BVG     Atrás    Índice de Páxinas

JENNY

     E, SEN EMBARGO, QUIZAIS DENTRO DE POUCO JENNY NON ÍA SER máis que pasado.
     Jenny fixérase no British-American Club amiga dunha rapaza francesa casada cun italiano. Era por antonomasia a súa "amiga francesa". Debíalle Jenny varios favores e estáballe agradecida. Por exemplo, na casa dela pasara unha gripe. A noite aquela era ela quen precisaba os servicios de Jenny, para agasallar a un matrimonio italiano convidado a cear polo marido. Así que Jenny tería que se retirar cedo. Quizais, díxose Anselmo, a tarde da despedida merecera ser máis longa. Pois tarde de despedidal éraa, ainda que Anselmo, sen que el mesmo soubera explicar as razons do seu silencio, non lle dixera nada a Jenny acerca de que tiña que marchar de Madrid dentro de dous días.
     Ás seis e media xa estaba Jenny sentada no diván do café onde quedaran citados, perante unha mesa. Sentouse Anselmo á beira dela. Demandáronlle unhas copas ao camareiro. Anselmo preguntoulle a Jenny a que hora tería que marchar para a casa da francesa.
     Jenny que, como Anselmo supuxera, tiña pensada xa con toda precisión a hora, contestou que ás oito e media.
     Anselmo dixo que, nese caso, aínda lles daba tempo de ir a un baile, aproveitando que lle quedaba algo de diñeiro.
     Era unha teoría optimista, porque no baile nin sequera dúas horas poderían estar. Pero era a tarde da despedida e había que solemnizala.
     Pero Jenny púxolle un reparo: que se cadra gastaba no baile todo o seu diñeiro.
     Díxolle isto a Anselmo sen ironía. Quen descoñecese o carácter e o xeito de falar propios de Jenny podería sospeitar que ela se burlaba da escasa potencialidade económica de Anselmo, que imaxinaba de antemán que a cuantía do diñeiro que lle quedaba a Anselmo era demasiado pequena. E non. O único que Jenny pretendía era avisar de boa fe a Anselmo do perigo de que se metese en gastos imprudentes.
     Anselmo aseguroulle que non había problema. Engadindo:
     -A non ser que hoxe subiran moito os prezos.
     Jenny riu. Tiña unha risa lenta e sonora, fermosa e perversa. A Anselmo, ao primeiro, chocoulle que tanta gracia lle fixera aquela hipótese absurda da suba dos prezos, pero de seguida pensou que, despois de todo, a suba dos prezos e, consecuentemente, unha certa hipersensibilidade para os chistes nela baseados, era un fenómeno en maior ou menor medida universal.
     Trouxéronlles as copas. Jenny bebeu un pouquiño de xerez e as meixelas acendéronselle suavemente. Anselmo deulle un cigarro e sacou outro para el.
     Despois de ficar por un momento como cavilosa e botando a primeira bocalada de fume, dixo que ela non estaba vestida axeitadamente para ir a un baile.
     Anselmo convenceuna, sen demasiado esforzo, do contrario.
     Aínda puxo Jenny outra obxección, a máis fundada: que tiña que marchar ás oito e media. Prometeulle Anselmo que ás oito e media marcharían.
     Jenny contou o que aquela tarde lle pasara cando se estaba bañando.
     Estábase bañando, había pouco, cando, de repente, quedara case a escuras. Como a luz tardaba en volver, ela emprincipiou a chamar a Alix. Alix non estaba e os berros de Jenny foron atendidos polo marido escandinavo que, facéndose cargo da situación, baixou comprar unha vela e lla entregou a Jenny, xuntamente cunha caixa de mistos.
     Anselmo díxolle a Jenny que, namentres, a auga se lle tería enfriado.
     Isto era, no piso de Guadalupe, unha complicación especialmente molesta porque, como en tantos outros pisos da cidade, as billas só botaban nel auga fría. Jenny, para preparar o baño, utilizaba o procedemento de ir quentando no gas potas cheas de auga. A forza de paciencia, lograba encher media bañeira.
     -Pero yo me bañé lo mismo -dixo Jenny.
     Cando remataron as copas e mailos cigarros, Anselmo pagou e axudoulle a Jenny a se poñer a gabardina sobre o chaquetón de coiro, color parda, xa gastado, que levaba Jenny decote. Estaba o café xa con señores lendo os primeiros xornais da tarde e con algunha que outra parella tratando de resolver, nos xornais, crucigramas. Na barra, pandillas de homes bebían, fumaban e parolaban nun antipático ambiente de club.



     CHOVÍA UN pouco. Estaban no barrio de Salamanca. Camiñaron un treito, Jenny do brazo de Anselmo, que xa tiña mollados os pes. Anselmo dixo que había que coller un taxi.
     Jenny, de repente, empurrou a Anselmo por un brazo lateralmente, atraída por un escaparate. Por un escaparate anodino.
     A tarde anterior, parara nun escaparate con obxectos escolares. Gustáballe de maneira especial unha esfera terráquea de mediano grandor.
     -Me gustaría un mapa como éste -dixo.
     Era desconcertante aquel engado que para Jenny tiñan os escaparates neutros e, dentro deles, obxectos máis marcadamente neutros aínda. Certo que tamén Jenny se paraba nos escaparates de modas e en todo xénero de escaparates postos con grandes efectos propagandísticos; pero non con maior interese do que, por exemplo, lle merecía aquela mostra de utensilios escolares e aquel globo terráqueo. Ao principio de coñecela, sempre que con ela pasaba por diante don pequeno maletín de viaxe que había nun escaparate da Gran Vía, Jenny, ollando para el admirada, louvábao tan ferventemente que Anselmo se asombraba. Ata que unha tarde lle fixo notar a Anselmo que xa non estaba o maletín.
     Efectivamente, recoñoceu Anselmo, xa non está.
     E entón Jenny confesoulle que o mercara ela e que llo mandara, como regalo de cumpreanos, á nai. Anselmo preguntoulle se a nai precisaba un maletín. Jenny limitouse a contestar estoicamente que quizais non.
     Cando estaba mirando para o globo terráqueo, deulle a Anselmo por medir a súa cultura xeográfica. Preguntoulle se sabía a situación da India.
     -¿ Yo? -dixo Jenny-. ¿Si yo sé donde está la India?
     Víase que non lle paraba de chocar a pregunta. Debe de estar ben de xeografía, pensou Anselmo.
     -Allí -dixo Jenny, sinalando cun dedo un punto do globo-. ¿Por qué?
     Pero Anselmo quixo comprobar ata que grao sabía xeografia. E preguntoulle se tamén sería capaz de localizar a Tananarive.
     Jenny fixo un movemento negativo coa cabeza. E confesou que, tocante a capitais de nacións, sabia namais as europeas e estas por mor do emprego que na BBC desempeñara.
     Anselmo sacou a Jenny do escaparate. Non viñan taxis desocupados, por causa da chuvia. Dixo Jenny que non comprendía como en Madrid se podía conservar a xente tan ben, tan garridamente, no medio da chuvia. Noutras cidades, dicía, así que chove un pouco, ponse a xente perdida, pingando por todas partes. Pero, polo que logo deu a entender, non se trataba tanto dun carácter da cidade como dos mesmos madrileños. Pois, por exemplo, ela non disfrutaba da virtude aquela.
     Ela xa estaba sucia, dixo, mirando case con noxo para os seus zapatos.
     Sen dúbida, dicíase Anselmo, as persoas que con eles se cruzaban máis ben ían atildadas. Mais había que ter en conta que aquilo era o corazón dun barrio luxoso. Polo demais, había estes fenómenos certos, a saber: que a lama madrileña era pegañenta, que por ela se esbaraba de contado, e que perxudicaba os zapatos e os remates dos pantalons, aos que se adhería firmemente. Pero tampouco había porqué negar a priori algunha base real a observación de Jenny.
     Anselmo díxolle que tiña que aprender a camiñar baixo a chuvia.
     -Pero... es imposible para mí... -contestou Jenny, disgustada con ela mesma pola súa torpeza.
     Con chuvia e con sol, tiña Jenny un andar un pouco de ave zancuda, de pasos longos e coa cabeza e o torso lenemente inclinados para adiante: un andar graciosamente infantil e, ao mesmo tempo, un tanto atlético.
     Ao cabo, Anselmo, puido coller un taxi. Comunicoulle ao chofer a dirección dunha boîte céntrica e non moi distante.
     Partiron.



     DE ALÍ a pouco estaban non pequeno salón de baile, sumido en vermella semiescuridade. A orquestra, composta por catro membros e cunha cantante italiana, soamente tocaba melodías lentas. Pediron unhas combinacions; Jenny, naturalmente, deixara no garda-roupa a gabardina e tamén o chaquetón; paraugas non tiña. Agora unha rebeca vermella e saia negra eran a súa vestimenta, humilde e laboral.
     Preguntoulle Anselmo se aínda seguía preferindo os bailes movidos.
     Estivo Jenny un intre vacilante, para logo dicir:
     -Depende.
     Dependía do que un buscase no baile, comentou Anselmo.
     Asentiu Jenny coa cabeza, seria, formalmente; Anselmo decatouse de que non entendera o seu pensamento. En casos así, daba Jenny a impresión como de se ter resignado a non entender. Era un rasgo enigmático dela. Quizais non fose xustamente que se resignara, senón que, no fondo, igual lle tiña enteirarse como non. Ou quizais nin era consciente de que non se enteiraba. Ou debíase todo a simples dificultades idiomáticas. Complicada cuestión. De calquera maneira, Anselmo imaxinaba en Jenny unha infancia de mala colexiala, non tanto por falta de intelixencia como por falta de viveza, e tamén unha infancia de filla perxudicada polo maior brillo das outras irmás, a pesar de ser ela, cronoloxicamente, a primeira das catro; irmáns non os tiña. Conforme á hipótese esta, un tanto psicoanalítica, de Anselmo, entre as irmás, era Hellen a estrela . Ao parecer, Hellen, ademais de destacar en beleza -e, a diferencia de Jenny, era unha beleza loira-, destacaba en simpatía e capacidade para os estudios.
     Jenny miraba fixamente, con ollos tristes, moi abertos, para a man que tiña entre unha man de Anselmo. E dixo, con voz feble:
     - Ugly hands
     Era o seu complexo de mans feas. E, de certo, as mans de Jenny bonitas non eran. Grandes, de dedos moi longos, mais igual de grosos nas puntas que na base. Así e todo, a ela acaíanlle ben: eran como a versión en mans do seu xeito de andar, se é que, aínda que sexa neboentamente, se pode concebir tal idea. Os demais rasgos de Jenny sobresaían, polo contrario, por finos e delicados. Era esbelta, tan alta como Anselmo. Tiña un cutis nórdico e puro, dunha brancura que contrastaba co vivo negror do seu cabelo, e unha expresión dunha beleza limpa e sinxela e misteriosa ao mesmo tempo. Dende as dúas da noite, lixeiramente vencida polo sono e o cansazo, semellaba adolescente. Así llo adoitaba comunicar Anselmo cando, a tales horas, denantes de a levar para a casa, a convidaba a un chocolate no mostrador de calquera cafeteria aínda aberta coa que tropezaran no camiño. Era un obsequio que nunca Jenny refugaba.
     Aconselloulle Anselmo, en broma, que fose a un psiquiatra para tratar o complexo de mans feas.
     Jenny riu. De ordinario, entendía ben todo o tocante a complexos. Ela mesma, algunha que outra vez, falaba do inferiority complex, aínda que máis que nada facéndose eco de certos tópicos, apoñéndolles o complexo este, por exemplo, aos australianos, pola maneira que tiñan de se comportaren cos ingleses.



     BAILARON. AO pouco tempo, bailaban suando. Ningún dos dous houbera imaxinado, momentos atrás, o doadamente que se podía suar un serán coma aquel, máis ben fresco.
     A cantante italiana cantaba tamén en castelán e ao dicir, como remate dunha estrofa: no me olvides, Jenny repetiu: no me olvides , nun ton sentimental e case dramático, raro nela.
     A orquestra tocaba sen parar. Jenny bailaba mal, ou bailaba distinto. De tal modo que bailando con ela non quedaba escurecida de todo a fría razón, e aplicarlle ao baile unha análise racional é disolvelo. Mais, contra o perigo este, loitaban outros factores; principalmente, a mesma proximidade, real e sentimental, de Jenny, proximidade felizmente intensificada polo suor, tan molesto de ordinario.
     Levaban xa moito tempo de baile cando se sentaron para descansar e fumar novos cigarros e acabar de beber as combinacións.
     -Estoy su... -Jenny interrompeuse; ao cabo, deu pronunciado malamente-: sudando.
     Ás veces, víñanlle momentos contrarios para falar castelán. Non é que xa o falase ben, pero si con relativa discreción, entre outras causas, porque se valía de frases curtas e pronunciaba despacio.
     Anselmo díxolle que tiña que practicar o verbo aquel.
     -Sudando -repetiu Jenny, con máis naturalidade agora.
     Preguntoulle logo Anselmo se lle gustaba o inglés mal falado por estranxeiros. Jenny non comprendía esta pregunta. Anselmo deulla aclarado.
     -¿Si me gusta? -dixo ela, sorprendida.
     -Si.
     Permaneceu pensando uns segundos e, por fin, contestou rindo que non moito.
     Anselmo aseguroulle que a el moitas veces lle gustaba o mal español dos estranxeiros: que, por exemplo, lle gustaba máis o español dela có da maioria dos españois.
     Jenny non concebía o gusto aquel e tomábao quizais por unha especie de galantería. Pero Anselmo pensaba de veras que unha lingua mal falada por un estranxeiro adquire ás veces valores singulares, calidades de prosa primitiva. Así como no comezo dunha lingua están as palabras novas, novas soan tamén na boca de quen as está aprendendo. Novas e non deturpadas, ou sexa, en íntima e directa conexión con aquilo que autenticamente signifiquen. Debido a tal primitivismo idiomático, a personalidade do estranxeiro a miúdo parece inxenua, sorprendentemente sinxela: Jenny érao de seu, pero falando castelán semellábao en maior grao. E aínda había outro feito. Polo propio esforzo que tiña ela que realizar para a pescuda e pronuncia das palabras, resultábanlle estas moito máis valiosas e, por simpatía, resultábanllo tamén a quen llas oía. Un sentíase, con Jenny, moi lonxe da vacua locuacidade.
     O malo, dixo Anselmo, era que un estranxeiro se propuxese...Pero ao chegar aquí interrompeuse para preguntarlle a Jenny:
     -¿Sabes qué significa "se proponga"?
     Jenny moveu afirmativamente a cabeza, pero con un xesto análogo ao do colexial que contestara si, depois de lle ter o profesor dito, sutilmente ameazante, algo como: Supoño que sabe vostede a lección de onte...
     -Intente.
     Acordaran os dous evitar aclaracions en inglés, para que Jenny practicase máis o español.
     O malo era, dixo Anselmo, que un estranxeiro intentase falar español igual que se non fose estranxeiro.
     -Como Vicky -agregou.
     Vicky era, certamente, o contrario de Jenny: desenvolta, prosmeira, artificialmente moi españolizada. Anselmo estivera con ela un par de veces. Contaba chistes tratando de exhibir o acento e o vocabulario típicos dun castizo madrileño, como se isto fose nela espontáneo, como se, a forza de sabelo ben, o español lle saíse como a un gracioso de sainete.
     -Ella piensa que habla el español pérfect... perfectamente -dixo Jenny de Vicky.
     Coas outras luces apagadas e nela centrado un potente foco, a vocalista italiana interpretou cantos do seu país, principiando por Core 'Ngrato. Un grupo de rapaces estranxeiros, que estaban sentados a carón da tarima da orquestra, aplaudía e solicitaba dela novas cancións, e ela trataba de os compracer. Cantou, como era de esperar, Torna a Surriento, e Jenny, que pasara en Italia dúas semanas e sabía esta canción, acompañouna, divertida, case inaudiblemente, pouco menos que mentalmente. Logo, queixouse a cantante de non recibir solicitudes dos clientes españois, e un cabaleiro cumpridor fíxolle unha, para remediar tal falta. Despois o baile seguiu.



     CANDO JENNY e Anselmo abandonaron a boîte, pasaba moito das oito e media e xa era noite.
     Xusto ao saír, deron cun taxi.
     A francesa amiga de Jenny vivia preto do Paseo del Prado.
     Despedíronse no portal do edificio. Un grato e grande portal sen porteiro.
     -Hasta que me llames -dicía Jenny.
     Pero ningún dos dous marchaba. Falaron, porque, pese a hora, necesitaban un tema calquera para seguir xuntos, dunha perdiz que o xefe de Jenny lle pensaba regalar a esta, de volta dunha caceria. Jenny, pésima cociñeira, non sabia como preparala.
     Cando se lles esgotou o tema da perdiz, non tiveron máis remedio que rematar a despedida.
     Nin Jenny nin Anselmo sospeitaron que era a despedida final.

O DÍA

     ANSELMO NON SOUBO QUE CONTESTAR.
     Pensou que, en realidade, el a Jenny non a coñecia. Non coñecía nin a Jenny nin a outro ningún; nin a el mesmo se coñecía. O único que tiña eran impresións persoais máis ou menos abstractas. Nos momentos aqueles, a Jenny lembrábaa como a unha rapaza finamente pasmada, abraiada, polo mundo. Tiña gracia, quedar namais con aquela lembranza, despois de tantas horas pasadas na compaña dela. Pero para el non era nin moito menos unha lembranza insignifcante.
     -Era un rapaza atónita -dixo.
     Luís Antonio bromeou coas camareiras da barra. Preguntoulles que opinaban da vida. A máis ousada díxolle que elas non opinaban nada. E así, por esta vía morta, seguiu o diálogo con aquelas mulleres traballadoras e infantilmente uniformadas.
     De seguida Luís Antonio emprincipiou a dar mostras de impaciencia e apurouse a pagar as copas. Propuxo Anselmo tomar outras noutro sitio. Saíron.
     -¿Así que ti marchas mañá? -preguntoulle mecanicamente Luís Antonio a Anselmo.
     -Si -dixo Anselmo.
     Agora parecíalle que toda a vida a pasara marchando.
     Entraron noutra cafeteria. Tiña unha camareira baixa, morena, desafiantemente presumida. Pediron coñac tamén.
     Moncho e Luis Antonio rían a todo rir falando dunha vella pelicula de Charlot que viran non había moito. Anselmo chamou á camareira e fixo que se lle acaroase e, en ton misterioso, preguntoulle, como Xesús preguntaba en La Chaumière:
     -Alora ¿sapete si é libera... libre.. la cafetera del Pierrot?
     A camareira escoitou a pregunta sen se descompoñer, mirando para Anselmo fixamente, máis desafiantemente presumida que nunca.
     -No entiendo -dixo.
     Por un pouco, falaron os tres con ela -asisada, lacónica e imperturbable sempre, anque, no fondo, divertida coa disparatada conversa.
     Saíron da cafeteria e foron á Gran Vía. Así que pisou a Gran Vía, teimou Luis Antonio en que tiña que marchar para a casa. Cedo non era, pero esencialmente tratábase dunhas das ideas fixas que, de cando en cando, xermolaban en Luis Antonio. Por iso, nin Moncho nin Anselmo tentaron convencelo de que agardase un pouquiño máis.
     -A ver se collo aquel autobús -dixo.
     Botou unha carreira de varios metros e despois dunhas cantas alancadas deuse metido nun autobús que pechaba inmediatamente despois as portas automáticas e arrincaba.



     MONCHO E Anselmo acordaron tomar as derradeiras copas na Gran Vía. Cruzáronse cun amigo que levaba varios anos obseso por lograr unha beca para o estranxeiro. Igual lle tiña un país que outro, calquera tipo de beca lle abondaría. O que quería era unha beca para o estranxeiro. Tódolos meses facía -tempo perdido e pólizas- solicitudes de becas.
     As últimas copas tomáronas tamén na barra. Anselmo chamou a unha camareira de cabelo color palla.
     -Alora -dlxolle- ¿sapete si é libera la cafetera del Pierrot?
     A camareira declarou case ofendida que ela non falaba aquel idioma.
     -Pero, ¿que falas, que idioma é? -preguntaba Moncho
     -É italiano -dixo Anselmo-, ¿non se nota?
     A diferencia da camareira, Moncho quería comprender. Pediulle a Anselmo:
     -Traduce.
     Anselmo traduciu, pero tampouco así Moncho comprendía nada ben. En consecuencia, Anselmo acabou falándolle de Londres, de Xesús, das máquinas italianas de café, e incluso da cafetería chamada Pierrot, rexentada por unha francesa morfinómana e na que innumerables veces ao día poñian un disco con El Relicario...

© 2006 Biblioteca Virtual Galega