BVG     Atrás    Índice de Páxinas

 

[p. 23]           QUEN PREITEA....         Nantronte a Vicentiña d' o Pazo, qu' é mullere virtudosa,         boa nai, amante esposa, e segun moitos a millor viciña, non sei como ventou que seu Facundo, cortexaba outra moza compracente,         que segun di a xente xa tivera... eu non sei, cousas d' o mundo; o conto foi que pol-a mor d' os celos o marido e muller tanto rifaron que viñeron âs maus, e non pararon de turrar e turrar poI-os cabelos, hastra que Xan Manoel d' as Madureiras [p. 24] que por alí pasaba c' o seu gando,         o barullo notando, de dous brincos rubiu as escaleiras y-entrou pol-a solaina berreando: «¡Ei, Facundo, haxa paz: ei Vicentiña deixáibos de loitar e tei vergonza; a min ansi me deran unha onza, non me liaba co' a parenta miña!»    Anoxóuse o Facundo poI-o feito, e votándose ô Xan enfurecido,         déulle un golpe n-o peito qu'o deixou sen alento e sen sentido.    Cando xa folguexar poido con calma, dixo con certa sorna o magoado: «¿Ves esta cruz? ¡Pois xúroche por ela que ou o demo me leva en corpo e alma, ou te deixo por portas n-o xuzgado como fixen c' o Roque Gandarela! ¡Baterme a min! Non pois, corrinche o mundo cando andiven servindo ô rei co-as armas, e nunca tal me sucedeu, Facundo. ¡Inda ten que nacer quen ha de darmas!» [p. 25]    Tal como Xan ó dixo foi pr'o leito, deu parte 'o Xuez n-a forma acostumada; o escribao, enteirándose d' o feito, istruíu as promeiras dilixencias: o ciruxano veu, e por entrada, dempois de barballar catro sentencias, armóuse de lanceta, e dilixente, déulle düas sangrías ô pacente d' aquela caste, como lle chamamos cantos con ollos espantados vemos, como todal-a sangre que criamos d' o corpo nol-a sacan eses demos a quês pra que nos maten lles pagamos.    O que pasou dempois ninguen poidera creélo se patente non-o vira: millor lle fora ô Xan que se morrera dinantes que 'o Xuez tal parte dira, y-o Facundo tamen mais lle valera que cando co-él a sua muller rifara por mais que lle batese, que calara,         pois falando en concencia os dous a sua imprudencia n-a xusticia pagárona ben cara. [p. 26]         A cúria d' a terriña que de diante d'os preitos ten-o istinto d' as aves de rapiña;         q' entr' o papel sellado, dilixencias e pagos de direitos deixa ô mais litigante arroinado, conforme co-a sentencia d' o xuzgado —sen especial condanacion de costas— d' o Facundo e d' o Xan, (sen que perdera n-in perdoara un céntemo xiquera) cobrou as onzas en castelos postas n-a mesa d' o escribao; y-os dous veciños solo co-a gracia d' o Siñor quedaron, pois todo canto tiñan ll' embargaron, eidos, chouza, xubencas e porquiños.

© 2006 Biblioteca Virtual Galega