mb2padresarmiento.html
José
García Balboa, Frei Martín Sarmiento, destaca no panorama
cultural do século XVIII por ser un dos ilustrados defensores do
galego. Naceu no ano 1695 en Vilafranca do Bierzo e, con a penas
catro meses, foi trasladado coa familia a Pontevedra, onde
transcorreu toda a súa infancia.
En 1711, un ano despois do seu
ingreso no Convento de San Martín de Madrid, tomou os hábitos
na Orde Beneditina. Estudou Artes no Colexio de Hirache e, desde
1716, Teoloxía no Colexio de San Vicente de Salamanca. Na
universidade salmantina trocará o seu nome polo de Martín
Sarmiento. Comezou a traballar como pasante no Mosteiro leonés
de Eslonza en 1717 e dous anos despois instalouse en Asturias,
primeiro no Convento de Celorio e posteriormente no de San
Vicente de Oviedo. En 1725, tras unha curta estancia en
Pontevedra para visitar a nai, Sarmiento retornou a Madrid, onde
se estableceu definitivamente. Na súa etapa madrileña realizou
en lingua española numerosas composicións por encomenda de
diferentes persoas e institucións.
Desde a súa viaxe en 1745 a
Galiza, á que voltou en 1754, a cultura e a lingua galegas
convertéronse no principal centro de interese do ilustrado. De
avanzadas ideas a respecto do romance galego, Sarmiento foi unha
das primeiras voces en reivindicar a capacidade do galego para se
instalar en todos os campos, a urxencia dunha escolarización dos
nenos galegos na lingua propia, a esixencia do coñecemento do
galego ás persoas que fosen traballar no país e a celebración
litúrxica no noso idioma.
Considerado precursor da moderna
filoloxía románica, o núcleo fundamental dos escritos de
Sarmiento pertence ao terreo lexicográfico. Con este fin, dará
forma a un extensísimo conxunto de coplas (por volta de mil
duascentas) coñecido como Coloquio de 24 gallegos rústicos
ou Diálogo de 24 rústicos, escrito baixo o seudónimo
de "O Poeta Marcos da Portela". Con esta obra, unha
colección inconclusa de notas históricas, comentarios sobre o
cotidiano de Pontevedra, descricións de lugares, termos e frases
galegas de interese exclusivamente lingüístico, Sarmiento
tencionaba reproducir a fala popular da península do Morrazo.
Para alén do Coloquio de 24 gallegos rústicos, outras
contribucións do relixioso ao campo da Lexicografía serán Catálogo
de voces vulgares, y en especial de voces gallegas de diferentes
vegetables, Catálogo de voces y frases de la lengua
gallega e Onomástico etymológico de la lengua gallega.
Debemos tamén ao relixioso
berciano a primeira noticia documentada da literatura medieval e
as primeiras pesquisas sobre o nacemento da lingua galega. Co
Padre Sobreira preocupouse, ademais, por atender á produción
lírica popular do país.
Despois dos sesenta anos, fechado
na súa cela, dedicouse á investigación en distintos ámbitos:
Botánica, Historia Natural, Historia Antiga, Etimoloxía,
Xeografía... Sarmiento faleceu no ano 1772, sen ver publicada
ningunha das súas numerosas obras.
|