AFONSO LÓPEZ DE BAIÁN [B 1471 / V 1081]
En
Arouca üa casa faría; atant'hei gran sabor de a fazer, que jamais custa
non recearía nen ar daría ren por meu haver, ca hei pedreiros e pedra e
cal; e desta casa non mi mingua al senón madeira nova, que
quería.
E quen mi a desse, sempr'o serviría, ca mi faría i mui gran
prazer de mi fazer madeira nova haver, en que lavrass'üa peça do día, e
pois ir logo a casa madeirar e telhá-la; e, pois que a telhar, dormir en
ela de noit'e de día.
E, meus amigos, par Santa María, se madeira nova
podess'haver, logu'esta casa iría fazer e cobrí-la; e descobrí-la-ía e
revolvé-la, se fosse mester; e se mi a mí a abadessa der madeira nova,
esto lhi faría.
AFONSO MÉNDEZ DE BESTEIROS [B 1558]
Don Foão,
que eu sei que ha preço de livão, vedes que fez ena guerra (daquesto soo
certão): sol que viu os genetes, come boi que fer
tavão, sacudiu-se e revolveu-se,
al- -çou rab'e foi sa vía a
Portugal.
Don Foão, que eu sei que ha preço de ligeiro, vedes que fez
ena guerra (daquesto son verdadeiro): sol que viu os genetes, come bezerro
tenreiro, sacudiu-se e revolveu-se,
al- -çou rab'e foi sa vía a
Portugal.
Don Foão, que eu sei que ha prez de liveldade, vedes que fez
ena guerra (sabede-o por verdade): sol que viu os genetes, come can que sal
de grade, sacudiu-se e revolveu-se,
al- -çou rab'e foi sa vía a
Portugal.
AFONSO SÁNCHEZ [B 415 / V 26]
Conhocedes a
donzela por que trobei, que havía nome Dona Biringela? Vedes camanha
perfía e cousa tan desguisada: des que ora foi casada, chaman-lhe Dona
María.
D'al and'ora máis nojado, se Deus me de mal
defenda: estand'ora segurado un, que maa morte prenda e o Demo cedo
tome, quis-la chamar per seu nome e chamou-lhe Dona Ousenda.
Pero
se ten por fremosa máis que s'ela, por Deus, pode, pola Virgen
gloriosa, un home que fede a bode e cedo seja na forca, estand'a
cerrar-lhe a boca, chamou-lhe Dona Gondrode.
E par Deus, o
poderoso, que fez esta senhor minha, d'al and'ora máis nojoso: do demo
düa meninha, que aquel homen de Çamora, u lhe quis chamar
senhora, chamou-lhe Dona Gontinha.
AFONSO SOÁREZ SARRAÇA [B 1622 /
V 1155-1156)
Porén Tareija Lópiz non quer Pero Marinho: pero x'el é
mancebo, quer-x'ela máis meninho.
Non casará con ele nen polos seus
dinheiros; e esto saben donas e saben cavaleiros, ca dos escarmentados se
fazen máis ardeiros. Porén Tareija Lópiz non quer Pero Marinho: pero x'el
é mancebo, quer-x'ela máis meninho.
Non casará con ele, pola cobrir
d'alfolas, nen polos seus dinheiros velhos, que ten nas olas; o que perdeu
nos alhos quer cobrar nas cebolas. Porén Tareija Lópiz non quer Pero
Marinho: pero x'el é mancebo, quer-x'ela máis meninho.
Non casará con
ele por ouro nen por prata, nen por panos de seda, quant'é por
escarlata, ca dona de capelo de todo mal se cata. Porén Tareija Lópiz non
quer Pero Marinho: pero x'el é mancebo, quer-x'ela máis
meninho.
AIRAS NÚNEZ [B 871 / V 455]
Porque no mundo mengou a
verdade, punhei un día de a ir buscar; e, u por ela fui a
preguntar, disseron todos: «Alhur la buscade, ca de tal guisa se foi a
perder, que non podemos én novas haver nen ja non anda na
irmaidade».
Nos moesteiros dos frades regrados a demandei, e
disseron-m'assí: «Non busquedes vós a verdad'aquí, ca muitos anos havemos
passados que non morou nosco, per bõa
fe, .................................................. e d'al havemos
maiores coidados».
E en Cístel, u verdade soía sempre morar,
disseron-me que non morava i, havía gran sazón, nen frade d'i ja a non
conhocía, nen o abade outrossí no estar sol non quería que foss'i pousar;
e anda ja fora da abadía.
En Santiago, seend'albergado en mia
pousada, chegaron romeus. Preguntei-os e disseron: «Par Deus, muito
levade-lo caminh'errado, ca, se verdade quiserdes achar, outro caminho
convén a buscar, ca non saben aquí dela mandado».
AIRAS NÚNEZ [B
883 / V 466]
Desfiar enviaron ora de Tudela filhos de Don Fernando a
el-rei de Castela. E disse el-rei logo: «Ide alá, Don Vela, desfiade e
mostrade por min esta razón: se quiseren, por
cambio do reino de León, filhen por én Navarra
ou o reino d'Arangón.
Aínda lhes fazede outra preitesía: dar-lhes-hei
por cambio quanto hei en Lombardía, e aquesto lhes faço por partir
perfía; e faço gran dereito, ca meus sobrinhos
son: se quiseren, por cambio do reino de
León, filhen por én Navarra ou o reino
d'Arangón.
E veed'ora, amigos, se prend'eu engano! E fazede de guisa
que seja sen meu dano; se quiseren trégoa, dade-lha por un ano; outorgo-a
por min, e por eles Don Gastón: se quiseren,
por cambio do reino de León, filhen por én
Navarra ou o reino d'Arangón.
AIRAS PÉREZ VUITORÓN [B 1472 / V
1083]
Don Estévão achei noutro día mui sanhudo depos un seu
hom'ir, e sol non lhi pod'un passo fogir: aquel seu home depos que el
ía, e filhó-o i pelo cabeçón e feriu-o mui mal dun gran bastón que na
outra mão destra tragía.
E Don Estévão assí dizía a nós, que lho non
leixamos ferir máis: «Quero-vos eu ora descobrir com'este vilão migo
vivía: máis era eu seu ca era el meu, e muit'andava máis en pós el
eu ca el pós mí, pero xi m'el quería».
E o vilão entón
respondía como agora podedes oír: «Mui gran mal fazedes en consentir a
est'hom'o torto que mi fazía; ca, de-lo día en que o eu usei, sempr'a gran
coita deante lh'andei, e el sempre deante me metía.
E veed'ora, por
Santa María, se hei poder de co'el máis guarir, ca me non poss'un día del
partir de mi dar golpe, de que morrería, dun gran pao que achou non sei
u; e, pois s'assanha, non cata per u feira con ele, sol que lh'home
desvía.
AIRAS PÉREZ VUITORÓN [B 1475 / V 1086]
Don Bernaldo,
por que non entendedes camanh'escarnho vos fazen aquí?, ca nunca máis
escarnid'home vi ca vós andades aquí, u vivedes; ca escarnh'é pera mui bon
segrel a que x'assí van foder a molher, com'a vós foden esta que
tragedes.
E, Don Bernaldo, se o non sabedes, quero-vos eu dizer
quant'end'oí: molher tragedes, com'eu aprendí, que vos foden, e de que
ficaredes con mal escarnho, se vos emprenhar dalgún rapaz e vos depois
leixar filho doutro, que por vosso criedes.
Mais semelha-xe-nos que
vós queredes que xi vos fodan a molher assí, ca, senón, fugiriades
d'alí d'u vo-la foden, Don Bernal; e vedes: non é maravilha de xi vos
foder a molher, mais foden-vos do haver, ca xi vos foden mal de
quant'havedes.
AIRAS PÉREZ VUITORÓN [B 1476 / V 1087]
Pois que
Don Gómez cura querría con boas aves ante prender mal ca ben con outras,
non lhi dé Deus al ergu'estes corvos, per que s'el fía; e, con qual
corv'el soubess'escolher, o leixasse mal andante seer Deus, ca depois en
ben tornaría.
Com'el sabe ben d'agoiraría, se houvesse bon corvo
carnaçal ou cornelha ou aguia caudal atal qual xe Don Gómez oía; e con
tal lhi leixasse Deus perder a herdade, o corp'e o haver, ca todo x'el
depois cobraría.
E pois sab'el tod'alegoría d'agoiro, quando da sa
casa sal, se houvess'el üa cornelha tal qual xa Don Gómez
consinaría, con atal viss'el a casa arder e lhi leixasse Deus morte
prender sen confissón, ca pois s'ar porría;
e con bon corvo, foss'el
pois caer eno infern'e ficass'en poder do diaboo, ca pois s'ar
porría.
AIRAS PÉREZ VUITORÓN [B 1477 / V 1088]
A lealdade do
Bezerra pela Beira muito anda: ben é que a nostra vendamos, pois que no-lo
Papa manda.
Non ten Sueiro Bezerra que tort'é en vender Monsanto, ca
diz que nunca Deus diss'a San Pedro máis de tanto: «Quen tu legares en
terra erit ligatum in celo»; por én diz ca non é torto de vender hom'o
castelo.
E por én diz que non fez torto o que vendeu Marialva, ca lhe
diss'o arcebispo un vesso per que se salva: «Estote fortes in bello et
pugnate cum serpente»; por én diz que non é torto quen faz traiçón e
mente.
O que vendeu Leirea muito ten que fez dereito, ca fez mandado
do Papa e confirmou-lh'o Esleito: «Super istud caput meum et super ista
mea capa, dade o castelo ao Conde, pois vo-lo manda o Papa».
O
que vendeu Faría por remiír seus pecados, se máis tevesse, máis daría; e
disseron dous prelados: «Tu autem, Domine, dimitte aquel que se
cofonde; ben esmolou en sa vida quen deu Santarén ao Conde».
Ofereceu
Martín Díaz aa cruz, que os cofonde, Covilhãa, e Pero Díaz Sortelha; e diss'o
Conde: «Centuplum accipiatis de mão do Padre Santo». Diz Fernan
Diaz: «Ben m'éste, porque oferí Monsanto».
Ofereceu Trancoso ao Conde Roí
Bezerro; falou entón Don Soeiro por sacar seu filho d'erro: «Non
potest filia mea sine patre suo facere quidquam: salvos son os
traedores, pois ben hisopados fican!».
O que ofereceu Sintra fez come bon
cavaleiro, e disso-lh'i o legado log'un vesso do Salteiro: «Sagitte
potentis acute -e foi i ben acordado-: melhor é de seer traedor ca
morrer escomungado».
E quando o Conde ao castelo chegou de
Celorico, Pachequ'entón o cuitelo tirou; e disse-lh'un bispo: «Mitte
gladium in vagina, con el non nos empeescas». Diz Pacheco: «Alhur,
Conde, peede u vos digan: Crescas!».
Mal disse Don Airas Soga üa velha
noutro día; disse-lhi Pero Soárez un vesso per clerizía: «Non vetula
bonbatricon scandit confusio ficum; non foi Soeiro Bezerra alcaide de
Celorico».
Salvos son os traedores quantos os castelos
deron; mostraron-lhi en escrito que foi ben quanto fezeron, super
ignem eternum et ad unitatis opem: salvo é quen trae castelo, a preito
que o hisopen!
AIRAS PÉREZ VUITORÓN [B 1479 / V 1090]
Fernan
Díaz é aquí, como vistes, e anda en preito de se casar; mais non pod'o
casamento chegar d'home (o sei eu, que sabe com'é); e, por haver
casament', a la fe, d'home nunca vós tan gran coita vistes.
E por
end'anda vestid'e loução e diz que morre por outra molher; mais este
casamento que el quer, d'home o sei eu que lho non darán; e por este
casamento del, de pran, d'home atal coita nunca viu cristão.
Ca
d'Estorga ata San Fagundo don'á que ha de Don Fernando torto, ca por outro
casamento anda morto d'home (o sei eu, que o sabe ja); e se este
casament'el non ha d'hom'atal coita nunca foi no mundo.
AIRAS
PÉREZ VUITORÓN [B 1481 / V 1092]
Joán Soárez, pero vós tëedes que
trobades en esta terra ben, quero-vos en conselhar üa ren: aquí fazed'esso
que ben sabedes, ca aquí teen vós por sabedor de trobar; mais nós trobamos
melhor e ben entendemos com'o fazedes.
E se vós de trobar sabor
havedes, aquí trobade (faredes i sén) e non trobedes cabo Santarén, con
esses juizes que vós queredes, ca ben trobamos d'escarnh'e d'amor; mais se
havedes de trobar sabor, Martín Alvel'é aquí con que trobedes.
E por
travar no que non conhocedes non dariamos nós nada por én, ca vos direi
or'o que vos avén en estes juízes que vós dizedes: cantar julgamos de bon
trobador, mais cantar d'ama nen de tecedor nunca julgamos: vó-lo
saberedes.
AIRAS PÉREZ VUITORÓN [B 1483 / V 1094]
Don Martín
Galo ést'acustumado de lhi daren algo todos de grado; e dizen que é ben
empregado, sol que podessen acalantá-lo.
Ben mereç'algo Don Martín
Galo, quando quiser cantar, por
leixá-lo...
Ben entend'ele com'agravece e, por dar-lh'algo, non o
gradece, ca ele ten que mai-lo merece ca o mereç'a senhor
vassalo. Ben mereç'algo Don Martín
Galo, quando quiser cantar, por
leixá-lo...
|