Di
sempre Umbral que fai falla moita imaxinación para ver a realidade.
Dígoo tamén eu contemplando as fotografías en branco e negro de
Cristiano Mascaro sobre São Paulo. Aproveitando que se inauguraba onte
unha exposición súa no Centro de Comunicação e Artes da capital
paulista, pensaba comezar unha serie de reportaxes desa megalópole
(familiarmente chamada Sampa), pero despois de dous anos escribindo
sobre Brasil, quedei sen folgos para seguir. Con São Paulo xa non podo.
É moita realidade e as cidades, á fin e ao cabo, hai que vivilas para
entendelas.
Río é diferente para min, aínda que agora
non estou nela. Estes artigos semanais, a medio camiño entre a columna
e a crónica, son, hai que confesalo, froito dunha impostura, dun
engano, dunha ficción se se quere. Visitei varias veces Brasil e
gustoume tanto o país —a xente, a lingua, as paisaxes, a
historia...— que imaxinei converterme nunha especie de
correspondente "virtual" para O Correo Galego.
Descubrín as incribles posibilidades que
ofrece a navegación por Internet. E levei unha vida de correspondente,
atento sempre a calquera novidade, dedicado á lectura de periódicos e
revistas, a escoitar a radio e conversar a través de rede, fabuloso
invento, cos meus amigos brasileiros —os meus ollos— que me
poñían ao día.
Pareceume unha aventura e un desafío. Tiña a
vantaxe de non ter que convencer ao director do xornal dos asuntos a
tratar como está obrigada a maioría dos correspondentes. O tamaño do
país, ademais, axudaba co seu manancial de noticias á miña
disposición. E contaba cunha periodicidade asegurada, o que permitía a
continuidade para o lector, algo que se bota sempre de menos cando se
fala dos países do chamado Terceiro Mundo, que saen nos medios de
comunicación só para comprobarmos que o seguen sendo. Interesan menos
cando van mellor. Hai dous anos, por exemplo, o daquela reporteiro de El
País Ricardo Soca, lamentábase da "falta de noticias relevantes
no Brasil", consecuencia, dicía, de que "había certa estabilidade".
¿Para que valen os correspondentes nestes
tempos?, habería que preguntarse en alto. A responsabilidade que teñen
é grande na formación dunha imaxe ou opinión. Levan nas costas a
representación dunha parte do mundo para outra, polo que non resulta
difícil caer nos prexuízos e tópicos (un combinado de fútbol, samba,
carnaval, praia e violencia para o caso de Brasil). Estase a ver estes
días en todos os periódicos do mundo destacando —había tempo que
non saía o país— a dramática crise financeira e a
desvalorización do real...
Desvalorización do real. ¿Onde está o real?
A realidade, xa se sabe, existe só no papel e nas pantallas dos medios
de comunicación. O periodismo é unha trampa. E eu tamén son un
tramposo. Pero con São Paulo xa non podo. As fotos de Cristiano Mascaro
danme medo. Todo ten os seus límites á fin e ao cabo. Fáltame a
materia prima. Con Río era diferente. Alí síntome como un peixe na
auga. E podía vivir de lembranzas, como fai un rumiante da herba que
antes cortou. Abonda xa, chega de saudade.
Quero traer agora aquí, salvando as
distancias, a frei Vicente Salvador, un franciscano natural de Bahía
que axudou a construir o convento de Santo Antonio de Río e escribiu
unha Historia de Brasil en trece volumes. Está feita co bo
estilo e moito humor. O mesmo que tivo para rematala dicindo que "xa
era tempo de tratar só da súa vida e non das alleas". Pois iso. |
BVG
Atrás
Índice de Páxinas
Ir ao índice de Páxinas