Luís Rei Núñez


 

Novidades
Obras
Autobiografía
 
vb1lreinuñez.html

AUTORRETRATO (DE GRUPO)

     Somos no tempo e, xa que logo, existimos só no presente, cada día. Pero temos memoria e ás veces é un lastre. Aínda que é tamén un marabilloso xoguete polo que nos gusta viaxar ó pasado; case sempre, claro, ó noso propio pasado. Así sucede con todos e así sucede, de xeito especial, cos escritores. Só que a viaxe do escritor acaba converténdose en páxinas cheas de palabras. Esa, a súa obra toda, é a biografía que de verdade vale cun escritor. Pero pode sumar milleiros de páxinas, que poden requirir días, semanas, mesmo meses do tempo do seu lector máis disposto, ese que á fin obterá o premio de saber sobre a vida do seu escritor moito máis có que soubo nunca el propio, que moitas veces se moveu só ás apalpadelas, cando non ocultándose.
     Hai, con todo, outras autobiografías posibles, se cadra máis axeitadas para un tempo de verdades instantáneas coma o noso de agora. Son as que plasma todo autorretrato, por moi lacónico e ata deliberadamente bretemoso que quixera resultar nel o seu autor. Aí están os pintores: Velázquez fuxidío; Cézanne vulnerable; ou Rembrandt, ostentando unicamente a enteireza da normalidade. Os artistas, polo demais, ofrécennos outro sincero e definitivo autorretrato no seu obradoiro, e propoño pensar nos de Picasso, no de Giacometti ou, por qué non, no de Luís Seoane.
     Apurando este fío argumental, coido que é lícito dicir, e non faltariamos á verdade, que outra clase de autorretrato igual de fiable é o que nos ofrece a biblioteca persoal de cada escritor.
     A miña non cabe nunha arca, como si couberon as de mestres que morreron novos ou tiveron a mala sorte de padecer incendios, cárcere ou exilios. Mais tampouco ocupa quilómetros e quilómetros de andeis, malia incluír xa algunhas ducias de autores que nunca darei lido.
     Entre os que si lin con proveito téñolles lei ós libros dos poetas. Ós dunha parella moi especialmente: Rosalía Castro, en galego, e Antonio Machado, en castelán. E a eles non podo deixar de unirlles os dous luíses (Cernuda e Pimentel, por esta orde) e mais unha longa nómina que vai desde os que declaman perante, e contra, o mundo ós que soamente musitan: César Vallejo, Rilke, Pavese, Emily Dickinson, Marià Manent...
     Coido que menciono, en xeral, a esencialistas. Coñécese que o que un ten é pouca imaxinación. Ou acaso se trate de que un é clásico, mesmo de por mais, e velaí, a delatalo de vez , a redundancia da sección de prosistas na que a seguir me deteño.
     Pío Baroja, con trinta e tres libros del e sobre el, ou, sen saír da mesma xeración, e con trinta e oito, Valle Inclán (contra o que algúns afirman, non son excluíntes: a quén queres máis, a papá ou a mamá). Tamén vintenove títulos de ou sobre Cunqueiro, á parte de trinta e oito sobre (dous son meus) ou de Rafael Dieste, e quince de Méndez Ferrín. E mais todo o baúl cheo de xente que nos deixou Pessoa (ata a súa última aparición, de momento: Barão de Teive), xunto a outros vintenove libros de Miguel Torga, trinta de Eugénio de Andrade, ou once de Jorge Amado. Aínda que, en lingua portuguesa, o meu preferido é desde sempre o Eça de Queiroz do cal, e aredor do cal, reunín quince volumes; entre eles o mellor estudio que coñezo sobre o corpus queirozán, obra do galego Ernesto Guerra.
     A miña biblioteca coido que ten ademais un lugar destacado para a aventura da vida, con dez volumes de Dickens, e outro para a vida na aventura, cunha ducia de Conrad ou oito de Stevenson. Tamén para a vida como conto de nunca acabar, nos trinta e un libros e se cadra sete mil páxinas que ata agora acumulei de quen, para a miña idea, é o máis grande prosista do século XX: o catalán Josep Pla, gran Shandy, na taxonomía de Vila-Matas, que posuíu o enorme don, vital para todo escritor, de saber escoller sempre o adxectivo que mellor acaía ó que contaba.
     Nun andel de máis alá están os enfeitizados entre a desfascinación e a nostalxía: Juan Carlos Onetti, con nove libros, e Juan Marsé, con once (os mesmos que poden verse de Patrick Modiano ou de Antonio Tabucchi), e noutro John Berger, con trece, algúns ben estraños, por certo, e ben magnéticos. E non hai que esquecer os autores concisos, os que soamente saíron do silencio cando os cominaba algo realmente valioso: escola de Bartlebys, Juan Rulfo poñendo clase.
     Non quero esquecer tampouco a eses amigos ós que, a cada un por cadanseu motivo, me agradaría parecerme: Ramiro Fonte, Pepe Cáccamo, José Carlos Llop ou Antoni Marí. Aínda que de ter que elixir un nome, un só nome, agora que toca chegar ás derradeiras pinceladas do autorretrato, debo confesar que ó que de verdade quixera emular é a León Tolstoi. Pola sabedoría coa que soubo entrar na alma humana, certeira, compasiva, comprometidamente. E mais, sobre todo, pola teimosía coa que percorreu o camiño que sabía seu en busca da bondade.
     En fin. Temo que a partir desta biblioteca teña trazado un autorretrato libérrimo, asistemático e, en definitiva, borroso. Pero é o que corresponde a alguén con escasísima afección por ningunha carreira (malia verse na obriga de exercer o xornalismo) á marxe da escrita. O que corresponde, claro, a quen quere crer que a auténtica grandeza da palabra está sempre no seu valor epifánico. E permítaseme lembrar arestora unha epifanía clave, tal vez a primeira. Foi correndo 1974, na Coruña, a miña cidade natal. Daquela, eu con quince anos, chegou ás miñas mans Confieso que he vivido. Eu tiña xa instinto de clase (meu pai era, e tamén o fora o seu, estibador da Xunta de Obras do Porto), e identifiqueime, ai non, con aquel Neruda que encarnaba o comunismo en cuxa causa ía comungar logo; e sigo comungando (aínda que estea en excedencia). Pero moito máis me identificaba co inmenso poder de seducción que a palabra lle concedía ó poeta entre as mulleres. Moi semellante, todo o que apreciou o meu sentimento naïf naquela epifanía de estrea, ó que Skármeta nos ten contado a propósito dun carteiro. As (boas) metáforas servían como a mellor das chaves para abrir os corazóns que queriamos abrir. O escritor, xa que logo, como un San Pedro no corazón das ingratas. E a biblioteca, sempre, como autorretrato. E a metáfora para quen a traballa.

Valdefornos.
outono de 2001.

 


¿Quéreslle mandar unha mensaxe ao autor?  

 

logoDeputación logoBVG © 2006 Biblioteca Virtual Galega