos montes negros y as mesmas alboradas
D'o Sar e d'o Sarela, mirandose n'as auguas,
Os mesmos verdes campos, as mesmas torres pardas,
D'a catredal severa, olland'as lontananzas:

[p.24]

 Mais os qu'agora deio, tal com'a fonte mansa
Ou n'o verdor d'a vida, sin tempestás nin vagoas,
Canto, cand'eu tornare vitimas d'a mudanza
Terán de presa andado, n'a senda d'a desgracia!
Y eu..... mais eu nada temo n'o mundo
     ¡Qu' á morte me tarda!




[p. 25]

 
                         * * *


   Grilos e ralos, rans albariñas,
Sapos e bichos de todas crás,
Mentras ô lone cantan os carros,
¡Que serenatas tan amorosas,
N'os nosos campos sempre nos dan!

                —

Tan sô acordarme d'elas,
Non sey o que me fai,
   Nin sey s'é ben,
   Nin sey s'é mal.




[p. 26]

 
                         * * *


¡Cal as nubes n'o espaço sin limites
Errantes voltean!
Un-has son brancas
Outras son negras,
Un-has pómbas sin fel, me parecen,
Despiden outras
Luz de centela.....

Sopran ventos contrarios n'altura
Y â desbandada,
Van levándoas sin orden nin tino
Nin eu sey pra onde,
Nin sey por que causa:

Van levándoas, cal levan os anos
Os nosos ensoños
Y á nosa esperanza.




[p. 27]

 
                         * * *


   Rico ou probe algun dia
¡Con que contento e pracidez folgaba!
Y agora probe ou rico, ô desdichado,
¡Todo, todo lle falta!
                            —
  
En valde veñen dias, pasan anos,
E inda sigros pasáran,
S'hay abondosas fontes que se secan,
Tamen as hay que eternamente manan;
Mais as fontes perenes n'esta vida
Son sempre envenenadas.
                            —
  
N'elas ó esprito qu'ofendido pena,
N'a humidá enferma d'o rencor se baña
Sin que dado lle sea
Beber do olvido n'as saudosas auguas.
                            —
  
¡Odio! fillo d'o inferno,
Pode acaba-lo amor, mais ti n'acabas
Mamoria que recorda-las ofensas.
Si, si ¡de ti mal haya!.





[p. 28]

 
               N'A CATEDRAL


   Com'algun dia'po-los corrunchos
D'o vasto tempro
Vellos e vellas, mentras monean
Silvan as salves y os padre nuestros.
Y os arcebispos n'os seus sepulcros
Reises e reinas con gran sosego
N'a paz d'os mármores tranquilos dormen
Mentras n'o coro cantan os cregos.
O organo lanza tristes cramores
Os d'as campanas responden leos,
Y a santa imaen d'o Redentore
Parés que suda sangre n'o Huerto.

   ¡Señor Santísimo, ôs teus pés canto
Tamen d'angustia sudado teño!
Mais s'o pecado castigas sempre,
Ô qu'afriido vay á pedircho
Dáille remedio.

   O sol poniente po-las vidreiras

[p. 29]

D'a Soledade, lanza serenos
Rayos, que firen descoloridos
D'a Groria os anxeles y-o Padre Eterno.
Santos e apostoles ¡védeos! parecen
Qu'os labios moven, que falan quedo
Os uns c'os outros, e aló n'altura
D'o ceu a música vai dar començo,
Pois os groriosos concertadores
Tempran risoños os instrumentos.

   ¿Estarán vivos? ¿serán de pedra
Aqués sembrantes tan verdadeiros,
Aquelas túnicas maravillosas,
Aqueles ollos de vida cheos?
Vos qu'os fieches de Dios c'auda
D'inmortal nome, Mestre Mateo,
Xa q'ahi quedaches homildemente
Arrodillado, falaime d'eso;
Mais c'o eses vosos cabelos rizos
Santo d'os croques, calás... y eu rezo.

   Aqui está á Groria, mais n'aquel lado
N'aquela arcada, negre
a o inferno
C'as almas tristes d'os condanados,
Ond'as devoran todo-los demos.
D'ali non podo, quitá-los ollos
Mitá asombrada, mitá con medo,
Qu'aqueles todos se me figuran
Os d'un delirio, mortaes espeutros.


[p. 30]

    ¡Como me miran eses calabres
Y aqueles deños!
¡Como me miran facendo moecas
Dend'as colunas ond'os pueron!
¡Será mentira, será verdade!
Santos d'o ceo,
Saberan eles que son á mesma
D'aqueles tempos!..
Pero a orfa, pero enloitada,
Pero insensibre cal eles mesmos...
¡Como me firen!... Voume, sí voume,
¡Que teño medo!

   Mais a n'os vidros d'a grand'araña
Cai o postreiro
Rayo tranquilo qu'o sol d'a tarde
Pousa sereno;
E en cada prancha d'a araña hermosa
Vivos refreos,
Cintileando com'as estrelas,
Pintan mil cores no chan caendo,
E fan qu'a tola d'a fantesia,
Soñe milagres, fin
a portentos.
   Mais de repente veñen as sombras
Todo é negrura, tod'é misterio,
Adios al
ofres, e maravillas...
Tras d'o Pedroso, pu
ose Febo.

   Coma pantasmas cruzan as naves

[p. 31]

Silvando salves e padre nuestros,
Vellos e vellas qu'a Dios lle piden,
El tan só sabe, cales remedios;
Que cand'ó mundo nos dei
a, é soyo
Cando buscamos con ansia ó ceo.

   Ôs pés d'a Vir
en d'a Soledade
¡De moitos anos nos conocemos!..
A oracion di
en qu'antes dicia,
Fixen mamoria d'os meus sacretos,
Para mi madre dei
ei cariños,
Par' os meus fillos miles de bei
os,
Po-los verdugos d'o meu esprito
Recey... e funme pois tiña medo.




[p. 32]

 
                         * * *


   ¡Corré serenas ondas cristaiñas,
Pasad'en calma e ma
estosas, como
As sombras pasan d'os groriosos feitos!
¡Rodade sin descanso como rodan
A eternidá
eneraciós sin número
Que cal eu vos contempro, contempráronvos!
Daime vosos perfumes lindas rosas,
D'a sede que m'abrasa, craras fontes
Apagad'o queimor... nubes de gasa
Cubri cal velo de li
eiro encaie
D'o ardente sol os briladores rayos.
E ti temprada e cariñosa brisa,
D'â encomeço ôs concertos misteriosos
Antr'os carballos d'a devesa escura
Por ond'o Sar vay marmurando leve.

   O tempo pasou rápido, á centela
Tal vez mais lentamente ó espaço inmenso
Atravesa ó caer, qu'eles, os anos,

[p. 33]

Pra min correron en batallas rudas...
¡Mais correron por fin... y ó dia chega!...
Dame os teus bicos y os teus brazos ábreme
Aquí onde o rio, n'a espesura fresca...
A ninguen digas ond'estou... con frores
D'as qu'eu queria á delatora mancha
Crube... e que nunca c'ô meu corpo acerten
Profanas mans para levarme le
os...
¡Quero quedar ond'os meus dores foron!




[p. 34]

 
                         * * *


Cada noite eu chorando pensaba...
Qu'esta noite tan grande non fora
Que durase... e durase antre tanto
Que'a noite d'as penas
M'envolve loitosa.

   Mais á luz insolente d'o dia,
Costante e traidora,
Cad'amañecida,
Penetraba radiante de groria
Hastr'ô leito dond'eu me tendera
Co-as miñas congoas.

   Desde estonces busquei as tiniebras
Mais negras e fondas,
E busqueinas en vano, que sempre
Tras d'a noite topaba c'a aurora...
So en min mesma buscando n'oscuro
Y entrando n'a sombra,
Vin á noite que nunca s'acaba
N'a miña alma soya.





[p. 35]

 
       TI ONTE MAÑAN EU


   Cain tan bai
o, tan baixo,
Qu'a luz onda min non vay;
Perdin de vista as estrelas
E vivo n'a escuridá.

   Mais, agarda... ¡o que te riches
Insensibre ô meu afan!
Inda estou vivo... inda podo
Subir para me vingar.

   Tirá pedras ô caido,
Tiraille anque sea un cento;
Tirá... que cando cayades
Han-vos de facé-l-o mesmo.




[p. 36]

 
                         * * *


   Dei
a que n'esa copa e'n donde bebes
As dozuras d'a vida
Un-ha gota de fel, un-ha tan soyo
O meu dorido corazon esprima.
Comprenderás estonces
Como abranda a delor as pedras frias,
Anq'abrandar non poida
Almas de ferro e peitos homicidas.





[p. 37]

 
                   BÓS AMORES


   Cal olido de rosas que sai d'antr'ó ramaen
Nun-ha mañan de Mayo, hay amores soaves
Que n'inda vir se sinten, nin se ve cand'entraren
Po-la mimosa porta qu'ó corazon lles abre
De seu, cal s'abre n'o agosto
A frol ô orballo d'a tarde.
   E sin romor nin queia, nin choros, nin cantares,
Brandos asi e saudosos, cal alentar d'os áneles,
En nós encarnan puros, corren co'a nosa sangre
Y os hermos reverdecen, d'o esprito onde moraren.
Busca estes amores... búscaos,
Si tes quen ch'os poida dare;
Qu'estes son soyo os que duran
N'esta vida de pasaen.





[p. 38]

 
      AMORES CATIVOS


   Era delor y era cólera,
Era medo y aversion,
Era un amor sin medida,
Era un castigo de Dios!
   Qu'hay unus negros amores, d'indole pezoñenta
Que privan os espritos, que turban as concencias,
Que morden s'acariñan, que cando miran queiman,
Que dan dores de rabia, que manchan e qu'afrentan.
Mais val morrer de friaen
Que quentarse á sua fogueira




[p. 39]

 
              * * *


Abrid'as frescas rosas,
Brilad'os carabeles
D'o seu ardin, os árbores, vestivos
C'as lindas follas verdes.
Parra qu'un tempo sombra nos prestaches
A cubrirvos de pámpanos volvede.
Natureza fermosa,
A mesma eternamente,
Dill' os mortais, de novo os loucos dille
¡Qu'eles no mais perecen!





[p. 40]

 
     DE VALDE...


Cando me poñan ó habito,
S'é qu'ó levo;
Cando me metan na caia,
S'é qu'á teño;
Cand'ô responso me canten,
S'hay con que pagarll'os cregos,
E cando dentro d'a coba...
¡Qu'inda me leve San Pedro
Se sô ó pensalo non rio
Con un-ha risa d'os deños!
Qu'enterrar han d'enterrarme
Anque non lles den diñeiro!...





[p. 41]

 
               ¿QUEN NON
IME?


   Luz e progreso en todas partes... pero
As dudas n'os corazós,
E vagoas qu'un non sabe por que corren,
E dores qu'un non sabe por que son.

                            —

   Outro cantar din cansados
D'este estribilo os que chegando van,
Nun-ha nova fornada, e qu'andan cegos
Buscando o qu'inda non hay.

                 —

   ¡Reprobos!... sempre ô oculto perguntando
Que mudo nada vos di.
Buscade á fé, que se perdeu n'a duda
E deiade de emir.

                 —

   Mais eles tamen perdidos
Por un-ha y outra senda van e vên

[p. 42]

 Sin que sepan ¡coitados! por ond'andan,
Sin paz, sin rumbo e sin fé.

                  —

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Trist'é o cantar que cantamos
¿Mais que facer s'outro mellor non hay?
Moita luz deslumbra os ollos,
Causa inquietude ó moito desear.
Cand'un-ha peste arrebata
Homes tras homes, n'hay mais
Qu'enterrar de presa os mortos,
Baiá-la frente, e esperar
Que pasen as correntes apestadas...
¡Que pasen!... qu'outras vendrán.




[p. 43]

 
                         * * *


   Ladraban contra min que camiñaba
Casi-que sin alento,
Sin poder c'o meu fondo pensamento
Y á pezoña mortal qu'en min levaba.
Y á ente que topaba
Ollandome á mantenta
D'o meu dor sin igual y á miña afrenta
Traidora se mofaba.
Y eso que nada mais qu'á adiviñaba.
Si á souperan ¡Dios mio!
Pensei tembrando, contra min volvera
A corrente d'o rio.

                            —

   Buscand'ó abrigo d'os mais altos muros,
N'os camiños desertos,
Ensangrentando ôs pés nos seios duros,
Fun chegando ô lugar d'os meus cariños
Mainando espantada:—os meus meniños
¿Estarán a despertos?

[p.44]

¡Ay qu'ô verme chegar tan maltratada
Chorosa, sin alento e ensangrentada,
Darán en s'afriir... mal pocadiños!
Por sua nay mal fadada.

                  —

Pouco á pouco fun indo
Y as escaleiras con temor subindo,
C'o triste corazon sobresaltado:
¡Escoitei!... nin as moscas rebullian
No berce ind'os meus aneles dormian
C'a viren ô seu lado.




[p. 45]

 
             * * *


¿Porqué, miña almiña,
Porqu'ora non queres
O qu'antes querias?
               —
¿Porqué, pensamento,
Porqu'ora non vives
D'amantes deseyos?
               —
¿Porqué, meu esprito,
Porqu'ora te humildas,
Cand'eras altivo?
               —
¿Porqué, corazon,
Porqu'ora non falas
Falares d'amor?
               —
¿Porqué
a non bates
Co doce batido
Que calma os pesares?
               —

[p. 46]

 ¿Porqué, en fin, Dios meu
A un tempo me faltan
A terra y o ceu?
               —
¡Ou ti! ro
a estrela
Que din que comigo
Naciche, poideras
               —
   Por sempre apagarte,
a que non pudeche
Por sempre alumarme...!





[p. 47]

 
     O TOQUE D'ALBA


   D'a Catredal campana
Grave, triste e sonora,
Cand'ô rayar d'o dia
O toque d'alba tocas,
N'o espazo silencioso
Soando malencónica;
As tuas bataladas
Non sei que despertares me recordan.

               —

   Foron alguns tan puros
Coma o fulgor d'aurora,
Outros cal a esperanza
Qu'o namorado soña,
Y a derradeira inquietos,
Mitá luz, mitá sombras,
Mitá un pracer sin nome,
E mitá un-ha sorpresa aterradora.

               —

[p. 48]

 

   ¡Ay! qu'os anos correron
E pasaron auroras
E menguaron as dichas
E medràno as congo
as.
E cand'ora campana,
O toque d'alba tocas,
Sinto que se desprenden
D'os meus ollos bagullas silenciosas.

               —

   Que
orda e tristemente,
Que pavorosa sóas
No meu esperto oido,
Mensa
eira d'a aurora,
Cand'o romper d'o dia
Pausadamente tocas!...
¿En donde van aqueles
Despertares de dichas e de groria?

               —

   Pasaron para sempre:
Mais tí, grave e sonora,
¡Ay! ô romper d'o dia
C'a tua voz malencónica
Vés de cote á lembrarnos
Cada nacente aurora;
E parece qu'a morto
Por eles e por min a un tempo dobras.

               —

[p. 49]

 

   D'a catredal campana
Tan grave e tan sonora.
¿Por qué á tocar volveches
A yalba candorosa
des qu'eu ouben d'oirte
En bagullas envolta?
Mais ben pronto... ben pronto, os meus oidos
Nin t'oirán n'a tarde nin n'a aurora.



[p. 50]
               * * *


   ¡Mar! c'as tuas auguas sin fondo
¡Ceo! c'a túa imensidá,
O fantasma que m'aterra
Audádeme á enterrar.

   É mais grande que vos todos
E que todos pode mais....
C'un pé posto onde brilan os astros,
E outro ond'a coba me fán.

   Impracabre, bulron e sañudo,
Diante de min sempre vay,
Y amenaza perseguirme
Hastr'a mesma eternidá.



[p. 51]
               * * *


Caba li
eiro, caba,
igante pensamento,
Caba un fondo burato ond'á memoria
D'o pasado enterremos.
¡Â terra c'os difuntos!
Caba, caba lieiro!
E por lousa daráslle o negro olvido,
Y-a nada lle darás por simiterio.



[p. 52]
               * * *


   Cando penso que te fuches,
Negra sombra que m'asombras,
Ô pe d'os meus cabezales
Tornas facéndome mofa.
   Cando maino qu'ês ida
N'o mesmo sol te m'amostras,
Y eres a estrela que brila,
Y eres o vento que zóa.
   Si cantan, ês tí que cantas,
Si choran, ês tí que choras,
Y-ês o marmurio d'o rio
Y-ês a noite y ês a aurora.
   En todo estás e ti ês todo,
Pra min y en min mesma moras,
Nin m'abandonarás nunca,
Sombra que sempre m'asombras.





[p. 53]

   A VENTURA É TRAIDORA


Tembra á qu'unha inmensa dicha
Neste mundo te sorprenda;
Grorias, aquí, sobrehumanas
Trân desventuras supremas,
Nin maines que pasan os dôres
Como pasan os gustos n'a terra;
¡Hay infernos n'a memoria,
Cando n'os hay n'a concencia!

Cal arraigan as edras n'os muros,
N'alguns peitos arraigan as penas,
E un-has van minando a vida
Cal minan outra-l-as pedras.
Si; tembra, cando n'o mundo
Sintas un-ha dicha imensa;
Val mais qu'a tua vida corra
Cal corre á yaugua serena.




[p. 54]


                    * * *


   Lévame a aquela fonte cristaiña
Onde untos bebemos
As purisimas auguas qu'apagaban
Sede d'amor e llama de deseyos.
Lévame po-la man cal n'outros dias...
Mais non, que teño medo
De ver n'o cristal liquido
A sombra d'aquel negro
Desengano sin cura nin consolo,
Qu'antr'os dous puo o tempo.




[p. 55]


     Ô PAZO D'A...


Era ô caer d'a tarde,
Encomenzaba o cántico d'os grilos,
orda a presa ruia,
Brilaban lone os lumes fuitivos.
Ô pe d'o monte, maestuoso erguíase
N'aldea escura o caseron querido,
C'a oliva centenaria
De cortina ô ventanil servindo.
Deserta a escalinata,
Soyo o paterno niño,
E enriba d'el caendo misteriosas
C'o as sombras d'o crepúsculo, as d'o olvido.

¿Quen ô pasado volve
Os ollos compasivos?
¿Quen se lembra d'os mortos,
S'inda non poden recordarse os vivos?




[p. 56]


               * * *


   N'o ceo, azul crarísimo;
N'o chan, verdor intenso;
N'o fondo d'a alma miña,
Todo sombriso e negro.
   ¡Qu'alegre romaría!
¡Qué risas e contentos!...
Y os meus ollos en tanto
De bágoas estan cheos.
   Cubertos de verdura,
Brilan os campos frescos,
Mentras qu'a fél amarga
Rebosa n'o meu peito.





[p. 57]


          A XUSTICIA PÓ-L-A MAN


   Aquês que tên fama d'honrados n'a vila
Roubaronme tanta brancura qu'eu tiña,
Botáronme estrume n'as galas d'un dia,
A roupa de cote puñeronma en tiras.
   Nin pedra dei
aron, en dond'eu vivira;
Sin lar, sin abrigo, morey n'as curtiñas,
Ô raso c'as lebres dormin n'as campías;
Meus fillos... ¡meus an
os!... que tant'eu queria
¡Morreron, morreron, c'a fame que tiñan!
   Quedey deshonrada, mucharonm'a vida,
Fi
eronm'un leito de toos e silvas,
Y-en tanto os raposos de sangre maldita,
Tranquilos n'un leito de rosas dormian.

                         —

   —Salvademe ¡ou, xueces! berrey... ¡toleria!
De min se mofaron, vendeum'a
usticia.
Bon Dios, axudaime, berrey, berrey inda...
Tan alto qu'estaba, bon Dios non m'oira,
   Estonces cal loba doente ou ferida,

[p. 58]

D'un salto con rabia pilley a fouciña,
Rondei paseniño... ¡Ne-as erbas sentian!
Y-a lua escondiese, y á fera dormia
Cos seus compañeiros en cama mullida.

   Mireinos con calma, y as mans estendidas
D'un golpe, ¡d'un soyo! dei
einos sin vida.
Y-ô lado contenta, senteime d'as vítimas,
Tranquila, esperando po-l'a alba d'o dia.

   Y-estonces... estonces, cumpreuse a
usticia,
Eu, n'eles; y as leises, n'a man qu'os ferira.




[p. 59]


               * * *


   Dios puo un velo enriva 
D'os nosos corazons,
Velo qu'oculta abismos
Qu'el pode ollar tan sô.
   Cand'eu penso o que viran 
N'o qu'adorand'estou
Homilde e de rodillas
Cal s'adora al Señor,
S'este velo caise
De repente antr'os dous,
Tembro... e incrinand'a frente
Digo,—¡que sabio é Dios!




[p. 60]


                    * * *


   ¡Tas-tis! ¡tas-tis! n'a silenciosa noite
Con siniestro compás repite á péndola,
Mentras a frecha aguda,
Marcand' un y outro instante antr'as tiniebras,
D'o relox sempre imovil
Recorre lentamente a limpa esfera.
Todo é negrura en baio,
E só n'altura inmensa,
Só n'anchura sin limites d'o ceo
Con inquietú relumbra algunha estrela,
Cal n'a cinza d'as grandes estivadas
Brilan as charamuscas derradeiras.
   Y-a péndola no-mais orda batendo
Cal bate un coraron qu'hinchan as penas,
Resóa pavorosa
N'a escuridade espesa.
En vano á vista con temor n'o escuro
Sin parada vaguea.
Uns tras d'outros instantes silenciosos
Pasando van, é silenciosos chegan

[p. 61]

Outros detras, n'a eternidá caendo
Cal cai o grau n'a moedora pedra,
Sin qu' o porvir velado ôs mortais ollos
Rompa as pesadas brétemas.

¡Que triste é a noite, y-o relox qué triste,
S'inquieto o corpo y-a concencia velan!





[p. 62]


          AMIGOS VELLOS


   Cand'antr'as naves tristes e frias
D'alto mural,
Cal elas fria, cal elas triste,
Ô ser d'a tarde vou á rezar,
Que pensamentos loucos e estraños
A miña mente, veñen e van.
                    —
  
ordo silencio qu'eua conoço
Qu'é meu amigo d'anos atrás
Pero qu'é cheo d'outras lembranzas,
Per'ond'o esprito parez que escoita
Eco mortal,
Reina n'os ámbitos d'a gran basílica,
Con misteriosa serenidad.
                    —
   Incertas sombras rayos tembrosos,
Cabo d'o altar,
Pousan, vaguean, foen y agrándanse 
D'adiante atras.

[p. 63]

Y ó Santo Apóstol sempre sentado
No seu sitial
De prata e ouro, contempra inmóvil
Con ollos fios, canto ali está.
                    —
   Quen fora pedra, quen fora santo
D'os qu'ali hai
Coma San Pedro, n'as mans as chaves
C'ô dedo en alto como San Xoan,
Un-has tras outras eneracioes
Vira pasar
Sin medo â vida que dá tormentos
Sin medo â morte qu'espanto dá.
                    —
   Logo s'acaba d'a vida á triste
Pelerina.
Os homes pasan, tal como pasa
Nube de bran.
Y as pedras quedan... e cand'eu morra
Ti, catredal,
Ti, parda mole, pesada e triste
Cand'eu non sea, t'inda serás!




[p. 64]


               * * *


   Mayo longo... Mayo longo,
Todo cuberto de rosas,
Para algús telas de morte,
Para outros telas de bodas.
   Mayo longo, Mayo longo,
Fuches curto para min,
Veu contigo a miña dicha,
Volveu contigo á fuxir.





[p. 65]


LUA DESCOLORIDA


   Lua descolorida
Como cor d'ouro pálido,
Vésme y eu non quiera
Me vises de tan alto,
Ô espaço que recorres
Lévame caladiña n'un teu rayo.
                    —
   Astro d'as almas orfas,
Lua descolorida,
Eu ben sei que n'alumas
Tristeza cal á miña,
Vay contallo ô teu dono
E dille que me leve á dond'habita.
                    —
   Mais non lle contes nada,
Descolorida lua,
Pois nin n'este nin n'outros
Mundos, terey fertuna
Se sabes ond'a morte
Ten a morada escura
Dille que corpo e alma untamente
Me leve á donde non recorden nunca,
Nin n'o mundo en qué estou nin n'as alturas.




[p. 66]


               * * *


   Que pracidamente brilan
O rio á fonte y o sol,
Canto brilan... mais non brilan
Para min, non.
                    —
   Cal medran erbas e arbustos,
Cal brota n'a arbor a frol,
Mais non medran, nin frorecen
Para min, non.
                    —
   Cal cantan os pa
ariños
Enamoradas canciós,
Mais anque cantan, non cantan
Para min, non.
                    —
   Cal a natureza hermosa
Sorri a Mayo qu'a mimou,
Mais para min non sorri,
Para min, non.
                    —

[p. 67]

   Si... para todos un pouco
D'aire, de luz, de calor...
Mais si para todos hay,
Para min, non.
                    —
   ¡E ben!...
a qu'aqui n'atopo
Aire, luz, terra, nin sol,
¿Para min n'habra un-ha tomba?
Para min, non.





[p. 68]


ESTRANEIRA N'A SUA PATRIA


N'a a vella baranda
Entapizada d'edras e de lirios
Foise á sentar calada e tristemente
Frente d'o tempro antigo.
                    —
Interminable precesion de mortos
Uns en corpo no-mais, outros n'o esprito,
Veu pouco á pouco aparecer n'altura
D'o direito camiño,
Que monotono e branco relumbraba
Tal com'un lenzo n'un herbal tendido.
                             —
Contemprou cal pasaban e pasaban
Collendo hacia o infinito,
Sin que ô fiaren n'ela
Os ollos apagados e afundidos
Deran siñal nin moestra
D'habela n'algun tempo conocido.
                    —
   Y uns eran seus amantes n'outros dias,
Deudos eran os mais y outros amigos,

[p. 69]

Compañeiros d'a infancia,
Sirventes e veciños.
Mais pasando e pasando diante d'ela
Fono os mortos aqueles prosiguindo,
A indiferente marcha
Camiño d'o infinito,
Mentras cerraba a noite silenciosa
Os seus loitos tristísimos
Entorno d'a estraneira n'a sua patria
Que sin lar nin arrimo,
Sentada n'a baranda contempraba
Cal brilaban os lumes fuitivos.




[p. 70]


¡Padron! ... ¡Padron!
Santa María... Lestrove...
¡Adios! ¡Adios!


                     I

Aquelas risas sin fin,
Aquel brincar sin dolor,
Aquela louca alegria,
¿Por que acabou?
Aqueles doces cantares,
Aquelas falas d'amor,
Aquelas noites serenas,
¿Por que non son?
Aquel vibrar sonoroso
D'as cordas d'a arpa y-os sons
D'a guitarra malencónica
¿Quen os levou?
Todo è silensio mudo
Soidá, delor,
Ond'outro tempo a dicha
Sola reinou...

¡Padron! ¡Padron!
Santa María, Lestrove...
¡Adios! ¡A dios!


[p. 71]


                     II

   O simiterio d'a Adina
N'hay duda qu'è encantador,
C'os seus olivos escuros
De vella recordazon;
Co seu chán d'erbas e frores
Lindas, cal n'outras dou Dios;
C'os seus canónegos vellos
Que n'el se sentan ô sol;
C'os meniños qu'ali
ogan
Contentos e rebuldós;
C'as lousas brancas qu'o cruben,
E c'os humedos montons
De terra; ond'algun-ha probe
Ô amañecer s'enterrou.
   Mòito te qui
en un tempo,
Simiterio encantador,
C'os teus olivos escuros,
Mais vellos qu'os meus abós,
C'os teus cregos venerables,
Que s'iban sentar ô sol,
Mentras cantaban os pá
aros
As matutinas cancións,
E c'o teu osario humilde
Que tanto respeto impon
Cando d'a luz que n'el arde
Vé un de noite ò resprandor.

[p. 72]

Moito te qui
en e quérote,
Eso ben o sabe Dios;
Mas ho
e, ô pensar en tí
Núbrasem'o corazon,
Qu'a terra está removida,
Negra e sin frols. 

¡Padron!... ¡Padron!...
Santa María... Lestrove...
¡Adios! ¡Adios!


                       III

   Fun un dia en busca d'eles,
Palpitante o corazon,
Funos chamando un a un
E ningun me contestou.
   Petey n'un-ha y-outra porta,
Non sentin fala nin voz,
Cal n'un-ha tomba valdeira
O meu petar resonou.
   Mirey po-l-a pechadura,
¡Qué silensio!... ¡que pavor!...
Vin no mais sombras errantes
Qu'iban e viñan sin son,
Cal voan os lixos leves
N'un rayo d'o craro sol.
   Erguéronsem'os cabelos
D'estrañeza e de delor,

[p. 73]

Nin un soyo!... nin un soyo!...
¿Dond'están? ¿que d'eles foy?
   O triste son d'a campana,
Vagoroso à min chegou...
¡Tocaba a morto por eles!...

¡Padron!... ¡Padron!...
Santa María... Lestrove...
¡Adios! ¡Adios!





[p. 74]


          PASADE


Brila'rayo d'aurora,
Cal un sono de paz branco e purisimo,
¿A aquel que naceu cego que ll'importa
O teu fulgor divino? 
                  —
emí serenas ondas
C'o romor d'os pinares,
Músicas ¡ay! e cantos y armonías
Par' un ordo ¿que valen?
                  —
¡Pasá!... pasade hermosas,
Feitizo d'os qu'esperan e d'os qu'aman;
Amores e praceres son mentira
Pra quen tén seca á yalma.




[p. 75]


               * * *


¿Porque, Dios piadoso,
Porque chaman crime
Ir en busca d'a morte que tarda
Cando á un esta vida
Lle cansa e lle afrie?
                  —
Cargado de penas,
¿Que peito resiste?
¿Cal rendido viaeiro non quere
Buscá-Io descanso 
Qu'o corpo lle pide?
                  —
¿Porque s'un non re
e
As dores qu'ô oprimen
Porque din que t'amostras airado
¿De qu'un antr'as tombas
A frente recrine?
                  —
Inferno n'o mundo,
E inferno sin límites
Mais alá d'esa coba sin fondo

[p. 76]

Qu'a yalma cobiza 
Qu'os ollos non miden.
                  —
S'é qu'esto é verdade,
¡Verdade terrible!
Ou deiad'un inferno tan soyo
De tantos qu'eisisten
Ou si non, Dios santo, piedade d'os tristes.





[p. 77]


        ¡SOYA!


   Eran craro los-dias
Risoña-l'as mañâns,
Y era a tristeza sua
Negra com'a orfandá.
   Iñase a amañecida
Tornaba c'o a serán...
Mais que fora ou viñera
Ninguen ll'o iña á esculcar.
   Tomou un dia leve
Camiño d'o areal...
Como naide a esperaba,
Ela non tornou mais.
   O cabo d'os tres dias
Botouna fora o mar,
Y ali ond'o corvo pousa,
Soya enterrad'está.

Páxina Anterior

Ir ao índice de Páxinas

Páxina Seguinte


logoDeputación logoBVG © 2006 Biblioteca Virtual Galega