BVG     Atrás    Índice de Páxinas

[p. 199]      A os poucos minutos anunciaba a criada d'aquela casa a visita de doña Tereixa de Fonte.      En canto qu'oiu aquel nôme a siñora, ergueuse de súpeto e votou á correr cara â qu'iba á visitala.      —¡Tereixa!      —¡Pilara!      Dixeron entrambas, abrazándose e bicándose.      —Descantiá que non-os vimos.      —¡Xa vai boa! Pró séntate que temos moito que falar. ¿Con qu'este é o teu fillo?      —Xa o ves, que salvou por milagre.      —Vino unha vez nos Viveiros; pró entón non tiven o gusto de falarlle. Xa d'aquela era novio de Pancha. Pró ¿ti ves, muller, que galupin saliu o bribón do Martiño? Aqui tíñanos engañadas á todas menos â miña Locaya, que levaba relaciós co-ela porqu'eu llo aconsellaba, pró non porque lle saise d'adrento. ¿Y está vosté compretamente ben? —lle perguntou á Caitano.      —Moi ben. Como si nada fora.      —Aqui todas tivemos moita ansia por vosté, qu'encanto soupen por unha das nenas qu'estaba aqui sua mai e qu'era unha das máis amigas [p. 200] d'outro tempo, non deixei un dia sin mandar recado, porque fun eu mesma alá e non me deixaron entrar.      —Agradézocho moito e por eso quixen facerche a pirmeira visita. Quero verch'as nenas.      —Agora mesmo virán.      Pilara chamou por elas e non tardaron en entrar. Conociase que estiveran amañándose un pouco e con présa, porque inda algunha traguia os polvos mal repartidos pol-a cara y-outras chegaron á porta dando algús estironciños á roupa pra qu'asentase millor.      —¡Chica! qu'hermosas fillas tes.      —Moitas gracias, responderon as tres.      —E favor que lles queres facer., —dixo doña Pilara.      —¿Cal era a novia de Martiño?      —Servidora —adiantouse á responder Locaya.      —Ibas aviada.      —A min xa me daba á alma moitas veces que debia deixalo, porque lle conecia qu'inda estaba namorado de Pancha; pró como esta queria á Caitano, e Martiño tiña unha verba y on saber qu'era capaz d'engañar ó mais pintado, eu funme deixando, animada ademáis por miña mai. Pró pódeme crer que boa, boa pía, nunca lla tiven. Asi é que sinto ó que lle pasou á Caitano y estou moi leda porqu'él se largase. Queira Dios que se esvíe d'aqui tantas legoas qu'en jamáis da vida ó volva á ver.      —Pois inda podes atopar co-él, porque hastr'o d'agora non largou de Madrid.      —¡Demo non fales! ¡Non diga eso!      —Inda ó vimos pouco antes d'entrar n'esta casa.      —¡Arrenégote! [p. 201]      —¿Veu tras de vosoutros? perguntou doña Pilara chea de medo.      —Non. Topamos co-él por casualidá e largou de cara á bô paso, en canto nos viu. Eu quixen denuncialo â policia, pró éste non me deixou.      —Non diga unha palabra máis, pois non quero acordarme d'él pra ben nin pra mal, —repuxo Caitano.      —Xesús, que medo —dixo Locaya— ¿andará por min ainda? pois si chego á velo, si que chamo on policia pra qu'o prenda. A o millor métese tamén con Payo.      —¿Qué Payo? perguntou Caitano.      Locaya baixou os ollos colorada como unha amapola e dixo:      —Non-o conoce vosté. Fai pouco que teño amores co-él, pró querme tanto, qu'ese si qu'é querer d'un home. É moi simpático e xa lle falou á miña mai pra casar comigo.      As mais estiveran n'outra conversa aparte, prò doña Pilara qu'atendia ó prato y-as talladas, dixo:      —Non tiven máis vivo remedio que consentir, porque sinon naide paraba n'esta casa. Pró parece mentira qu'a filla d'un comendante se fose namorar d'un mal tendeiro.      —E verdá: porqu'os principes que vosté quere andan á patadas, e non sabemos en cal escoller, respondeu ironicamente Locaya.      —Vosté è moi bonita, e non faltaria un home que sin ser un príncipe, tivese certa posición ou unha carreira dina de vosté, dixo a mai de Caitano.      —Mire vosté doña Tereixa: miñas hirmás, que están diante e non me deixarán mal, tiveron moitos novios, algús d'eles ricos. Elas goapas foron [p. 202] e son ben goapas, ¿pois sabe ó que lles pasou? que tiveron amores namentras eles non se puideron casar, coma quen as ten por adivirtirse ou por pasal-o tempo; pró así qu'eles viron que xa non tiñan máis remedio que casarse, porqu'acabaran a carreira e chegaran á ter posición pra poder facelo, enton sempr'o diaño urdia algún pretesto pra deixalas ir á casarse logo con outras mási ricas. Esto quer decir, qu'asi como as mulleres miramos o que nos conven, tamén eles non se descoidan n'eso, e pra un desintresado hay un cento que non-o son.      —Tes razón; pró pra tí un tendeiro...      —Bo, leria, interrumpiu Locaya, aparte de qu'é un comerciante qu'está ben, querô porque é un home de gran corazón e moi espabilado.      —Eso é certo, dixo doña Pilara.      —¿Entón qué máis quere? que me quede solteira tod'a vida, agardando pol-as comenencias que vosté soña, Porque xa sabe vosté que as que non temos dote, val pouco que seamos goapas, nin boas, pra pretender voar moi alto, porque son moitas as que están como nosoutras e non tocan on dente os homes que teñen as condiciós que vosté quere, y-os qu'hay andan pol-as nubes. Inda baixando un pouco as pretensiós, vexo que poucas veces pode unha vivir en paz co novio, porque anque non teña defeutos poñenllos, co gallo de qu'unha trone con él. Pró agora xa ningunha amiga me dá de quinto, pois cando calquera me ven a falar mal de Payo, sempre desconfio de que á ela lle gusta tanto com'a min, e non digo máis porque non pode ser.      —Ter, ten razón, dixo doña Tereixa.      —E moita, dixo Caitano.      —¡Pois non a hei de ter! Si ô pirmeiro, cando [p. 203] empezaba á falar con Payo, volvianm'a cabeza tarumba con contos d'él y astra me mandaron anónimos dicindo d'él miles de picardias. Ben deitei de que eu teño un caraute franco e nome gusta ter nada gardado no papo. Tal como me decían as cousas así ll'as contaba, e logo me convenceu de qu'hay moitas persoas que gozan en facer mal y-en desfacer amores, xa por envexa, ou por rabia, ou por celos. Si d'aquela xa non falo con Payo, era imposibre que poideramos chegar á entendernos, porque como él ten un almacén de muebles, y-é goapo, hay moitas que lle facian as veiras.      —¿Di que ten un almacén de muebles?      —Si siñor, na calle da Reina.      —¿Payo Martinez?      —O mesmo.      —Pois alégrome, porqu'é un gran amigo meu e doull'a noraboa.      —¿De verdá? lle perguntou Locaya,sin poder disimular a alegria que lle bulia por todo o corpo.      —De certo é un gran rapaz.      —Escoite. Velo ahi ven, seica.      Non tardou en entrar Payo, que dempois de saludar e das presentaciós de costume, quedouse falando con Caitano.      —Acabo de saber que se vai casar. ¿Cómo non me dixo nada?      —Inda tiña tempo.      —Doull'a noraboa porqu'é goapa e parece lista.      —E moi boa. Estou moi ledo por habela conocido e n'atopei muller que me namorase com'ésta. Voume á casar moi logo, porque parece qu'as hirmás me miran con menosprecio, e non queren qu'acompañe á Locaya cando vai co-elas [p. 204] de paseyo. Teñen moitos fumes e non as quero agoantar moito tempo. Temos disposta a boda pró mes que ven. Dempois, na miña casiña, vou á ser moi feliz sin acordarme d'esta xente, que ten un flato na cabeza que non se pode co ela. E cousa de rir ó que minten y-o que discurren pra figurar máis do que son. Cando vexan as comodidás que vai ter Locaya comigo, poida que non reneguen tanto da miña compaña.      —Non t'acordes d'eso. Esa culpa non a teñen elas, sinon a educación que lles dan desde nenas. S'as afixeran á ser modestas y-a todol-os traballos que poden ter si se casan con homes de poucos recursos, e lles meteran na idea qu'un home que sabe ganalo honradamente, pode, si ten bos sentimentos, facer feliz á calquer muller, non quedaban tantas solteiras.      —Ten razón, porqu'estas casi non fan máis que ler novelas y-estar colgadas na ventana. A Locaya é a úneca que ll'axuda á sua mai na cuciña y-a máis levada pol-o traballo, e por eso me gusta moito y-animoume moito pra casarme co'ela. As outras penso que non saben pegar un boton, pois nunca lles vin dar puntada; probe do que cargue co-elas, porque non son boas máis que pra saber espiriquitarse e pra falar de novios, de modas e de teatros, pró si se casan, o home terá que deprenderlles dend'o primeiro dia á gobernar unha casa.      —¿Pró non as deprendeu a mai á tod'eso?      —A mai deprendeas, pró non fai nada d'elas, porque mentras lle viviu o home deixounas andar sempre na compaña de amigas moi ricas, que teñen pra campar e trunfar, sin coidarse de traballar en cousas útiles. Entón deprenderon á mirar como unha baixeza o coser, o barrer, o facel-as [p. 205] camas y-outros traballos propeos da muller, y agora non hay quen as faga vir a o rego. En troques, afixéronse d'aquela á pensar en vistidos, en coches e nas comodidás d'unha posición moi superior â d'elas, fixeran os inquirios pra non aparecer menos qu'as suas amigas, y-agora teñen que darlle cen voltas á un vistido pra facerse a ilusión de que van de moda, porque sinón considéranse como unhas desgraciadas.      —Hay que ter moito coidado co-as amigas nos pirmeiros anos e penso qu'é millor ensinarlles á doerse da probeza, que facer que vexan de carca as comodidás da riqueza.      —A Locaya como é a máis nova, quedou moi pequeniña cando morreu seu pai, e doña Pilara tivo que botar mau d'ela pra todo, asi é que hay unha diferencia como do dia á noite entr'ela e suas hirmás.      —Pois chico douche a noraboa por todo. Dime, falando d'outra cousa, ¿que tal vai o noso negocio?      —Moi ben, é un negocio que  da moito. Xa estou deseando que dea unha voltiña por alá, que ll'ha de dar gusto. Estou convencido de que por moi  boas ideas qu'un teña na cabeza, non valen de nada moitas d'elas, cando non hay diñeiro.      —Mañá irei por alá. Agora deixareino, porque ó agarda Locaya. N'estes casos estórbase sempre máis do que se quer.      —Por eso non marche qu'é o mesmo.      A o pouco tempo despedianse aqueles duas amigas que se conocian dende nenas e que pasaran lembrándose das suas alegrias e das suas penas.      A o despedirse entrambas, tiñan os ollos cheos d'auga,      —Tereixa, xa que te quedas hastra que se [p. 206] case caitano, supoño que non faltarás á boda de Locaya.      —Non teñas medo que falte      A o salir á calle, díxolle Caitano á sua mai.      —Sintiria moito que pol-a sua culpa pillasen á Martiño.      —Non me fales d'eso, agora tamén o eu sinto.       Y-entrambos siguiron cavilosos hastra a casa.

© 2006 Biblioteca Virtual Galega