BVG     Atrás    Índice de Páxinas

Nela

     Unha tarde, á noitiña, apareceu Nela na taberna de Requesende. Achouna Antón olleirenta e pálida, e máis delgada. Acompañábaa un home. Vestían os dous de motoristas, con fundas de cores vivas.(8)
     Propúxolle a moza a Antón achegarse cara o bar das formicas laranxa. O acompañante deixounos, a medio camiño. Dixo que tiña que facer.
     Acomodáronse nunha mesa afastada do local, incómodos despois de tanto tempo sen saber o un da outra. Desde un canto, saudounos O Trovo cun sorriso falso.
     O local estaba ateigado de fume, de xente barulleira. Soaba moi alta unha música estridente. Nunha pista improvisada, mozas novas, moi enfeitadas, bailaban con homes que pola idade podían ser seus pais.
     Nela tirou dun dos petos da súa funda de coiro unha prata pequeniña e un estoxo dourado. Antón non aceptou a súa invitación, cando lle ofreceu unha raia de cocaína.
-     A Requesende tampouco lle chista -dixo a moza-. Por eso prefiro este local. Se cadra a ti tamén che gustaría ceibar o sermón sobre os efectos da fariña.
     -Non somos nenos, Nela. Non son quen para dicirche o que debes facer.
     -Podo controlarme, aínda que, ás veces, como agora, o precise tanto. Se cadra porque estás ti diante. E pode que teñas algunha culpa de que o corpo me pida unha raia de vez en cando.
     Antón non soubo que dicir.
     -Fica calado, se queres. Ti podes calar ou falar. Como lle pete ao señor -berraba unha miga-. Vivir con unha ou marchar calquera día a procurar vellos extravagantes ou Novelúas de ollos verdes, tanto ten. Adeus, Nela, con raias ou sen elas, que non son quen de dicirche o que debes facer.
     -Sabes que nunca quixen mancarte. Nin se me ocorreu pensar que tivese tanta importancia o que un trazaba. Non nos entendiamos ben.
     -Non creo que sexas capaz de mirar ao teu carón. Só vés as túas teimas. Sempre para diante, detrás delas. Por certo, ¿que tal che vai coa filla de O Trovo?. Non me mires con esa cara, os rexoubes voan. Non vivimos tan lonxe. Sábese que ou estás con Requesende, ou andas con Rita a toda hora.
     -Non entendo que pinta O Trovo nesta historia.
     Os ollos pretos del, de O Trovo, alertaban de vez en cando cara a onde eles dous sentaban.
     -Non cambiarás nunca, Antón. Es o mesmo de sempre. Cando era un secreto a voces que teu pai gobernaba as galiñas metálicas, o Lariño pequeno, vivindo na mesma casa, sen decatarse. Agora igual.
     "Rita veu coa súa nai galega a Uldrá, de nena. Vivían nunha casa que mandou construír O Trovo. Á beira do río, un pouco afastada, por discreción. Todo se sabe. As visitas que el facía á casa. É aínda hai quen rosma por aí sobre historias turbas de cando Rita foi medrando. Pobre moza, non quero nin pensar que sexa certo.
     -¿Que queres dicir, Nela?
     -O que escoitas, eso quero dicir. ¿Quen pensas que é o propietario da tenda onde traballa Rita?
     Foise ao pouco tempo, a moza, despois de o seu compañeiro motorista aparecer no local das formicas laranxa.
     O Trovo achegouse a Antón co seu perpetuo sorriso nos labios. Faloulle de negocios de madeira. Non atendía, o mozo. Remoía a súa conversa con Nela. Bebeu moito, do licor que O Trovo lle servía.
     Sentouse entre os dous unha moza moi noviña, escotadísima, de vestido corto moi cinguido, un cheiro penetrante a cremas e perfumes fortes. Pasou unha man polos escasos cabelos de O Trovo. Marcharon os dous ao dereito.
     Á mañá seguinte, cando acordou con resaca, Antón lembraba o sorriso procaz que aquela case nena lle dedicara, cando se foi do bar fregando contra O Trovo o seu corpo novo.





O vello Cabanas

     Non sabería Antón explicar se Rita se distanciaba, ou se era el propio quen se sentía lonxe da moza. Non ousou falarlle do que Nela contara sobre a súa relación co Trovo. Pasaban lentos os días.
     Sen que viñese a conto, Rita ceibara, como se soubesa da conversa:
     -Miña pobre nai morreu hai uns anos. Sempre me deixou vivir. Eu tamén a ela. Facía a súa vida. Era amiga de O Trovo. O Trovo é dono da tenda onde traballo e, como saberás, de moitas máis cousas. Eu son unha asalariada dese home. Coma tantos outros. E máis nada, Antón.
     Volveron os silencios nocturnos de Requesende. Non se repetiron as confidencias. Desculpábase con Antón.
     -Disimula. Ando ensimesmado. É a brétema. Ás veces é mala de arroxar -dicíalle, e sinalaba cun dedo a súa testa para indicar de que brétema se trataba.
     Falaban os tres de trivialidades unha tarde, cando se lles arrimou un home vello. Era o vello Cabanas en persoa, o parente de Requesende. Rita dixo:
     -Non quería adiantarvos nada. Xa o descubrira eu esta tarde, de lonxe, paseando só polo Novo Pardiñeiro. Estaba segura de que non podía marchar sen vos visitar.
     Semellaba que non fose ela a única que sabía da presencia de Cabanas no Pardiñeiro, pois comezou a chegar un mundo heteroxéneo de xente á taberna.
     -O público pídeche actuación, vello -falou Requesende, mentres apertaba con forza ao músico.
     -Haberá que beberlle un viño primeiro, meu amigo -contestou-, e dicirlle á xente que as presas nunca foron boas conselleiras.
     Era pequeneiro, o vello, de cara rubia, amable e sorrinte, nos labios grosos un cigarro de picadura fumeando. A boina colocada con coquetería na súa cabeza, un traxe moi limpo, de maón con tantos azuis coma remendos, e camisa branca, sen colo, abotoada. Calzaba zocos. Sentaron os catro nunha mesa.
     Requesende presentoulle Antón. Demandáballe paciencia aos seareiros, que insistían polas súas consumicións. Estaba visiblemente nervioso.
-     Hoxe non traballas -díxolle a Antón-. Sentas aquí, con Cabanas e Rita, mentres o vello non actúe. E despois escoitas.
     O vello Cabanas calaba. Atendía as falas atropeladas dos outros. Os seus ollos grises, calmos coma todo el, transmitían sosego.
     De repente, Xosé Requesende ceibou un taco rotundo.
     -¿Que fará este aquí, hoxe? -dixo-. Que eu saiba, a música impórtalle tanto coma a min a cría do paspallás.
     Referíase a O Trovo, que se instalara só, fronte deles, co seu sorriso pegado aos labios.
     Cabanas demorou un tempo na mesa con Rita e Antón, mentres Requesende atendía os apuros da moita xente que abarrotaba o bar. O vello comeu un bocadillo con moito apetito. Rita, que confesou ter xantado moi pouco, acompañouno coas mesmas ganas. O vello decidiu, por fin, tocar.
     Fíxose o silencio. Un batería espontáneo sentouse diante do instrumento. Interrompíanos os moitos aplausos, sobre todo cando o saxo deitaba aquelas notas ceibes que parecían improvisadas. Cabanas pediu permiso para facer un descanso, despois dunha versión propia de os teus ollos, e acomodouse de novo cabo de Rita e Antón. Comeu outro bocadillo, esta vez dun xeito moi peculiar. Colocou riba do pan un isco de touciño, e alternaba os anacos das talladas que cortaba cunha navalla moi afiada, con bocados de pan. Rita, para asombro de Antón, volveuno acompañar.
     O vello Cabanas, entre aplausos, sentou diante do piano. Antes dixéralle a Antón, sorrindo:
     -Nunca te fíes dos que non comen, compañeiro.
     O claro de lúa de Beethoven foi inzando lentamente o recinto do local. Sentiu Antón o primeiro movemento como a porfía lenta do luar por acariñar as árbores do Souto do Pardiñeiro de Amarelle. No allegreto a lúa traspasaba os ameneiros que beiraban o Uldrá alí onde el amara a Novelúa, e os reflexos tremelucían nas augas calmas do río. Co presto agitato, Antón Lariño, só nun claro da fraga anegado pola dozura daquela luz pálida, lembraba ledo a súa noite con Rita no piso frío dun edificio novo e feo do Pardiñeiro.
     Antón colleu emocionado a man de Rita, que o miraba con tristura. A moza zafou a súa, que estaba moi fría.
     E foise, sen máis.
     En fronte, co seu sorriso permanente, O Trovo mirábao sen pestanexar, estrebillando co garfo nun prato de tortilla a medio petiscar.
     Non te fíes dos que non comen, acababa de dicirlle a Antón o vello Cabanas, que agora agradecía cunha reverencia cortés e simpática os moitos aplausos dos seareiros do bar, do pardiñeiro que el propio restaurara coas súas mans de labrego pobre.





Marga, outra volta

     Fixen, ao revés, o mesmo percorrido de Cilistro cando compartiu viaxe, no tren que se coñece como o catalán, con aquel mariñeiro galego que lle falou das terras onde se desenvolve esta historia que remata tal como acaban vostedes de ler.
     Aproveitei uns días libres para visitar Catalunya. Apetecíame moito ver a Marga, darlle unha sorpresa, e saber de paso que lle parecía este novo lerio do Pardiñeiro, que eu xa lle enviara por correo. Así que a chamei desde a propia Girona.
     Tamén era marzo. Quedamos ao empardecer, como Antón e Rita no Novo Pardiñeiro. A miña espera foi máis amena que as do mozo do conto. Non houbo camiños de entullo por fragas deforestadas, no meu paseo. Gocei dos plátanos ilustrados da devesa, das beiras do Ter, das pontes sobre o Oñar, do acolledor barrio xudeu so unha luz viva e suave. Girona nunca me agochou os seus encantos.
     Por certo, o moderno emblema da cidade é unha percha. Os mozos -supoño que serán eles- pintan ese novo símbolo por todos os recunchos, e escriben o nome, perch, nos lugares máis sorprendentes. Parece que alguén, clandestino, xa coñecido como el perch polos iniciados, comezou un día. Agora, súmanse voluntarios a esta como neoloxia masónica, que seica só pinta. Sen entrar no debate delicado dos danos que se poidan producir nas vellas pedras con historia, confeso que achei simpáticos os debuxos de canto modelo existe de perchas de colgar a roupa, con substancia de arte contemporánea, de autor colectivo e anónimo.
     Marga apareceu. Sentamos nunha terraza agradable, no descanso amplo dunha rúa con escaleiras, na entrada do barrio xudeu, moi cerca da fachada da Universidade de Carlos III. Viña moi apresurada, como nos sucede a todos cando nos arrastra o ritmo do traballo.
     -Hai moito Cabanas no relato -espetoume- Falo de ti, non do vello. Cilistro anda moi lonxe.
     Confeseille que non me apetecía moito pillar ese camiño. Rematariamos por facer crítica literaria de taberna, por tratar de forma e fondo, se é que existen como categorías diferentes.
     Marga falaba moi acelerada.
     -Non entendo por que se vai Rita de repente, despois de claro de lúa. Non sei se fuxe por propia vontade ou se pola presencia de O Trovo, se houbo ou non relacións escuras entre eles.
     Creo que lle contestei con vehemencia, que me contaxiei dos seus nervios. Díxenlle, mais ou menos, o seguinte:
     -Non llo preguntes a un. Eu son o escribán. As palabras son miñas, claro, é imposible reproducir textualmente o contido dun disco que liches dunha atacada na pantalla dun ordenador. Pero os feitos dictoumos Cilistro. Cada quen pode ter a súa propia opinión. Eu, por exemplo, quero pensar na mirada lasciva de O Trovo, aínda que no texto nunca se fale dela. Dálle noxo, a Rita, sentila riba dela, abafante, xusto cando a súa man fría se converte en parte da música de Beethoven. Sen embargo, non me pecho a ningunha outra explicación.
     Que curioso. Tocaban un piano nun dos pisos das casas do barrio xudeu.
     -Si -dixo Marga-. E o primeiro movemento de claro de lúa.
     Ou a porfía lenta do luar por acariñar as árbores do Souto do Pardiñeiro de Amarelle. Sen pensalo, pousei a miña man sobre a dela. Tamén estaba moi fría. Non me mirou con tristura, pero, coma Rita, tamén marchou, sen máis. Quedara con xente para cear.
     Virouse, cando baixaba as escaleiras, e acenoume para se despedir. O seu xesto era de desconcerto, mesturado con aquel seu tan característico, os labios nun pregue distante.
     Non me deu tempo a lle preguntar por que eran tan poucas, as gavotas voando sobre o Oñar.





(1). Quizais me equivoque, e non sexa aquí onde se fala por primeira vez, no orixinal de Cilistro, de Maroñas, o vello das longas barbas brancas que se presenta case ao principio de Ahoulouuu...!, e de Antón Lariño Pedras, o mozo que deambula polas terras de Uldrá, de Ahoulou/Reghou, e polo propio Souto do Pardiñeiro de Amarelle.
(2). O meu amigo Cilistro sempre me chamou polo meu segundo apelido, Cabanas.
(3). Se non me falla a memoria, este mariñeiro traballaba en máquinas, non na cuberta. Estou convencido de que foi así como Cilistro o referiu:3
(4). É como se o vello Maroñas se lembrase de As Cidades Invisibeis, de Italo Calvino.
(5). Creo que o texto do disquete evocaba a calma e as cores violáceas dun mar na ría despois da tempestade. Como nun cadro de Morquecho.
(6. A esta altura, no texto de Cilistro aparecía, entre paréntese, o seguinte : non hai regreso, avoa/nunca volve/ o mesmo home/ ao mesmo sitio. Trátase dos coñecidos versos de Antón Avilés de Taramancos.
(7). No texto orixinal ponse en boca de Requesende unha confusa e longa disquisición sobre o problema da lingua en Galicia.
(8). Como é sabido, Nela e Antón viviran xuntos un tempo, no Bairro Novo de Uldrá, despois de o mozo deixar a casa paterna.

© 2006 Biblioteca Virtual Galega