————
| (1) |
Labraron a ponte n-o ano 912, e foy acabada o 31 de Marzo. |
[páx. 5]
Mais volvendo agora ao cabaleiro,
sigueu a sua carreira sin querer tomar folgo hastra que se perdeu n-un estenso souto de altas e copudas nogueiras. O cabalo, que
era d'os que os mouros pol-o veloz do seu correr chamaban alfaraces, era teixo coma o acibeche;
levaba teso, teso e estiricado o pescozo co peteiro; os beizos babeando escuma; as ventas infradas; a cola irta e
tendida; e tal era o modo de manexar as canelas, que o mirar coma n-un átimo aparecían xuntos os cascos
n-o
chao e logo lanzados n-o aire, daba mareo e trubaba a vista.
Así foy hastra que despois
d'atravesar un monte raso, bateu n-unha corredoira en forma de embudo, ancha
n-a entrada, estreita n-o cabo, n-o cal a cerraba un valo de
terra e callaus, e máis un palançate ou empalizada baixa formada de estacas espetadas
n-o chao
c'uns canizos antre medias feitos de grosas corres de carballo.
Esto xa era n-a parroquia de
Don Sión, ou Don Silón, ou Donsión, como dín agora. N-o cabo d'a corredoira, á a man ezquerda, un pouco retirada e trascanteada,
abríase unha ancha porta formada de dous grandes lanchóns de cantería, que facían de pes direitos.
Detrás d'a porta, pra un lado, n-unha garita feita de pedras e cuberta de ramallos hachábase un mouro, negro coma un
chamizo. Era pequenote, nembrudo, medio trenco, revelludo co-
[páx. 6]
mo paricía pol-as engurras d'a cara,
e máis pol-as cañas que lIe saían antre as non vastas pero crechas e rabechadas guedelIas de lan,
que lIe rodeyaban o carís. Relumbraba n'aquel fondo loitoso, coma unha vela acesa, o branco do
olIo, qu'él estaba sempre e de cote revolvendo á todos lados.
O cabaleiro non reparou moito n-o mouro; atravesou a porta, sigueu o seu camiño por antre dous muros, un, o da ezquerda, baixeiro á modo de barbacana d'un castelo, o
outro máis alto e máis ben feito. A os cincoenta ou sesenta pasos topou con outra porta que daba de frente,
e que ao chegar él abreu outro mouro máis mozo que o pirmeiro; meteuse dentro, apeouse, e mentres o
negro atrancaba a porta e recollía a besta, á brincos subeu a rampla de pedra que había á a man direita
e levaba á un largo patio, rodeyado de casetas e alpendres, n-o fondo do cal víase un
adificio á modo de
pazo d'un solo sobrado. N-o patio había tal cual mozo ou obreiro; mais o cabaleiro con ninguén se parou,
nin falou, sinon que se meteu de camiño n-o pazo que tiña a porta aberta; embocouse pol-a escaleira, e
en duas ou tres alancoadas prantouse n-a pirmeira cámara que topou, n-un recanto
d'a cal, ao pe
d'unha fiestra, hachábase sentada n-un canapé unha dona de gran porte, rodeyada de duas ou tres doncelas.
A dona, anque moza, pois tendría, á todo
[páx. 7]
ter, de 26 á 27 anos, gastaba touca coma a que soían
trajer as señoras mayores e xa apartadas do mundo. O axustado brial e mail-o demáis vestido que
levaba, sin que aparecese n-él cousa que denotase fachenda e fantesía, era cal cumpría á unha dona que
mamou co leite as finas e esquisitas maneiras d'a máis alta sociedá. E na sua faciana debuxábase certa
espresión de tristura e malenconía que inda lle daba máis aire de maxestá.
O cabaleiro non lle dou outro
saúdo que guindarse n-un tabolete, dicindo ao mesmo tempo con aire pesaroso e abatido: —Xa cheguei tarde!
—¿Qué foy o que pasou logo?
—perguntou ela saltando do canapé e poñéndose albiña inda moito
máis do que estaba—. Dicídemo todo e no-me caledes nada!
—Ao chegar Sancho á Tuy xa a
cousa estaba amasada; botáronll'a man e encerran-o entre catro paredes, e así o touveron hastra que vendo as contas mal paradas
escaparon todos co Conde D. Gómez pra Purtugal, levándoo á él n-unha xaula de ferro. O pior do caso foy
que tamén algúns d'os que iban con Sancho, bastantes, deron as mans cos seus verdugos, que foy o que á
mín máis me indinou e aborreceu.
—E dicir que ese infame
consumou ao fin a sua maldá! —escramou ela ca voz tembrosa—.
[páx. 8]
Pero nada me sorprende; todo esto mo pernosticou a difuntiña de miña nay cando
estaba pra morrer. Ainda me parece que as suas palabras, as últimas que oín de nay á quen tanto
quixen, m'están resoando dentro, e que estou vendo o último alampo que ao mesmo tempo dispidiron os seus
ollos antes de cerrarse pra nunca máis volver á abrirse! E qué é o que maquinará agora ese mal
fillo, ese mal hirmán, ese tigre —continuou ela cos ollos erguidos cara ao ceo, cos brazos caídos, cas
maos cruzadas co rivés pra riba— pra acabamento e ruina da sua xente e perdición da sua
alma!
E ao dicir esto a dona
deixouse caer n-o canapé, e comenzou á saloucar de tal modo, que
paricía que lle quiría saltar o corazón pol-a boca.
O cabaleiro, que veu esto,
correu ao pe d'ela dicíndolle con moito amor: —Mariña! Mariña! qué
che dou—. Mais ela, co acoramento que tiña, non podía pernunciar palabra;
soilo tiña a man sobr'o peito coma si tivera medo de que lle estoupase.
Estonces él avisou que
trouxesen unha pouca auga fresca, e mandou á as doncelas que lle afroxasen a roupa, e entramentras qu'estaban n-esta operación,
arrimouse él á unha ventaa que dicía ao campo e que tiña unha gran vista. Coma pra estraerse estendeu as suas
miradas todo ao redor, sin por eso pousalas moito nin-nas mechas carba-
[páx. 9]
lleiras, nin-nos labradíos, nin-nas herbeiras, nin-nos caseríos que desde alí se avistaban; pero n-unha pequena calva de monte que se vía
a o lonxe antre dous soutos de castiñeiros, debeu de pronto aviscar algo que lle chamou moito a
atención, porque pra alí enfiou os ollos medio musgados, estiricou o
pescozo e ainda botou o corpo fora d'a
fiestra, como si quixera atrapar e deter cos ollos o que así de socato se lle presentara. E n'afeuto, pol-a
calva aquela víanse marchar á todo escape unhos bultos coma de dous homes á cabalo; e o
noso cabaleiro,
que dibía ter unha gran vista, pol-os xestos que fixo e pol-a ansia con que ollaba pra o sitio, dou á
entender que algo pispiara n'aqueles bultos que á él nada o contentaba. Por un pouco foy siguindo ca vista
a direición que supoñía que levaban, por ver si os volvía á apelumbrar; pero decatado de que perdía o
tempo, porque todo pra aquela parte eran espesas e altas carballeiras, dou a volta pra dentro e encamiñouse pra
onde estaba Mariña, que xa estaba máis atranquilada e serena.
—Ay Ramil! Ramil! —escramou
ela ao que o veu preto de sí— en qué boa hora sacou Noso Señor d'este mundo á miña nay, pra que non vise nin soupese de tan ruins e
atrocismos feitos.
—Poida que vosa nay
—contestou él— tivese máis conformidá e estivese máis serena que
vos.
[páx. 10]
—Non digo eu menos, pero non
hay peñasco (e ben sabe Dios que miña nay non-o era) que á forza de mallar non se abrande ou non se esfarele. Os tragos que ela
pasou fóron-a ao fin chegando e apertáronlle o corazón hastra cortárenlle de todo o folgo. Pero inda
estou por dicir que mail-a matou a ideya d'os males que adiviñaba, que non os que ela misma veu e
presenciou.
—Ben, pois agora o que
importa é que vos vayades atranquilando pra ver de cómo podemos valerlle ao probe de Sancho. O malo é cómo vamos á saber agora do seu
paradeiro. É de creer que o levarían pra Braga ou pra o Porto, si non-o meteron n'algún
d'os
castelos que están preto d'a estrema. A mín xa se me acurreu que habemos de ter que mandar á Daniel, que ten
boas pernas e é moy estuto, e pr'o caso non hay outro, que onde él non meta o fuciño, xa escusa outro
ir á peteirar.
—Pois entonces, canto máis
axiña —contestou a dona dando un gran layo—, e si pode ser hoxe é escusado esperar á mañán. Habedes de ter que darlle algunha guía pra
que él poida manexarse e saber ónde ha de ir á petar. Onte tamén tiven noticia d'Alvira.
Trouxéron-a de castelo en castelo, e ao fin metéron-a ahí no de Gondufe. Pol-o d'agora non-a tratan tan mal, dí
eIa, pero sabe Dios o que inda lle espera.
[páx. 11]
—Vos, Mariña, que sempre
fostes tan aleuta e tan boa —engadeu o cabaleiro, que se lle conocía que estaba alí ardendo desque vira atravesar as duas sombras pol-a
calva do monte— non debedes esquecer que Dios aperta, pero non afoga, e que conforme dá a chaga,
así dá o romédeo. Agora teño que ir á dar unha volta pol-a casa, pero ey de volver logo, si Dios quer. E
si mentras houbera algunha novedá, xa me mandarés aviso decontado.
E acabando de dicir esto xa
sobre a soleira d'a porta, baixou á escape e n-o patio falou co moordomo
d'a casa pra que avisase á toda a xente que se retirasen todos
dentro d'os muros, e que puxese gardas e vixías mentres él non viña. E logo montou á cabalo e
desapareceu coma unha saeta.
|
BVG
Atrás
Índice de Páxinas
Páxina Seguinte
Ir ao índice de Páxinas