Aprendí a hablar español en la cárcel.
Aquel rostro, tipicamente norteafricano, dominado por un poboado bigote,
deixaba intuír unha vida intensa marcada polas privacións, a acción e
o inconformismo. Unha abundante guedella de pelo negro desordenado e
encrespado enmarcaba unha pel escura curtida polo implacable sol do
deserto.
Una vez tuve un amigo que era gallego. Hace muchos años ... Tantos,
que casi no me acuerdo de él.
A idade, indeterminada. Non máis de un metro sesenta e cinco de
estatura. Faccións sen ningún tipo de sinal especial que permitise
unha clara identificación, a non ser unhas leves engurras na fronte, e
unha imperceptible cicatriz que, dende o beizo ata o queixo, daba ó seu
sorriso un certo rictus de cinismo. As mans, extremadamente pequenas,
delgadas e fibrosas, enredaban nerviosamente co acendedor que viña de
coller enriba da mesa.
E os ollos.
Eran os que dominaban aquela figura.
A mirada.
Profunda. Penetrante. Observadora. Incluso, ás veces, inquisidora.
Os seus ollos semellaban dúas mans que, suave e delicadamente,
acariñaban a túa alma; abrían docemente todos os seus recantos
chegando ata o máis profundo recuncho do teu ser. Non producían
desconfianza pero si un certo receo cando escudriñaban no máis interno
da túa propia intimidade. Sen decatarte quedabas totalmente espido
diante daquela insignificante figura cuberta con pantalóns vaqueiros,
excesivamente grandes para tan pouca carne, e unha simple blusa verde
arremangada ata os cóbados. Ollos negros e pequenos. Mirada suave,
doce, tranquila e, en certa medida, confiada. Ó mesmo tempo, dura,
decidida, inflexible.
Vía e miraba. Observaba e penetraba. Pero non se deixaba nin ver.
E alí estabamos nós. A carón del. Na moderna cafetería. Cinco
galegas e dous galegos con oito horas de espera naquel hostil aeroporto
en pleno auxe do integrismo árabe. Acompañados unicamente por Brahim.
¡Hola! Soy Brahim. Represento al Frente Polisario en Orán.
Foi a única presentación.
O demais chegou a continuación. Foron oito horas intensas nas que
esquecemos totalmente as condicións nas que estabamos inmersos; a
virulenta ascensión do integrismo internacional que marcaba dun xeito
ineludible aquel caloroso mes de xullo de mil novecentos noventa e catro
en Alxeria. Un especial cúmulo de circunstancias entre as que
destacaban o aumento da escalada terrorista centrada nun especial acoso
ós intereses estranxeiros e a visita mutua de autoridades españolas a
Alxeria e alxerinas a España, facían que non as tivesemos todas con
nós. Non tiñamos unha clara sensación de perigo inmediato, pero
tampouco a tranquilidade era a clave que dominaba as nosas sensacións.
Aínda así, tiñamos unha tenue percepción de seguridade e de
illamento do entorno.
Cando empezou a falar, centramos todos os nosos sentidos en Brahim.
Foron oito horas, ó final case dez, nas que profundamos un pouco máis
na experiencia que acababamos de pasar. Brahim axudounos a comprender
mellor aquela semana no deserto; axudounos a coñecer máis de preto a
un pobo. A achegarnos dun xeito un pouco máis directo ó seu presente
e, sobre todo, á súa historia.
Pero sobre todo foron dez horas para entrar no mundo das persoas que
están detrás da historia.
Dos homes.
Das mulleres.
Tamén de nenas e nenos.
Na vida do propio Brahim.
Para nós, unha vida e un home excepcionais. No seu contexto, un home
máis. Unha historia máis. Unha vida máis.
Antes daqueles intensos días nos Campamentos de refuxiados saharauís
en Tinduf, Alxeria, o meu coñecemento do conflicto do Sahara Occidental
non era diferente ó de calquera español que, coma min, no ano setenta
e cinco tivese arredor dos quince anos e un certo grao de irresponsable
despreocupación por todo o que non fosen os amigos, as rapazas e os
sábados pola tarde.
Agora é diferente.
Nestas páxinas ides atopar unha estraña mestura. De feitos e de
lembranzas. De informacións e de sentimentos. De datos e de
interpretacións. Ás veces resultará incompleta; outras pode que
inexacta; quizá demasiado apaixonada. Pero a miña intención é
transmitila coa máxima obxectividade posible dando forma ó que eu
mesmo escoitei. O que vimos, percibimos, e a maioría das veces sentimos
naquela semana no deserto. O que antes e despois lemos nun desesperado
intento de absorber toda a información posible. Tentarei ser obxectivo
nos feitos, nas informacións, nos datos. Pero non podedes esperar
neutralidade nas lembranzas, nas sensacións, nas percepcións, nos
sentimentos.
Máis que nada, o que ides atopar a continuación é a historia da vida
de Brahim contada por el mesmo. Case dez horas de palabras. Continuas.
Sen treguas. Ás veces cargadas de silencios. Outras, de sonoros berros
de desesperación.
Dez horas de falar de si mesmo.
E das súas xentes. Mariam, Aiša, Mahafoud, Yassin, Mulei ...
Xentes do Sahara.
Polo que a eles respecta, non esperedes nin sequera ese chisco de
obxectividade. |