O chufón

Páxina Anterior

Acto II: Escenas 19-23

Páxina Seguinte

m5xrdguezlopezchufon006.html
 
ESCENA 19.

Dichos.—Carmela.

Carmela Aquí ven D. Camilo.

T. Mingos

Dios veña co-él.

D. Camilo

Boenos días.

Chufón

Moi felices.

T. Mingos

Xa me estaba tardando. ¿Traime esa conta?

D. Camilo

Trayo por certo; pero temos inda mais que falar. (Ramón sale del escondrijo aprovechando el verlos a todos entretenidos y se pone a hablar con Carmen en Ia ventana. D. Camilo finge explicar el engaño al Tío Mingos).

Manuel

Non me vou agusto sin falar co-a rapaza. Xa vou sintindo pedirlle tanto.

Chufón

Hicimos lo que nos mandou tu padre.

T. Mingos

Agora xa entendo. (Muy contento hablando con D. Camilo).

D. Camilo

O caso foi chocante. (Riendo a carcajadas).

Manuel

Vou a ver s' anda por abaixo e falo co-ela. ¿Ímonos?

Chufón

O conto é qu' eu tamén quería falar co-a criada; pero véola moi entretenida e animada co-ese siñorito.

Manuel

Anda vente, xa lle falarás na romería.

Chufón

(A todos). Queden con Dios todos.

Carmela

¿Xa se van? Agora é unha vergonza que se vayan sin xantar.

Sabela

(Que acaba de entrar). Non agora non vos ides por esta calor.

[p. 54]

T. Mingos

Sabela. Chegas a tempo. Acaba de pedirme D. Camilo á Carmela pra casar co seu fillo.

Sabela

(A D. Camilo). ¿De verdá?

D. Camilo

Si señora. Estos mozos poden ser testigos. Acercate Carmela. Xa sei que o meu fillo te quer e tí tamén a él. Acabo de tratar con teu padriño d' asegurarche un dote de dous mil pesos.
Sabela ¡Alabado sea Dios! E vosté que pide en troques?

Ramón

Nosoutros non pedimos nada. Ela sola valeo todo, dendes que a quero.

Manuel

(Al Chufón). Ves hô, este é outro cantar. Ti non lle dabas outro tanto.

Chufón

¡Coidado si ten sorte esa criada!

Sabela

Mingos supoño que non os deixarás ir. Oxe debemos de xentar todos xuntos. Vou a ver como anda a cuciña. (Sale muy contenta).

Carmela

Vou a axudar á mamai. (Sale detrás despidiéndose con Ia mano de Ramón al salir).



ESCENA 20.


Tío Mingos.—D. Camilo.—Manuel.—Chufón.


Manuel Tío Mingos, suprícolle unha palabriña. (Llamándole aparte). Penseino millor e non fago caso do que me mandou pedir meu pai. A min a rapaza gústame moito y-estou resolto a pasar pol-o que vosté Ile dea. Con dote ou sin él, alá non lle ha de faltar que comer.

T. Mingos

Pro burro ¿non ves que acabo de casala?

Manuel

¿E non é esta a que se casou?

T. Mingos

É.

Manuel

Pois eu a quen quero é á outra.

T. Mingos

¿A quen? ¿a María Antona?

Manuel

A que estaba amañándose aquí cando cheguei, qn' inda me gusta mais qu' ésta.

T. Mingos

¿Logo tí falache co-ela?

Manuel

Si señor: faleille do casamento e díxome que si vosté quería que ben.

T. Mingo

Pero a outra sobriña non ten nada. Eu non doto mais qu' a ésta que acaba de salir d' aquí.

[p. 55]

Manuel

Non importa: a min gústame a moza, y-abonda.

Chufón

(Que se acercó a escuchar). Ti que vas facer, ¡burro!

Manuel

(AI Chufón). Agora xa non perciso que metas baza. Abóndome eu solo.

Chufón

(Cogiendo aparte a Manuel). ¿Qué vas hacer Manuel. Y si tu padre non te quier Ia mujer sin dote en casa?

Manuel

Pior pra él que a ten que aguantar.

Chufón

Según e como.

Manuel

Pois pior será que eu teña que agoantar unha muller qne non me queira, por moito dote que leve. (Como incomodado).

Chufón

É certo: pro si pensabas así, non sei porque te apurabas tanto pra que eu viñera contigo.



ESCENA 21.


Dichos.—María Antona.—Carmela.


     Entra María Antona llorando, ciega, sin oir a nadíe y se dirige al cofre, lo abre y va sacando de él su ropa, después de recoger de Ia baranda uno o dos pañuelos. Carmela entra detrasde ella.

Carmela

Cálmate María Antona. Non val nada todo.

M.ª Antona

Voume y-adios: non paro mais aquí.

Manuel

Pero que che pasa muller? (Con acento cariñoso).

M.ª Antona

A mín nunca me ha de faltar que comer, si Díos quer. (Haciendo un lio con Ia ropa y sin hacer caso de Manuel ni de Carmela que estan a su lado).

T. Mingos

¡Pro que arroutada estás! ¿Que che parou? (Acercándose también).

M.ª Antona

Que me despediu a tia Sabel (Se echa a llorar).

T. Mingos

¡Ay vamos! Cousas de tua tia. (Vuelve a sentarse). Entrambas tedes o mesmo xenio.

Manuel

Calmate muller. Eso inda é millor pra que te veñas mais antes comigo.

M.ª Antona

Vaya largue: déixeme agora de lerias que non estou pra cuchufletas. (Acaba de atar un lio de ropa y se dispone a marchar).

Carmela

(Cogiéndola). Pero ¿pr' onde vas, muller? (Dejándola

[p. 56]




y corriendo al Tío Mingos). Pero padriño ¿vosté deixâ ir?.... Vou ond' a madriña. (Sale escapada).

Manuel

(Cogiéndola, al soltarla Carmela, del otro brazo). Agarda muller. Xa lle dixen ó tio Mingos que me casaba contigo.

M.ª Antona

¿De veras? (Calmándose y mirándole con picardia) ¿Y-a dote?

Manuel

Anque non leves mais qu'a roupa que tes ó lombo. Abonda a boa sona que tes. Oxe mesmo podes vir comigo.

M.ª Antona

(Soltándose). Enton, penso qu' a boa sona iba a perdela alá.

D. Camilo

Vente comigo: non seas burra. (Cogiéndola del otro brazo al soltarse de Manuel).

M.ª Antona

Inda volve as andadas. Largue, largue (Sacudiéndole, al desprenderse con el lio).

Manuel

(Cogiéndola inmediatamente del otro brazo) Pero ¿que me respondes?

M.ª Antona

¡Quen che da creto! (Se suelta y camina hacia Ia puerta ).

Chufón

(Deteniéndola y tratando de cogerla el brazo que ella esquiva). Agarde muller. Tamen a mi me gusta.....

M.ª Antona

Tamén a vosté, jaja. Xa estou comprometida.



ESCENA 22.


Dichos.Sabela.


     (Aparece en la puerta Sabela disputando con Carmela).

Sabela

Nada, nada. Non-a quero mais na casa. (Entrando)

T. Mingos

¡Si todo eso non val nada, Sabela!

M.ª Antona

Non s' apure, que a min onde servir non me ha de faltar.

Sabela

¿Vela, que desleigada? (AI Tío Mingos).

Carmela

Oxe non te vas. (Se abraza a María Antona como tratando de convencerla).

D. Camilo

Tía Sabela, oxe pido eu por ela: non é día de despedila.

[p. 57]

Sabela

¿E porque non? No-me fai falla pra nada. (Incomodada).

T. Mingos

Deixea D. Camilo. Mentras non se calme, as razós non lle sirven de nada.

D. Camilo

E verdá: no-me acordaba que era muller.

Carmela

Madriña perdónelle, sinon voume eu con ela.

Sabela

D' esta vez perdonareille por tí. (A María Antona). Pero si te volvo a coller d' aquel xeito co louban d' Antón ¡Pouca vergonza! ¡Sales fina pros homes!

     (Manuel y Chufón hablan aparte como pasmados)

M.ª Antona

Por eso mesmo me vou.

D. Camilo

Non seas testana. Agora non te vas. (Deteniéndola y luchando con ella para arrebatarle el lio de ropa).



ESCENA 23.


Dichos.—Antón.


Antón ¡Qu' é esto! (Se precipita entre los dos y separándolos furioso). ¿Que tén que ver vosté co-esta muller? Si quer que lle duren as moas na boca, non volva a tocata siquera.

Ramón

¿Que dís tí? A ver si che fago deprender educación.

Sabela

(AI Tío Mingos). ¿E tí aguantas esto? ¡Estrevido! ¡Largo da miña casa!

Antón

Pois fágam' a conta.

M.ª Antona

Ti quédate: abonda que me vaya eu.

T. Mingos

Tí, antes de irte, podes salir casada con Manuel do Peto; pois él, qu' está diante, acábame de pedir o consentimento pra casar contigo.

Antón

¡Como! ¿él!... ¡ela!... (Mirándolos asustado).

M.ª Antona

Pero tí queres casar comigo? (A Manuel).

Manuel

Si muller si, xa-o acabas d' oir.

M.ª Antona

(Ap.) ¡Qué lástima, quen-o soupera! (Mira para Antón que clava los ojos en ella). Pois chico, chegache tarde, xa estaba comprometida con éste.

Antón

Si dempois t' has d' arrepentir inda estás a tempo. Eu son probe, nin casa teño siquera onde me-

[p. 58]




terte, non podo darche mais que cariño e boa voluntá; Manuel é un herdeiro rico: as folganzas que él che pode dar nunca ch' as poderei dar eu, porque nunca che poderei dar mais que o froito d' un traballo honrado: con que mirao ben antes.

M.ª Antona

Está mirado. O corazón lévame a tí. Os paxaros non teñen nada e cantan e rebincan, porque se queren. Casarme con éste pra pensar en tí toda a vida.... eso non! ¿De qué me valerían todal-as riquezas qu' él ten, mais que de pena? Dios chea dea salú e traballo e mal será que non atopemos un cortello pra criar os fillos e ser felices.

Carmela

Tes razón. Tamen os probes poden ser felices. ¿No-e verdá padriño?

T. Mingos

Serán felices cando os homes melloren hasta saber cumprir a vóluntá de Dios, na terra. Si vos casades quedaivos na casa, xa vos amañarei a palleira vella, pra que vivades n' ela mentras me sirvides, y-así, en lugar d' unha boda, farei duas.

Chufón

El xeringazo fué compreto. (A Manuel).

Manuel

Pro serviunos de leución a todos.

Chufón

(A Antón). Llevas una mujer que vale por cén.

M.ª Antona

Gracias. Ti serás chufón toda a vida.

D. Camilo

Ese oficio ten tamén as suas crebas. (Con intención).

Chufón

Terá; pero hay moitos que medran co-él. El mundo está cuallado de chufós e los ha de haber mientras haiga vanidosos. ¿A quen non lle gusta que Ile chufen as suas obras? La lisonja abre todal-as puertas al chufón, y Ia vanidá le sirve de escaleira para subir a donde nunca chegaría si non tivese audacia para chufar al que dispone de Ia fertua ou del poder.

T. Mingos

Ten razón: o que chufa con tino sementa en boa terra.

M.ª Antona

¿Y-a éstes non lles dis nada?

Chufón

Que serán felices si teñen tanta conta da paz como do pan. As duas cousas xuntas quitan moitas penas.

T. Mingos

Esa é a miña.

[p. 59]

Antón

Mire tio Mingos, as penas non se sinten tanto cando se saben levar, por eso pode haber probes felices e ricos desgraciados.
     (Tocan a misa y vuelve a oirse la gaita).

T. Mingos

Vide acá todos: parece que oir a gaita me remoza hoxe, qu' é o día mais feliz da miña vida. Recibide a miña bendición con un abrazo. (Pone un matrimonio a cada lado y abraza a cada pareja.) E agora vamos a dar gracias a Dios.

Carmela

Antes vou a despedirme d' estes siñores.

 

Anque a usanza do chufón
cuasi vai arrematada,
como a lisonxa inda agrada,
estimo a vosa opinión
si me dais unha palmada.






TELÓN





FIN

Páxina Anterior

Ir ao índice de Páxinas

Páxina Seguinte


logoDeputación logoBVG © 2006 Biblioteca Virtual Galega