[p. 111]
Iban dal'as doce cando salian do teatro
d'Apolo, D. Luciano y a sua familia, pois non se quedaron á última
función, por mor de non crebar á custume de deitarse cedo.
En Madrid é xeneral que lle chamen cedo á
deitarse ás doce da noite.
Desque saliron, camiñou un pouco Martiño na
compaña d'eles, e de pronto dixo.
Agora que m'acordo, débem'estar agardando un
amigo d'estora en Fornos; teño que deixalos.
Era milagre que non tiveses algún compremiso
pra ter que largarte.
¿Has de volver logo? lle perguntou sua
hirmá.
Cerca das duas e media.
¡Uy, que tarde!
Non pode ser antes.
Pois hoxe agardo por tí. Hastra que chegues
non me deito.
Eso sí que non ó consinto. ¿Qué tes tí
que ver? Incomodarasme si non t'atopo deitada cando chegue.
Pois nada: non hoxe, sinon todol os días
[p. 112]
agardarei por tí direita: á ver si t'estreves á darme as mesmas latas
que lle tes dado á mamai.
Teño moita presa e non podo determe máis.
Adios.
Adios e coida de vir pronto pr'a casa. Lle
dixo sua mai.
¿Onde irá d'estas horas?
Non mo dixo. Respondeu Sabela.
Ond'ha d'ir, por ahi de gambernia como de
cote, dixo D. Luciano con aire de mal humor.
Hoxe dixome qu'habia de volver cedo.
Non-o creo. As custumes malas, com'as boas,
vanse adiquirindo pouco á pouco e sin sintir, e dempois é moi
dificultoso o desfacerse d'elas. Non sei porque, sendo entrambas
custumes, son máis doadas de deixar as boas qu'as malas, sendo certo
como é, qu'as boas fan máis feliz a o home qu'as malas. A conta é,
qu'é moi malo qu'un home empece á taravelear, pró inda é pior que
teña confianza en qu'ha de deixar as calaveradas cando queira. A
confianza mata ó home.
Pró Martiño, inda pode chegar á ser bon,
dixo á mai.
Desconfio moito, porque Martiño é moi listo,
fía do seu talento, pró ten pouca forza de voluntá, é com'anda con
malas compañas, sugestionanll'o mal, sin qu'él poida resistir, anque
de vez en cando teña bos deseyos.
Dios nos dea remedio logo, dixo Sabela, pró
eu penso que Martiño é moi novo, e tod'ó que fai é porque ten un
caraute ledo. Hastr'ó d'agora non lle puido entrar à refreusión,
pró eu inda non desconfio, porque ten moi bon fondo.
Ogallá. Diol-o queira.
Cando Martiño chegou á calle de San Miguel,
atopou o compañeiro desesperado porque tardara,
[p. 113]
tivera o Garduña que coller o sitio por él e xa estaba xogando.
Como a banca medrara moito, fora collendo sona
e cada vez iban á xogar peixes máis gordos.
Aquela noite desque Martiño colleu a baraxa
nas maus, foi un alabar á Dios o diñeiro qu'ali cayeu á porrazo.
Era cousa de risa ver o entusiasmo dos que
ganaban y-as caretas que poñian os que perdian.
Martiño ibase tamén animando, según as
posturas eran máis fortes.
Cando algunha podia comprometer a banca, tiraba
pol-as cartas pouquiño a pouco, co-a y-alma n'un fio e co peito atado.
Non s'oia voar unha mosca.
Hastra o corazón dos xogadores parez que
deixara de latexar, apreixoado pol-o intrés, pol-a emoción, e pol-o
que significaba aquela carta, na que s'habia compremetido a sua fertua
y-o pan da familea.
Por fin oiuse un marmuleo xeneral: os peitos
tanto tempo contidos respiraron libremente, as caras dos xogadores que
non dician máis que ansiedá , refrexaron difrentes sentimentos, según
era alegría, pena ou rabia a que sentían.
Martiño qu'estaba pálido com'a cera, púxose
colorado com'unha grana. Houbera estado moi emocionado.
Acababa de ganar a banca moitos miles de pesos.
Cuasi dobrara o capital.
O Garduña mirou pr'él como dicíndolle
¿erguémonos?
Martiño sacou o reló; faltaban poucos minutos
pra dar as duas, e facendo como que no entendia dixo, poñendo a baraxa
sobre do tapete:
Quén corta.
[p. 114]
O Garduña era máis seréo que Martiño.
Estaba máis cebado no viceo, pró non lle gustou aquelo e púxolle ó
compañeiro unha cara de todol-os demos.
Martiño pol-a contra pareceulle pouco decente
o erguerse, faltando tan pouco tempo pra poder facelo sin pasar por
cochos.
A sorte de Martiño foi, qu'a banca siguiu
ganando y-o Garduña, qu'era ó encargado de pagar, daball'a razon alá
pros seus adentros, de cada vez que recollia máis que pagaba.
Cando s'ergueron ganaban diñeiro pol-a vella.
Martiño colleu cara á casa tan ledo com'un
cuco, pensando si agardaría sua hirmá como lle pormetera. |