BVG     Atrás    Índice de Páxinas

[p. 175] A CARA D' O DEMO I

Cand' o crego de Barcia confesaba 'n a coresma á Xatruces, ou antes si cadraba, a inocencia que 'n ela s' atopaba facíalle ò bon crego facer cruces. —É un milagre moi grande— marmuraba, atopar 'n estes tempos tan perdidos, de pouca religión e de licencia, quen teñ' adormentados os sintidos, e limpa de pecados a concencia.      Y-á fé que non mintía o bon d' o crego, pois qu' era a nena aquela [p. 176] pra todas as malicias tan xinxela como iñorante para a luz o cego: era ¡así Dios me leve! a brancura d' a su' alma tan compreta com' a flepa d' a neve cando cai semellando à volvoreta.      Así com' anduriña, que 'n o alboyo o niño fai e nada mais percisa, a nena encantadora pensaba qu' este mundo tiña soyo rosas e luz, e páxaros, e risa.      Mais chegoulle sua hora, y-un día que 'n a veira d' o río s' atoparon éla e Manoel, entrambos se falaron: él ollouna ¡meu Dios! y-aquela ollada, con séres a pirmeira, fogo prendeu 'n o peito d' a coitada.      O tempo foi andando, e com' o demo está foza que foza, 'n as almas fuchicando, moitas veces ò mozo e mais à moza os viron platicando d' esas cousas que fala unha parexa cand' o corozo ò son d' amor latexa.      Como éla siguía sendo pura, e sua y-alma inocente [p. 177] era ó mesmo qu' o vidro trasparente, contóulle ò siñor cura tod' ó que lle pasaba: que c' o Manoel falaba, e lle dicía cousas moi dulzosas con fala falangueira, cousiñas moi mimosas, de moito encanto cheas, cando 'n as noites de San Xuan seréas s' atopaban d' o río xunto à veira.      Y-o crego, x' asustado, pois de lonxe cheiráballe o pecado, d' este modo Ile dixo à rapaciña, c' a calma con que fala un crego vello: —Mira, miña filliña, vouche dar un consello que non nace, á bo fé, d' a miña cencia, é froito d' a esperencia que 'n os anos que levo xa vivido, teño ben deprendido 'n o Santo Tribunal d' a Penitencia.      O demo, pra perder as criaturas, —y-aquí se presinóu devotamente— estános axexando tod' a vida, e toma mil feguras escollendo decote a mais quirida; porqu' así fácelmente [p. 178] se nos mete 'n o siso, pra facernos perder o Paraiso, qu' é prémeo de quen vive santamente. Se fás ó que che digo, teu peito terá calma e nada temerás d' ese enemigo, qu' anda tras tí por che perder a y-alma.      —¿Y-o enemigo é Manoel? preguntóu éla, como quen lle dicindo ¡case ó dudo! Y-escoitando pergunta tan xinxela, o crego por un pouco quedóu mudo, pois con toda a sua cencia calaba ant' a malicia d' a inocencia.      —O que ch' ei de dicir —d' alí un momento siguíu él añudando o fío d' o turbado pensamento— xa qu' á Manoel escoites, que percures non velo moitas veces, moito menos 'n as noites, e que, despois de velo, sempre réces. Coida que seña dond' houbere xente, que, por Dios ch' aseguro, qu' anqu' o demo ten fama de valente, éche tamen prudente, e busca a noite y-o lugar seguro pra que non marren as suas malas trazas cando se trata d' atentar rapazas. [p. 179] 'N as ocasiós en qu' á Manoel falares e seña sua parola mais mainiña, coida de t' acordares d' o que ch' estou dicindo, quiridiña. Se cal lume sintires pol-a cara algo de fogo que che da quentura, atenta òs ollos de Manoel repara; qu' estoncias, si ll' aluman ¡criatura! é que pasa ó que temo, que traballa o pecado, qu' o probe d' o rapaz está endiañado ¡e trocóuse a sua cara 'n a d' o demo!

II

'N as horas d' aquel día non tivo paz 'n o esprito a probe nena: sobr' ó que dixo o crego discurría y-o corozo doíalle co' a pena. ¿Será verdá —dicía— que 'n a vida s' atope tal engaño? ¿que 'n o corpo d' a xente así se meta o diaño, buscando dilixente o millor modo de facernos daño? [p. 180] Xatruces repunaba —anqu' o dito d' o crego respetaba— qu' a cara d' o Manoel tan amorosa, qu' os ollos en qu' os seus ela miraba, qu' a sua fala mimosa, fosen as argalladas d' o pecado; pois anqu' ela sabía qu' era o demo avisado, non pensára xamais que podería atopar sementeiro de doores 'n os encantos sin fin d' os seus amores. Iñorante d' as cousas d' esta vida e c' o corozo d' ilusiós ben cheo, a neniña garrida pensaba qu' era a terra com' o ceo. Cando reparte os dós a Providencia, con ánemo cremente, às veces prexudica á moita xente: pois ensina a esperencia qu' é perciso xuntar honradamente algo de picardía co' a inocencia. A rapaza tranquila non estaba desque o crego tan grave lle dixera qu' o demo, qu' axexaba, era fácel qu' un día a sorprendera. Turbárase o contento de que gozaba en paz seu pensamento: [p. 181] y-as horas de dozura que 'n aqueles amores ela hachaba, sin sabel-a razón, se decataba que podían trocarse en amargura. O peito lle roía un door hasta estoncias iñorado: e daba xa por certo que perdía pra sempre ò ben amado, aquel garrido mozo, qu' abrira ò seu corozo as portas d' unha groria non soñada, qu' a tiña por enteiro cautivada. 'N o medio d' esta angustia, a probe nena non s' esquecía d' aquel Dios supremo tan bon e tan piadoso, y-apesar d' a sua pena dudaba qu' en Manoel, tan amoroso, poidese hachar aloxamento o demo. Xa mentras que tan tristes pensamentos 'n a sua y-alma de neno se metían, as bágoas Ile corrían sin qu' ela cavilase en recollelas; porqu' as almas xinxelas, cando sofren d' amores, sempr' en auga resolven seus doores. —Dios sabe qué m' agarda —escramaba Xatruces;— [p. 182] e, mentres se despía, fixo cruces rezándoll' ò anxeliño d' a sua garda. Pra calmar as peniñas d' o seu peito pideu amparo ò leito; mais se lembrando d' ó que dixo o crego sintía en crecemento a su' agonía e n' achaba sosego nin dicindo con fé: «Santa María.» Cansa pol-o door durméuse ò cabo, e 'n o medio d' o sono sempre vía ò seu Manoel con cornos e con rabo.

III

Noites as de San Xuan! Noites aquelas en qu' o esprito seréo ollando se recreya 'n as estrelas qu' alumeando 'n o azulado céo, parés que parpadexan é son us ollos que de lonxe axexan os felices istantes que rinden à pasión os bos amantes.      O airiño ¡qué soave! suas ondas ¡qué cheirosas! ¡qué doce o pío d' a tenriña ave qu' adormenta seus fillos entr' as rosas! [p. 183]      Escápase d'a terra un bafo que se mete 'n os sintidos; coma d' encenso o fume, que con grato cheirume os ollos vai deixando adormecidos. A y-alma se pon leda, arrolada por múseca subrime que soa 'n arboreda: e parés 'n estas horas silenciosas que voces misteirosas docemente nos chaman, coma si fose o acento d' os séres que nos aman, que ven revolto 'n o mover d' o vento.      Era unha noite d' esas, estrelada: sair ò campo mesmo daba groria. 'N o lugar d' esta hestoria facían os viciños a ruada. Siguindo 'n a costume —non moi boa, pois da fillos sin pai xeneralmente— 'n a casa non estaba unha presoa; 'n o ádrio y arredores, moita xente. Deixándose levar pol-a corrente e vendo á todo o mundo aparexado, Xatruces e Manoel, caladamente, xuntos tamén se foron pra un lado. À veira d' un balado [p. 184] mais escuro cicais d' ó que conviña, con paso reposado se chegaron o mozo y-a neniña, y-entrambos sobr' a herba se sentaron.      Y-alí, co' as maus collidas, cal parexa de rulas namoradas, as caras unh' á outra agarimadas, con palabras sintidas, d' amorosos sospiros misturadas, deixaban espallarse a sua tenrura, mentres a noite s' iba póndo escura. Ó tempo qu' os amantes parolaban, cada vez mais xuntiños, aló enriba, 'n altura onde non van xamais os paxariños, os ánxeles choraban vend' o peligro d' aquel' alma pura.      ¡Ay! o fogo amoroso vai pouco á pouco nos queimando o peito. Moxica 'n o comenzo, logo medra ó sopro d' o deseyo cobizoso, e cando nos lembramos, x' está feito: como pol-o carballo agancha a edra, aganchóu por nosotros o seu xeito. Escoitando a parola d' o bon mozo, Xatruces inocente sintía rebulir o seu corozo. [p. 185] Soaba aquela fala docemente d' a nena nos ouvidos, como se fose múseca d' o ceo que lle turbase todol-os sintidos. Cal d' o sono ò soave escarballeo, os ollos pouco á pouco iba pechando, y-aquil rumor de canto d' anxeliño siguíalle 'n o peito resoando, moi maino, moi mainiño. Mais lonxe parecíanlle as estrelas, y-a coitada creía que 'n un mundo millor feliz vivía.... cando o Manoel bicouna 'n as meixelas. Viróu contr' él a bonitiña cara, en chama de pudor tod' ela acesa, y-estoncias ¡cousa rara! lembróuse con sorpresa d' ó qu' o vello d' o crego lle mandara; e seu esprito, hasta d' aquela cego, viu qu' era certo ó que dixera o crego. ¡Os ollos d' o Manoel alumeaban cal si fogo tiveran 'n a meniña! Arredóuse lixeira; tiròu as maus que 'n as d' o mozo tiña; irguéuse prestamente, e, com' unh' anduriña voandeira, fuxéu ò ádrio e se perdéu 'n a xente. [p. 186] E mentres o rapaz, cas' aturdido, perguntaba pra sí: ¿qué lle daría? levaba ela cen veces ripitido: —«Tiña o crego razón ¡Virxe María! y-en cavilalo trémo; ¡o probiño Manoel ¡quén ó diría!— tiña a cara d' o demo!

© 2006 Biblioteca Virtual Galega